Zzvavelkoolstoffabrieken
horen in Nederland en
België niet thuis
BankMees Hope nv
Suriname in crisissituatie
fotograferen in het weekend?
Ik kan m'n geld wel beter besteden
Politiek en
ook raciaal
geharrewar
BIOCHEMICUS DR. COPIUS PEEREBOOM:
Twee unieke voordelen van de obligatierenterekening
van Bank Mees Hope NV:
Opnieuw arrestatie
van Mengele
bevolen
m
DONDERDAG 19 NOVEMBER 1970
19
(Van onze Haagse redacteur)
AMSTERDAM „Progil werd in Amsterdam afgewezen, omdat grote
groepen uit de bevolking plotseling in staat bleken een bepaalde ontwikke
ling critisch te benaderen. Elders heeft dat proces van critische bewust
wording misschien nog niet zo sterk plaats gevonden, maar ik kan me niet
indenken dat het halt houdt bij de Belgisch-Nederlandse grens". Dat zegt
de Amsterdamse biochemicus dr. J. W. Copius Peereboom naar aanleiding
van het komende gesprek tussen de Belgische minister van Volksgezond
heid en staatssecretaris Kruisinga over de consequenties van een eventuele
Progil-vestiging voor het Zeeuws-Brabantse grensgebied.
ZUIVER
L UCHTVER VU I LING
GROOT RISICO
iBMHfi
advertentie
Bent ti ook zo'n type?
O nee, roept u verontwaardigd, ik geef
m'n weekendgeld heus niet alleen aan
drank uit Tuuriijk, ook wel 's een pilsje.
Maar ook prik voor de kinderen. En 'n
lekkere hamburger voor ons allemaal. Hier
kaartjes voor Artis. En patat.
Bovendien - en nu wordt uw blik pas
echt triomfantelijk- ik maak wel degelijk
foto's. En u toont vol trots de
vakantiekiekjes die u ieder jaar
trouw hebt geschoten.
Een schoenendoos volTorremolinos,
Ardennen en de Veluwe.
Bravo! Alleen krijgen u en uw gezin
over een paar jaar wel een eenzijdig
beeld van het verleden.
Waarom? Omdat uw 50 andere
vakanties, de weekends, ook vol onver
getelijke momenten zitten. Nou ja,
onvergetelijk? Wie van ons heeft een
fotografisch geheugen?
Ga maar na.
't Is zo'n kleine moeite
om uw camera het hele weekend schiet-
klaar te hebben.
't Kost maar zo weinig. En uw beloning
is een onbetaalbare schat aan kleurrijke
herinneringen. Herinneringen aan koste
lijke momenten die nu écht onvergetelijk
zijn geworden. Haal dus 'n filmpjein huis
Zorg het hele jaar voor een geladen
fototoestel. Want filmen is eigenlijk
uw enige excuus om
geen foto's in het
weekend te maken.
Maak in't weekend géén foto's
U mocht er eens plezier in krijgen.
Praat vóór het volgende rondje even met de vakman, uw fotohandelaar.
Toekomst
T ragi-komedie
ADVERTENTIE
Dr. Copius Peereboom, die als lid en wetenschappelijk woordvoerder van het Am-
iterdamse Anti-Progil Comité het bijne bijdroeg aan de afwijzing van de Franse
zwavelkoolstoffabriek in Amsterdam, gelooft dat de consequenties voor het grens
gebied vooral samenhangen met twee facetten van de Progil-vestiging: het naar
zijn oordeel onaanvaardbare risico van calamiteiten en het risico bij transport. In
Amsterdam becijferde men, dat bij het in brand raken van slechts één opslagtank
op het fabrieksterrein zwaveldioxyde (SO 2) concentraties optreden, die binnen een
straal van één kilometer reeds na enkele minuten de dood tot gevolg kunnen hebben.
A
Van 1 tot 2 kilometer zouden de S02-
concentraties door een gezond mens een
half uur te verdragen zijn, van 2 tot 10
kilometer veroorzaken de dan nog optre
dende concentraties irritatie van slijm
vliezen en ademhalingswegen, maar geen
blijvend letsel. Personen met ademha
lingsstoornissen of hart- en vaatpatiënten
zouden echter moeilijkheden kunnen on
dervinden die tot sterfte leiden. De Am
sterdamse onderzoekers tekenen hierbij
aan, dat 30 percent van de bejaarden aan
deze aandoeningen lijdt.
