IJmuider Courant
ONGEVALLEN
CHIRURG WIL
EERSTE HULP
DIPLOMA AAN
RIJ-EXAMENS
VERBINDEN
50.000 PER JAAR!
Dr. Binnendijk:
meer eenheid bij
de hulpverlening
Meer verpleegsters!
Andere aanpak
T eamwerk
Steeds ernstiger
Sectie
Herexamen
EHBO
Praatpalen
Nazorg
Plankgas
mm
„ERGENS IN NEDERLAND" is
een verkeersongeluk gebeurd.
Twee mensen liggen bloedend op
het wegdek, een derde zit nog in
het wrak van zijn auto waarin hij
een uur eerder opgewekt was weg
gereden. De politie komt, verleent
de eerste hulp en verzoekt per
boordradio om snelle ambulance
hulp. Na tien minuten arriveert
ook de ziekenauto. Twee mannen
leggen de slachtoffers behoedzaam
op brancards in de ambulance en
rijden weg met loeiende sirene. De
kijkers druipen af. Een politieman
haalt wat zand uit de berm en
strooit dat over de plek waar de
slachtoffers gelegen hebben. Het
zoveelste ongeluk van de dag
zand erover!
Om de gewonden zo snel mogelijk
te kunnen helpen, beschikken enkele
grote ziekenhuizen in Nederland te
genwoordig over speciale ongevallen
centra, waar een medisch team dag
en nacht klaar staat om de slachtof
fers te behandèlen en zonodig opera
tief in te grijpen. Ook het acade
misch ziekenhuis in Groningen heeft
zo'n afdeling. Chirurg dr. B. Bin
nendijk is een der leden van dat me
dische team, dat jaarlijks een toe
vloed van 12.000 gewonden te verwer
ken krijgt, dat zijn per dag 35 slacht
offers van een of ander ongeluk.
DR. BINNENDIJK: „De verkeers
slachtoffers vormen chirurgisch een
dankbare groep patiënten. Het zijn
vaak jeugdige mensen die in elk op
zicht kerngezond zijn. Behalve het let
sel door het ongeval hebben
ze meestal geen andere ernstige
kwalen. Je hebt dus een zeer re
delijke kans om er iets van te ma
ken. Is de patiënt zo zwaar gewond
dat volledig herstel niet mogelijk is,
dan probeer je toch een zo goed mo
gelijk resultaat te behalen. Daar heb
je een goede organisatie voor nodig.
Maar het wordt steeds moeilijker,
voldoende mensen te krijgen om 24
uur per dag met een ongevallenkli
niek te draaien. Hoe moet je die be
zetten? Wil men een zo goed moge
lijke verzorging van de gewonden,
dan zouden er in de eerste plaats
weer voldoende meisjes verpleegster
moeten worden.
„OOSTENRIJK is er als eerste
Europees land mee begonnen, de hele
behandeling van gewonden wat geor-
ganiseerder aan te pakken. Ze zijn
daar het systeem gaan volgen dat
een bepaalde chirurg elke gewonde
volledig behandelt. Dat gebeurt in zo
genoemde „Unfallkrankenhfiuser", die
los staan van de algemene ziekenhui
zen. Dat lijkt me volgens Nederland
se opvattingen niet zo'n geslaagde op
zet. In Nederland moet je de chirurg
die zich bezig houdt met de verzor
ging van de slachtoffers meer zien
als een huisarts voor ongevalspatiën
ten. Ik moet ervoor zorgen dat de pa
tiënt gebruik kan maken van alle mo
derne mogelijkheden".
