„Eén wereld
cf geen
VOLKENORGANISATIE IS ER ONDANKS ALLES NOG STEEDS
REGERING"
PARLEMENTARIËRS BIJ V.N.: „GIJZELAARS VAN
I
Hoofdorganen
van de VN
De grote 3
sinds 1945
ZATERDAG 8 OKTOBER !"9?0
Erbij
0 Vreedzame weg
(Van een speciale medewerker)
DEN HAAG Een Westeuro-
pese diplomaat bij de Verenigde
Naties moet eens in een poging zijn
critiek op de aanwezigheid van
volksvertegenwoordigers in zijn
delegatie zo beeldend mogelijk
naar voren te brengen de term
„gijzelaars van de regering" heb
ben gebruikt. Hij doelde daarmee
ongetwijfeld op het in de loop der
jaren herhaaldelijk gehoorde be
zwaar dat parlementariërs, die deel
uitmaken van regeringsdelegaties,
op nationaal niveau hun rol van
overheidscontroleur min of meer
geweld aandoen.
0 Oe Thant
126 leden
0 Oorlog en vrede
Ideale wereld
Rollenconflict
0 Nieuwe leden
0 Tegenstellingen
0 Ontwikkelingshulp
Trygve Lie
Dag Hammerskjöld
Oe Thant
der Ver fiat
Balans van
een kwart
eeuw V.N.
(Van onze redactie buitenland)
DE VERENIGDE NATIES zijn opge
bouwd uit zes hoofdorganen:
Algemene Vergadering.
Daarin zijn alle 126 lidstaten vertegen
woordigd. Niet lid zijn onder andere
China, West- en Oost-Duitsland.
Veiligheidsraad. Getracht
wordt in dit lichaam vredes- en veilig
heidsvraagstukken op te lossen. De Vei
ligheidsraad bestaat uit vijf permanente
leden (de VS, de Sovjet-Unie, Groot-
Brittannië, Frankrijk en Formosa) en tien
niet-permanente leden. De permanente
leden hebben het recht van veto.
De Economische en Sociale
Raad. Verantwoordelijk voor alle acti
viteiten van de VN op economisch en
sociaal terrein. De raad houdt contact
met gespecialiseerde organisaties zoals de
FAO, UNESCO en IAO.
Trustschapsraad. Ziet toe op
de gang van zaken in de zogenaamde
trust-gebieden. Tracht zelfbeschikking en
onafhankelijkheid te bevorderen.
Internationale Hof van Justi
tie. Juridisch lichaam der VN.
Secretariaat. Administratieve
lichaam van de volkenorganisatie. Aan het
hoofd staat de secretaris-generaal (Oe
Thant).
(Van onze redactie buitenland)
°E VERENIGDE NATIES bestaan vijfentwintig
If i )aar- °P 23 oktober 1945 trad het Handvest van de
volkenorganisatie in werking, nadat in juni van dat
Jr jaar de VN in San Francisco waren opgericht. Doel
Embleem dw ver Ni van de Verenigde Naties is o.m.:
Behoud van de vrede en veiligheid,
Bevordering daartoe door internationale samenwerking,
Verzekering van de rechten van de mens.
De landen-leden verplichten zich „geschillen langs vreedzame
weg te regelen en zich van inbreuk op of bedreiging van de ter
ritoriale onschendbaarheid van anderen te onthouden." Intenties
waarvan in de afgelopen kwart eeuw niet zo erg veel terecht is
gekomen als men de na-oorlogse politieke ontwikkelingen aan
een nadere beschouwing onderwerpt.
