Werk van Benjamin Britten bij Nederlandse Opera JONGE AANPAK .RAPE OF LUCRE vanavond woonideeén kijken bij Karei Prior stichtte eigen produktiebureau f 8.90 *fc binnenhuis GRAMMOFOON PLATEN Verzending zeepost 'r'K -Jw&IöiilSu^ door Q /h-C Nott èn? Lust jij alleen maar jonkies van Levert? Theater brengt aantal premières I Nederlandse litteratuur in I Parijs te zien „De man, die door geen sof kapot is te krijgen Feniksprijs voor Jan G. Elburg Première opera The knot garden Iphenaar GRANDIOZE KERSTLIEDEREN L.P. Communicatiestoornis in Manitla KRUISWEG 47-49 HAARLEM TEL. 023-320244 VRIJDAG 4 DECEMBER 1970 99 99- AMSTERDAM In een sinds lang ontruimd en onttakeld kerkgebouw aan de Keizersgracht, dat nu is „in gericht" als repetitielokaal, is de jonge garde van de Nederlandse Operastichting bezig met het instu deren van „The Rape of Lucretia". In de winter van 1945 begon Benjamin Britten met de compositie van deze opera en reeds in juni 1946 was de partituur gereed. In tegenstelling tot zijn eerste opera „Peter Grimes", pas te hij voor de „Rape" een uiterst kleine bezetting toe, deels uit nood zaak en deels uit eigen voorkeur. Bonden willen CAO van BOVAG openbreken Regisseur EXAMENS Poëzievernieuwer Jubileumformule 'Jonge dirigent KING'S COLLEGE CHOIR, CAMBRIDGE „^.«„OAVID WILLCOCKS w«S8 HAARLEM - DEN HAAG - DELFT Met de volgende schepen kan zeepost I worden verzonden. De data, waarop de cor respondentie uiterlijk ter post moet zijn bezorgd, staan achter de naam van het schip. Argentinië: ms „Alcor" 9-12; Brazi lië: ms „Alcor" 9-12; ms „Pasteur" 10-12; Canada: ms „Atlantic Cognac" 7-12; Indo- I nesië: ms „Göttingen' 9-12: Israël: ms „Cap Race" 10-12; Japan: ms „Benvalla" 9-12; Ned. Antillen en Suriname: ms „Neptunus" 8-12; Verenigde Staten: ms „Atlantic Cog nac" 7-12; Z.-Afrika (Rep.) m.i.v. Z.-W.- Afrika: ms „Serooskerk" 9-12. Inlichtingen betreffende de verzendingsdata van post- I pakketten geven de postkantoren. 'f-- v a- ADVERTENTIE De opdracht voor zijn tweede opera werd hem namelijk verleend door de „Glyndebourne English Opera Company" die zich ten doel had gesteld de Engelse opera tot nieuw leven te wekken door in de vijf „dode maanden" van het jaar (van juni tot oktober) met eerste klas zangers constant te repeteren op nieuwe werken. De Glyndebourne Company wilde het ge zelschap zo klein mogelijk houden om de waarde van de hogere kwaliteit in de zangkunst te benutten voor de regelmati ge opvoering van moderne werken. Om deze onderneming te ondersteunen, ver klaarde Britten zich bereid een nieuwe opera te componeren voor acht zangers en twaalf instrumentalisten en hij nodig de Ronald Duncan uit om het libretto voor „The Rape of Lucretia" te schrijven. Eric Crozier nam de regie op zich en John Piper vervaardigde de decors. De eerste uitvoering vond plaats op 12 juli 1946 in Glyndebourne onder leiding van Ernest Ansermet met een keurtroep van solisten: Kathleen Ferrier, Nancy Evans, Ottokar Kraus, Frank Rogier, Pe ter Pears, Aksel Schiotz, Joan Cross en Flora Nielssen. Ondanks de lichte teleur stelling over de kleine bezetting en de weinig spectaculaire opzet maakte de „Rape" een diepe indruk en aan het eind van de zomer werd na vijfenvijftig voor stellingen het seizoen afgesloten. De honderdste voorstelling vond plaats in oktober (1947) in The Royal Opera House Covent Garden. De inhoud is door Britten verscheidene malen herzien en zo is tenslotte een stijlvolle eenheid tot stand gekomen. Het libretto