Boek over een zinloze
slachtpartij die niet
in de doofpot belandde
OPEN BRIEF AAN
DE AMERIKANEN:
liisli
Ik zie graag
armen en benen
rondvliegen
DINSDAG 10 NOVEMBER 1970
8
DE AMERIKAANSE SCHRIJVER SEYMOUR M. HERSH HEEFT IN
ZIJN BOEK „MY LAI, VERSLAG VAN EEN MASSAMOORD", NA ZES
MAANDEN GESPREKKEN MET DE BETROKKEN MILITAIREN TE
HEBBEN GEVOERD, EEN NAUWKEURIGE GESCHIEDSCHRIJVING
SAMENGESTELD VAN DE SLACHTPARTIJ IN HET ZUIDVIETNAMESE
DORPJE MY LAI WAAR ONGEVEER 500 BURGERS, MEEST VROU
WEN, KINDEREN EN OUDE MENSEN, DOOR EEN AMERIKAANSE
COMPAGNIE INFANTERIE OM HET LEVEN ZIJN GEBRACHT. DE
BEVOLKING VAN HET DORPJE IN DE PROVINCIE QUANG NGAI IS
VRIJWEL GEHEEL UITGEROEID.
HERSH HAD AL in november vorig jaar de openbare mening
in de Verenigde Staten, en in de< rest van de wereld
opgeschrikt. Zijn boek is onlangs in de Nederlandse vertaling
van Dolf Koning bij de uitgeverij In den Toren in Baarn ver
schenen.
Tot aan het moment dat Hersh met zijn publicaties kwam,
waren alle berichten over de massamoord in de Verenigde
Staten met Oostindische doofheid ontvangen. Zelfs de be
moeienis van een aantal senatoren en leden van het Huis van
Afgevaardigden kon in Amerika geen belangstelling opwekken.
Het Amerikaanse volk was kennelijk niet bereid zich te reali
seren dat zijn eigen soldaten dergelijke afgrijselijke misdaden
op hun geweten konden hebben.
mm'
üi I
-
Kapitein Ernest Medina, com
mandant van de C-compagnie
die het bloedbad aanrichtte.
0 „Heet"
0 Weerloos
Vietnamese kinderen wachten
in een schuilloopgraaf angstig
de komst van Amerikaanse
bombardementsvliegtuigen af.
Séés§
Luitenant Hugh Thompson
wiens klacht leidde tot een
onderzoek naar de massaslach
ting in My Lai. Thompson
onderscheidde zich o.a. door met
zijn helikopter een aantal Viet
namese kinderen die onder vuur
lagen te redden.
VAN DE HAND van de Ameri
kaan Mark Lane is bij de uitgeverij
De Erven Tijl in Zwolle versche
nen: „Waarom wij deserteerden',
een reeks interviews met Ameri
kaanse soldaten die voor, tijdens
of na hun diensttijd in Vietnam
zijn gedeserteerd. Lane, die zich
ook in het boek „De dood van een
president' kritisch heeft opgesteld
jegens de officiële lezing over de
toedracht van de moord op John
Kennedy, laat de soldaten vrijuit
spreken over de redenen van hun
desertie. Die zijn bijna alle de
zelfde: gevoelens van schaamte
over wat ze in Vietnam hebben
gedaan, of weerzin tegen de oorlog
waarin ze onmogelijk konden ge
loven.
DE TRAGEDIE-MY LAI
'jkwvU.
PAS DE vraaggesprekken van
Hersh sloegen in. Als een bom. Ook de
„bondgenoten" in Vietnam werden er
door gealarmeerd. In Engeland ver
drong het nieuws over Mij Lai in acht
grote ochtendbladen de Apollo-vlucht
van de voorpagina's. Het onrecht van
My Lai was niet langer met een muur
van stilzwijgen omgeven. De auteur
zag het eerste door hem gestelde doel
bereikt. Hij had verhinderd dat een
militair van lage rang de schuld in de
schoenen zou worden geschoven. Het
leek er namelijk aanvankelijk op dat
een luitenant, in naam van alle direct
en indirect verantwoordelijken van ho
gere rang, alleen voor de gruweldaad
zou moeten boeten. Daarmee zou de
zaak dan als afgedaan kunnen worden
beschouwd. Na de publicaties van
Hersh was dat onmogelijk. Hersh voelt
echter geen triomf. Hij registreert,
voorzover hem dat mogelijk is, de fei
ten, hij verstrekt informatie. Een oor
deel spreekt hij niet uit, dat is aan de
Amerikaanse rechtbanken.
