Hulp is voor Boeroendi broodnodig, Apartheid in Gemeente in Alabama
zegt L. J. van Welsenis van BUEF de praktijk weigert negers
m
TRADITIONELE ONFEILBAARHEIDSLEER WORDT
DOOR HANS KÜNC OP DE HELLING GEZET
„Ontwikkelingsprojecten zijn
een belangrijke injectie"
Handvaardigheid
en Palaver
Conferentie in
Amsterdam
Salarissen van
voorgangers
CJV werkt voor vluchtelingen
NIEUWE
UITGAVEN
ZATERDAG 21 NOVEMBER 1970
Erbij
16
z
„Boeroendi bezit gewoon niets. Het is griezelig als je
ziet hoe het land er financieel voor staat". Dat zegt de
heer L. J. van Welsenis, bestuurslid van het Internatio
nal University Exchange Fund (IUEF) die kort ge
leden is teruggekeerd van een reis door Boeroendi, Tan
zania, Oeganda en Keni. Het IUEF is een van de or
ganisaties die bijdraagt aan het ontwikkelingsproject
voor Boeroendi, waar de YMCA-actie voor vluchte
lingenhulp een onderdeel van vormt. Er wordt gewerkt
aan een heel groot ontwikkelingsproject door de ILO
(International Labour Organization), UNDP (United
Nations Development Program), FAO (Food and Agri
culture Organization), UNHCR (United Nations High
Commissionar for Refugees) en de regering van Boe
roendi. Maar deze regering kan haar portie het z.g.
counter-part niet opbrengen, zelfs geen deel
daarvan. „In Boeroendi heb ik een gesprek gehad met
de minister van Landbouw. In zijn kamer hingen vier
lampen, waarvan er drie kapot waren. Volgens hem
was er gewoon geen geld voor nieuwe lampen". Dat
zegt de heer Van Welsenis in „Vluchtschrift", een spe
ciale uitgave van Triangel, kaderblad van het Christe
lijk Jongeren Verbond.
Huis, familie, woonplaats
Arbeid
Opvoeding
Bezit van land
De voorganger en de jeugdleidster
van de First Baptist Church in Bir
mingham, Alabama, hebben zich
van de gemeente teruggetrokken
omdat de (blanke) gemeente bij
stemming besloot geen negers tot
het lidmaatschap toe te laten.
Meningsuiting
Traditionele leer
Centraal probleem
Oecumenisch perspectief
In Boeroendi had de heer Van Wel
senis een gesprek met de vertegen
woordiger van de Hoge Commissaris
voor vluchtelingenzaken van de Vere
nigde Naties. Deze zei: „De ontwik
kelingsprojecten, op gang gebracht
door de vluchtelingenhulp, zijn een be
langrijke injectie voor het land. Ver-
Ter gelegenheid van de grootse ma
nifestatie „Palaver 1971" op 2 janua
ri wordt een Nationale Wedstrijd Crea
tieve Handvaardigheid georganiseerd.
Aan deze wedstrijd kunnen jeugdi
gen en jongeren deelnemen; zowel in
dividueel als in club- of klasseverband.
Er moet tussen het werkstuk en de
thematiek van Palaver een duidelijke
relatie bestaan, in concreto: het werk
stuk moet geïnspireerd zijn op een Bij
beltekst, een Bijbelverhaal, een Bij
belfiguur of een Bijbelthema.
Aan deze wedstrijd zijn voor elke
leeftijdscategorie aantrekkelijke prij
zen verbonden. De beste werkstukken,
die door een deskundige jury worden
beoordeeld, zullen worden tentoonge
steld in de Marijke-hal te Utrecht,
waar op 2 januari rond 25.000 jonge
ren zullen deelnemen aan de manifes
tatie „Palaver 1971".
Jeugdigen en jongeren, in de leef
tijd van 13 tot 25 jaar, die individueel
of in groepsverband aan deze wed
strijd willen deelnemen kunnen in
schrijfformulier en reglement aanvra
gen bij „Palaver", Herengracht 366 te
Amsterdam-C. Tel. 020-243798.
De plannen voor een Europese evan-
geliesatieconferentie zijn nu definitief.