Allereerst een balans van oorlogen
en andere vormen van geweld sinds
vijfentwintig jaar internationaal over
leg in New York. De VN konden in de
onderstaande conflicten niet of nauwe
lijks een bemiddelende rol spelen:
Burgeroorlog in Griekenland
(1945'49)
Burgeroorlog in China (1945'49)
Oorlog in Algerije (1952'62)
Vietnam (1945heden)
Hongarije (1956)
Jemen (Sinds 1962)
Cuba-crisis (1962)
Nigeria-Biafra (1967'70)
Tsjechoslowakjje (1968)
DE NEIGING om nog meer namen
van landen te noemen waar intern of
naar buiten toe somtijds of voortdu
rend weinig sprake is van een „vreed
zame weg'" kan moeilijk worden on
derdrukt. De lijst is willekeurig en
kan gemakkelijk worden uitgebreid,
(.s.vp. doorhalen wat niet gewenst
wordt).
De Verenigde Staten, de Sovjet-Unie
Korea, Zuid-Afrika, Portugal, Spanje,
Indonesië, Kongo, Dominicaanse Re
publiek, Brazilië, Bolivia, Cambodja,
Thailand, Iran en een groot aantal
landen in het Midden-Oosten.
Heeft het zin de Verenigde Naties
ervan de schuld te geven dat weinig
terecht is gekomen van de verheven
idealen die nog in 1945 bestonden? Er
De achterliggende gedachte daarbij
is dat men als volksvertegenwoordiger
niet in eigen huis een minister op zijn
beleid kan aanvallen, terwijl men op
internationaal niveau meehelpt dat be
leid ten uitvoer te brengen. Sommige
politicologen achten deze ongerijmd
heid een logisch gevolg van het feit
dat de volksvertegenwoordiger buiten
zijn taak treedt, wanneer hij op eni
gerlei wijze functioneert als mede-uit
voerder van een regeringsbeleid.
HET IS in de eerste plaats deze
fundamentele critiek op de structuur
van de Nederlandse delegatie bij de
Verenigde Naties die de Wereldfedera
listen Beweging Nederland er onlangs
toe bracht aan de ministers Luns, Ne-
lissen en Udink voor te stellen de
status van kamerleden, die deel uit
maken van de VN-vertegenwoordiging
te wijzigen in die van waarnemer en
het verblijf van een kamerlid in de
VN te beperken tot anderhalve maand
(wat neerkomt op de halve zittings
duur van de Algemene Vergadering).
De wereld-Federalisten hebben deze
suggestie gedaan in het kader van een
plan om „de Verenigde Naties meer
te doen leven in het Nederlandse volk
en beter te doen functioneren als po
dium van de volken der wereld". Een
is zeer zeker reden tot cynisme, maar
misschien ook tot deze kleine voldoe
ning: de VN bestaan ondanks alles
nog steeds.
SECRETARIS-GENERAAL Oe Thant
zei het in juni in Den Haag zo:
„Gedurende de afgelopen vijfentwin
tig jaar is er weinig politieke vooruit
gang geboekt. We geven toe, dat ge
durende deze periode er geen wereld
oorlog is geweest en dat veel landen
zijn bevrijd van vreemde heerschappij
Maar het politieke denken en de poli
tieke visie en vastberadenheid hebben
geen gelijke tred gehouden met ande
re snelle veranderingen op aarde. Een
wereld waarin men steeds meer af
hankelijk is van elkaar wordt nog
steeds verdeeld door klein en egoïs
tisch nationalisme. De wereld staat
nog steeds onder druk van de grote
machten en verschillende ideologieën,
die elk op hun beurt beweren de sleu
tel tot de toekomst van de mens in
handen te hebben. Regeringen beste
den jaarlijks 700 miljard gulden aan
bewapening om elkaar in toom te hou
den en bereiken zodoende het duurste
initiatief dat aansluit bij de activitei
ten van het interkerkelijk vredesbe
raad dat onder het motto „Verenig
de naties" van 20 tot 27 september zijn
vierde vredesweek hield.
OP 26 JUNI 1945 tekenden 51 staten
het Handvest van de Verenigde Na
ties op een conferentie in San Fran
cisco „nopens internationale organisa
tie". Op 24 oktober („Dag der Vere
nigde Naties") van datzelfde jaar,
werd het Handvest van kracht.
