Voorstel Mieke Sterk
„Geef kadercursus: hoe
kom ik van taboe af
TABOESFEER ROND SEXUALITEIT
MOET WEG BIJ SPORTBEOEFENING
Belangstelling
van KNAU
was gering
r
K
Flamingo's ook na vijfde
wedstrijd nog ongeslagen
Sittardia verkeek zich op
de verdediging van AHC
'31
HPC dank zij schotvaardige
Roel Loep in achtste ronde
SPORT
EN
SEXUALITEIT
Sittardia voor
Europacup tegen
Magdeburg (Odld)
13
r
y *i
MAANDAG 9 NOVEMBER 1970
99
Taboe-sfeer
Verleggen menstruatie
illB
Wr
DOKTER DE JONGSTE
Normale behoefte
i
mm '.yTf
Lichte sigaartjes.
Zacht prijsje.
In verpakking van 10,20 en 50 stuks.
Tijdelijk bovendien:
gezellige old-timer bokaal a 50 stuks.
0VIA/WtjvVIA/WVWWWWIiWIJI!VWIAAAAAAAAAAA/yWWWWWVWWVV
Wjt -v.-WWWywMwwwwwwwwyimwwwwwwwvwwvwwwwvwwvw^ r w>mwawwwwww
kV«^WVWWM*AAAA»WVWWWWWMIA<WWWWVWWWWWVWAIWWMMVMWWWUMWWWWWVWWMWWUMWWWW'WVUWVWWW
(Van onze sportredactie)
UTRECHT De relatie tussen sexualiteit en sport was het thema van de
jaarlijkse Open Sportartsendag, die zaterdag onder auspiciën van de Ver
eniging van Sportgeneeskunde, de Nederlandse Sportfederatie en de Fede
ratie van Bureaux voor Medische Sportkeuring in het Jaarbeursgebouw
te Utrecht werd gehouden. Onder de te geringe belangstelling van de zijde
van artsen en begeleiders uit de sportwereld, spraken de gynaecoloog en
oud-hockey-international W. Honnebier en de bij het sportcentrum Papen
dal werkzame huisarts E. Waalwijk van Doorn-Kool tijdens de ochtend
zitting over wat door mede-organisator en directeur van de Medische Com
missie van de NSF De Jongste „een heet hangijzer" in de sportproblema-
tiek werd genoemd.
Dr. De Jongste, die heeft aangekondigd
zich voor de Olympische Spelen te Mün-
chen alleen beschikbaar te stellen als be
geleider van de damesatletiekploeg en he
renhockeyers, betreurde het ten zeerste,
dat er van de kant van de KNAU zo'n
geringe belangstelling werd getoond voor
een van de weinige gelegenheden tot ge
sprek over de sexuele problematiek in de
sport. „Als ik zelf als begeleider met een
ploeg meega, probeer ik zo veel moge
lijk mijn ideeën op de andere leden van
de leiding over te brengen. Dat betekent,
dat ik begeleidende teams erop wijs, dat
sexuele problemen bij topsporters op het
zelfde normale vlak liggen als andere
fysieke problemen. Maar uit ervaring
weet ik, dat mijn invloed en die van som
mige andere artsen bij de bonden te ge
ring is om de sexualiteit uit de taboe
sfeer los te maken. Ik zal er dan ook ze
ker voor ijveren, dat in groepsgesprek
ken van topsporters deze problemen aan
de orde komen. Bovendien zou het nuttig
zijn om groepen trainers en begeleiders
bijeen te brengen om de zo nodige vor
ming en communicatie op dit gebied te
stimuleren."
De taboe-sfeer, waarin de sexualiteit in
de sport nog steeds verkeert, vormde
vooral tijdens de middagzitting van de
Sportartsendag een herhaaldelijk aange
roerd onderwerp. Mieke Sterk, een van
de leden van het forum onder voorzit
terschap van dr. Wafelbakker („Noch het
verlies van een lepeltje eiwit, noch het
verlies aan slaap heeft nadelige in
vloed"), formuleerde het probleem van
begeleiding op sexueel gebied het duide
lijkst: „De beste oplossing zou zijn een
aantal begeleiders een kadervormings
cursus te geven met als motto: hoe kom
ik van mijn taboe af".
