Dreigement Afrikaanse staten in kwestie
van wapenleveranties aan Zuid-Afrika:
„WIJ ZULLEN ENGELAND UIT HETj
GEMENEBEST MOETEN GOOIEN"
Gesprek tussen
Rogers en
Gromyko
Delegatie van OAE bezoekt
t aantal Westerse landen
Belgische regering
in moeilijkheden
Weer felle
gevechten
in Reggio
Egypte bereid tot verdere besprekingen
Ojoekwoe gaat
wellicht naar
Zwitserland
1
EvitaPeronzou
in België
zijn begraven
Studenten in
Bandoeng
beëindigen
|hun staking
achtergrond
Na gemeenteraadsverkiezingen
I Bomaanslagen in
I Argentinië
Passagiers gekaapt
Russisch vliegtuig
terug
Apartheid in kerk
van Bijbel uit
aanvaardbaar"
wsmmm
ZATERDAG 17 OKTOBER
Andere middelen
Wachten
„BRIL MODERN
„CHRISTIAN DIOR"
„BRIL MODERN'
(Van onze reisredacteur)
CAIRO Politieke waarnemers in Cairo zijn er in doorsnee van over
tuigd dat de stokkende onderhandelingen omtrent een vreedzame oplos
sing van de crisis in het Midden-Oosten zullen worden voortgezet. Noch
de Israëlische weigering om aan de besprekingen deel te nemen voordat
Egypte zijn raketten uit de onmiddellijke nabijheid van het Suez-kanaa
heeft teruggetrokken, noch de onhandige Amerikaanse manoeuvre om de
beraadslagingen op secundair niveau af te breken schijnen een voortzet
ting van wat, gemakshalve „de missie-Jarring" wordt genoemd, definitief
in de weg te staan.
Beiden versterkt
,Gewetensstrijd'
Zuidafrikaanse synode
NEW YORK (AFP)De ministers van
buitenlandse zaken van de Verenigde Sta
ten en de Sowjet-Unie, Rogers en Gromy
ko, hebben gisteravond vier uur lang ge
sproken over het Midden-Oosten, Berlijn,
Indo-China, beperking van de kernbewa
pening en het vreedzaam gebruik van de
zeebodem.
Tijdens dit eerste onderhoud zijn geen
meningsverschillen uit de weg geruimd,
zo wordt van Amerikaanse zijde meege
deeld. Maandag wordt het gesprek voort-
gGZGt.
De stemming tijdens het eerste gesprek
was ernstig, soms heftig, maar niet vijan
dig, zo wordt van Amerikaanse zijde mee
gedeeld. De meeste tijd is besteed aan het
Midden-Oosten, waar volgens de Ameri
kanen het bestand door Egypte geschonden
is, maar volgens de Russen niet.
Bij het gesprek over het Midden-Oosten
waren slechts tolken aanwezig. De andere
onderwerpen zijn behandeld in aanwezig
heid van Joseph Sisco, de Amerikaanse
onderminister voor het Midden-Oosten,
Martin Hillebrand, Amerikaans ondermi
nister voor Europese zaken, Abrassimov,
de Russische onderminister van buiten
landse zaken, tevens permanent vertegen
woordiger bij de V.N.
(Van onze redacteur in Londen)
LONDEN. In Londen heerst politieke hoogspanning omdat door de
voorgenomen Britse wapenleveranties aan Zuid-Afrika het voortbestaan
van het Britse gemenebest op het spel staat. Deze week heeft dr. Julius
Nyerere, Tanzania's president, premier Heath voor de gevolgen van deze
daad ernstig gewaarschuwd.
Gisteren was het de beurt van dr. Kenneth Kaoenda, president van Zam
bia die in zijn capaciteit van voorzitter van de Organisatie voor Afrikaanse
Eenheid met een grote delegatie daarvan op het ogenblik de vrije wereld af
reist, om vooral te protesteren tegen de steun van de NAVO aan Portugal
en daardoor aan de koloniale macht van dat land in Afrika en elders.
