GEVLERK EN GEWAFFELGEJOEL EN
GEWOELGEDOBBER EN GEDOMPEL
fijne dingen voor geen geld
Nederlandse kunstvorm zoekt internationale markt
WILLIAM KUIK:
LITHO-VOUWPLAAT
ARNE ZUIDHOEK:
ËEKKE KIJKDOOS
WOUT MATERS:
PLASTICRELIEF
Harrièt Laurey:
11
Krllr PEHKAjTuL hy met dit aPParaat? Als hy dat z0"
MAANDAG 5 OKTOBER 1970
mamm
;smnnrni/*nT ir aan en uit kniPPeren- Wat »bedoelt"
êiw
TEMIDDEN VAN het kraan
vogelpark is een vierkant met eene
sierlijke fontein in 't midden dat
der flamingo's ten verblijve strekt.
ffifflE S#H
IXU 1/flM MIIMQTPR ster is een kastje, een simpel houten
Unll Vnll lYlUllw I Lil geval met twee lichtpuntjes, die
maar kon zeggen, had hij het niet
BEELDHOUWER Jan van Mun- hoeven te maken.
ster. Vijf jaar geleden kwam hij als
jeugdig kunstenaar in Gorkum in het
nieuws door een heftig conflict met
zijn burgervader, mr. Ridder van
Rappard.
In een drukwerk van het Centraal
Museum in Utrecht, dat het kastje
van Van Munster heeft uitgeroepen
tot kunstwerk van de maand, kan
men lezen: „Aan-uit knipperend
Hij verliet de stad van zijn ge- suggereert druppels, of iets
boorte, vond in Rotterdam behoor- dgt met een hart te maken
lijke woonruimte en een atelier en heeft>.
sindsdien heeft hij een vrij storm
achtige ontwikkeling doorgemaakt. Misschien heeft de maker daar in-
Van de stenen vruchtbaarheidssym- derdaad wel aan gedacht. Misschien
bolen uit zijn Gorkumse tijd evo- heeft hij ook wel aan iets heel an-
lueerde hij naar de science-fiction, ders gedacht. Het komt er maar op
Hij verruilde steen voor plastic en aan waar u aan denkt, als het kastje
andere materialen en bouwt nu ma- straks jn uw kamer staat. Vijfhon-
chines en apparaten van koele, maar der(J van die kastjes heeft Jan van
obsederende structuur. Munster gemaakt. Ze kosten f 12.50
De mucheapel van Jan van Mun- per stuk.
de pers staan en dan moet het alle
maal nog meelopen ook.
Al eerder heeft hij het op de jaar
lijkse kunstmarkt geprobeerd met
grafiek voor schappelijke prijs. Hij
produceerde een grote egel, en daar
WILLIAM D. KUIK woont in een zijn later nog wel mensen op terug
prachtig oud pandje aan de Zuilen- geweest: „Hebt u er nog een?" Maar
straat in Utrecht, een huis vol gan- ze waren op, hij had er niet meer
getjes en trappetjes en tussenka- dan vijftien verkocht en geen gro-
mertjes en overal staan persen. We tere oplaag gedrukt,
zijn niet verbaasd te vernemen dat „Grafiek is een sociaal verschijn-
bier het hoofdkwartier gevestigd zegt hij een tikje docerend, „als
gaat worden van het roemruchte er gen0eg mensen belangstelling
grafische gezelschap „De Luis". v00r hebben, komt de prijs vanzelf
Bedachtzaam trekkend aan een lager te liggen. Er is een Samenhang
pijp met metalen steel vertelt hij, met de posterbeweging, daardoor is
dat zijn bijdrage aan de mucheapels de grafiek ook wat meer los geko-
een litho wordt op vrij groot for- men. Als je je oplaag maar boven
maat, 42 bij 53. Er komt van alles de zeventig exemplaren kunt krij-
op: mensen, vruchten, insekten. gen, kun je een prent al gauw leve-
ren voor f 40 tot 50. In de vorige
„Je kunt hem natuurlijk zo op-
hangen, maar je kunt hem ook vou- eeuw bestond het al' nu komt het
wen, er komt een handleiding bij. een beet'e terug'
Op een bepaalde manier gevouwen Een jaar of tien merkte je nog
past hij in een doos met een plas- wel een zeker wantrouwen bij de
tic raam en dan is het net een kast- mensen. Men geloofde er niet hele-
je met insekten achter glas. Het maal in. Ze dachten: er is zeker wat
krijgt dieptewerking. Het leuke is mee!
dus, de mensen kunnen hun eigen William D. Kuik wil in dat atelier
prent maken". deze winter open huis houden. Wie
Van deze litho gaat William D. belangstelling heeft voor dat werk
Kuik er 500 drukken. Een heel kar- met die persen, moet maar komen
wei, dat wordt zeker dertig uur aan kijken.