van Ronald Duncan is gebaseerd op het toneelstuk „Le Viol de Lucrèce" van André Obey, die op zijn beurt geput heeft uit de werken van Li- vius, Shakespeare en anderen. De hande ling vindt plaats in Rome 500 jaar v. Chr.. maar het commentaar van het koor, dat slechts uit twee personen bestaat, die aan beide zijden van het toneel hebben plaats genomen, berust op de grondslagen van het christelijke geloof. Deze ogenschijnlijke tegenstrij digheid vloeit voort uit de religieus- ethische instelling van de componist, die hiermee de geschiedkundige overle vering onderwerpt aan de christelijke zienswijze. Lucretia, de echtgenote^ van de Romeinse veldheer Collatinus, is de enige vrouw, die haar man trouwt blijft in het door de Etrusken bezette Rome. De jaloerse Etruskische prins Tarqui- nius besluit haar deugdzaamheid op de proef te stellen en dringt haar slaap kamer binnen. Zij weerstaat hem, maar wordt na een hevige worsteling door hem verkracht. Lucretia kan de schan de van haar overmeestering niet dragen en doorsteekt zichzelf nadat zij haar man verteld heeft hoe zij door Tar- quinius is overweldigd. Publikatle nummer 6 ter bevordering van het gebruik van Jonge Jenever van het merk Levert. (Van onze correspondent) ARNHEM De toneelgroep Theater heeft evenals Centrum besloten het aantal premières te beperken. De première van „Het leven van Galilei" van Brecht is twee maanden uitgesteld, terwijl de uitvoering van twee andere stukken niet zal doorgaan. Theater brengt behalve het stuk van Brecht ook „Onder het melkwoud" van Dylan Thomas in regie van Adriaan Brine. Reden voor deze beslissing is het grote suc ces van zowel „De getemde feeks" als „Het proces", twee voorstellingen die goed bezette zalen trekken en nog lang niet uit gespeeld zijn. DEN HAAG De samenwerkende bon den in de metaalnijverheid hebben de BOVAG (automobiel- en garagebedrijven) gevraagd om spoedoverleg over de verwer king van de vierhonderd gulden in de in komens voor 1971. Voor de BOVAG geldt een aparte CAO, die tot 1 januari 1972 loopt en dus zou moeten worden openge broken. PARIJS. De nieuwe Nederlandse am bassadeur in Frankrijk, jhr. mr. J. A. de Ranitz, heeft aan het „Instituut Néèrlan- I dais" te Parijs een door het Nederlands cultureel centrum georganiseerde tentoon- I stelling over de Nederlandse literatuur van 1880 tot 1960 geopend. De expositie geeft ook een beeld van de betrekkingen tussen Nederlandse en Franse schrijvers, I o.a. geïllustreerd door brieven van Zola en André Gide, Van Eeden en Du Perron I (aan wie André Malraux „La condition humaine" heeft opgedragen). ven wel naar zo veel mogelijk Neder landse krachten, maar de praktijk is heel moeilijk." Welke opera zou u aanwijzen om. het nieuwe operagebouw in Amsterdam mee te openen? „Ik zou een feestweek willen organise ren met de Don Giovanni, Boris Godou- nov, Fidelio en een grote Verdi-opera, maar misschien voor de openingsavond wel een Nederlandse opera!" Nikolaus Sulzberger (31) de rech terhand van de Berlijnse intendant Gustav, Rudolph Sellner, luistert belang stelend naar ons gesprek, dat wij te zijner ere gedeeltelijk in het Duits voeren. Hij is uitgenodigd om de „Lucretia" te regis seren en op mijn vraag of hij niet liever een echte grote opera had willen leiden, antwoordt hij: „Neen, integendeel ik ben blij dat het Britten is, want met de gastvoorstellingen van de Berlijnse Opera in Japan, in Mexico, in Italië en Frank rijk, hebben wij ervaren dat juist de