Politieke öam
Winkels in Amman gesloten
OPNIEUW GEVECHTEN IN
JORDANIË UITGEBROKEN
El-Attassi
afgetreden
in Syrië
Formosa krijgt
waarschuwing
van de VS
Vliegtuig en
helikopter
botsen
Vrouwelijke
erewacht
voor Meir
Trudeau zette leven
van Laporte op spel
Strijd om de macht in Egypte verwacht
Desertie in het
Zuidvietnamese
leger
Schoten in Belfast
Para-cholera in
Istanboel
MENING IN FRANSE KRINGEN
Vliegtuigkapers
voorlopig op
vrije voeten
MAANDAG 19 OKTOBER 1970
Newsweek
Vijf doden
Kanonschoten
Verwarde toestand
(Van onze reisredacteur)
CAIRO De Verenigde Arabische Republiek heeft een president ge
kregen, die bij een naar men mag aannemen zeer groot deel van zijn
onderdanen niet bijzonder gezien is. Zijn uitverkiezing betekent, in
weerwil van het massieve blok ja-stemmers, dan ook niet meer dan een
lege victorie, die zonder tegenkandidaten kon worden behaald in een rlttflflCH
land dat het zich geenszins kan veroorloven zijn kiezers werkelijke
zeggenschap in het bestuur van hun land te verschaffen.
Strijd om macht
De methoden waarvan het „Front voor
de bevrijding van Quebec" zich blijkt te
willen bedienen, passen niet in een be
schaafde samenleving. Ontvoering en
moord duiden op een extremisme dat wei
nig goeds belooft voor een eventueel zelf
standig Quebec, omdat deze Canadese
provincie door het mogelijke succes van
de „bevrijdingsbeweging" in handen zou
raken van een troep gewetenloze bandie
ten.
Het nationalisme van Frans Quebec
tegenover de pan-Canadese macht zoals
die op het ogenblik nog bestaat, kan ge
baseerd zijn op redelijke argumenten en
is misschien in eerste aanleg wel in over
eenstemming met de gevoelens van de
meerderheid der bevolking van Quebec.
Maar de methoden die het „Bevrijdings
front" zich eigen maakt, doen het ergste
vrezen wat betreft de mentaliteit van de
genen, die bezig zijn zich als „volksleiders"
op te werpen.
De moord op minister Laporte, vandaag
of morgen waarschijnlijk gevolgd door de
moord op de Britse handelsattaché Cross,
is een luguber bewijs van terroristische
immoraliteit, die in geen enkele verhou
ding staat tot de ontwikkeling der ver
houdingen tussen Quebec en Canada. In
Quebec leeft niet een aan onderdrukking
en uitbuiting ten gronde gaande bevol
king, die niets meer te verliezen heeft. Er
is in Quebec geen unanimiteit met betrek
king tot de afscheiding van deze provin
cie te constateren. Weliswaar hebben de
Canadese autoriteiten te weinig oog ge
had voor de autonome aard van deze
Franstalige provincie en wellicht ook de
krachten onderschat die in Quebec met
betrekking tot een mogelijke afschei
dingsprocedure tot groei zijn gekomen.
Niettemin, de eigen aard van deze pro
vincie is door de centrale regering nooit
op gewelddadige wijze onderdrukt en de
politiële en justitiële maatregelen die te
gen ijveraars voor de afscheiding zijn
genomen, waren altijd gebaseerd op de
geldende wet, en overtredingen daarvan.
Gijzeling en moord zijn methoden die
elders in de wereld in zwang zijn geko
men in situaties, waarin op geen enkele
andere manier meer iets te bereiken viel,
Zij waren het gevolg van een verbeten
guerrilla-oorlog, waarin alle overwegin
gen van moraliteit en fatsoen reeds lang
waren achterhaald.
In de geschiedenis van de „burgerlijke"
criminaliteit is ontvoering altijd als een
van de lafste misdaden gebrandmerkt,
waarop in diverse landen onverbiddelijk
de doodstraf stond. Helaas is bij de toe
passing van deze methode op het politie
ke strijdtoneel herhaaldelijk gebleken dat
de ontvoerders aan het langste eind trok
ken en hun zin kregen. Dit succes heeft
blijkbaar de „populariteit" van dit strijd
middel snel doen stijgen. Het heeft zelfs
weinig gescheeld of ook Nederland had
onlangs (in Alkmaar) de toepassing van
deze methode van politieke afpersing be
leefd.
