Fa. B. ENGELENBERG ENTHOUSIASME VOOR PRESIDENT TORREZ Edelsmid bij Aragne weigert armband af te geven ARAGNE Onderdrukt gejubel T ory-congres op Gedeelde macht van Sadat maakt de onzekerheid niet kleiner Nixons nieuwe öebaar Progressieve generaal schijnt heft vast in handen te hebben Tito ook naar Brandt Eerste artikel door Senaat aanvaard Nieuwe premier in Libanon AAN DE OEVERS VAN DE NIJL IS DE STRIJD TUSSEN LINKS EN RECHTS NOG NIET BESLECHT Arrestaties in Spanje DONDERDAG 8 OKTOBER 1970 3 OFFICIËLE VERKOOP SIKKENS LAKKEN .PERFAX" BEHANGPLAKSEL edelsmeedkreaties en horloges.Spekstraat 3 Haarlem Gedragen Roes VOLDOENING OVER OPTREDEN TEGEN VAKBONDEN (Van onze reisredacteur) CAIRO De spoed waarmee het Egyptisch leiderschap een presidents kandidaat heeft aangewezen betekent geenszins dat daarmee ook de strijd tussen links en rechts aan de oevers van de Nijl is beslecht. In de nieuwe opstelling weerspiegelt zich alsnog dat Kosygin er met verve in is geslaagd de Russische investeringen veilig te stellen. Het is zonneklaar dat de Egyp tische politici die geneigd zouden zijn zich wat meer tot de occidentale wereld te wenden vooralsnog zijn uitgesloten van enig aandeel in het op vullen van het vacuüm waarmee Nassers dood Egypte heeft geconfronteerd. Verlangen naar vrede Onzekerheid Echtscheidingswet in Italië Voor de zoveelste maal heeft de Ameri kaanse president Nixon door een zorg vuldig voorbereide publiciteit over een komende „belangrijke rede" grotere ver wachtingen gewekt dan de feitelijke in houd van zijn „Vietnam-voorstel" bleek te wettigen. Het is moeilijk te bevroeden waarom de Amerikaanse manier om de Vietnam- crisis als een troefkaart in het politieke spel te gebruiken, zo star wordt volge houden terwijl toch al zo vaak gebleken is dat de tegenpartij in Indochina met onuitputtelijk geduld wacht op een ont moediging aan de Amerikaanse kant, die langzaam maar zeker groeit naarmate de „vredesinitiatieven" van de regering steeds mislukken door een tekort aan weerklank. Men behoeft zich geen illusies te ma ken over de reacties van Noordvietnamese kant en van de zijde van het Zuidviet- namese bevrijdingsfront op de door Nixon voorgelegde vredesaanbieding. Ofschoon op het eerste gezicht een volledige wapen stilstand en een erkenning van de weder zijdse posities op het slagveld een goede basis voor politieke onderhandelingen lij ken, moet men de afwezigheid van een Amerikaans ontruimingsschema in het voorstel interpreteren als een stevige con cessie aan de Zuidvietnamese regering en een onaanvaardbare factor voor de ande re zijde. Zolang deze situatie onveranderd blijft, kan Noord-Vietnam niet toegeven. „Kan" is het juiste woord, omdat men daar aan buitenlandse afspraken gebon den is, met name aan condities die China en Rusland hebben gesteld in ruil voor hun wapenhulp. Misschien mag men nog hopen op een minieme kans dat de Sovjet-Unie voor de goede verstandhouding met Washing ton de Noordvietnamese regering een duwtje in de rug geeft om toch maar een stapje voorwaarts naar de vrede te doen, zonder dat de Amerikaanse troepen bij voorbaat op thuisreis gaan. Maar Moskou is in het duo van machtige handlangers van Noord-Vietnam de minst belangrijke. En het valt niet te verwachten dat bij de huidige, allerminst nog stabiele situatie in heel Indochina, Peking iets zal onder nemen om de Amerikanen een niet on eervolle, politieke zege in de schoot te werpen, nadat de overwinning op het slagveld tot de grote Amerikaanse illusies is gaan behoren. De bemoeienis van de minister van CRM, dr. Klompé, met de roemruchte radio-uitzending over sabotage in het le ger van de VPRO, illustreert duidelijk het verschil in voorlichtingsvrijheid tussen de media van de Ether en de Drukpers. De schrijvende journalistiek in Neder land is generlei verantwoording schuldig tegenover de regering. Zij