„Komt er in Oostenrijk iemand met
een gebroken kaak binnen, dan zal de
chirurg van het zelfstandige centrum
hem zelf opereren. Hier doe ik alles
wat in eerste instantie nodig is om
de patiënt in leven te houden. Pas
daarna roep ik die specialist op die
het beste een gebroken kaak kan be
handelen. Daarnaast opereer ik zelf
IEDER JAAR eist het verkeer in Nederland
circa 50.000 doden en gewonden. Dat zijn
er bijna 1000 per week. Negen mensen per d a g
sterven ter plaatse of tijdens het transport naar
een ziekenhuis. Voor hen kan medische hulp
niet meer baten. Maar al die meer of minder
ernstig gewonden, hoe staat het daarmee? Kun
nen zij snel genoeg vervoerd en behandeld
worden opdat althans hun leven behouden blijft?
Dr. P. Binnendijk, „ongevallenchirurg" van het
Academisch ziekenhuis in Groningen, die elke
dag opnieuw geconfronteerd wordt met de vaak
vreselijke verwondingen van verkeersslachtof
fers, heeft over deze „nationale ramp" het vol
gende te zeggen.
VERKEERSSLACHTOFFERS KRIJGEN
NOG GEEN OPTIMALE VERZORGING
Gewonden moeten vaak nog te lang op hulp wachten. Het alarmeringssysteem kan beter.
ook wel, vooral veel skeletbreuken,
iedereen heeft zijn specialiteit".
MAAR MIJN EERSTE taak is het
opvangen van de slachtoffers en hen
volledig van top tot teen nakijken.
Een ongeval kent geen grenzen. Als
iemand blindedarmontsteking heeft,
hoef je niet naar zijn oren te kijken.
Maar na een ongeval kan er van al
les aan de hand zijn. Je moet een plan
opmaken: wat moet er eerst ge
beuren en waar kan hij later aan
geholpen worden? Bij dit overleg
worden vaak vele specialisten betrok
ken zoals zenuwartsen, mondheelkun-
digen, internisten, plastisch chirurgen,
enzovoort".
„BIJ ongevallen is iedereen ge
neigd om alleen aan het verkeer te
denken. Maar we krijgen ook veel
bedrijfsongevallen. Mensen die onder
een plaat ijzer terecht zijn gekomen,
of met een hand in een snijmachine
hebben gezeten. Handletsel komt veel
voor. En dan zijn er nog de huis-,
tuin- en keukenongevallen, zoals huis
vrouwen die van een laddertje vallen".
Ruim een derde van onze patiënten
komt uit het verkeer. Duizend zijn er
jaarlijks zo erg aan toe dat ze opge
nomen moeten worden. Hierbij is het
moeilijk een scheiding tussen licht- en
ernstig gewonden te maken. Dat doe
ik eigenlijk nooit. Iemand met jen
verbrijzelde knie is niet zo zwaar ge
wond dat hij er noodzakelijkerwijs
dood aan gaat, maar licht kun je zijn
verwonding ook niet noemen. Heeft
iemand een handletsel, en hij is in
strumentenmaker of concertpianist dan
is dat letsel voor hem ernstig".
„HET VALT me op, dat het aantal
mensen dat echt zwaar gewond is,
van jaar tot jaar toeneemt. De snel
heid van het verkeer wordt steeds gro
ter, daardoor zijn de verwondingen
ernstiger. We krijgen ook steeds meer
mensen die meervoudig gewond zijn,
bijboorbeeld schedelletsel en inwendi
ge verwondingen".
„Er is een aantal verwondingen dat
eruit springt. Een ontwrichte heup bij
voorbeeld. Die kun je krijgen als je
bij een aanrijding met een knie tegen
het dashbord botst. Vroeger hadden
we er twee, drie per jaar, nu onge
veer vijftien. En vroeger waren de
ontwrichtingen simpeler: een boven
been dat uit de heupkom was gedraaid
Nu zie je steeds meer dat het been
dwars door de heupkom heen boort
en dat deze daarbij verbrijzeld wordt".
„BERUCHT ZIJN ook de kneuzin
gen van de borst. Dit komt veel voor
als iemand met zijn borst tegen het
stuur aan vliegt, waardoor de ribben
worden ingedrukt".