In Canada bestond tot dusver geen si
tuatie die vergeleken kon worden met die
in sommige Zuidamerikaanse landen,
waar gevangen verzetsstrijders op hun
doodvonnis zaten te wachten en geen en
kele mogelijkheid meer bestond van rede
lijk overleg tussen de heersende macht en
de agerende minderheid. In Canada wa
ren andere wegen beschikbaar om de cen
trale regering te brengen tot hoor en we
derhoor over de eisen en verlangens van
de bevrijdingsbeweging van Quebec. Het
valt te bezien of de moord op minister
Laporte en, in het algemeen, de kunst
matige vijandelijkheid tussen actiegroe
pen en regering over de status van Que
bec een aantal van die wegen niet onher
roepelijk zal blokkeren. Het is ook de
grote vraag of de bevolking van Quebec
deze drijverij naar een geweldstoestand
zal appreciëren. Het is nu al duidelijk dat
velen in Quebec geschrokken zijn van de
gebeurtenis en zich afvragen in welke
handen het streven naar autonomie eigen
lijk geraakt is.
Het is best mogelijk dat in Frankrijk
de strijd om bevrijding van Quebec met
belangstelling en sympathie wordt ge
volgd, maar het zou van slechte diploma
tie getuigen als de Fransen deze moord
en terreurmethoden zouden goedkeuren,
of sterker, zouden steunen. Het is duide
lijk dat de toeneming van de politieke
kidnapping een zorgwekkend verschijn
sel is, dat dient te worden afgewezen door
iedereen die, in welke politieke tegenstel
lingen ook verwikkeld, prijsstelt op een
elementair fatsoen. Een bestrijding ervan
is een kwestie van mensenrechten, die
begint met het kenmerken van deze me
thoden als regelrechte misdaad.
AMMAN (Reuter en AP) In ge
heel Jordanië heerst na het afgelopen
weekeinde opnieuw een gespannen
situatie. Er zijn weer felle gevechten
uitgebroken tussen het Jordaanse
leger en de Palestijnse verzetsstrij
ders in het noorden van het land. Ook
in de hoofdstad Amman is weer ge
vochten. Daarbij zou één dode zijn
gevallen.
«MUVVIVUWA/WWWVWVWVWIAIIAJWWVUWVUMUMWVUVVVWWWWWVWVUVMVVVWWWWVMWWMWWWWWVVVUWMUVVVIIVWWVWAAI
V-f,VtWWWVWWWWVWWWWWMWWW«VVVVVVWV<vwvvvv»»»-»»»wwww,.....--
NEW YORK (Reuter). Het Ameri
kaanse ministerie van defensie heeft na
tionalistisch China gewaarschuwd de aan
vallen op het Chinese vasteland te staken.
Zou Formosa hiermee toch doorgaan, dan
zal Washington de militaire hulp stop zet
ten. Dit heeft maandag het Amerikaanse
blad „Newsweek" bericht. Volgens het
blad hebben de Verenigde Staten twee
patrouillevaartuigen uit de Straat van
Formosa teruggetrokken.
Formosa krijgt jaarlijks voor een be
drag van meer dan 720 miljoen gulden
aan Amerikaanse militaire hulp.
MELBOURNE (AP) Boven Moorab
bin, een buitenwijk van de Australische
stad Melbourne, is een helikopter, die elek
triciteitskabels controleerde, in de lucht in
botsing gekomen met een vliegtuig.
De drie inzittenden van de helikopter,
alsmede de twee van het vliegtuig, kwamen
om het leven.
SAIGON (AFP) De Zuidvietnamese
generaal Do Cao Tri, commandant van het
gebied van Saigon, heeft commentaar ge
weigerd op krantenberichten, als zou de
generaal hebben gezegd: „Op iedere 100
soldaten deserteren er 75 en van de overige
25 vechten er maar tien".