1-i «maaIaii nrohoufPII Hpt ZOU GGTl stom
bestland niet het recht heeft Engeland
te vertellen wat het al of niet moet doen,
zoals premier Heath en zijn medeministers
Gemenebestland de wet kan voorschrij
ven. „Wij zijn hier alleen gekomen om de
Britse regering van onze opvattingen
over de kwestie op de hoogte te stellen,
zoals premier Hath en zijn medeministers
omgekeerd hun mening te kennen heb
ben gegeven".
„Verder is het ons doel, zoals we vroe
ger al diverse malen hebben gedaan, om
over de hoofden van de Britse regering
heen een beroep* te doen op het morele
geweten van het Britse volk".
Dr. Kaoenda legde er de nadruk op
dat het probleem niet meer een zuivere
Gemenebest-aangelegenheid is, maar dat
de OAE (Organisatie van Afrikaanse
Eenheid) en de conferentie van niet-ge-
bonden staten, die pas in Loesaka heeft
vergaderd, ermee zijn gemoeid. Samen
hebben deze organisaties de missie op
dracht gegeven om de reis te maken.
Engeland was het enige Gemenebest
land dat de missie bezocht met als
hoofddoel te spreken over de voorgeno
men Britse wapenleveranties. De missie,
die gisteren ook in Bonn is geweest, gaat
ook nog naar Washington, Parijs en
Rome.
Dr. Kaoenda, onder andere geflan
keerd door de ministers van Buitenland
se Zaken van Algerije, Kenya en Kame
roen, verklaarde na zijn lange gesprek
met premier Heath tegenover de pers
dat wanneer de wapenleveranties door
gaan, Engeland uit het Gemenebest zal
moeten worden gegooid. Hij wilde er niet
over uitwijden hoe dat technisch precies
zou moeten gebeuren. „Het zou een stom
me generaal zijn die zijn plannen vante-
voren ontvouwt".
Maar het royement van Engeland is
een aangelegenheid waarover alle leden
gezamenlijk moeten beslissen. „Wat zal
er gebeuren indien het Gemenebest niet
als totaliteit bereid zou zijn om met En
geland te breken?" „dan zullen andere
middelen moeten worden toegepast".
Er is reeds sprake van dat de opstan
dige leden van het Gemenebest in geval
van wapenleveranties, wat betreft de eigen
wapenbestellingen die zullen boycotten
of lopende orders zullen vertragen. Maar
zover is het allemaal nog niet.
Dr. Kaoenda was er absoluut van over
tuigd dat de Britse regering nog geen
eindbeslissing over de wapenverkoop
heeft genomen. Anders zouden deze ge
sprekken en Engelands voortdurende
raadpleging van het Gemenebest zinloos
en karakterloos zijn.
Kaoenda zei dat Zambia als Gemene-
(Van onze redacteur in Brussel)
BRUSSEL. Het politieke klimaat in
België heeft zich, sedert de zondag ge
houden gemeenteraadsverkiezingen,geken
merkt door een zenuwachtig zoeken naar
lapmiddeltjes waarmee het leven van de
huidige katholiek-socialistische coalitie
verlengd of zelfs gered kan worden. Het
ziet er echter niet naar uit dat men zal
slagen. De kern van alle moeilijkheden
is de grondwetsherziening. Men geeft de
regering Eyskens weinig kans de kwes
tie, die al voor het zomerreces hopeloos
was vastgelopen, op een voor alle par
tijen aanvaardbare wijze op te lossen.
Om dat te doen heeft de premier de
medewerking nodig van hetzij de Brus
selse socialisten ofwel de Waalse libera
len. Maar geen van beide groepen schijnt
bereid te zijn Gaston Eyskens de hel
pende hand te bieden. Althans niet zonder
dat daarvoor een hogere prijs wordt be-
taald.