Nu, 25 jaar later, heeft de volkenor
ganisatie 126 leden. Prof. Kooymans
constateerde onlangs op een perscon
ferentie ter introductie van de vredes
week dat de Verenigde Naties in die
25 jaar weinig bevredigend hebben
gefunctioneerd. Wat een prachtig un
derstatement is voor een zo goed als
mislukt plan om te komen tot een
centrale mondiale gezagsorganisatie
op het gebied van vrede en veilig
heid.
Diepste oorzaak van dit falen noem
de Kooymans „een hardnekkige wei
gering de eigen waardepatronen te
onderschikken aan een gemeenschap
pelijk waardensysteem dat de noodza
kelijke consequentie zou moeten zijn
van een volstrekte mondiale interde
pendentie".
Het is bijzonder droevig te moeten
constateren dat, ondanks alle goede
wil om enge politieke structuren te
doorbreken, de wereld nog slechts de
taal van het nationale belang spreekt.
Voor een organisatie als de VN be
tekent dit de hopeloze realiteit van
evenzovele monologen als er lidstaten
zijn, die elkaar in het gunstige geval
(en vaak zeer tijdelijk) raken.
Deze werkelijkheid brengt het min
der cynische deel van 's werelds poli
tieke denkkracht er telkens weer toe
nieuwe stormlopen te ondernemen op
de onvolwassenheid van de menselijke
geest. Een uiterst frustrerende bezig
heid, die vaak wordt volgehouden in
de overtuiging dat de mensheid be
hoefte heeft aan voorhoedes om de
verlammende geestelijke vervetting te
lijf te gaan. Het is daarom dat spel-
deprikken als de van het Interker-
negatieve resultaat dat ooit in de ge
schiedenis van de mens is voorgeko
men. Een enkel thermo-nucleair wapen
bevat meer explosieve kracht dan het
totaal aantal bommen gebruikt in al
le oorlogen in de gehele geschiedenis.
Elke van de beide grote nucleaire
machten bezit voldoende kernwapens
om de andere tien tot vijftien maal
te vernietigen. Van 1948 af, toen de
wereld zich intensief ging bezighou
den met ontwapeningsbesprekingen tot
aan 1968 zijn de werelduitgaven voor
militaire doeleinden verdriedubbeld".
EEN VAN DE meest belangrijke
bestaansredenen voor de VN ligt nog
steeds op het gebied van oorlog en
vrede.
Wanneer men de 25 jaar dat de or
ganisatie bestaat indeelt in drie perio
den die ook ongeveer samenvallen
met het optreden van de drie secre
tarissen-generaal (Trygve Lie, Dag
Hammerskjöld en Oe Thant) dan
blijkt in deze fasen een steeds afne
mende neiging om belangrijke kwes
ties in de Volken-organisatie te behan
delen. In de eerste periode die onge-
kelijk Vredesberaad en van de Wereld
federalisten serieus moeten worden ge
nomen.
IN DE Sjaloom-brochure „Kosmopo-
litieke modellen" schrijft Piet Reek-
man dat het prettige van de VN-or-
ganisatie is gelegen in het feit dat
haar basisstuk in feite de grond aan
geeft voor die ideale wereld, waarnaar
de mens op zijn beste momenten
streeft. „Aan de doelstellingen zal het
niet liggen". De inleiding op het Hand
vest bevat niet het onbruikbare „Wij,
de hoge verdragsluitende partijen",
waarmee dë Volkenbond indertijd zijn
doodvonnis al tekende nog voor hij tot
leven was gekomen, maar het veel
ruimere: „Wij, de volken van de Vere
nigde Naties" wat overigens niet
heeft kunnen verhinderen dat de VN
in zijn huidige gedaante een staten
bond is.