Generaal Tri zei dat hij vorige week een
onderhoud heeft gehad met een delegatie
van het ministerie van Defensie over re-
crutering en doelmatige militaire acties.
„Het was een besloten bijeenkomst en ik
heb geen verklaring afgelegd voor de pers.
Mijn voorstellen zijn misvormd weergege
ven", zo zei hij.
BELFAST (Reuter) Een scherpschutter
heeft vanochtend in Belfast twee schoten
gelost op een Britse legerpatrouille. Er
werd niemand gewond. Kort tevoren had
een kneedbom een gat geslagen in een
muur, op enkele passen afstand van de
plaats waar drie Britse militairen in een
geparkeerde auto zaten.
ANKARA (Reuter) De gouverneur van
Istanboel heeft tot grote waakzaamheid
opgeroepen nu is vastgesteld dat sommige
delen van de stad zijn getroffen door een
epidemie van para-cholera. Het officiële
dodencijfer is 25, maar volgens onofficiële
kringen zijn 50 patiënten overleden.
Vijfhonderd mensen die aan deze ziekte
tijden, zijn in ziekenhuizen opgenomen.
Alle verloven van het medisch personeel
zijn ingetrokken en er zijn ruim 1000 zie
kenhuisbedden gereserveerd voor nieuwe
gevallen van para-cholera.
De oorzaak van het opnieuw uitbreken
van de gevechten is niet bekend. Zoals
altijd is de situatie zeer onduidelijk door
de diverse wederzijdse beschuldigingen
De Arabische bemiddelingscommissie
(or der leiding van de Tunesische premier
Bahi Ladham) heeft wel waarnemers
naai het noorden gestuurd maar die
hebben nog geen rapport uitgebracht.
Kennelijk kan er geen „vuurvaste" over
eenkomst tussen Jordanië en de Pales-
tij-.en worden gesloten. De nieuwe ge
vechten doen zich voor nog geen vijf da
gen nadat koning Hoessein en Yasser Ara
fat hun handtekening hadden gezet onder
het door de bemiddelingscommissie op
gestelde document dat in brede kringen
als de eindfase van de strijd werd be
schouwd.
De eerste berichten over de gevechten
kwamen van militaire correspondenten,
langs de bestandslijn tussen Israel en Jor
danië. Zij hadden kanonschoten gehoord
,n het gebied ten noorden van Irbid
Later kwam een woordvoerder van
de Palestijnen met de verklaring dat het
Tordaanse leger sinds gisterochtend
met zware artillerie posities van guerril
lastrijders in Noord-Jordanië bestookte
Het leger zou daarbij volgens hem ken-
ne'ijk de bedoeling hebben de aanvoer-
routés voor de Palestijnen in het noor
den van Jordanië, die vanuit Syrië ko
men, af te snijden. De gevechten zouden
zich voornamelijk afspelen in de gebie
den rond Almughaier en Beit Raf.
Het Jordaanse leger zou er zaterdag
al tijdens een tien uur durend gevecht
in geslaagd zijn het dorp Almughaier
op de Palestijnen te veroveren en de Pa
lestijnen zouden nu veel moeite doen om
de verloren posities te heroveren.
In Amman sloten alle winkeliers hun
zaken, ze brachten weer luiken voor de
ramen aan, nadat een burger door een
kogel in zijn hoofd was gedood.
De commando's kwamen onmiddellijk
met de beschuldiging dat het leger de
overeenkomst had geschonden. Vele bur
gers waren zo woedend over het incident
dat ze enkele auto's omverwierpen en in
brand staken.
De interventie van Syrië in de Jordaan
se burgeroorlog vorige maand heeft er
toe geleid dat het momenteel in de lei
ding van de Baath-partij in Damascus
bepaald niet botert. De meningsverschil
len zijn zelfs zo groot dat officiële krin-
Een afdeling met machinepistolen ge
wapende vrouwelijke soldaten vorm
de gisteren de erewacht voor de Is
raëlische premier mevrouw Golda
Meir toen die voor een bezoek van
drie weken naar de Verenigde Staten
vertrok. Mevrouw Meir zal onder
meer de plechtigheden ter gelegen
heid van het 25-jarig bestaan van de
Verenigde Naties bezoeken en waar
schijnlijk een onderhoud hebben met
president Nixon en andere Ameri
kaanse topfunctionarissen. Daarna
gaat ze, op de terugreis, nog naar
Canada en Engeland.
gen in Damascus menen te weten dat
Noereddin EI-Attassi als staatshoofd en
als premier zijn ontslag heeft ingediend.