Nu zijn er twee mogelijkheden: Lys
kens kan het ontslag van zijn regering
aanbieden en zodoende de weg effenen
voor een sterke drie partijen regering,
namelijk de twee huidige partners plus
de liberalen. Zo'n ploeg zou dan verze
kerd zijn van de tweederde meerderheid
in het parlement die nodig is om de
grondwetsherziening er door te krijgen
De liberalen die bij de gemeenteraads
verkiezingen nogal wat harde klappen te
incasseren kregen, schijnen hier wel iets
voor te voelen. Want het alternatief zou
zijn kamerontbinding en vervroegde ver
kiezingen. Zowel de Katholieke Volkspar-
tij als de socialisten beweren dat zij daar
niet bang voor zijn. Bij de liberalen leeft
evenwel de vrees dat hun dalende popu
lariteit op nog groter stemmenverlies dan
bij de gemeenteraadsverkiezingen zal uit
draaien. Ook bestaat er een redelijke
kans dat de F.D.F. de Franstalige ex
tremisten die zondag een daverende over
winning in het Brusselse behaalden, dan
tot het parlement, waar zij nu nog niet
vertegenwoordigd zijn, zullen doordrin
gen. De drie „traditionele" partijen zijn
het er wel over eens dat dat vermeden
moet worden.
Ondertussen heeft de regering niet zo
heel veel tijd meer om zich te bedenken.
Uiterlijk op 15 november moeten de uit
voeringsbesluiten verschijnen voor de eco
nomische planning en regionalisatie. In
dit pakket zit ook de gebiedsafbakening
Brussel en het lijkt niet onwaar-
ADVERTENTIE
schijnlijk dat de
struikelen.
regering hierover zal
KENNETH KAOENDA
„We brengen aan onze opdrachtge
vers rapport uit en zij zullen moeten be
slissen", zei dr. Kaoenda. „bent u erin
geslaagd premier Heath te doen afzien
van de wapenleveranties?" Lachend ant
woordde dr. Kaoenda: „We zullen nog
een paar maanden moeten wachten voor
we dat weten".
In Londen gelooft men dat de Britse
regering geen beslissing zal nemen voor
de conferentie van premiers van Geme-
nebestlanden, die in januari in Singapore
zal worden gehouden. In Engeland voert
vooral het Londense dagblad „The Ti
mes" een felle campagne tegen de wa
penleveranties aan Zuid-Afrika.
Wat de bedreiging van de Russische
vloot rond de Kaaproute betreft heeft
zelfs de Britse minister van Marine, Pe
ter Kirk, deze week verklaard dat die
dreiging schromelijk overdreven is.
Hervatting van de wapenleveranties aan
Zuid-Afrika, die door de Verenigde Na
ties zijn verboden, zou juist de commu
nistische penetratie in de rest van Afri
ka en het gevaar voor een Afrikaanse
rassenoorlog verhogen, omdat de Afri
kaanse landen dan in de armen van de
Sovjet-Unie of China, of beide, zouden
worden gedreven.
BUENOS 'AIRES (AFP). In Argen
tinië zijn gisteren verscheidene bomaan
slagen gepleegd op gebouwen van Ameri-
I kaanse ondernemingen en op huizen van
I Amerikanen.
I Hier en daar werd veel schade aange
richt, maar persoonlijke ongelukken heb
ben zich niet voorgedaan.
Het huis van een Amerikaanse militaire
attaché in Buenos Aires werd geheel ver
nield doordat er na de ontploffing brand
I uitbrak.
-V.
REGGIO Dl CALABRIA (Reuter).
Op last van de Italiaanse autoriteiten
zijn gisteren meer dan 3.000 militairen
overgebracht naar het gebied rond Reggie
üi Calabria. In de stad werd opnieuw
fel gevochten tussen demonstranten en
politie.
Pelotons zwaar bewapende oproer
politie gingen in het offensief tegen de
demonstranten. Met bulldozers, pneuma
tische hamers en vrachtwagens baanden
de veiligheidstroepen zich een weg door
brandende barricades op de wegen naar
het vliegveld.
Op de foto agenten in actie in het cen
trum van Reggio.