„MUCHEAPEL? dat is een leuke
opdracht die helemaal in mijn
straatje past. 't Moest gek worden,
een sprookje voor veel mensen. En
ik voel me al lang geen kunstenaar,
ik wil tekenen voor de massa. In die
richting werk ik al een hele tijd"
Arne Zuidhoek voelt zich kiplek
ker in het mucheapel-project. Het
„benauwde" expositie-idee heeft hij
lang geleden achter zich gelaten.
„Met exposities bereik je alleen een
seletcieve groep. Met de goedkope
mucheapels kan ik een grote groep
veel plezier doen. Daarom werk ik
ook graag voor kranten. Een strip
of een tekening van Vader Wapper,
daar amuseer je een publiek mee"
Zijn mucheapel bestaat uit een
schoenendoos, die je van binnen en
buiten kunt beplakken met teke
ningen uit een bouwplaat. „,Van
buiten wordt het een huisje met
bij behoren en van binnen een para
dijselijk sprookjeslandschap waarin
o.m. Vader Wapper dat ben ikzelf
met allerlei sprokjesfiguren aan
zijn voeten. Een landschap binnen,
dat is de omgekeerde wereld".
Arne voelt zich van top tot teen
Vader Wapper. „Ik wil van m'n
eigen naam af. Ik ben geen kunste
naar meer". Momenteel werkt hij
aan een serie sprookjes. Eerst
schrijven en dan illustreren. Het
boek wordt deze winter voltooid in
een oase in Algerije waar Arne ook
vorig jaar de eenzaamheid en con
centratie zocht. vader Wapper zit
in de mucheapel met zijn voeten op
een stoof, terwijl Arne in de tropi
sche woestijnhitte bouwt aan zijn
oer-Hollandse sprookjeswereld.
boekje is een pleidooi voor het behoud
van Artis. Om uit de „Geschiedenis der
Plantaadje" te citeren:
„Wat zorg straalt niet door iti de
poging om. aan elk dier eene leefwijze
te verschaffen, zoo veel mogelijk in
harmonie met zijn' natuurlijken aard.
Hier gespring en gehuppel, daar ge
plas en geklater, ginds gefluit en ge
zang, wat verder gevlerk en gewaffel,
gebuitel en gedartel, gedobber en ge-
dompel, gejoel en gewoel!"
Zoiets te moeten missen? Nooit!
(„Zoo was Artis zo is Artis" door 1. G.
Nieuwendijk, uitgeverij J. H. de Bussy
NV Amsterdam).
VOOR DE UTRECHTER Wout
Maters betekent de mucheapel „een
fijn stuk democratisering". Het
heeft hem altijd dwarsgezeten dat
de dure plastieken alleen terecht
kwamen bi; de mensen, die meer
dan 1000 op tafel kunnen leggen:
„Bij een gemeenteopdracht blijft
zo'n plastiek tenminste in de open
baarheid. Maar een particulier stopt
'm bij wijze van spreken in zijn
portemonnee".
Wout Maters gaat door met de
mucheapel. Hij werkt al aan een
tweede „die wordt volkomen an
ders" en is tegelijkertijd bezig
met een multipel, de wat duurdere
tegenhanger van de mucheapel.
Die multipel wordt een „volwas
sen plastiek", vermoedelijk in een
oplage van 10-15 stuks. „Zo kun je
de prijs drukken tot ca. 500 gulden,
terwijl je anders altijd boven de
1000 zit. De mucheapel is natuur
lijk dé oplossing voor de kleine
beurs. De mensen kunnen zo een
goed ontwerp in huis krijgen voor
anders te liggen bij een grote op
lage?
„De artistieke vormgeving wordt
niet beperkt door de oplage. Je moet
een serieus kunstwerk maken, on
geacht de oplage. Alleen het mate
riaal stelt natuurlijk bepaalde eisen.
Eerst een houten mal maken, dan
een ijzeren afgietsel en dan de plas
tic platen in vacuüm trekken. Een
fascinerend procédé. Die plastics
heb ik nu pas eigenlijk goed ont
dekt. Fijne oppervlaktestructuren en
mooie kleuren".
Wout Maters gaat voorlopig wel
door met mucheapels en multipels,
maar wil zich niet binden. „Ik krijg
er vast wel een keer genoeg van.
Net zo goed als ik niet eeuwig door
zal gaan met de bolstructuren, die
nu mijn vormgeving overheersen".
Overigens blijft Wout Maters ge
woon unica maken. Hij heeft mo
menteel twee opdrachten lopen: een
vier meter hoge bronsplastiek voor
het nieuwe stadhuis van Tilburg en
een combinatie van zit- en brons
plastiek voor een gemeentegazon in
Hoofddorp.