HET IS 16 maart 1968. De mannen
van het eerste peloton van de C-com
pagnie herinneren zich ongetwijfeld met
welk beklemmend gevoel zij die och
tend in hun helikopter zijn gestapt. Hun
wachtte een hard gevecht. Luitenant
William Calley heeft zich krijgshaftig
uitgedost met een bandelier met M-16
patronen rond zijn schouders en middel
geslagen. In het dorp My Lai wordt de
sterkte van de Vietcong op „250 man of
meer" geschat. Het peloton onder bevel
van Calley zal de eerste aanvalsgolf
vormen. De compagniescommandant,
Kapitein Medina, gaat mee.
De aanval met de helikopters wordt
voorafgegaan door een artilleriebeschie
ting. De aanval op My Lai is op 16
maart de belangrijkste gevechtstaak van
de America 1-divisie. Dus heeft de
commandant van de gevechtsgroep,
overste Barker, het toezicht. Hij heeft
daarvoor een helikopter ter beschikking
die op 300 meter hoogte boven My Lai
in de lucht hangt. De commandant van
de elfde brigade, kolonel Henderson,
laat zijn hef schroef vliegtuig op duizend
meter boven de gevechtszone kruisen.
Voor de divisie-commandant, generaal
Samuel Koster, is een waarnemings
hoogte van 500 meter boven de ge-
huchtengroep Song My, waartoe My Lai
behoort, vrijgegeven. De generaal is er
op dit vroege uur nog niet, maar hij
kan vla de radio in het basiskamp het
gebeuren exact volgen.
Met korte vuurstoten uit de boord-
mitrailleurs stormen de helikopters op
My Lai af. Als tekenen des doods wor
den de hefschroefvliegtuigen boven de
rijstvelden door hun eigen schaduwen
gevolgd. Door de radio wordt gemeld
dat de landingszone „heet" is, dat wil
zeggen dat er Vietcong aanwezig is.
DE COMPAGNIE landt in een van
te voren hiervoor aangewezen rijstveld.
De honderd meter naar het dorp wor
den zonder slag of stoot afgelegd. De
troepen lopen in gevechtslinie. Maar de
coördinatie is slecht De verschillende
groepen lopen door elkaar, de eenheden
komen ongeordend aan. Van Vietcong-
strijders is niets te bespeuren. De sol
daten zien wel enkele vluchtende boe
ren en een in paniek wegrennende
waterbuffel.
HET MOORDEN begint zonder waar
schuwing. Er is voor de compagnie geen
enkele reden tot paniek. De bevolking
toont noch neiging tot vechten noch tot
vluchten. De vrouwen en de grijsaards
zijn rustig gebleven. De Amerikanen
doen ons niets, denken ze. De getuigen
kunnen zich later geen van allen her
inneren waarom een soldaat uit het
peloton van Calley plotseling een onge
veer vijftigjarige boer zijn bajonet in de
borst joeg en afmaakte. Dit schijnt het
begin van de moordpartij te zijn ge
weest. Soldaat Harry Stanley: „Hij reeg
hem aan zijn bajonet, wierp hem tegen
de grond en gooide de man een hand
granaat achterna". Enkele ogenblikken
later schoten andere soldaten in een
groep vrouwen en kinderen. Een van de
ooggetuigen: „Het waren er vijftien a
twintig. Ze werden allemaal neerge
knald."