ANKARA (AFP). De 44 passagiers
van het gekaapte Russische vliegtuig
zijn gisteren met een speciaal uit Mos
kou gekomen Antonov-24 uit Trebizonde
in Turkije naar Batoem vertrokken.
Met het toestel vertrokken ook drie
van de vijf bemanningsleden. De ande
re twee liggen in een ziekenhuis. Zij zul
len naar de Sovjet-Unie terugkeren zo
dra de artsen van het ziekenhuis in Tre
bizonde hiermee akkoord gaan.
ff
Alleenverkoop voor Haarlem en
omgeving van de brilmonturen
i»»
Contactlensspecialisten
Kruisstraat 17, hoek Ridderstraat
Haarlem, Tel. 3275 63
BERN (Reuter). Het Zwitserse mi
nisterie van justitie heeft meegedeeld
dat het overweegt de voormalige Bia-
fraanse leider Ojoekwoe politiek asiel te
verlenen. Er is daartoe van de zijde van
Ojoekwoe om inlichtingen gevraagd.
Generaal Oejoekwoe moet Ivoorkust
verlaten waar hij sedert de ineenstorting
van Biafra begin van dit jaar in bal
lingschap heeft geleefd.
Het staat wel vast dat de VS en Is
raël niet erg gebrand zijn op het aan
nemen van een Egyptische resolutie
(of althans door de VAR geïnspireer
de resolutie) in de Algemene Verga
dering van de Verenigde Naties. Zij
zou beide landen kunnen confronteren
met op zijn minst een ernstige aanbe
veling die de Veiligheidsraadresolutie
van 22 november 1967 zou voomen
van een verduidelijking die politiek
uiterst moeilijk te hanteren zou zijn.
Het uitgebreide diplomatieke over
leg dat van Egyptische kant niet
alleen in Cairo maar ook elders heeft
plaatsgevonden, maakt het vrijwel
zeker dat zo'n resolutie in de Algeme
ne Vergadering met de massieve
steun van vooral Afrikaanse en Azia
tische landen, om van het communis
tisch blok maar niet te spreken, zou
worden aangenomen. Op zichzelf heeft
dit nog weinig praktische waarde,
aangezien bindender besluiten dan al
tijd nog moeten worden genomen door
een Veiligheidsraad waar in laatste
instantie een Amerikaans veto kan
worden gehanteerd, Amerikaanse di
plomaten echter maken zich toch vol
doende zorgen over de ontwikkelingen
om het tot stand komen van een der
gelijke resolutie te kenschetsen als
„hoogst ongemakkelijk". Egyptes ge
slepen minister van Buitenlandse Za
ken Riad kan in New York dan ook
bieden met een fraaie troefkaart op
zak, die het nietes-welles spel omtrent
het installeren van raketten in de ver
boden kanaal-zone in Egyptisch voor
deel kan beslissen.
Voorzover dat in Cairo valt te over
zien, zou de VAR wel bereid zijn om
het niet tot het aannemen van een re
solutie te laten komen, wanneer ver
der over de raketten niet wordt ge
klaagd. De versterking van het mili
tair potentioneel aan de westzijde van
het kanaal wordt dan weggestreept te
gen het feit dat Israël in de bestands
periode weer voldoende anti-raket ma
teriaal heeft ontvangen om eventuele
Egyptische voordelen te niet te doen.
En dan komt er dus een stelling op
het bord waarin onderhandelingen mo
gelijk wonden met twee partijen die
zich beiden hebben versterkt.
Aan verlenging van de bestandsover
eenkomst inclusief onderhandelingen,
behoeft dan ook volgens westelijke
waarnemers èn Egyptische kenners
eigenlijk weinig twijfel te bestaan.
De minst toegevende deelnemers
aan dit gigantisch touwtrekken zal
vermoedelijk Israël zijn. Niet zozeer
vanwege de door Egypte geschonden
afspraak, al zal dit zeker als voor
wendsel worden gebruikt, maar om
dat Israel uiteraard zo lang mogelijk
wenst af te wachten hoe de interne
politieke situatie in Egypte zich in de
komende maanden zal ontwikkelen.