Een reële kans op slachtoffers bestaat
ook, wanneer een tankauto met zwavel
koolstof in of bij een woonwijk zou ver
ongelukken. Zwavelkoolstof werkt als een
sterk zenuwgif en bevordert een lange
reeks van aandoeningen. Het vervoer van
zwavelkoolstof per schip biedt het niet
minder griezelige aspect, dat het produkl
zwaarder is dan water en dus bij een
ongeluk naar de bodem van rivier of ka
naal zakt. In Amsterdam is uitgerekend,
dat bij een ongeluk met een schip van
50.000 ton een hoeveelheid wateropper
vlak van niet minder dan 10 vierkante
kilometer ernstig vervuild zou raken, ter
wijl de mogelijkheden om de zwavelkool
stof op een of andere wijze weer te ver
wijderen praktisch nihil moet worden ge
acht.
Dr. Copius Peerebaom is niet onder de
indruk van de mededeling van de Bel
gische minister-staatssecretaris voor
Vlaamse Streekeconomie, prof. dr. A. J
Vlerick, dat het Progil-dossier het „zui
verste" is dat hij ooit, onder ogen kreeg.
„Zo'n ambtelijk rapport kan gemakkelijk
een verkeerde indruk wekken, omdat er
maar een beperkt aantal facetten wordt
belicht. Alle facetten kunnen pas naar
voren komen, als je er een veel grotere
groep mensen via hearings bij betrekt.
Dit soort vestigingen behoort niet beoor
deeld te worden door ambtelijke commis
meerderheid uit onafhankelijke deskun
digen bestaat. Dat geldt hier in Neder
land en dat geldt ook voor de Belgische
situatie."
Eén van de punten waarbij dr. Copius
Peereboom een groot vraagteken plaatst,
is de vraag hoeveel luchtverontreiniging
de door Progil geprojecteerde zwavelkool
stoffabriek daadwerkelijk oplevert. Pro
gil claimt, dat de 900 kilo zwavelwater
stof (een bijzonder kwalijk riekend gas)
die vrijkomt bij -de produktie van iedere
ton zwavelkoolstof, bijna volledig tot
SO 2 kan worden verbrand. Daardoor zou
per dag slechts 17 kilo zwavelkoolstof
vrijkomen. Maar, zegt dr. Copius Peere
boom, de oven en de naverbrander die
Progil wil toepassen zijn voor dit doel
nieuw en zo'n hoog rendement is nog
nooit gehaald. Als men dan toch uitgaat
van 17 kilo zwavelwaterstof per dag,
houdt dat in dat de installatie het gehele
jaar optimaal functioneert en ooit storin
gen vertoont. Ook uit de opmerking, dat
met zwavelkoolstoffabrieken de .laatste 20
jaar geen ernstige ongelukken zijn ge
beurd, mag, aldus dr. Copius Peereboom,
niet automatisch de conclusie worden ge
trokken dat het dus met het gevaar wel
meevalt. De produktiemethode die Progil
voor ogen staat, wordt in de Franse ves
tiging nog maar sinds 1967 toegepast. Een
commissie, ingesteld door het ontwikke
lingsschap voor de Zaanstreek, consta
teerde bij een van tevoren aangekondigd
bezoek aan deze fabriek weinig stank
overlast. Bij een uiterst moderne zwavel
koolstoffabriek in Keulen noteerde de
zelfde commissie echter wel klachten over
stankhinder bij omwonenden. En in het
Belgische Vilvoorde, waar vroeger een
zwavelkoolstoffabriek stond, herinnerde
de bevolking zich de stank nog als de dag
van gisteren.
Naar het oordeel van dr. Copius Peere
boom, horen bedrijven als zwavelkool
stoffabrieken die een groot risico opleve
ren, helemaal niet meer thuis in de in
dustriegebieden van dichtbevolkte landen
zo'n fabriek in een industrieagglomeraat
(of in een toekomstig, zoals op de linker
oever bij Antwerpen) betekent een extra
risico vanwege het gevaar dat branden
kunnen overslaan. Dr. Copius Peereboom
is ervan overtuigd, dat het risico van een
calamiteit bij een zwavelkoolstoffabriek
niet alleen hypothetisch is, maar integen
deel reëel aanwezig.
Een mengsel van zwavelkoolstof en
lucht is zó brandbaar, dat een door stati
sche elektriciteit ontstane vonk gemakke
lijk in staat is een ontsteking te veroor
zaken. Deze laatste vaststelling is te vin
den in een officieel rapport van de ar
beidsinspectie. Een werkgroep van biolo
giestudenten noemde in een rapport een
roestige warmwaterleiding van 95 graden
al een mogelijk ontstekingsmechanisme.