De Jongste stemde volledig met haar
in, toen zij als topatlete enige anekdotes
aanhaalde ter ondersteuning van haar
stelling, dat de tijd voornij is om atletes
tijdens belangrijke wedstrijden tegen
zichzelf te beschermen. „Tijdens de
Olympische Spelen van Mexico stonden
er rond het vrouwendorp de mannen
waren vrij hekken van drie meter hoog
met ervoor vrouwelijke militairen en er
op prikkeldraad. Dat leidde tot de
vreemdste situaties. De begeleiders trek
ken veel te veel verantwoordelijkheid aan
zich, terwijl ze de zaken, waar het om
gaat vaak niet eens bij de naam durven
noemen."
Ook dr. Waalwijk van Doorn legde
s morgens in haar inleiding de nadruk
op de moeilijkheden, die gesprekken over
sexualiteit onder sporters vaak kenmer
ken. Zij pleitte sterk voor een ongerem
de psycho-sexuele begeleiding van sport
mensen en waarschuwde voor diegenen,
die sport per se als een uiting van sexua
liteit willen zien: „Als ik voetballers el-'
kaar zie omhelzen, denk ik zeker niet in
de eerste plaats aan homosexualiteit,
maar daar staat tegenover, dat ik vreemd
zou opkijken, als ik dezelfde voetballers
buiten het stadion hand in hand zag lo
pen."
Meer exacte gegevens over de relatie
sport en sexualiteit verschafte W. Honne
bier, die eerst tot de conclusie kwam,
dat geen enkel sexueel contact nadelig
was voor het leveren van een toppresta
tie en daarna mogelijkheden aangaf voor
het verleggen en tijdelijk uitschakelen
van de menstruatie. De preparaten, die
daartoe aangewend kunnen worden noem
de hij ongevaarlijk voor de voortplanting
die idealiter bij topsporters lange tijd
voor de prestatie geprogrammeerd zou
moeten zijn. „Indien dat niet het geval
is, bestaat steeds de mogelijkheid de
training zodanig in te rich ten,dat de
vrouw minimale klachten heeft tijdens de
menstruatie. Na Mexico heeft dr. Bier
steker op dat gebied nuttige onderzoekin
gen gedaan. Belangrijk is om te weten,
dat bij de training niet alleen de spieren
geoefend worden, maar ook de inwendige
organen van de vrouw."
Tenslotte sneed hij het probleem van
de jonge sportvrouw (zwemster) aan.
Daarbij onthulde hij, dat in de pre-men-
struele periode de lengte van de vrouw
door hormoonbehandelingen geregeld kan
worden, hetgeen waarschijnlijk in Ame
rika en de Oostbloklanden geschiedt. Hij
pleitte voor het ingrijpen in de cyclus,
'V V-,-.»
waarbij de individuele benadering van
elk meisje op de eerste plaats dient te
staan.
Die individuele benadering vormde ook
tijdens de discussiemiddag eèn van de
voornaamste gesprekspunten, toen een
maal de begeleiding van sportequipes ter
sprake was gekomen. Men wilde de ou
dere topsporters over het algemeen ge
heel vrij laten, maar achtte een zekere
„bewaking" voor jongere mensen nood
zakelijk. De theoretici wonden zich nogal
op over het feit, dat voetballers in de
periode van een belangrijke wedstrijd
geen gelegenheid krijgen hun vrouwen te
„zien", maar van trainers- en artsenzijde
kwam naar voren, dat de sexuele behoef
te vóór een sportprestatie over het alge
meen gering is. Dr. Lap (schaatsdokter)
na afloop: „Maar het is wel belachelijk,
dat Charisius een vrouw als Stien Kaiser
(28 jaar) om half elf 's avonds uit een
café kan commanderen."
Na een geleverde prestatie wordt vaak
een sexuele „ontspanning" verlangd door
sporters. Dat zou door de begeleidende
teams als een normale behoefte gezien
moeten worden. Van Reeken (sportarts
en forumlid): „Er is nog nergens een
juiste middenweg gevonden. Of sex is
verboden, of men laat een bus vrouwen
aanrukken voor een volleybalploeg (de
Japanners). Juist bij langdurige verblij
ven in het buitenland is een middenweg
vereist. Het organiseren van sex-parties
ter stimulering van de atleten, lijkt me
ook weer iets overdreven."
Daarom werd door het forum over het
algemeen het belang van kadercursussen
voor begeleiders benadrukt. De Jongste:
„Er zijn te veel mensen bij de begelei
ding betrokken niet op grond van hun ca
paciteiten en kundigheden, maar vooral
omdat ze aan de beurt zijn om ook eens
mee te gaan (de „reisjesmannen") van
wege hun verdiensten voor de bonden in
welk opzicht dan ook. Men vergeet daar
bij, dat de sporter centraal dient te staan
en niet het belang van een of andere of
ficial."