Bovendien noopt de toestand in Jorda
nië Israel niet in het minst tot haast,
zolang er niet metterdaad onnieuw aan
het Suezkanaal wordt gevochten. De
joodse staat heeft er voor alles belang
bij al zijn grenzen definitief te bevei
ligen. Zij meent terecht dat het slechts
zin heeft vredesovereenkomsten te
sluiten met staten, waarvan mag wor
den verondersteld dat zij bij machte
zijn een loyale uitvoering ervan te ga
randeren. Israel zal dus ook willen ob
serveren in hoeverre de politieke we
zenstrekken van Jordanië in de nabije
toekomst wellicht zullen veranderen.
Na drie jaren van bezetting, drie
jaren van een strategisch ideale po
sitie in geval van nieuwe krijg, mag
dit Israel zijn voordeel (alle buiten
landse verwijten en verdachtmakingen
ten spijt) nimmer opgeven voor een
onzekere vrde. Op dit punt wordt
Egypte al direct geconfronteerd met
een onvermijdelijke consequentie van
Nassers overlijden: het zal opnieuw
moeten waarmaken dat het spreekt
en onderhandelt namens een Arabi
sche wereld. Voor landen als Libië,
Soedan, Saoedie-Arabië, Koeweit en Li
banon zal dat voorzover het om be
vordering van de vrede gaat geen pro
blemen opleveren. Maar zelfs al is ko
ning Hoessein dan nog zo op die vre
de gebrand in zijn land hebben de
militair betekenisloze Palestijnen nog
steeds een overwegende invloed op de
op de praktische geldigheid van zijn
besluiten. En die Palestijnen, zo blijft
Arafat onverstoorbaar herhalen, wil
len Israel dwingen tot het aanvaar
den van één staat voor Palestijnen èn
joden: een absoluut onbereikbaar ver
langen dat slechts tot voortduring der
onvrede kan leiden.
Het lijkt ondenkbaar dat Egypte be
reid zou zijn een partiële vrede met
Israel te sluiten, want het kan zich
dat binnen het kader van de Arabische
politiek en zijn verlangen om leider
van de Arabische wereld te blijven,
niet veroorloven. Het is evenzeer uit
gesloten dat Israel een dergelijke re
geling aantrekkelijk zou vinden. Als
namelijk in Jordanië vroeg of laat
nieuwe gevechten losbarsten, al dan
niet met Syrische en Iraakse inmen
ging, zou Egypte moeten beslissen of
het een vredesovereenkomst dan wel
zijn lidmaatschap van het Arabisch
conglomeraat respecteert. En althans
Israel maakt zich weinig illusies over
de uitkomst van zo'n „gewetensstrijd"
Ergo, er zal van vrede in het Mid
den-Oosten alleen dan sprake kunnen
zijn wanneer Israel definitieve vendra-
gen kan sluiten met al zijn Arabische
vijanden en als het die Arabische
vijanden voldoende binnenlands over
wicht toekent om deze vrede, in weer
wil van eventuele oppositie, te kun
nen honoreren. Aangezien dit voorlo
pig bij lange na niet het geval is,
kan van een voortzetting der bespre
kingen geenszins een resultaat worden
verwacht dat het in het Midden-
Oosten terzijde van alle politieke slo
gans zo algemene en overweldigende
verlangen naar die vrede spoedig zal
bevredigen. Egypte wenst geen voort
durende verlenging van een bestand
zonder meer, daar het zich niet stil
zwijgend bij het voortbestaan der Is
raëlische bezetting van Arabische
grond wil neerleggen. Voortgezette
besprekingen kunnen althans het
ook voor Arabieren acceptabel
excuus vormen om de wapenstilstand
te doen voortduren zonder dat het
Egyptisch prestige erg wordt ge
schaad.