Dr. Copius Peereboom noemt het aar
dig, dat de afwijzing van Progil in Am
sterdam (en daarvoor al in Rotterdam)
later min of meer gesanctioneerd is door
staatssecretaris Kruisinga. Op 3 februari
1970 zei de staatssecretaris namelijk bij
een debat over de hinderwetprocedure dat
bij de gemeenten een wezenlijke inspraak
van grote betekenis kan zijn, omdat dit
onder meer als positief resultaat had op
geleverd het niet-vestigen van Progil in
Amsterdam.
ASUNCION (AP). Een rechter in
Paraguay heeft opnieuw bevolen dat de
Duitse oorlogsmisdadiger Joseph Mengele,
de beruchte kamparts van Auschwitz,
moet worden gearresteerd.
Voor zover men weet, houdt Mengele
zich ergens in de binnenlanden van Para
guay op.
Het eerste arrestatiebevel was uitge
gaan in 1962 maar had niets opgeleverd.
Al eerder, in juni 1959, was zijn arrestatie
gelast door een rechtbank te Freiburg in
West-Duitsland.
De nieuwe actie in Paraguay is het
rechtstreekse gevolg van een onlangs in
Israel gedane mededeling door de West-
duitse president Heinemann, dat zijn re
gering de uitlevering door Paraguay van
Mengele „al enige malen" had verzocht.
Namens het ministerie van Binnenland
se Zaken in Asuncion was naar aanlei
ding hiervan op 11 november verklaard,
dat de plaatselijke autoriteiten niet op de
hoogte waren geweest van het Duitse ver
zoek tot uitlevering.
Dit kan enige bevreemding wekken om
dat de Westduitse ambassade in Paraguay
al in 1962 de regering van Paraguay had
Hoge rente
per maand
i vrij opneembaar.
Het rentepercentage van deze
rekening is gekoppeld aan
het maandelijks rendement
van 9 staatsobligaties. Over
september '70 bedroeg dat
percentage 53k%.
Thans, over oktober '70 5sh°/o.
Bovendien f 2.000,per
maand vrij opneembaar.
En geen opzegtermijn voor
de aankoop van effecten of
onroerend goed. Voor andere
doeleinden geldt een opzeg
termijn van 3 maanden.
Minimale le storting f 500,
Daarna tenminste f. 100,
per keer.
Bank Mees Hope NV
kent nog meer aantrekkelijke
spaarrekeningen:
Spaardeposito:
4V2% bij een opzegtermijn
van 1 maand.
T ermijnspaardeposito
53Abij een opzegtermijn
van 6 maanden.
Termijnspaardeposito
6V4°/obij een opzegtermijn
van 12 maanden.
Termijnspaardeposito
7% 24 maanden vast.
Onze kantoren zullen u
graag alle gewenste
inlichtingen verschaffen.
Hoofdkantoren: Amsterdam, Herengracht 548, tel. 020-213213; Rotterdam, Blaak 10, tel. 010-111040.
Bijbank: 's-Gravenhage, Kneuterdijk 13, tel. 070-924031.
Kantoor Haarlem: Houtplein 8, tel. 023-315950.
Israel gedane mededeling door de West- WANTROUWEN IN KABINET-SEDNEY
PARAMARIBO. Ongeregeldheden
die in Suriname zjjn uitgebroken na het
winnen van het kort geding door de re-
ai in iyoz ae regering van rdiaguaj nou winnen ..e.
meegedeeld dat Mengele zich vermoede- gering tegen stakende leerkrachten, heeft
lijk ophield in het noorden van het land, I - - - -
in het district dat na de oorlog bekend is
deeld te woraen aoor amoieiijK.e cumnna- -
lies. maar door een commissie waarvan de als Nederland en Belgie. De bouw van
geworden als „Nueva Germania"
Nieuw Duitsland.
het kabinet-Sedney in een ernstige crisis
gemanoeuvreerd. De staking en de uitbars
ting van ongeregeldheden vormen in feite
een hernieuwd blijk van wantrouwen in
het kabinet-Sedney, dat had toegezegd de
niet al te beste salarissen van leraren en
ambtenaren te herzien en de slechte soci
ale voorzieningen op een beter niveau te
brengen.
De Surinaamse regering heeft herhaal
delijk iaten blijken dat aan drastische her
ziening van salarissen voorlopig niet is te
denken, omdat het land zich in een finan
ciële noodtoestand bevindt. Het begrotings
tekort voor het komende jaar bedraagt
50 miljoen. De lasten nemen toe, maar de
produktie wordt nauwelijks hoger.
De voorzitter van het Surinaamse parle
ment, de heer Lachmon, verklaarde enkele
weken geleden tijdens een openbare ver
gadering van Surinaamse parlementariërs
met leden van het Nederlandse parlement
dat de financiële situatie zorgwekkend is.