Het internationaal congrescentrum in
Amsterdam wordt de zetel voor het
achtdaagse congres, dat zal duren van
28 augustus tot 4 september 1971. Spon
sor is de Europese Evengelische Al
liantie, die nauw zal samenwerken met
andere christelijke leiders op het con
tinent.
Het congres is het vierde in een se
rie van wereldwijde regionale congres
sen, georganiseerd sinds het wereld
congres in 1966 in Berlijn. De andere
waren Singapore, Minneapolis en Bogo
ta. Leider van de conferentie zal zijn
dr. Victor Nelson. Hij wordt geassi
steerd door Harvey Thomas, die ver
antwoordelijk was voor de coördina
tie van de Euro 70-kruistocht van Bil
ly Graham in Dortmund, eerder dit
jaar.
Nadere gegevens zijn te verkrijgen
bij het European Congress on Evan
gelism, Box 169, London NW 1, Enge
land.
Uit een onderzoek dat werd inge
steld door de Nationale Raad van Ker
ken in Amerika is gebleken, dat het
gemiddelde inkomen van predikanten
ver onder dat van andere hogere be
roepen ligt en zelfs soms onder dat
van ongeschoolden. Het onderzoek,
waarbij twintig protestantse denomi
naties waren betrokken, toonde aan
dat het gemiddelde jaarinkomen in
1968 8037,00 was (alle emolumenten
inbegrepen!).
Uit het onderzoek bleek verder, dat
de doorsnee-predikant 42 jaar is, niet
gescheiden is en met echtgenote en
drie kinderen in pastorie of dienstwo
ning woont. De door hem gediende ge
meente is zijn tweede of derde; hij
telt 14 dienstjaren; zijn gemeente heeft
200 tot 300 leden.
Bijna de helft van de voorgangers
vrouwen heeft een werkkring (dat is
tweemaal zoveel als in 1963).
dere hulpverlening is dringend ge
wenst zowel voor de ontwikkelings
projecten als voor het onderwijs
waarbij gelijkelijk vluchtelingen en
autochtone bevolking moeten worden
geholpen. Daarbij kan de vluchtelin
genhulp als trekpaard fungeren.
In het zelfde Vluchtschrift staat een
gesprek met Jan Filius, perschef van
het zendingsbureau van de Nederland
se Hervormde Kerk. „Vluchteling zijn
betekent: niet meer zijn waar je graag
zou willen zijn," zegt hij. „Het bete
kent verplaatst worden door oorzaken
die je zelf niet in de hand hebt. Vroe
ger noemde men vluchtelingen „dis
placed persons." Een woord dat nu
wel gebruikt wordt is: „ontheemden:"
zijn plekje verloren hebben, ontwor
teld. zijn. Het vluchtelingschap is de
meest tragische situatie die je je voor
kunt stellen."
Jan Filius ziet zonder vrede, toleran
tie en geweldloosheid geen oplossing.
„Driekwart van alle vluchtelingen vind
je in Azië. Hongkong is eigenlijk het
grootste vluchtelingenkamp ter we
reld. Tussen 1950 en 1960 zijn daar drie
miljoen vluchtelingen ondergebracht
op een stuk grond, zo groot als de
Noordoostpolder. Het Vietnamese volk
is totaal ontworteld. Cambodja
iets dergelijks.
Wat Afrika betreft: in 35 van de 37
staten zijn mensen op de vlucht, door
stammenoorlogen, binnenlandse twis
ten en onrust, door de naweeën van
de koloniale periode en in de Portu
gese koloniën nog door overheersing.
In Latijns-Amerika zijn nog geen
vluchtende massa's, maar naarmate
de sociale onrechtvaardigheid zich toe
spitst ziet het er naar uit dat geweld
als enige oplossing overblijft, ondanks
de geweldloze strijd van mensen als
Bestuurslid L. J. van Welsenis van het IUEF.
Dom Helder Camara. Na een periode
van groeiende onrust komt het geweld
en dat brengt weer vluchtelingen met
zich mee, geen enkelingen, maar mas
sa's."