Over het thema sport en sexualiteit is
totaal geen litteratuur bekend. En ook de
aanwezige deskundigen moesten de sexua
liteit tot algemeen maatschappelijk pro
bleem uitbouwen om niet overduidelijk te
laten uitkomen, dat over de specifieke
sexualiteit van een (top)sporter bij hen
weinig bekend is. Ondanks de belangrijke
problematiek werd er op wetenschappelijk
en sociaal niveau weinig nieuws gehoord.
Dr. De Jongste: „Hoewel onze voorpu-
bliciteit niet groot was, mochten we van
uit de sportwereld toch zeker op een gro
tere belangstelling rekenen. Dat was niet
het geval, met als gevolg, dat de hier ge
toonde openheid op ander niveau in de
bonden zal moet doordringen."
wm
Kales van Flamingo's hand-in-hand met Flens onder de ogen van Schap-
pert.
(Van onze basketbalmedewerker)
HAARLEM. Ook na de vijfde wed
strijddag zijn Flamingo's, Fiat Stars en
Rotterdam-Zuid nog ongeslagen. Slechts
Rotterdam-Zuid kwam in moeilijkheden
tegen Donar in Groningen. Flamingo's
vernederde FAC met 107-65, terwijl
Fiat Stars achteloos Landlust versloeg.
Zonder winstpunten bleef SVE na de ne
derlaag tegen Bona Stars. Punch en Su-
vrikri grepen de winst ten koste van Agon
en DED.
In de dames-eredivisie geen schokken
de gebeurtenissen. AMVJ speelde in ver
band met de Europa-Cup niet en Fiat
Stars verpletterde Giants met 128-29. HOC
greep de eerste winstpunten na een 45-65
overwinning o p Wilskracht. Met Wils
kracht is nu nog zonder winst Wyba, dat
in Nijmegen het onderspit moest delven
tegen AmstelveenZapad.
ADVERTENTIE
Basjes.
(Van onze handbalmedewerker)
HAARLEM. In de heren-hoofdklasse
verraste het Amsterdamse AHC'31 lands
kampioen Sittardia, dat cirkelloper Peter
Muyres miste. De wedstrijd was overi
gens weinig spectaculair en werd be
heerst door de verdedigingen. Bij de rust
leidde AHC'31 al met 9-4. In de tweede
helft deed Sittardia er van alles aan,
maar vond keeper van Houten in prima
vorm. Hij stopte twee strafworpen. Voor
de Amsterdammers scoorden Henny v.d.
Meulen en Kees Swart driemaal, terwijl
dit aan de andere zijde door Guus Can-
telberg en Jo Helwegen gepresteerd werd.
Niloc leed haar tweede nederlaag. In
Geleen kwamen de Amsterdammers ui
termate pover voor de dag en hun spel
verdiende het predicaat „hoofdklasse" ze
ker niet. De grootste spelophouder was
Peter Verhaar. Bij de rust leidden de
ook niet grootse Limburgers met 7-4. In
de tweede helft kon Niloc zich niet her-
stellen. Gespeend van ieder taktisch in
zicht bewoog de formatie zich over het
veld en V en L won volkomen verdiend
met 11-7. In de eerste helft dikteerde
ESCA VC het spel tegen Olympia.
De Hengeloërs speelden te traag en
ESCA VC leidde halverwege dan ook met
8-6. In de tweede helft kwam er een an
der Olympia binnen de lijnen. Men voerde
het tempo op en geleidelijk werden de
gasten öp de knieën gedwongen. Met 16-
14 bleef de winst in Twente. Swift-Arn-
hem en Aalsmeer speelden een doelpunt
rijke wedstrijd, waarin de thuisclub bij
de rust met 14-7 leidde.
De tweede helft was rommelig en Swift
kwam niet meer tot het prachtige spel
van voorheen. Toch bleef de winst ver
diend in Arnhem en Swift won met 25-18.
Bij de dames werd de topper Swift-Ni-
loc uitgesteld en zorgde Zeeburg voor een
verrassing door Hellas met 6-4 te klop
pen. Doelpunten van Gre Balstra en Jam
nie Ewijk gaven Zeeburg een 5-4 voor
sprong. Hellas ging over op manverdedi
ging; het verwachte doelpunt viel aan de
andere kant, waardoor de winst in de
hoofdstad bleef. Een groot aandeel in de
zege had keepster Marga van Wouden
berg, die drie strafworpen keerde.