De partijleiding zou hiermee hebben in
gestemd maar zou bij hem hebben aan
gedrongen aan te blijven als secretaris
generaal van de partij, een functie waar
in El-Attassi vaak is opgetreden als
scheidsrechter tussen de elkaar bestrij
dende militaire en burgerlijke vleugels
De partijleiding is het gehele weekeind
bijeen geweest om de crisis te bespre
ken. El-Attassi zou geweigerd hebben aan
die besprekingen deel te nemen.
Een officiële bevestiging voor zijn te
rugtreden is echter niet te krijgen.
Het Libanese blad „de dag" heeft van
morgen gemeld dat de Syrische Baath-
partij op het ogenblik in het geheim een
buitengewoon congres houdt. Het blad
noemt de toestand in Damascus „uiterst
verward."
Het congres zou zich in het bijzonder
bezig houden met het aanwijzen van een
opvolger van El-Attassi.
(Van onze redacteur in Parijs)
PARIJS. De Franse minister van
Buitenlandse Zaken Maurice Schumann
heeft gisteren, als een der eerste weste
lijke bewindslieden, een officieel rouw
telegram gestuurd naar Canada in ver
band met de moord op minister Pierre
Laporte Schumann herinnert in zijn
boodschap aan de goede betrekkingen die
hij met zijn collega Laporte onderhield,
nadat hij hem in de jaren '65-'66 bij de
Frans-Canadese onderhandelingen
soonlijk had leren kennen.
Parijs distancieert zich nu dus met na
druk van de terreurmethodes waarvan
minister Laporte, die door de leden van
het FLQ is vermoord, het eerste slacht
offer werd. Die veroordeling houdt daar
om nog niet in dat de regering in Parijs
zich niet ook nog steeds solidair zou blij
ven voelen met de Franse Canadezen
die, als minderheid, door de Angelsaksi
sche regering in Ottawa sterk worden ge
discrimineerd, zo niet onderdrukt. Die
solidariteit neemt onder president Pom
pidou stellig niet meer de militante
kenhuisbedden gereserveerd voor nieuwe len zijn zelts zo groot aai oincieie 1
gevallen van para-cholera-
Functionarissen van de Arabische
Socialistische Unie, het eenheidsfront
waarin alle politieke gebeurlijkheden
zogvuldig zijn gekanaliseerd, ontken-
nen dit ook geenszins, maar zij ver- C OmpVOmiS
dedigen het monddood maken van de
bevolking hardnekkig op grond van
„oorlogsomstandigheden", en de nood
zaak „een beleid van nationale een-
te blijven voeren.
rupte, overvoerde bureaucratie en po
litiek wanstaltig vervormde structuur
niet meer kunnen bestaan. Zij pasten
niet in een systeem van jazeggers, van
censuur, gelegaliseerd volksbedrog en
persoonlijke onvrijheid.
zij moet duidelijk maken dat binnens
lands de politieke speelruimte beperkt
is.
Het schijnt dat president Nasser
plannen heeft gehad om het leefklimaat
in die zin te verbeteren. Zijn dood heeft
zo is gebleken, voorkomen.
heid"
De Egyptenaar, die in doorsnee over
politiek niet snel in opwinding geraakt,
heeft in elk geval een formule gevon
den om van dit soort nood een geringe
deugd te maken: „Ik ben tegen Sa-
dat, maar ik heb geen keus. Ik heb
dus toch op hem gestemd, want het
land moet nu eenmaal een president
hebben".
Sadat dus. En dit betekent dat de
liberaler stromingen in de Egyptische
politiek voorlopig terzijde mogen toe
zien hoe de kaarten worden geschud.