Maar opnieuw, zolang het gebrek
aan tolerantie en het gebrek aan ge
weld blijven bestaan kun je hulp stu
ren zoveel je wilt, maar wordt het pro
bleem niet opgelost. Volgens Filius
moet iedereen, die, in welke vorm ook,
iets wil doen aan vluchtelingenhulp,
daar terdege rekening mee houden.
„Als geldelijke steun niet gepaard
gaat met een werkelijke wil om mee
te werken aan een wereldeenheid is
die steun niet veel meer dan een fooi."
Het humanistische blad „Mens en
wereld" geeft een aantal voorbeelden
van apartheid in de praktijk in Zuid-
Afrika. Zij zijn afkomstig uit het VN-
document ST/PSCA/SER.A/9. We doen
hieronder een greep uit deze bepalin
gen.
Een Afrikaan mag niet langer dan
72 uur zijn getrouwde dochter, zijn
zoon, indien ouder dan achttien jaar,
zijn neef, nicht of kleinkind bij zich
in huis hebben.
Een vrouw begaat een misdaad als
ze langer dan 72 uur bij haar Afrikaan,
se echtgenoot blijft en daar geen spe
ciale toestemming voor heeft.
Een blanke, die zijn huisknecht be
taalt voor het repareren van een kapot
dak, pleegt een misdaad. Het is een
Afrikaan verboden geschoold werk te
verrichten in de bouwnijverheid in
blank-Zuid-Afrika; wel mag een blan
ke in een Bantoe-streek geschoold
werk doeij als opzichter over Afrika
nen, die werken aan een gebouw.
Een blanke, die in zijn eigen huis
zijn Afrikaanse bedienden leert schrij
ven gedurende enige uren per week,
is strafbaar.
Geen enkele Afrikaan is gerechtigd
land te bezitten in Zuid-Afrika. Even
min is het de bedoeling van de hui
dige regering om dit recht ooit te
Dr. J. Herbert Gilmore, sinds twee
jaar voorganger van de gemeente,
diende zijn ontslag in nadat de uitslag
van de stemming bekend was gewor
den, zo meldt het baptistenweekblad
De Christen. Hij verklaarde dat de
zwarten niet werden geaccepteerd en
beschuldigde de gemeente er van ra
cistisch te zijn. Mejuffrouw Betty
Bock, jeugdleidster van de gemeente,
was dezelfde mening toegedaan. Zij
zei dat de daad van de gemeente in
strijd was met de christelijke begin
selen.
De 98 jaar oude gemeente (1800 le
den) geaffilieerd aan de Southern
Baptist Convention hield de stem
ming naar aanleiding van de lidmaat-
schapsaanvrage van een negermoeder
en haar dochter. Zij meldden zich reeds
op 28 juni van dit jaar voor dit lid
maatschap en hebben zo lang op een
beslissing gewacht. Gedurende de ge-
....rynnnnn/iMiw
verschaffen, zelfs niet met betrekking
tot land in zijn eigen Bantoegebied.
Een blanke, die Afrikanen vertelt,
dat de apartheid onjuist is, kan be
straft worden met $280 of een jaar
gevangenisstraf. Is deze verklaring in
een Bantoestreek gegeven, dan kan
hem gedurende een periode verboden
worden dit gebied te betreden. Is de
blanke inwoner van Zuid-Afrika, maar
daar niet geboren, dan kan hij na zijn
straf het land uitgezet worden.
hele zomer heeft de kwestie de ge
moederen beziggehouden.
Dr. Bryn Williamson, een plaatse
lijke arts die ervoor pleitte, dat de
twee negerinnen zouden worden opge
nomen in de gemeente, leidde de ge
lijkgezinde gemeenteleden, die onmid
dellijk na de stemming de kerk uitgin
gen. Voor hij de kerk verliet verklaar
de hij: „Dr. Gilmore, vele gemeente
leden denken er net zo over als u: zij
hebben niet het recht het lidmaat
schap aan deze christenen te ontzeg
gen, enkel en alleen omdat zij zwart
zijn." Hij nodigde alle leden die er
voor waren om negers tot het lidmaat
schap toe te laten, het kerkgebouw te
verlaten. Ongeveer 250 personen volg
den hem terwijl ongeveer 300 men
sen bleven zitten. Om negers toe te
laten tot de gemeente zou een meer
derheid van tweederde nodig zijn ge
weest.