stelt zich in gevallen waarin sprake zou kunnen zijn van wetsovertreding door „staatsgevaar lijke" of enigerlei andere publikatie uiter aard wel bloot aan strafvervolging, aan gezien de persvrijheid in Nederland, zoals in iedere democratisch geordende samen leving, wordt beperkt door ieders verant woordelijkheid jegens de Wet. Maar zij loopt geen risico door de minister op het matje te worden geroepen, te worden be rispt of buiten de rechter om te worden bestraft met een vonnis dat haar publika- tiemogelijkheden verhindert of belem mert. Het is de vraag of de Omroepwet in ons land grondwettelijk gezien wel door de beugel kan, al moet terstond wonden ge wezen op het sterk indringende en esca lerende karakter van radio- en televisie uitzendingen, dat de gevolgen van een ongewenst geachte publikatie veel groter en onherroepelijker kan doen zijn dan die van perspublikaties. Wat de mogelijke berisping aan het adres van de VPRO betreft, het zal in dit geval zeker niet zo'n vaart lopen, want men mag van dr. Klompé voldoende be grip verwachten voor het feit dat de VPRO op zijn manier eigenlijk niets an ders heeft gedaan dan een tipje van de sluier wegtrekken van het soldatenmilieu, waar heden ten dage net zoals dat vroe ger en sinds onheuglijke tijden ging met veel grote woorden wordt gekletst en gefantaseerd. Over sabotage, dat wel, maar dan toch duidelijk op een wijze die de legerleiding heel wat wijzer zal heb ben gemaakt over de omvang van het ge vaar en de maatregelen die het best ge troffen kunnen worden. De VPRO pleegde een stuk vrijmoedige informatie over een onderwerp dat op het eerste gehoor im derdaad aan het grote woord, „staa ^ge vaarlijk" deed denken, maar bij nader inzien weinig nieuws opleverde waaraan echte saboteurs iets zouden kunnen heb ben. Integendeel, sabotage in welke vorm en in welk milieu ook kan slechts gedijen bij de grootst mogelijke geheimhouding van plannen en methoden. Hoe meer de buitenwereld wordt verteld over de (ove rigens nogal kinderachtig klinkende) „heldendaden" als water in benzine doen, olie laten weglopen uit auto-carters, door gaten in omheiningen kruipen enzovoort, hoe duidelijker het beeld wordt: de kwaadwillige elementen in het dienst plichtige leger zijn nog steeds de gefrus treerde, onwillige en stiekeme naturen die al sinds jaar en dag in elke lichting worden aangetroffen, de legerleiding be hoeft zich niet in paniek te laten jagen maar kan een dankbaar gebruik maken van de wetenschap dat bewaking en con trole hier en daar nogal te wensen over laten en dienovereenkomstig maatregelen treffen. Het is jammer dat de laatste tijd ook door mannen op verantwoordelijke be stuursposten zo veel ophef wordt gemaakt over „sabotage", want het lijkt er veel op dat de aanstichters van daadwerkelijk anti-militarisme daar juist op hebben aangestuurd. Minister Udink heeft voor de televisie nogal wat onrust veroorzaakt, staatssecretaris Haex heeft er nog een schepje bovenop gedaan en zo is de sfeer geschapen alsof Nederland zich aan de rand van een gewelddadige omwenteling bevindt, terwijl in werkelijkheid de dis ciplinaire situatie in het leger slechts verslechterd is in gelijke tred met de ver wildering van normen in de burgermaat schappij. Straatslijpers en losbollen wor den niet tot idealisten gemaakt door hen in militaire uniformen te kleden. Dat de toenemende gewelddadigheid en opstan digheid en de afnemende tolerantie in het menselijk verkeer zich automatisch weer spiegelen in het dienstplichtige leger, be hoeft niemand te verbazen. Dat aan verbe tering op het ene zowel als op het andere terrein veel zal moeten worden gedaan staat vast. Maar dat het een verbetering zou zijn de feitelijke situatie op te blazen tot een schrikbeeld en de onnodig gewekte angst om te zetten in een nog grotere onderlinge achterdocht en intolerantie, zal