DE VIETNAMEZEN verdedigen zich
niet. Ze protesteren ook niet. Overal
klinkt de kreet: „Geen Vietcong". De
mensen laten zich afslachten. Luitenant
Calley beveelt, tachtig vrouwen en kin
deren bijeen te drijven. Tot de naast
hem staande soldaat Meadlo roept Cal
ley: „Je weet wat ik wil dat je met ze
doet." Radioman Sledge hoorde Calley
tegen Meadlo schreeuwen dat hij „ze
moest afmaken". Meadlo volgde het
bevel op. „We stonden op een meter of
drie, vier afstand en hij (Calley) begon
te schieten. We begonnen tenslotte alle
maal te knallen. Ik zelf schoot meer
dan een houder van mijn M-16 (een
sen jammerden: nee, nee! Vrouwen
drukten kinderen tegen zich aan in een
vergeefse poging hen te redden." Tij
dens de gehele actie in My Lai riep
Meadlo, een van de belangrijkste ge
tuigen van Hersh, „Calley, God zal je
straffen voor wat je me hebt laten
doen!"
My Lai wordt een inferno „Niemand
in leven laten", schreeuwt Calley hys
terisch. „Ook moeders en kinderen niet,
die moeders zijn toch hardstikke gek".
OM KWART over acht komt com
pagniescommandant Medina het dorp
snelvuurgeweer) op hen leeg. De men-
binnen. Iemand schiet een vrouw neer.
Medina loopt op haar af en maakt haar
met een vuurstoot uit zijn machine
pistool af.
Met afschuw heeft een aantal heli
kopterpiloten het bloedbad aangezien.
Ze hebben, zo vertellen ze Hersh, geen
vijand gezien. De Charlie-compagnie is
negens op tegenstand gestoten. On
derofficier-helikopterpiloot Thompson
meldt Medina' steeds weer dat er geen
Vietcongstrijder te zien is. Hij meldt
kolonel Henderson per radio dat er op
de grond zonder noodzaak wordt ge
moord. Het helpt niets. Razend van
woede landt Thompson bij de dijk waar
Medina zojuist met zijn laatste beuls
werk is begonnen. Hij gaat tussen de
schietende soldaten en de slechtoffers
in- staan. Hij redt daarmee een aantal
vrouwen en kinderen.
HET IS elf uur in de ochtend. De
compagnie gaat vrolijk ontbijten. Twee
kinderen, die het er levend hebben af
gebracht, worden vriendelijk uitgeno
digd mee te eten. My Lai is een smeu
lende hoop as van verbrande hutten
geworden. In de lucht hangt de stank
van verbrande lijken. In de afwate
ringskanalen van de rijstvelden heeft
het vergoten bloed het water in een
bruine, breiige substantie veranderd.
Maanden later worden er 450 lijken in
massagraven gevonden. Geschat wordt
echter dat er tenminste 500 van de 700
inwoners van My Lai zijn afgeslacht.
Dit is de trieste, aangrijpende ge
schiedenis van My Lai. Wij hebben hier
getracht een beeld te geven van de
verschrikkingen die deze oorlogsmis
daad tot gevolg heeft gehad. Het beeld
is onvolledig. De werkelijkheid is tal
loze malen erger dan met woorden kan
worden uitgedrukt. De lezer zal na het
wegleggen van het boek de neiging
hebben de Charlie-compagnie collectief
aan te klagen. Hersh doet dit niet met
zoveel woorden. Zijn verslag is op zich
zelf al een genadeloos oordeel. De mi
nutieuze weergave van de feiten rond
het drama legt op de compagnie een
collectieve doem.
JAAP FABER
DE VERHALEN die de door Lane
ondervraagden vertellen, z(jn in feite
te vergelijken met de getuigenverkla
ringen over My Lai. Alleen komt in het
boek van Lane duidelijk naar voren dat
de soldaten, in het bijzonder de mari
niers, al in de Verenigde Staten werden
«siMteAW i
Generaal George Patton jr.
opgeleid om te doden. „We gingen naar
Vietnam om te doden. Dat werd ons
keer op keer gezegd".
ONGELOOFLIJK klinken de ver
halen over de opleiding van de (dienst
plichtige) «oldaten voor dienst in Viet
nam. Er worden cursussen gegeven in
de meest afschuwelijke martelmethoden.
Er werd precies uitgelegd en gedemon
streerd hoe mannen en vrouwen op
verschillende wijze konden worden ge
pijnigd en verminkt om ze „te laten
praten".
Schokkend is ook, dit komt trouwens
in beide boeken duidelijk naar voren,
de manier waarop de Amerikanen over
de Vietnamese bevolking denken. De
gewone benaming voor deze mensen
blijkt „spleetoog", „platsmoei" of „pe-
lopper" te zijn, wie Vietnamees zegt
is gek.