In deze wetenschap hebben de We
reldfederalisten Den Haag tevens ge
adviseerd na te gaan of en in hoe
verre vertegenwoordigers van vredes
bewegingen van jongerenorganisaties
een eventueel alternerend lidmaat
schap van de VN-delegatie kunnen ver
krijgen. Tot op heden is het gebrui
kelijk in de Nederlandse VN-delegatie,
naast diplomaten, ambtenaren en par
lementariërs, afgevaardigden van vak
verenigingen en van het Nederlands
vrouwencomité op te nemen, welke af
gevaardigden vaak ook leden van de
volksvertegenwoordiging zijn. Daar
mee is, aldus de wereldburgers, een
veel te gering deel van de Nederland
se samenleving in de Verenigde Na
ties vertegenwoordigd.
WAT NU het voorstel tot statuswijzi
ging van kamerleden/VN-gedelegeer-
den betreft: prof. Baehr schrijft in
het laatste nummer van „Acta et Po
litica" dat een rollenconflict van par
lementariërs opgenomen in regerings
delegaties evident tot de mogelijkhe
den behoort.
Hoewel hij toegeeft dat de in Ne
derland ten aanzien van de samenstel
ling van de VN-delegatie gevolgde
praktijk grote voordelen biedt (voor
de parlementariërs zelf in de eerste
veer tien jaar duurde, stond het pro
bleem van de koude oorlog, de tegen
stellingen tussen Oost en West, cen
traal. Het Korea-conflict toonde aan
dat in een ideologisch conflict tussen
de grote mogendheden interventie van
een VN-macht weinig mogelijkheden
voor een oplossing in zich draagt.
DE TWEEDE PERIODE kenmerkte
zich door een toevloed van nieuwe le
den, voornamelijk uit Afrikaanse lan
den. De westelijke landen verloren
langzaam aan hun meerderheid in de
Algemene Vergadering. Belangrijke
acties van de VN in deze periode wa
ren het optreden in het Midden-Oosten
en in Kongo.
TIJDENS DE derde periode bleek
steeds meer dat als de grote mogend
heden zich weinig aantrekken van wat
er in de VN wordt besloten dit wereld
lichaam gedoemd is een bloedarm le
ven te gaan lijden. Voorbeelden hier
van: de weigering van de Sovjet-Unie
en Frankrijk om mee te betalen aan
de sterk gegroeide kosten (onder meer
wegens het optreden van het VN-leger
in Kongo). Een ander voorbeeld, op-
plaats het opdoen van ervaring met het
internationale diplomatieke verkeer),
noemt hij een statuswijziging in die
van waarnemer het overdenken zeker
waard.
De waarde van de vaak naar voren
gebrachte critiek op dit soort voorstel
len als kan men pas werkelijk iets
van de gang van zaken te weten ko
men, wanneer men gemachtigd is na
mens de regering zeer veel te weten
te komen, wanneer men men gemach
tigd is namens de regering op te tre
den, trekt hij in twijfel. Baehr: „Men
kan via waarneming zeer veel te we
ten komen, zonder per se zelf in de
stoel van de gedelegeerde te zitten".
Ook acht hij een afwezigheid van drie
maanden (de gebruikelijke zittings
duur van de Algemene Vergadering
van de VN) in strijd met een goede
uitoefening van de functie van volks
vertegenwoordiger. Tenslotte schrijft
hij het onjuist te vinden dat bij de
selectie van parlementsleden voor een
plaats in de VN-delegatie niet alle frac
ties worden betrokken. Geen andere
kamerfracties dan die van P.v.d.A.,
K.V.P., V.V.D., A.R.P. en C.H.. wa
ren ooit vertegenwoordigd in de Ne
derlandse delegatie.
EEN SPOEDIGE verandering van
de structuur van de Nederlandse VN-
delegatie is overigens niet te verwach
ten. Minister Luns is noch voor het
waarnemerschap noch voor een ver
korting van het verblijf van Parle
mentariërs in New York.
In '63 zei hij bereid te zijn te over
wegen het totnutoe gevolgde systeem
te veranderen, als de gehele Kamer
daartoe grote aandrang zou uitoefenen.