Nadat de voorganger zijn ambt had
neergelegd verklaarde hij: „Door uw
handelwijze deze twee mensen te
weigeren omdat ze zwart zijn hebt
u de fundamentele waarheden van het
christelijk geloof verloochend." Ik heb
gezegd dat ik geen voorganger van
een racistische gemeente wil zijn; ik
meende wat ik zei
Mejuffrouw Block leidde het gemeen
telijke jeugdwerk tengevolge waarvan
het elfjarige negermeisje ertoe kwam
in Christus te gaan geloven. Nadat ook
haar moeder tot geloof was gekomen
wensten ze tot de gemeente toe te tre
den.
De rassenkwestie speelde in de ge
meente geen enkele rol totdat in fe
bruari van dit jaar voor het eerst vijf
negerjongens de zondagsschool bezoch
ten. Prompt daarna binnen veer
tien dagen beëindigden veertien
vrijwilligers hun werk in de kinder
clubs. Het kerkgebouw van de ge
meente is in de binnenstad van Bir
mingham gevestigd, in de buurt van
een wijk, waar de overheid woningen
bouwt voor zeer lage huren.
Tnnnnnmrmin i.nnnnnr
„Waar staan we nu? Als we goed toezien en een korte, scherpe blik is vol
doende, nu we zo diep op de zaak zijn ingegaan dan moeten we zeggen: in een
tamelijk uitzichtloze situatie. Aan de ene kant: de beloften, die aan de kerk zijn
gegeven, eisen erkenning. Aan de andere kant: de dwalingen in de kerk eisen
erkenning". Aldus de rooms-katholieke theoloog Hans Küng in zijn nieuwe boek
„Onfeilbaar", waarin hij de traditionele onfeïlbaarheidsleer stevig te lijf gaat. Hij
zegt dat ondanks de impuls van het concilie het tot nu toe niet is gelukt, de in-
stitutioneel-personele machtstructuur van de kerkleiding te veranderen in de
geest van de christelijke boodschap: paus, curie en vele bisschoppen gedragen zich
ondanks alle onontkoombare veranderingen nog altijd voorconciliaarmen schijnt
van het concilie weinig geleerd te hebben.
tegen de opvattingen van de deskun
digen in de adviescommissie? Küng
wijst erop dat kardinaal Ottaviani het
advies van de meerderheid niet eens
aan de paus wilde overbrengen. „Het
is heel duidelijk: de geoorloofdheid
van de anticonceptie zou slechts er
kend hebben kunnen worden op de
ene voor paus en curie volkomen on
aanvaardbare voorwaarde, dat men
de traditionele leer van de kerk en
vooral van de laatste drie pausen ge-
De schrijver hekelt het Romeinse
systeem, dat „nog altijd gekenmerkt
wordt door een de moderne mens ern
stig afschrikkend geestelijk absolutis
me, formalistisch en vaak onmense
lijk juridisme en een de echte ver
nieuwing dodend traditionalisme.
Een Petrusdienst in de kerk heeft zin
en iedere katholiek zal dat beamen.
Maar de paus is er voor de kerk niet
MAWVVWWWWWWVWWVIIft/VWWWWtM/WVWWWW/WVVWVWWWWtW/VWWWWWWWWWWWWWWWVVyWW
Het Christelijk Jongeren Verbond
(CJV) is begonnen met een actie in
het kader van het YMCA-vluchtelin-
genjaar. In de komende maanden
werken landelijke organisaties en alle
aangesloten clubs, groepen en stichtin
gen mee aan een actie, die beoogt
het vluchtelingenvraagstuk opnieuw en
in een breder kader dan tot nu
toe is gebeurd, aan de orde te stellen.
De YMCA, Young Men's Christian
Associaton, heeft het jaar 1970 uitge
roepen tot vluchtelingenjaar. De meer
dan tachtig aangesloten organisaties
werken aan de actie mee. De YMCA
die reeds 25 jaar vluchtelingenwerk
beoefent, heeft het project Boeroendi,
aan het CJV toegewezen. In Boeroendi
wonen 40.000 Watoetsi-vluchtelingen.