(Van onze correspondent)
ESTERKT DOOR HET SUCCES van de „Mucheapels" tij-
dens de Utrechtse Motion Week wil organisator Jan Juf
fermans dit project op internationale basis voortzetten. Hij denkt
jaarlijks twintig van deze goedkope kunstvoorwerpen in serie-
produktie op de markt te kunnen brengen.
Zo spoedig mogelijk wil hij een N.V. Mucheapel oprichten,
waarvan hij zelf directeur wordt. Bij het departement van Cul
tuur, Recreatie en Maatschappelijk werk heeft hij een verzoek
ingediend voor een renteloos voorschot van 100.000 als werk
kapitaal. Dit verzoek wordt dezer dagen door de Raad voor de
Kunst behandeld.
VOLGENDE MAAND vertrekt Juffermans naar New York om
daar contacten te leggen met Amerikaanse popkunstenaars als
Andy Warhol en Claes Oldenburg. Als afzetgebieden denkt hij
Aldus het bijschrift bij onderstaand
plaatje uit 1857, toen de dierentuin
Natura Artis Magistra nog geen 20 jaar
was. Het plaatje is opgenomen in een
kostelijk boekje Zoo was Artis - Zo is
Artis van J. Nieuwendijk, dat deze
week is verschenen. Het staat vol der
gelijke oude en nieuwere prentjes, die
voorzien zijn van alle anecdotes, die
een unieke instelling als Artis maar
kan opleveren.
NEEM HET bezoek van de Sjah van
Perzië in juni 1889. Een verslaggever
beschrijft hem: „Dat is zeker dat hij in
aardige kinderkopjes veel behagen
schiep Ook bevallige jongedames-
toiletten en draagsters daarvan bleven
WWSJWWWWWWWWWWVWWVWWVWWWV»»
IN HET INTERVIEW, dat wij vorige
week in Erbij publiceerden met de
schrijfster Harriet Laurey, komt een
passage voor die misverstanden kan
wekken. Mevrouw Laurey schrijft ons:
„Het betreft de regels over de dich
ters, die mijn voorkeur hebben, en
over de verandering in waardering van
bepaalde gedichten, die in de loop van
de jaren plaats heeft. Aafjes en Buning
noemde ik als voorbeelden van dich
ters, die ik nu anders lees dan vroeger;
anders in die zin, dat veel gedichten
niet meer dezelfde bewogenheid teweeg
brengen. Maar voor de poëzie van
Achterberg geldt dat zeker niet. voor
die van Vasalis en Van der Molen bijna
niet."
niet door hem onopgemerkt. Hij nam
een der meisjes het hoedje van het
hoofd om te kijken hoe zo'n ding in
elkaar zat".
En de gebaarde oppasser Piet Laan,
die een heel eigen methode van ratten
vangen had ontwikkeld: „met een hulp
je ging hij op zijn vrije dag naar de
fazanterie, stuurde zijn assistent met
een stok het nachthok in, terwijl hij
zelf met zijn gezicht voor de ingang
ging zitten Het hulpje begon met
groot enthousiasme in het stro te rom
melen. Daar hadden de ratten niet van
terug. Zij snelden door het hok en ver
dwenen in de baard van Piet Laan. Hij
greep ze uiteraard meteen bij de staart
en had weer een stuiver verdiend".
DAN ZWIJGEN we nog maar over
het wel en wee van al de dieren die
Artis bevolkten: de eerste nijlpaarden,
de giraffen (eene rariteit), de apen, de
rendieren (die destijds in leven bleven,
omdat de duinen nog het juiste mos
leverden als voedsel), Opa de steriet
(een vis) die 70 jaar oud werd, de pin-
guins, de kolibri's, en derzelver direc
teuren, inspecteuren en oppassers. Het
een paar centen. En als het je na
een tijdje verveelt, dan kun je het
weggooien wat is tenslotte 12.50
of als verf bakje gebruiken. De
tx] M*r c
jj. j. c oj i»
,#r
voorlopig aan Nederland, Duitsland, Amerika en Zweden. In
december denkt hij een bezoek te brengen aan Stockholm.
„De tijd is rijp om de verkoop van kunst op een harde, com
merciële basis te plaatsen", aldus Juffermans. Sinds deze week
zullen de vier Utrechtse mucheapels ook elders in Nederland
verkrijgbaar zijn.
ONS LAND KREEG onlangs de primeur van een nieuw kunst
vorm. De naam is „Mucheapel", daar zit iets in van „much" en
„cheap": kunstvoorwerpen voor een bijzonder schappelijke
prijs.
Op de tentoonstelling in Utrecht zijn ze aangeboden voor
5 tot 12.50 per stuk.
Komen je artistieke maatstaven
achterkant is ook als etensbord
bruikbaar".