EEN UITGEBREIDE bespreking van
het boek van Lane lijkt nauwelijks
nodig. Wie het verhaal over My Lai
leest, weet genoeg. Wij drukken hierbij
de tekst af van een open brief die Lane,
na zich over de feiten aangaande Viet
nam op de hoogte te hebben gesteld,
aan het Amerikaanse volk heeft gericht.
AMERIKAANSE LANDGENOTEN,
„IK HEB MET uw kinderen gesproken
op militaire bases vanaf Presidio in
California tot Fort Dix in New Jer
sey. Ik heb hen ontmoet in kazernes
in heel Duitsland. Ik heb met hen
gepraat in Zweden, Canada en Frank
rijk. Honderden en nog eens honder
den heb ik gesproken.
Ik weet dat het u niet gemakkelijk
zal vallen, hun woorden te lezen Het
is mij niet gemakkelijk gevallen, ze
aan te horen. Dit waren uw kinderen.
U heeft toegelaten dat uw regering
hen tot wezen heeft gemaakt. Zij
kunnen niet met u praten Zij kun
nen hun ervaringen niet meer met
u delen. Uw zoon heeft gisteren niet
een meisje naar huis gebracht. Hii
heeft een oude vrouw gedood. Velen
kunnen nu niet meer naar huis ko
men. Velen willen dat niet.
Sommigen hebben u voor altijd ver
laten. Anderen hebben een toevlucht
en gezond verstand gezocht in Ca
nada, Zweden of elders waar de af
grijselijk" aanwezigheid van hun land
minder in het oog valt.
UW REGERING zal zeggen dat het
er weinig zijn en dat ze gek zijn.
Maar het zijn er niet weinig. Mis
schien honderdduizend, hun aantal
groeit met de dag. Zij verbergen zich
in de ghetto's van Amerika in Parijs,
Nimes, Florence en Milaan. Wie zal
hen tellen? Alleen in Canada zijn er
al zestigduizend.
ZIJN UW kinderen gek? Degenen
die zijn weggegaan, dat zweer ik u,
zijn het best bij hun verstand van
allemaal. Zij zagen de hand des doods
en vluchtten een reactie die elke
psychiater als normaal zal kwalifi
ceren.
Degenen die terugkeren uw ge
decoreerde oorlogshelden hebben
hun handen in het bloed van on-
schuldigen gedompeld. Vervloekt de
napalmraids die uit de hemel komen
vallen want zij verdoemen hen die
bombarderen en hen die onmiddellijk
worden getroffen. Uw tot in de ziel
verschroeide wezen keren naar u
terug.
SOMMIGEN praten over wat ze
hebben gedaan, sommigen kunnen
niet ophouden er over te praten. Ze
praten over ogen. Hoevelen hebben
me niet verteld over ogen waarin ze
hebben gekeken voor de slachtpartij
begon. De ogen van een beduusd en
verbijsterd kind. De ogen van een
oude vrouw Uw zoon staat dichter
bij de ten dode opgeschreven oude
vrouw dan bij zijn keurig geklede,
nette, autorijdende, gemanicuurde en
zich op haar gemak voelende moeder.
En nu is hij een wees.
ER ZIJN ER ook die niet praten,
die niet weggaan. Zij keren naar u
terug, Amerika. En geen door het
Congres beschikbaar gestelde gelden,
geen nieuwe telefoon-afluisterdienst,
geen nieuwe patrouillewagens en geen
extra-politie zal u behoeden voor het
geweld dat komen gaat. Zij zullen in
blinde, onbezonnen woede uw ramen
inslaan Ze weten niet waarom of hoe
het is gebeurd maar ze weten wel
wie hen heeft gemaakt tot wat ze
zijn. Het „ik heb het niet geweten"
zal in het Engels zoveel beter en
beschaafder «(linken (dan in het Duits).
Het zal zo oprecht klinken dat nie
mand hei in twijfel zal trekken. Toch
zal er misschien één vraag blijven
hangen: Waarom wist u het niet? Het
waren uw kinderen!"
Mark Lane
I