Zakaria Mohieddin, die bij de bevolking
meer vertrouwen zou bezitten dan Sa-
dat, blijft onder huisarrest Heykal,
minister van Voorlichting heeft onmid
dellijk na Sadats beëdiging ontslag ge
nomen. Deze, vertrouwde medewerker
van Nasser, wenst kennelijk voor dit
regime geen pleitbezorger te zijn. De
vrij opzichtige manoeuvre van zijn ont
slagaanvrage heeft daarom meer be
tekenis dan de bijna tien percent nee
stemmers bij de volksraadpleging
In Egypte worden aan Sadat in wer-
wil van een lange staat van dienst voor
Nassers revolutie geen prijzende woor
den gewijd. Hij wordt gekenschetst
als het voor het ogenblik enige moge
lijke compromis tussen uiterst links
(onwrikbaar pro-Russisch) en de on
bestemde, maar grote, groep Egypte-
naren die wat genuanceerder wensen
te denken over de betrekkingen tot de
westelijke wereld. Er duiken wel na
men op van mensen die gezien wor
den als representant van deze opvat
tingen, maar zij vertegenwoordigen
geen georganiseerde politieke stro
ming. Dit maakt hun positie uiterst
kwetsbaar, en hun invloed op het ver
loop der gebeurtenissen gering.
Nasser heeft zich vooral in de laat
ste periode van zijn bewind steeds
meer ontdaan van vele kundige mede
werkers, die de fout begingen duidelij
ke uitdrukking te geven aan eigen op
vattingen. Duizenden zeer bekwame,
nijvere Egyptenaren. aan wie in dit
land zo'n enorme behoefte bestaat on
danks de onophoudelijke toevloed van
nieuwe en grotendeels overtollige werk
krachten, verblijven buitenslands om
dat zij in hun vaderland, met zijn cor-
dat,
Het nieuwe bewind heeft de talloze
anonieme verspieders van minister
van Binnenlandse Zaken Gomaa, met
zeer welomschreven opdrachten de
straat op gezonden, er doen hardnek
kige, aannemelijke maar niet te con
troleren, berichten de ronde, dat een
flink aantal arrestaties is verricht on
der mogelijke poiltieke tegenstanders
en legerofficieren.
Sadat heeft in de dagen sinds Nas
sers dood geen gelegenheid onbenut
gelaten om de bevolking te beroven
van de meetbare ontspanning die de
wapenstilstand teweeg heeft gebracht.
Zij moet kennelijk weer gaan geloven
in de miserabele symboliek van de
zandzakken, de schuilkelders en de ver
duistering. Het is met andere woor
den voor de zoveelste maal dat in
Egypte de oorlog wordt gebruikt als
katalysator voor een twijfelachtige na
tionale eenheid.
In zijn eerste televisietoespraak na
de beëdiging heeft Sadat opnieuw ge
zegd voorstander te zijn van een meer-
hoofdig leiderschap. Kenners van de
Egyptische politiek achten het niet
voor de hand liggend dat hij daarin
uiteindelijk de sterke man zal blijken.
Sabry misschien met zijn invloed in de
ASU, of anders Gomaa, die aan zijn
controle over de veelzijdige veilig
heidsdiensten en een zeer sterk politie
apparaat veel macht ontleent. Sadats
grootste probleem zal zijn om hun in
deling bij dat meerhoofdig leiderschap
zo te verwerkelijken dat niet een van
beiden op grond van nieuwe macht en
oude invloed een overwegend aandeel
in het landsbeheer gaat toevallen.
Meerhoofdig leiderschap in Egypte:
voor het ogenblik betekent dit slechts
dat aan de top nog een verbitterde
strijd om de macht moet worden uit
gevochten.
Wie daaruit in eerste aanleg ook als
winnaar tevoorschijn mag treden, hij
zal zich slechts ten koste van veel
onderdrukking kunnen vrijwaren voor
de bijverschijnselen van de grote weer
zin tegen de alom aanwezige Russen,
zowel bij de bevolking al in het leger.
In verzet tegen toenemende druk op
de bevolking, die in cairo als vrijwel
onvermijdelijk bestanddeel der nabije
toekomst wordt gezien, schuilt een mo
gelijkheid dat te zijner tijd wellicht
een nu politiek nog naamloze als Nas
sers werkelijke erfgenaam naar voren
zal treden. En, zo zegt men in Cairo,
getrouw aan de legende, dat zal dan
wel een legerofficier zijn.