toch moeilijk kunnen worden volge houden. aa/v\aa/\aaaaaaaaaaaa/wwwv\aaaaa/\a/ww\aa/w \A/W\AAAAAA/WWW\AAAAAfWVA/WWWWUWWWWWWV ADVERTENTIE Doelstraat 39 - Haarlem - Tel. 312206 fWWWVtAAAAAAAA/VkAAAAAAA/XAA/tAAAAAA/VWIA/WWV lAAAAA/WWWWWAAAAA/WWWWVWWWWWWWVAAAA LA PAZ (AFP en Reuter) Bolivia, waar de agitatie byna endemisch is, is gisteren voor de zoveelste keer in 24 uur van bewind veranderd. Wilde aanvankelijk generaal Rogelio Miranda het land naar rechts laten zwenken, nu heeft de linksgeoriënteerde en nationalistische generaal Juan José Tor- rez naar het schijnt het heft in handen. Hij heeft de steun gekregen van een deel van de studenten en vakverenigingen, in het bijzonder van de machtige organisatie van tin-mijnwerkers. Dinsdag even voor middernacht had een der leden van het op die dag ge vormde militaire driemanschap, de lucht- machtgeneraal Fernando Sattori, gene raal Torrez een bezoek gebracht. Hoewel ADVERTENTIE Het werd een dag later; toen pas vond hij het sieraad goed genoeg, goed genoeg voor U Vervaardigd door vaklieden met liefde voor hun vak, die er pas afstand van kunnen doen als het stuk goud een edel- smeedkreatie is geworden. Het blijft tenslotte handwerk over het onderhoud tussen beiden niets be kend is, diende generaal Sattori kort na zijn bezoek aan Torrez zijn ontslag in. De twee andere leden van de junta, Iand- machtgeneraal Efrain Guachalla en schout-bij-nacht Alberto Albarracin tra den daarna eveneens af. Generaal Tor rez heeft sinds gisterochtend 11.00 uur onze tijd de macht in handen. Hij was dinsdag reeds door de troepen die trouw gebleven zijn aan het afgetreden staats hoofd, generaal Alfredo Ovando, tot pre sident van de republiek uitgeroepen. haal met inventaris van de Amerikaan se voorlichtingsdienst en werd de Ame rikaanse vlag in brand gestoken. De wo ningen van rechtse figuren werden aan gevallen. De politie scheen niet in staat te zijn de gewelddaden te beteugelen. De plaatselijke radiostations spoorden de bevolking echter voortdurend aan de orde te bewaren en elke vorm van geweldoleging te vermijden. Na de „capitulatie" van het militaire driemanschap, scheen alleen generaal Mi randa zich nog te verzetten tegen de nieuwe situatie. Oud-president Ovanda heeft de Argen tijnse ambassade in La Paz verlaten, waar hij zijn toevlucht had gezocht na zijn aftreden. Zijn verzoek om politiek asiel in Argentinië heeft hij ingetrokken. Generaal Torrez heeft gistermiddag het presidentiële paleis in La Paz be trokken, waarheen hij letterlijk door een talrijke menigte was gedragen. Toen hij de militaire basis El Alto. bij La Paz, verliet, spoorde hij de Bolivianen aan, hun kalmte te bewaren. Vanaf het balkon van het Quemado-pa- leis verkondigde Torrez, dat de vier pij lers waarop zijn democratisch bewind zou rusten, de universiteiten, de arbei ders, de boeren en de militairen zijn. Onder het balkon juichte een grote me nigte de nieuwe „sterke man" van Bo livia toe, die een tijdperk van rechtvaar digheid, soberheid en verbetering van de arbeidsvoorwaarden aankondigde. De ar beiders zouden profiteren van de „buiten sporige winsten" van de bureaucraten, want de soberheidsmaatregelen zouden worden toegepast te beginnen bij de meest bevoorrechten. „Ik ben de president van de arbeiders", zo roep Torrez uit. Hij zwoer, uitsluitend de belangen van het volk te zullen dienen en besloot met de woorden „Als het mocht zijn, dat ik mijn beloften niet nakom, verzoek mij dan het paleis te verlaten". De roes als gevolg van de overwinning van Torrez heeft gistermiddag in sommi ge gevallen het karakter aangenomen van een revolutionaire opstand. Volgens berichten van plaatselijke ra diostations zijn aanvallen gedaan op be zittingen van rechtse politici, die dinsdag generaal Rogelio Miranda hebben ge steund. In Cohcabamba, 200 kilometer ten oosten van de