Athleta nam tegen Quintus een 6-0
voorsprong maar voor de rust knabbel
de Quintus iets van de achterstand af
(6-2). Na de rust bouwde de Utrechtse
ploeg de voorsprong uit tot 11-4.
Dat Verburch van Walcheren won was
ook al een verrassing. Bij de rust was de
stand nog 3-3 na een goede eerste helft.
Ook na de veldwisseling bleef de wed
strijd het aanzien volkomen waard al
werd het slot wat hard. Door Ria van
Leeuwen en Riek van Vliet, die beiden
driemaal scoorden, bleef de winst in het
Westland (8-7).
DORTMUND. Zaalhandbalkampioen
Sittardia heeft in de tweede ronde van
het toernooi om de Europese beker voor
landskampioenen geloot tegen de Oost-
duitse titelhouder Magdeburg. Sittardia
begint met een thuiswedstrijd, de ontmoe
tingen dienen te worden gespeeld voor 31
december.
De loting voor de tweede ronde, die in
Dortmund plaats vond, bracht de volgen
de wedstrijden: Steaua Boekarest (Roe)
Ois Oslo (Noo), Dimitroff Sofia (Bul)-Hel
las Stockholm (Zwe), 1 mei Moskou (R
Sporting Clube de Portugal, Hapoel Ra-
mat Gan (Isr)-Partizan Bjelovar (Isl)
Gummers-bach (Wdl)- Frisch auf Göppin-
gen (Wdl), Dukla Praag (Tsj)-HG KJO
Benhaven (Den), Balonmano Granollers
(Spa)-US Ivry (Fra).
Lions is thans in de eerste klasse nog
de enige ongeslagen ploeg. Concurrent
AMVJ ging kansloos met 87-65 ten on
der. Haarlem Cardinals verraste met een
duidelijke 85-64 zege op wilskracht. De
rayonklassers hadden zeer weinig suc-
cse. Exercitia na verlenging en
The Typhoons moesten de eer laten aan
Giants en Azimma. Slechts de dames
van Exercitia kwamen tot nipte winst op
UW met 30-28.
De toeschouwers van het duel Flamin
go'sF AC zullen zeker niet voldaan naar
huis zijn gegaan. Voor de rust was de
wedstrijd mede door de inzet aan Haar
lemse zijde het aanzien nog wel waard,
maar na de basketverwisseling had het
met basketbal niet zo veel meer te
maken. Geen tempo, weinig vloeien
de combinaties, een slecht schot en geen
spelinzicht maakten in weinige minuten
duidelijk, dat voor de ploeg uit de stad
aan het Marsdiep geen eer was te be
halen. Aan Haarlemse zijde staken rou
tinier Jan Schappert en de steeds beter
spelende Walter Ombre ver boven de an
deren uit. Ver voor de rust was al be
slecht, dat FAC een gevoelige nederlaag
te slikken zou krijgen. Rust 66-26.
Bij het begin van de tweede helft bleek
coach Janbroers zijn troeven vervangen
te hebben door „een tweede keus". De
combinaties vlotten direct niet meer.
Slechts Ombre en de later teruggekeer
de Jan Schappert zorgden nog voor een
lichte opleving rond de twaalfde minuut,
toen het tempo weer omhoog ging. Met
107-65 accepteerde FAC tenslotte het
verlies in een wedstrijd, waarin Flamin
go's het publiek wegjoeg. Topscorers:
Jan Schappert 20-12, Walter Ombre 12-15
en van der Weerdt 6-15.
Behalve de nederlaag leed Landlust te
gen Fiat Stars nog een tweede verlies.
Peter van Rijsewijk kon de matige lei
ding van de arbiters niet verkroppen en
beledigde het arbitrale duo. Een officië
le waarschuwing was het gevolg. Uitblin
ker bij Fiat Stars was topscorer Kees
Shut met 17-19.
In een uiterst plezierige wedstrijd zag
het door de lange reis vermoeide Rotter
dam-Zuid zich bedreigd door Donar, 37-
40. Direct na de rust schoten Ruud Harre
wijn en Jan Dekker Rotterdam-Zuid naar
een veilige voorsprong, die uitmondde in
een 74-73 zege.
Stand: Fiat Stars 5-10, Flamingo's 5-10.
Rotterdam-Zuid 5-10, Punch 5-8, Suvrikri
5-6, Bona Stars 5-6, Donar 5-2, FAC 5-2,
DED 5-2, Landlust 5-2, Agon 5-2 en SVE
5-0.