Een duidelijk symptoom van de weinig
rooskleurige toestand waarin het land
zich bevindt is dit jaar het vertrek naar
ring. Premier Sedny haastte zich dan ook
in te stemmen met een Koninkrijkscom
missie die lang gaat studeren over de toe
komstige verhouding binnen het konink
rijk. Het gevaar van een dergelijke com
missie is echter dat de onafhankelijkheid
van Suriname een slepende kwestie wordt,
waaraan staatsrechtkundigen een forse
kluif hebben en politici vanuit hun partij
politiek standpunt louter opportunistisch
te werk zullen gaan.
Nederland van tweeduizend Surinamers,
waaronder hooggekwalificeerde krachten,
die het land broodnodig heeft. Het aantal
Surinamers dat naai Nederland trok be
droeg in 1969 ongeveer duizend. Dit jaar
zijn zelfs doorgewinterde idealisten en fer
vente nationalisten vertrokken.
Op de achtergrond van de sluimerende
crisis drukt bovendien heel zwaar de toe
komstige staatkundige verhouding tot Ne
derland. De grootste regeringspartij, de
(hindoestaanse) Vatan Hitkarie-partij van
Surinames sterke man, Lachmon, denkt
voorlopig niet aan ingrijpende wijzigingen
van de verhouding tussen Suriname en Ne
derland. Via de omslachtige weg van eerst
het statuut veranderen om daarin een
ontbindingsclausule op te nemen en daarna
met een referendum het volk te raadple
gen probeert de VHP de boot af te houden.
Het PNP-blok stelt daar tegenover dat
de toekomstige status van republiek reeds
vaststaat en dat bij de volksraadpleging
slechts een datum behoeft te worden vast
gesteld in 1973 of 1975
De oppositiepartijen, de Nationale Partij
Suriname van ex-premier Pengel en de
Partij van de Nationalistische Republiek
van Surinames meest oprechte nationalist
Eddy Bruma, zien het land liever vandaag
dan morgen geheel onafhankelijk.
Werken aan de verwezenlijking van de
onafhankelijkheid op korte termijn zou
het einde betekenen van de huidige rege-
Dubieuze randgroeperingen beginnen
zich nu al te manifesteren in Suriname.
Dankzij achterhaalde en schijnredenerin
gen wordt een tragi-komedie opgevoerd.
Met een voortdurend beroep op „morele
verplichtingen", „traditionele banden" en
„inlossen van ereschuld voor 300 jaar ko
loniaal beheer" word+ prietpraat verheven
tot principiële stellingname. Een politieke
acrobatiek die bedenkelijk veel lijkt op
volksbedrog. Want een groot en weinig
critisch deel van de Surinaamse bevolking
leeft nog op de zoete herinneringen uit de
tijd van de witte tropenhelm en khaki-
broek. De aanhankelijkheid die voortspruit
uit deze dagdromerij is moeilijk te ver
anderen in een houding die meer over
eenstemt met de werkelijkheid: op eigen
benen staan met volledig accepteren van
alle consequenties.
De volharding van de grote groep niet
meegeëvolueerde Surinamers, geleid door
politici, die een zaken- en maatschappe
lijke carrière opbouwden tijdens het ko
loniale en na-koloniale bewind, schept een
ideaal klimaat voor militante radicale fi
guren. In hun drang naar de nationale on
afhankelijkheid schuwen zij de extremis
tische aanpak niet. Maar met hun holle
frasen, ongenuanceerde eisen en hun grote
zelfgenoegzaamheid jagen deze politieke
orakels de publieke opinie tegen zich in
het harnas. Ze diskwalificeren zichzelf en
daarmee hun doel. De discussie over de
toekomstige status van Suriname raakt
dan ook verstrikt in een broeierige emo
tionele strijd.
De overheid moet bij het doen van be
noemingen al terdege rekening houden
met het ras. Men zit eenvoudig te tellen
hoeveel Hindoestanen en hoeveel Creolen
er benoemd worden.
Een groep hindoestaanse leraren heeft
zich onlangs afgescheiden van de Federa
tie van Organisaties van Leerkrachten, de
bond die achter de stakingen staat, uit
sympathie voor de huidige regering die
geformeerd werd door de voorman van de
Hindoestanen, de heer Lachmon.
De Surinaamse minister van Openbare
Werken, een Creool, heeft dezer dagen de
eigenaar-directeur van het Hindoestaanse
radiostation „Radika" een standje gegeven
over enige uitzendingen die een raciale
tendens zouden hebben. Volgens door de
minister ontvangen reacties was in brede
(Creoolse) kringen aanstoot genomen aan
die uitzendingen.
Al dit geharrewar draagt alle elementen
in zich van een radicale strijd terwijl Su
riname in politiek en financieel opzicht
boven een afgrond balanceert.