Boliviaanse hoofdstad, gingen uiterst linkse elementen aan de BONN (DPA). President Tito zal zondag „in de omgeving van Bonn" poli tieke besprekingen voeren met bondskan selier Brandt. De Joegoslavische presi dent komt dan uit Luxemburg, waar hij morgen voor een officieel bezoek wordt verwacht, na afloop van zijn verblijf in België. Volgens Westduitse regeringskrin gen zullen ook de ministers van Buiten landse Zaken Mirko Tepavac en Walter Scheel aan het overleg deelnemen. Tito wordt op de luchthaven Keulen Bonn afgehaald door Brandt en Scheel. Vandaar reizen zij naar een geheime con ferentieplaats. Met het oog op eventuele pogingen van Joegoslavische ballingen om de orde te verstoren, zullen strenge veiligheidsmaatregelen worden getroffen. BEIROET (Reuter). Saeb Salam is gisteren bij presidentieel decreet tot pre mier van Libanon benoemd. Hij begint morgen met het overleg over de vorming van een regering. Tevoren had de president het ontslag van het kabinet van Rasjid Karami aan vaard. (Van onze correspondent) LONDEN. Op de gisteren in de En gelse badplaats Blackpool begonnen con ferentie van de Conservatieve partij in dezelfde zaal waar de vorige week Labour vergaderde was de Britse pre mier Edward Heath de grote held, om dat hij de verkiezingen heeft gewonnen en bovendien praktisch de enige is ge weest die van te voren zeker was van een Conservatieve overwinning. Robert Carr, de Britse minister voor werkgelegenheid en produktiviteit, werd eveneens bejubeld, omdat hij de voor de Conservatieven misschien wel belang rijkste verkiezingsbelofte, vakbondsher vorming, had ingelost. Buiten de confe rentiezaal heeft dit plan reeds tot een grote controverse geleid maar in de hal straalden de gedelegeerden,y omdat de Conservatieve regering de eerste is die dit netelige probleem heeft durven aan pakken. Carr verklaarde dat zijn wetsontwerp to* hervorming van de vakbonden tegen niemand is gericht, behalve tegen dege nen die de belangen van de gemeen schap met voeten treden. De Conserva tieven voeren aan dat hun maatregelen de positie van de wettige vakbondsauto riteiten zullen versterken. Tory-conferenties met 4000 aanwezigen de afgevaardigden brengen hun da- Anwar El Sadat, wiens uiteindelijke verkiezing tot president nog slechts een formele kwestie is, heeft als vice-presi dent eens, terwijl Nasser in Rusland ver bleef voor een medische behandeling, een document opgesteld waarin elke vreed zame oplossing van het Arabisch-Israe- lisch conflict van de hand werd gewezen. Nasser heeft die paragraaf later welis waar geschrapt, doch nu deze Sadat straks zélf de eerste man in Cairo wordt, is het een boeiend gegeven. Temeer, om dat mèt Ali Sabri als minister-president en Gomaa als leider van de politieke eenheidspartij, de Arabische Socialisti sche Unie, een driemanschap ontstaat, dat ten opzichte van het Westen en tegenover Israel een naar het uiterlijk onverzoen lijke politiek op het lijf geschreven schijnt te zijn. Inmiddels is al bij herhaling verklaard, dat Egypte zich ook in de toekomst zal laten leiden door de beginselen die Nas ser had vastgelegd. Goed ingelichte waar nemers in het Midden-Oosten zijn het er doorgaans over eens dat Nasser langs welke omwegen dan ook op vrede aan stuurde. Zij beklemtonen tevens dat Rus land te langen leste heeft begrepen dat zelfs de handhaving van een voortduren de staat van onrust zijn grote belangen in het Middellandse Zee-bekken niet dient. Israel is door de enorme wapentoe voer uit de Sovjet-Unie militair geens zins overbluft en, naar verluidt, begint het inzicht te dagen dat er een einde gaat komen aan de mate waarin aan Egypte voortdurend nieuwe wapens kunnen wor den toegestopt. Omdat de Sovjet-Unie on mogelijk een grote eigen troepenmacht aan de westzijde van het Suezkanaal kan neerzetten, zou nu naar vrede moeten worden gestreefd