In het duel tussen Wilskracht en HOC
gingen de Amsterdamse dames overrom
pelend van start. De 12-8 achterstand
deerde HOC echter niet en met name in
de laatste vijf minuten liep HOC weg
naar een 21-29 voorsprong. In precies
acht minuten in de tweede helft wandel
de HOC weg naar een comfortabele 52-29
voorsprong. Daarna mocht Wilskracht
iets terugdoen. HOC drong niet meer aan,
doch kon moeiteloos met 65-45 de winst
vasthouden en zich daardoor van de on
derste plaats distantiëren. Topscoorster
was opnieuw Henny Konings met 15-8,
goed gesteund door Ria Metselaar 6-8 en
Joke Leth en Marian Schappert met
ieder 2-8.
Stand: Fiat Stars 5-10, BOB 5-10,
AMVJ 4-8, The White Stars 4-5, DED
4-6, Amstelveen/Zapad 4-4, Giants 4-2,
HOC 5-2, Juventus 5-2, Wyba 5-0, Wils
kracht 5-0.
Haarlem Cardinals heeft de slechte in
druk van de eerste wedstrijden volledig
uitgewist, door Wilskracht zeer duidelijk
uit te wissen. Onder leiding van coach
Rudolf Mooy, die Robin Dirks nu defini
tief als trainer en coach is opgevolgd,
lieten de Haarlemmers Wilskracht geen
enkele illusie. De 85-64, spreekt boekde
len.
Lions heeft tegen Concurrent AMVJ
niet meer dan negen minuten nodig gehad
om aan te tonen hoe groot het verschil
tussen Lions en de oevrige ploegen nog
steeds is. Karei Pastor, die steeds beter
in vorm begint te komen en Frans Stip
hout bewezen hun grote waarde voor
Lions en bouwden een 25-8 voorsprong
op. Weliswaar was bij de rust de voor
sprong teruggelopen tot 37-24, maar ge
vaarlijk kon AMVJ niet worden. In de
tweede helft vloog de score aanmerke
lijk sneller omhoog. Karei Pastor deed
de score steeds verder oplopen, terwijl
de Zandvoortse zege zich steeds duide
lijker ging aftekenen. Bij 87-64, was de
tijd tenslotte verstreken. Karei Pastor
met 16-19 was de onbetwiste utblinker
voor de ploeg uit de badplaats.
Stand: Lions 5-10, AMVJ 5-8, Haarlem
Cardinals 4-6, ASVU 5-6, EBBC 4-4, BC
Paulus 4-6, Rowic 3-2, Wilskracht 4-2,
Treffers 4-2. Pink Stars 4-0, US 5-0.
(Van onze waterpolomedewerker)
HAARLEM. HPC heeft zich door
een 5-3 zege op de reserves van Nep-
tunus uit Arnhem geplaatst voor de acht
ste ronde van de bekercompetitie KNZB.
De Arnhemmers namen door Jansie de
leiding, maar HPC deed de kansen door
treffers van Prins en Loeb keren. Uit een
benutte strafworp van Jansie kwam
Neptunus weer op gelijke hoogte. Daar
na liep HPC door treffers van Entrop,
en twee van Roel Loep definitief weg
van zijn tegenstanders. Jansie bracht de
stand tenslotte nog op 5-3.
De HPC-reserves waren tegen HHC op
schot. Vooral Ruud Prins, die vier van
de zeven treffers voor zijn rekening nam.
Klaas Band en Graafeiland namen de
overige doelpunten voor hun rekening.
De twee HHC-treffers kwamen van Frans
Ludding en Peter Schoberer. De laatste
had het nogal met zijn tegenstander aan
de stok, waarna hij uit het water werd
gezonden.
VZV nam tegen de DWR-reserves snel
een 4-0 voorsprong door Visman, Honk
en Weimar (2). Borgerding en Pennaerts
brachten de DWR-achterstand tot 4-2
terug. Visman scoorde toen voor VZV.
DWR kwam daarna sterk terug door
doelpunten van Borgerding en Schulze
die hun ploeg uitzicht schonken op een
puntenverdeling. In de laatste momenten
van het duel werd een overtreding van
Cluistra DWR noodlottig. Roode scoorde
met een fraaie boogbal.
Bij de dames had DWR geen enkele
moeite met HHC. Het werd een 10-0 zege.
Marjoliin Kerkhoff was met zes treffers
topscoorster.