Zij zijn enkele jaren geleden na een
bloedige stammenoorlog vanuit Roean-
da naar Boeroendi gevlucht. Voor dit
project hoopt het CJV honderddui
zend gulden bijeen te brengen.
Het oktobernummer van het CJV-
maandblad Triangel is geheel aan het
vluchtelingenvraagstuk gewijd. Minis
ter drs. B. J. Udink schrijft in het
voorwoord: „Terecht, meen ik, heeft
het CJV zich op het standpunt gesteld,
dat de fondswerving, met haar uiter
aard beperkte opzet, slechts een on
derdeel behoort te zijn van het voor
dit vluchtelingenjaar gekozen doel: in
zo breed mogelijke kring de aandacht
vestigen op een probleem, dat ons niet
minder moet bezig houden dan de ont
wikkeling van de minder welvarende
landeh en dat daarmee bovendien in
de meeste gevallen direct in verband
staat. „Verder staan in het oktober
nummer van Triangel, dat de naam
„Vluchtschrift heeft meegekregen, ar
tikelen over Boeroendi, interviews met
mensen-die-er-geweest-zijn, een ver
haal over de vluchtelingen in Neder
land, een artikel over de formule, die
t.a.v. het vluchtelingenvraagstuk door
de Verenigde Naties wordt toegepast
en artikelen over de werkzaamheden
van het Angola-comité, een uit Praag
gevluchte actrice en werkzaamheden
van de YMCA. Tenslotte bevat Vlucht
schrift een interview met minister
Udink.
De werkgroep vluchtelingenjaar van
het CJV heeft ten behoeve van alle
groepen die met de actie aan de gang
gaan materiaal uitgegeven. Er zijn
folders beschikbaar over Boeroendi, af
fiches en stickers. In een speciaal voor
dit doel vervaardigd actieboek worden
de mogelijkheden geschetst voor ideo
logische en financiële acties. Het CJV
heeft voor drie maanden een full-time
functionaris beschikbaar gesteld, die
op verzoek lezingen houdt, tentoonstel
lingen komt verzorgen en films en
dia's komt vertonen.
Meer inlichtingen worden verstrekt
door: CJV, Singel 58, Amsterdam. Tel.
020-222833. Het gironummer is: 51500.
WWW wwt k*\ !w'
en niet de kerk voor de paus. Zijn
primaat is geen heersersprimaat maar
dienstprimaat".
De schrijver zegt dat de dwalingen
van het kerkelijk leerambt talrijk en
zwaarwegend zijn. Ze kunnen thans,
nu men de open discussie niet meer
kan verbieden, ook door meer conser
vatieve theologen en kerkelijke lei
ders niet meer worden weggepraat".
Küng pakt het onfeilbaarheidspro
bleem aan aan de hand van de ency
cliek „Humani Generis" over de ge
boortebeperking. Hij wijst erop dat
na het verschijnen van de encycliek
steeds meer dit de internationale con
sensus van de theologie is geworden:
zij, die na serieuze, rijpe overdenking
voor zichzelf, voor hun huwelijkspart
ner en voor God tot het inzicht ko
men, dat zij om wille van het voort
duren van hun liefde en het bestaan
en het geluk van hun huwelijk anders
moeten handelen dan de encycliek
voorschrijft, zijn volgens de traditio
nele leer ook van de pausen verplicht
hun geweten te volgen".
Hoe heeft het tot de encycliek kun
nen komen, tot een uitspraak van de
paus dwars tegen de algemeen gel
dende opvattingen in en ook dwars
Paus Paulus: onfeilbaar?
desavoueerd had, dus dat men een
dwaling in deze leer van de kerk had
toegegeven.