„Maar bij al die gevallen krijg ik
natuurlijk geselecteerd materiaal; de
doden komen niet bij ons. Eigenlijk
zou op alle mensen die bij een ver
keersongeval zijn overleden, sectie ver
richt moeten worden. Dit ligt soms erg
moeilijk bij de familie. Ik weet ook
niet hoe ik er tegenover zou staan als
een familielid van mij een verkeers
ongeval was overkomen. Er zijn ook
vaak religieuze, morele of juridische
bezwaren; dat is ieders goed recht.
Maar hierdoor wordt de kans op een
wetenschappelijke benadering wel ver
kleind.
„MEN ZOU overigens veel meer ac
tie moeten voeren ter voorkoming van
verkeersongelukken. De wegen moeten
verbeterd worden, de auto's veiliger
gemaakt. Maar ook de mentaliteit der
weggebruikers deugt niet. In Duits
land werkt een stichting die alle
verkeersdeelnemers heropvoeden wil.
Bij die stichting moet iemand die bij
een ongeval zijn rijbewijs verspeelde
opnieuw rijexamen doen, waarbij hij
ook danig aan de tand gevoeld wordt
inzake zijn verkeersgedrag. Dat blijkt
heel heilzaam te werken. Want overal
verandert de mens „als bij toverslag"
zodra hij achter het stuur zit. Ieder
een heeft ineens enorme haast, bijna
iedereen wil niet ingehaald worden en
velen „staan op hun recht" (b.v. in
voorrangskwesties) tot de dood er op
volgt... Trouwens: hoeveel overigens
doodserieuze mensen stappen zonder
nadenken in hun auto met gladde ban
den?
EN WIE neemt de vooral des
winters noodzakelijke voorzorg in
acht om bij het wegrijden 's ochtends
even al z'n lichten te controleren, en
dus ook eventueel met assistentie
van z'n vrouw de remlichten? Dat
doet vrijwel niemand en toch kan
je leven ermee gemoeid zijn...."
Dokter Binnendijk bladert in een dik
ke map met documentatie. „Je moet
de hele hulpverlening eigenlijk split
sen in een aantal fasen. Het begint
met de hulpverlening op de plaats
van het ongeluk. Dat moet voor een
groot deel gebeuren door leken. Er
zou grote verbetering komen als meer
mensen een cursus EHBO zouden vol
gen. Een goede EHBO-er weet dat het
niet zijn taak is om doktertje te spe
len, maar wel kan hij dingen doen die
een patiënt betere overlevingskansen
geven".
„Een patiënt kan ter plaatse over
lijden door verstikking of bloedverlies,
terwijl hij door gerichte eerste hulp
in leven zou zijn gebleven. Als iemand
bijvoorbeeld niet meer ademhaalt, dan
hoeft dat niet tien minuten te duren,
dan is hij echt wel dood. Maar als
een EHBO'-er iemand op de weg vindt
die ademhalingsmoeilijkheden heeft,
dan weet hij wat hij moet doen. Hij
weet ook wat hij moet doen met
mensen die braken en bewusteloos
zijn. Het komt voor dat slachtoffers
van ongevallen in hun eigen braaksel
of bloed stikken. Een goede EHBO-er
kan in zo'n geval een leven redden".
„Ik dacht dat je het EHBO-examen
moet koppelen aan het examen voor
een rijbewijs. Er gebeurt zoveel el
lende in het verkeer: je brengt ande
ren in gevaar en je bent zelf voort
durend in gevaar, dan moet je ge
woon op ongelukken getraind zijn. Het
is precies hetzelfde als de eis dat je
ook minstens lagere school moet heb
ben voor je op de maatschappij wordt
„losgelaten."
„EEN VOLGENDE fase bij de hulp
is de alarmering. Dat ligt helemaal
niet op mijn terrein, maar het is na
tuurlijk fataal als je na een ongeval
uren moet wachten voor er hulp komt.