Egypte mag dan bij monde van zijn
minister van voorlichting Mohammed
Heykal brallen dat het geen belang
hecht aan het voortbestaan van de
voor het plan-Rogers gemaakte af
spraak zonder resultaten in de rich
ting van vredeDe feiten leren
anders. Gedurende de laatste maan
den heeft Egypte door de Israëlische
bombardementen in de Suez-kanaalzo-
ne 600 man per week verloren,
weg dat Egypte dan wellicht in New
York een politieke troefkaart in han
den heeft, zij onthullen overigens dat
Israel in militair opzicht een stok ach
ter de deur heeft, die de Egyptenaren
zich wel tweemaal zal doen bedenken
aleer zij besluiten om hun granaten
weer over het langzaam verzandende
Suezkanaal te zenden.
I zak die het nietes-welles spel omtrent jooosc ncm n v<,«.
(Van onze redacteur in Brussel)
BRUSSEL. Ruim 15 jaar geleden
verdween het lijk van de door zekere
Argentijnse groepen verafgode Evita Pe
ron. AI die tijd hebben de Peronisten
ijverig gezocht naar de stoffelijke resten
van de blonde schoonheid. En nu komt
er plotseling uit Argentinië het bericht
I dat een generaal onthuld heeft dat zij
in het geheim in Brussel is begraven.
Men is nu aan een onderzoekje begon
nen, wat geen sinecure is aangezien Brus
sel met zijn randgemeenten maar liefst
24 kerkhoven bezit. Uitgaande van de
veronderstelling dat de lieden die inder-
tjjd het gebalsemde lijk lieten verdwijnen
het zeker niet onder de naam Peron heb
ben laten begraven, had men als enige
betrouwbare houwvast de nationaliteit.
Want in de registers van de Belgische
begrafplaatsen wordt altijd het land van
herkomst vermeld. Welnu voor 1955, het
jaar waarin het lijk spoorloos verdween,
nadat president Peron aan de dijk was
gezet, wordt er in geen enkel kerkhof
register melding gemaakt van de begra-
I fenis van een vrouw uit Argentinië. Wel
iswaar is dit nog geen bewijs dat het lijk
toch niet ergens in België onder de groe
ne zoden rust. Het zal echter heel wat
speurwerk vereisen om het te vinden.
DJAKARTA (Reuter). De Indonesi-
sche studenten, die in staking zijn nadat
een van hen werd doodgeschoten in een
gevecht met de politie, zullen maandag
terugkeren naar de universiteit. Dit heb
ben studentenkringen in Djakarta vrijdag
I meegedeeld.
Verklaard werd dat de studenten aan
I de technische hogeschool in Bandoeng hun
„strijd voor burgerrechten" evenwel zul
len voortzetten. De vechtpartij tussen de
I studenten en de politie brak op 6 oktober
uit na een voetbalwedstrijd tussen een
I studentenelftal en een van politiemannen
in opleiding. De 21-jarige student René
I Louis Conrad werd daarbij gedood.
Dinsdag hebben ongeveer 3000 studen
ten van de universiteit in Soerabaja
I een vreedzame demonstratie gehouden
I uit sympathie met hun collega's in
I Bandoeng.
PRETORIA (DPA/AFP). Als „juist
en van de Bijbel uit aanvaardbaar" heeft
gisteren de generale synode van de Neder
duits Hervormde kerk van Zuid-Afrika de
splitsing van de kerk in een blanke moe-
I derkerk en een Bantoe-dochterkerk goed-
I gekeurd.
De Nederlandse geestelijke dr. A. Kruys-
wijck, die als gast aanwezig was, riep op
de kleingeestige apartheid in het leven van
alle dag te veroordelen om te bewijzen dat
zij geen ideologie is geworden. Hij vond
dat de aangehaalde bijbelpassages die de
apartheid moeten rechtvaardigen, even
goed kunnen worden gebruikt om het te
gendeel te staven. Hij vroeg zich af wat
de kerk zou doen als het voor een min
derheid onmogelijk werd een meerderheid
te regeren.
Hem werd te verstaan gegeven dat het
vermetel was na een verblijf van vijf da
gen in Zuid-Afrika te durven oordelen
I over zuidafrikaanse toestanden.