als laatste redmiddel van een, in zijn algemene objectieven, voornamelijk ten koste van de Egyptische vooruitgang bedreven politiek. En hoe luid ook in Cairo mag worden geroepen dat slechts hernieuwd geweld de schande van 1967 ongedaan kan ma ken. geen zinnig mens kan eraan twij felen dat de grote massa van de Egypti sche bevolking in alle oprechtheid naar viede verlangt en dat er een zeer belang rijk deel van de intellectueel-gevormden ernstig uitziet naar democratisering van het bestuur. Voor de nieuwe leiders van de Verenig de Arabische Republiek, mannen die nu weliswaar de macht krijgen maar hun autoriteit nog moeten vestigen, is dat een zeer belangrijke factor om rekening mee te houden. Want juist in het verlangen naar vrede, juist in het symbolisme van de talloze leeglopende zandzakken die Cairo's stadsbeeld ontluisteren, schuilt een voor pro-Westerse politici zeer pro fijtelijk element. Minister van Buitenlandse Zaken Riad heeft nu verklaard dat Egypte bereid is de wapenstilstandsovereenkomst na 5 no vember met drie maanden te verlengen. Doch de voorwaarden die hij er aan heeft verbonden maken vooralsnog elke hoop op een vruchtbaar vervolg van de werk zaamheden aan het plan-Rogers tamelijk ij del. Israel zal niet onderhandelen op die basis en zolang de raketten die in strijd met de afspraak bij het Suezkanaal zijn neergezet niet worden verwijderd Riad beweert dat Egypte die afspraken niet heeft geschonden en zelfs als dat kon het V ELSADAT aantal raketten in de omstreden kanaal zone nog zou verdubbelen. Deze crypti sche uitspraak kan met de beste wil van de wereld niet worden uitgelegd als een blijk van goede trouw. Na het vervluchtigen van de kortston dige verwachtingen die het zo slordig be heerde Amerikaanse vredesinitiatief heeft gewekt, volgt dan onvermijdelijk de slot som, dat de situatie in het Midden-Oosten onzekerder is dan ooit. Niet zozeer om dat er onmiddellijk behoeft te worden gevreesd voor een hervatting van de vijandelij heden aan het Suezkanaal want zo n daad zou de nog niet erg ingereden troika van Caïro te zwaar belasten, doch vanwege de onzekerheid die de Arabische wereld heeft bevangen en die zelfs door de Lybiër Khadaffi niet valt te over schreeuwen. In Jordanië dreigt in de toekomst een nieuw gewapend conflict tussen Hoessein en de Palestjjnen. Zou Hoessein wéér win nen, dan moet dat wel haast leiden tot een gewijzigde relatie met Israel, die tot een afzonderlijke vrede voert. Zal de Jor daanse bevolking dat dan accepteren? Nee, zeggen de radicalen. Ja, zeggen an dere waarnemers, want diezelfde bevol king heeft ook aanvaard dat Hoessein te vuur en te zwaard heeft gepoogd de Pa lestijnse invloed te niet te doen. In de Libanon is een nieuwe president gekozen, Frangié, van wie een zeer krach tig optreden tegen de guerrillastrijders wordt verwacht, als dezer dagen met ferme steun van oud-president Kamoun (die in '58 als president de Amerikanen te hulp riep) een nieuwe regering is ge vormd. Zijn eerste belangrijke zege heeft Frangié al behaald. Twee vliegtuigen met Palestijnse verzetsstrijders die in Bagdad waren opgestegen en in Beiroet landden zijn enkele dagen na elkaar met hun passagiers teruggestuurd. In een situatie die Egypte van zijn lei derschap in de Arabische wereld heeft beroofd, vormt zich in het Midden-Oosten een nieuw machtsevenwicht tussen de componenten van het machtige politieke blok dat Gamal Abdal Nasser ooit heeft willen vormen. Voor de meer op het Westen georiënteerde regimes lijkt een periode te dagen zonder voortdurende chantage met een Arabisch ideaal, voor de monarchen een tijd van minder vrees voor een plotselinge revolutionaire her vorming. Er is dan ook voor de Amerikanen alle aanleiding om de overblijfselen van het pjan-Rogers zorgvuldig te blijven koeste ren. Want waar Nasser met zijn onaan tastbare