Er is veel ruzie over wèl praatpalen
of géén praatpalen. Maar het is van
belang dat dit soort zaken geregeld
worden. Ook moet er snel rechtstreeks
contact mogelijk zijn met de zieken
huizen, zodat men daar weet wat er
zoal aan gewonden binnenkomt".
„VERDER zou er bij het transport
meer eenheid moeten zijn. Overal de
zelfde maat brancards bijvoorbeeld.
Een patiënt hoeft dan niet onnodig
Met namaak-verkeersslachtof-
fers wordt door Rode-Kruis-
colonnes en andere organisaties
geoefend ter verhoging van de
paraatheid en de snelheid bij de
hulpverlening.
vaak opgetild worden. De ziekenver-
voerders laten de brancard waar de
patiënt op ligt, in het ziekenhuis ach
ter en krijgen een lege mee terug. Al
dit soort dingen komt overigens steeds
beter van de grond. Door de samen
werking tussen de betrokken instan
ties gaat de hulpverlening steeds be
ter functioneren."
„ER MOET ook meer belangstel
ling komen voor de noden van men
sen die na een ongeluk invalide blij
ven. Iemand die op straat ligt te bloe
den, spreekt tot de verbeelding. Er
moet wat gebeuren, zegt iedereen dan.
Maar iemand doe een krom of minder
goed bruikbaar been aan een ongeluk
overhoudt, spreekt veel minder aan."
„ER ZIJN ettelijke mensen die iets
aan een ongeluk „overhouden". Je
hoort weinig van ze, omdat ze vaak
wel goed worden opgevangen. Mensen
die een gemeen schedelletsel hebben
opgelopen, kunnen allerlei restver-
schijnselen overhouden. Iemand met
een in elkaar gedrukte borstkas kan
kortademig blijven. De psychische be
geleiding is erg belangrijk. Iemand die
een stijf been heeft, moet niet thuis
in de stoel blijven zitten wrokken, hij
moet eroverheen geholpen worden."
„Sommige ongevallen hebben zeer
tragische gevolgen. Mensen met be
schadiging van het ruggemerg kunnen
volledig verlamd raken. Maar zij heb
ben nog het voordeel dat zij geheel bij
hun bewustzijn zijn. Je hebt in prin
cipe nog te maken met intakte men
selijke wezens." „Maar het komt ook
voor dat patiënten na een schedellet
sel volledig bewusteloos blijven. Je
ziet nauwelijks nog dat ze leven, ze
liggen maar wezenloos in bed. Bij ern
stige schedelletsels frons ik m'n voor
hoofd nogal eens. Maar af en toe kan
het nog erg meevallen. Vooral bij kin
deren."
„ALS ER EEN ongevalspatiënt bin
nenkomt met vaak de gruwelijkste ver
wondingen, heb je nauwelijks tijd je
erin te verdiepen, hoe erg het alle
maal is. Je ziet zoveel ellende in dit
beroep weet je, en ook dat „went" he
laas, hoe aangrijpend het soms ook is.
Je kunt je trouwens niet permitteren
om te sidderen van emotie. Dan kun
je gewoon je werk niet meer doen."
HEEFT DE ongevallenarts er na een
dag van snijden, hechten en krammen
geen moeite mee, rustig in zijn auto
te stappen en naar huis te rijden?
Dr. Binnendijk: „Ik niet. Ik zou
trouwens de auto niet kunnen missen,
net zomin als al die andere automo
bilisten. Wel ben ik in de loop der
jaren wat langzamer gaan rijden. Als
ik „plankgas" rijd, denk ik soms:
als er nu iets gebeurt, kan ik dit of
dat krijgen." En uit ervaring weet ik
dat dan zelfs de knapste chirurg mach
teloos zal staan. Nou, als iedereen
wat voorzichtiger met het gaspedaal
omging, dan zouden we het aantal ver
keersongevallen waarschijnlijk wel
met de helft kunnen verminderen