Een opmerking, die hij rustig kon ma
ken, omdat met uitzondering van
P.v.d.A.-kamerlid Wierenga geen
volksvertegenwoordiger ooit op veran
dering heeft aangedrongen.
Blijkbaar voelen de Nederlandse par
lementsleden zich geen gijzelaars
van de regering", wanneer zij als amb
tenaren van Luns drie maanden per
jaar het Nederlandse volk in New York
vertegenwoordigen. Of met deze gang
van zaken het objectieve elang van
dat volk op zo goed mogelijke wijze
is gediend, wordt vooralsnog door een
minderheid in twijfel getrokken.
getekend door E. Voogd in het blad
„Wereldfederatie": ,,De kritiek van
Oe Thant op de Amerikaanse oorlog
tegen Vietnam en het terugtrekken van
het VN-leger in het Midden-Oosten in
1967, droegen bij tot de irritatie in de
VS.
EEN FACTOR die ook niet geheel
zonder betekenis bleef was de Cuba-
crisis in 1962, die de V.S. ervan over
tuigde dat de Sovjet-Unie het tenslot
te niet op een conflict durft te laten
aankomen, zodat de V.S. hun gang
kunnen gaan. Het gevolg hiervan was
dat president Johnson in 1965 besloot
tot de grote uitbreiding van de oorlog
tegen Vietnam en de massale bombar
dementen op Noord-Vietnam, in strijd
met de principes van het Handvest en
met de Rechten van de Mens. En het
besef de machtigste te zijn moet wel
haast een bevorderende invloed heb
ben op het idee dat de V.N. misschien
niet de beste plaats is om diploma
tieke overwinningen te behalen".
SCHRIL IS DE tegenstelling tussen
de leuze „Verenig de naties" van de
zojuist geëindigde interkerkelijke vre
desweek (20-26 september) en de ver
woede gevechten in Jordanië, die een
verlengstuk vormen van de meer dan
ingewikkelde crisis in het Midden-Oos
ten.
Het Interkerkelijk vredesberaad be
handelt in de goed gedocumenteerde
„Cahiers voor vredesvraagstukken"
vele belangrijke wereldproblemen zo
als: rechten van de mens, ontwikke
lingswerk, voedselhulp, ontwapening
en bewapeningswedloop enzovoort. De
ze Cahiers verdienen zeker de grootst
mogelijke aandacht
IN NEW YORK kon men de afge
lopen week een andere tegenstelling
constateren naast zeer grote verwar
ring bij de aanvang van het nieuwe
V.N.-jaar. Het lijkt kenmerkend dat
dit begin voor de volgende 25 jaar in
ternationale samenwerking samenvalt
met een Jordaanse burgeroorlog waar
over een der deelnemers zegt: „Wij
riskeren desnoods een derde wereld
oorlog".
NIET AANWEZIG om het jubileum
van de Verenigde Naties te vieren wa
ren de ministers van de belangrijkste
grootmachten, Rogers en Gromyko.
Minister Rogers voerde gesprekken
met zijn Britse collega Douglas-Home
over het Midden-Oosten en Gromyko
werd pas begin oktober in New York
verwacht. Na een week van verwoede
gevechten in Jordanië had bovendien
nog niemand zich tot de Verenigde Na
ties gewend.
De Franse minister van Buitenland
se Zaken Maurice Schumann was wel
in New York. Volgens hem kan de
machteloosheid van de Verenigde Na
ties worden verminderd als enkele be
langrijke besluiten genomen zouden
kunnen worden. Hij noemde onder
meer:
Toelating van China tot de V.N.
Meer hulp voor ontwikkelingslan
den.
Ontwikkelingshup waarover R. Jack
son in een V.N.-rapport onder meer
schreef:
„Het tragische is dat te velen er nu
blijk van geven te geloven dat de be
narde toestand waarin tweederde van
de mensheid zich bevindt veilig onder
de politieke mat geveegd kan worden,
en daar kan blijven Hoe langer ech
ter de regeringen wachten, des te gro
ter worden de gevaren.