autoriteit nog tot compromissen kon besluiten, kan het nieuwe regime als het zijn macht wil behouden, slechts onverzettelijkheid betonen. Het opnieuw tot stand brengen van onderhandelingen als dit plan-Rogers definitief wordt bij gezet in de lange rij van mislukte poli tieke manoeuvres, zou om die reden dan ook zeer moeilijk kunnen blijken. mes mee werden in het verleden vaak gekenmerkt door onbegrensde zelfver heerlijking, vooral omdat de Conservatie ven zich als Engelands natuurlijke rege ringspartij plegen te beschouwen. De laatste jaren is er, dankzij de jonge ge neratie, meer zelfcritiek op deze congres sen te horen. Ook beseft men nu de zwaarte van de problemen waarmee de conservatieve regering is opgescheept. Ondanks het feit dat de wilde" Enoch Fowell, het enfant terrible van de par tij besloot van de conferentie weg te blij ven een soort imitatie van de jongere de Gaulle, die zijn tijd afwacht? wor den er door de partijmassa pogingen ge daan om de regering van Heath naar rechts te drijven. Dit komt onder meer tot uiting in mo ties met eisen als het herstel van lijf straffen voor gewelddaden en de dood straf voor moord, de ogenblikkelijke op heffing van de sancties tegen Rhodesië en de herinvoering van de militaire dienstplicht. In elk geval krijgt de conferentie hier door een levendiger karakter en wordt het niet alleen maar een jubelfeest. (Van onze redacteur in Rome) ROME. Het eerste artikel van de wet op de echtscheiding is gisteravond door de Italiaanse senaat aanvaard. Voor stemden 179 senatoren, tegen 135. In het eerste artikel van de wet, ontworpen door de socialist Fortuna en de liberaal Baslini, wordt bepaald dat de rechter een huwelijk dat volgens de regels van het burgerlijk recht gesloten is, kan ont binden wanneer de onmogelijkheid van de samenleving tussen de echtelieden be wezen is. Vandaag en morgen gaat de stemming over de afzonderlijke wetsar tikelen voort. Wanneer ook maar één van de artikelen geen absolute meerder heid krijgt, moet de wet naar de Kamer van Afgevaardigden worden terugverwe zen. Het duurt dan minstens zes maan den voor er weer over gepraat kan wor den. Rond het gebouw van de Senaat, dat ligt bij de beroemde Piazza Navona, staan constant betogers ten gunste van de echtscheiding op post. Zij dragen bor den met zich mee, waarop ze de vrijheid voor de Italianen eisen om zonodig het huwelijk te kunnen ontbinden. Andere borden eisen met de echtscheidingswet de definitieve en duidelijke scheiding tussen staat en vaticaan. Af en toe laai en heftige discussies op, zoals wanneer een geestelijke zich tussen de proteste renden mengt en hen zijn mening mee deelt. Oproerpolitie houdt in de omliggen de straten de wacht maar tot handge meen is het nog niet gekomen. In het gebouw van de Senaat gaat het daarentegen heter toe. Voor- en tegen standers van de echtscheiding beginnen elkaar in de haren te vliegen. Om te voorkomen dat, de discussie over de echt scheiding tot veel verdergaande conse quenties zal leiden, bijvoorbeeld tot cri sis in de coalitieregering of tot een open lijke strijd tussen leken en katholieken, beeft oud-premier en senator Leone ge probeerd de partijen tot elkaar te bren gen. Leone is weliswaar christen-demo craat, maar hij is senator voor het leven en staat daarom gemakkelijker als scheidsman tussen de voor- en tegen standers. De interventie van Leone heeft hoogstwaarschijnlijk de ergste opwinding wat doen luwen, al ontbreken duidelijke berichten over de besprekingen tussen Leone en de kemphanen. CIUDAD REAL. (AFP) In de Spaan se industriestad Puertonlano zijn de laat ste dagen acht leden van de verboden communistische partij en vijf leden van de eveneens illegale „arbeiderscomités' gearresteerd, zo is door de plaatselijke autoriteiten meegedeeld.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1970 | | pagina 3