Het gaat hier niet om een leer, die
in 1930 werd opgesteld en die vanwe
ge nieuwe fysiologische feiten en nieu
we theologische perspectieven veran
derd zou moeten worden. Het gaat in
tegendeel om een leer die door de
kerk onveranderd en authentiek ge
leerd is tot in dit decennium. Wat
wil men dus tegen zo'n argumentatie
inbrengen? Er zijn maar twae moge
lijkheden: of zoals de commissiemin
derheid en de paus zo'n leer behande
len als feitelijk onfeilbaar en onher-
zienbaar en eraan vasthouden tegen
alle moeilijkheden en objecties in,
desnoods tot aan het sacrificium in-
tellectus, ofwel heel deze theorie
over de onfeilbaarheid zelf problema
tisch stellen. De progressieve meer
derheid van de commissie kon haar
mening niet doen zegevieren omdat
zij dit dilemma niet even duidelijk
inzag als haar curiale tegenstander"
Küng heeft zich nu belast met het
aanpakken van de theorie over de on
feilbaarheid zelf. Hij geeft diepgaan
de beschouwingen over Vaticanum I
en maakt duidelijk dat er voor de on-
feilbaarheidsleer, zoals men die ook
in de schoolboeken vindt, weinig bij
belse gronden te vinden zijn. Maar de
onfeilbaarheid van de paus zou in 1870
echter ook niet gedefinieerd zijn zon
der deze paus, Pius IX zelf, die hoe
langer hoe duidelijker een definitie van
de pauselijke onfeilbaarheid door
dreef als zijn eigen diepste verlangen.
Maar in de tweede helft van de elfde
eeuw was Gregorius VII al begonnen
met het beklemtonen van de positie
van de paus. Daarbij werd gebruik
gemaakt van grootscheepse verval
singen van de pseudo-isidorische de-
cretalia uit de negende eeuw (115 to
taal vervalste documenten van de Ro
meinse bisschoppen uit de eerste
eeuwen sinds Clemens van Rome, 125
authentieke documenten met interpo
laties).
Hans Küng geeft het centrale pro
bleem aldus weer: „Is de infallibili-
teit van de kerk aangewezen op infal-
libele uitspraken? Hij acht dit niet
bewezen. Het bindend karakter van
geloofsuitspraken accepteren betekent
nog niet ook hun onfeilbaarheid te
mogen accepteren. Maar wat dan
wel?
Küng drukt het zo uit: In de strikte
zin van het woord is alleen God on
feilbaar: Hij alleen is bij voorbaat (a
priori) in concreto en zelfs in alle ge
vallen vrij van dwaling, is dus dege
ne die a priori niet kan bedriegen
noch bedrogen kan worden. De kerk
uit mensen echter, die niet God is en
nooit God wordt, kan op alle niveaus
en op alle gebieden steeds weer zich
zelf en anderen zeer menselijk be
driegen: ter vermijding van alle mis
verstanden wordt haar dus beter niet
„infallibiliteit", maar op grond van
het geloof in de belofte „indefectibili-
teit" of „perenniteit" toegeschreven,
een onwankelbaarheid of onverwoest
baarheid, kortom: een fundamenteel
blijven in de waarheid ondanks alle
steeds mogelijke dwalingen.
Küng meent dat als zijn in het boek
voorgedragen kritische nieuwe uit
gangspunt van de katholieke leer ac
ceptabel zou blijken, een oecumeni
sche eensgezindheid in de principiële
kwestie wellicht bereikt is. Uit zijn
beschouwingen ov>er de protestantse
zienswijze, de opvattingen van Luther
en Calvijn blijkt in elk geval dat hij
met zijn aanpak de verschillende
standpunten heel wat dichter bij el
kaar heeft gebracht.
Het nieuwe boek van Küng is uiterst
belangrijk. We hebben hierbij in vo
gelvlucht enkele punten aangeduid,
maar als men een goed inzicht wil
krijgen in deze moeilijke materie,
dan zal men het boek zelf ter hand
moeten nemen. De schrijver heeft ge
probeerd het vraagstuk van de onfeil
baarheid bij de kern aan te vatten.
Dat is in Vaticannum I en II niet ge
beurd, en daarom luidt Küng weer
een nieuwe periode in. „Imprimatur"
heeft hij op zijn boek niet aange
vraagd
KEES MAAS.
„Onfeilbaar" door Hans Küng, uit
gave Paul Brand (Romen Zn.)