Intussen wachten op wat lager ni
veau de secundaire gezagsdragers dei-
ministeries in spanning af hoe lang zij
nog mogen blijven zitten. Het zijn
doorgaans bekwame, erudiete mannen,
wier eenvoudig plichtsbesef het land
ondanks alles heeft draaiende gehou
den in de tumulteuze jaren van Nas
sers hervormingen. Hun angst is be
grijpelijk, want elk regime heeft zijn
eigen sleutelposities, zoals het ook zijn
eigen beloning kent voor trouwe vazal
len. Het zijn deze sombere bespiege
lingen die in Cairo het begin van de
nieuwe tijden begeleiden.
UWMWMWWWWWl
vorm aan die generaal De Gaulle zich
enkele jaren geleden nog veroorloofde
toen hij bij een officieel bezoek aan Ca
nada tegenover zijn „rasgenoten" in het
openbaar de kreet „leve het vrije Que
bec" dorst te slaken. En men herinnert
zich ook hoe de generaal toen voortijdig
terugkeerde naar Parijs, nadat de cen
trale regering in Ottawa hem voor deze
inmenging in de binnenlandse aangele
genheden op de vingers had getikt.
Zulke incidenten behoren niet tot de
Per" stijl van president Pompidou. Maar de
huidige Franse regering wenst dan toch
wel een duidelijk onderscheid te blijven
maken tussen doel en middelen. De ter
reurmethodes als gijzeling en politieke
moord op tegenstanders, waarvan de ac
tivisten van het FLQ zich nu bedienen,
wijst de Franse regering nadrukkelijk
van de hanjl. Maar het doel van een be
vrijding of een de-kolonisatie van de En
gels-Amerikaanse overmacht blijft Frank
rijk zo niet politiek dan toch zeker wel
moreel onderschrijven en steunen. En
Parijs weigert danook die bevrijdings-
strijd met de terroristische methoden
van een kleine minderheid te vereen
zelvigen.
In Franse regeringskringen kon men
gisteren de nauwelijks verkapte beschul
diging vernemen dat premier Pierre Tru
deau in Ottawa bewust het leven van mi
nister Laporte op het spel had gezet om
het bevrijdingsstreven van de Franse Ca
nadezen in z)jn geheel binnen en ook bui
ten Canada nu juist wel in diskrediet te
kunnen brengen.
Volgens die lezing zou Trudeau ieder
contact met de terroristen tevoren heb
ben afgewezen om de tegenstellingen op
de spits te drijven en een drama onver
mijdelijk te maken waarvan vervolgens
alle voorstanders van een onafhankelijk
Frans Canada aansprakelijk zouden kun
nen worden gesteld. Niettemin wist, zo
merkt men in Parijs ook nog op, Ottawa
eveneens uit de laatste verkiezingen dat
80 percent van de Franse Canadezen hun
onafhankelijkheid begeren.
ANKARA (RFP) De twee mannen die
op 15 oktober de piloot van een Russische
Antonov-24 dwongen naar Turkije te vlie
gen, zijn zaterdag op last van de rechter
van instructie van Trebizonde in vrijheid
gesteld.
De rechter van instructie weigerde het ar
restatiebevel af te geven dat was geëist
door de officier van Justitie die beide man
nen eerder beschuldigd had van moord op
de Russische stewardess.
De twee vliegtuigkapers zullen echter
onder toezicht blijven van de politie totdat
de gerechtelijke procedure in een bepaalde
fase is gekomen.
De rechter van instructie verwierp de
beschuldiging van moord. Hij verklaarde
dat de stewardess per ongeluk is gedood.
De twee Russen, Argedas Koreyero en
zijn zoon Brazinkas, zijn ook beschuldigd
van verboden wapenbezit en belemmering
van de bewegingsvrijheid van de passagiers
van het gekaapte toestel met het doel poli
tiek asiel in Turkije te krijgen. Deze be
schuldigingen blijven gehandhaafd
De Sovjet-Unie heeft officieel om uit-
i levering van de beide kapers verzocht.
i