mo' derne opera's enorme belangstelling trek ken." Vindt u niet, dat Britten een volkomen on-Engels onderwerp, op volkomen En gelse wijze heeft gerealiseerd? „Och, Shakespeare is ook niet altijd typisch-Engels en het klassieke drama is Jochem Slothouwer dirigeert en Ni kolaus Sulzberger (r.) regisseert The Rape of Lucretia. internationaal. De zeer sterke vroeg-chris- telijke ondertoon is moeilijk te vereni gen met de pathetische opvatting van Duncan maar ondanks dat is „Lucre-1 tia" een zeer sterke opera." Welke opera zou u het liefst willen lei den na Britten natuurlijk? Bijna gelijktijdig kwam het antwoord van Sulzberger en Slothouwer: „Mozart - Don Giovanni!" Sulzberger voegde daar nog aan toe: „En dan een grote Verdi, die spelen zich vanzelf, die hoef je niet te regisseren je moet alleen maar zorgen dat de mensen elkaar niet in de weg lopen." De Amsterdamse première gaat op dins dag 8 december in de Kleine Komedie, en verder op 9 en 10 december in hetzelfde theater. Hopelijk lopen de bezoekers el kaar daar wel in de weg! J. H. MOOLENIJZER ADVERTENTIE Julianapark 58-62, Haarlem, tel. 258391 geopend van 19,30 tot 22 uur AMSTERDAM Kandidaats Nederlands K. K. de Jong, Haarlem. Doctoraal econo mie R. E. Geerdink, Heemstede. LEIDEN Geslaagd voor semi-arts- examen H. J. Cats, Overveen. ROTTERDAM Doctoraal economische wetenschappen R. A. W. Harms, Heem stede. ROTTERDAM. De Feniks-prijs, een nieuwe poëzieprijs van de Rotterdamse Kunststichting waarvan de fondsen wor den verstrekt door een anonieme schen ker, is voor de eerste maal gewonnen door de dichter Jan G. Elburg. Met de ze onderscheiding wil de jury de aan dacht vestigen op een dichter die van groot belang is voor de vernieuwing van de Nederlandse poëzie en die met zijn woordgebruik en -experiment voortdu rend op zoek is naar nieuwe mogelijkhe den. De jury voor de Feniks-prijs (groot 5.000) bestond uit C. Buddingh, R. A. Cornets de Groot, A. Nuis, Th. A. Son- trop en P. de Wispelaere. De prijs zal Jan Elburg worden overhandigd op vrij dagmiddag 18 december in het nieuwe Lijnbaancentrum tijdens een bijeenkomst waarop ook de Pierre Bayle-prijs (aan Hans Warren) wordt uitgereikt. (Van onze RTV-medewerkster) AMSTERDAM. Een welgedane, van optimisme en levenslust blakende Karei Prior, gaat het na alle sof weer goed. ,Zeer goed, mag ik wel zeggen. Vanaf 1 januari heb ik mijn eigen produktiebureau: de Karei Prior produkties" aangesloten bij de Strengholtgroep. Een mond vol, maar het behelst ook veel", zegt Karei Prior. „Om te beginnen: programma s maken voor radio en televisie iets waar ik me nu ook al mee bezig houd. Ik ben op het ogenblik bezig bijvoorbeeld om voor Poly- phon Hamburg zes Johnny en Rijk-shows te maken in co-productie met het Zweites Deutsches Fernsehen en de KRO. Maar ik kan natuurlijk ook kant en klare produk ties leveren. Daarnaast ga ik reclamespots maken voor radio en televisie en, iets wat ik zelf erg belangrijk vind. Ik ga me bezig houden met het coachen van mensen die voor TV moeten verschij nen. Die mensen ik denk hierbij aan directeuren, managers, politici spelen met miljoenen guldens en miljoenen stem men. Ze kunnen hun standpunt gewoon in eigen kring wel uiteenzetten, maar zodra ze camera's floormanagers enz. om zich heen zien, dan klappen ze dicht en dan gaan ze de mist in. Ik train deze mensen op goede formulering, een lachje, een geintje, kortom ik tracht ze meer zelfver trouwen bij te brengen en van deze men sen vonkende, leuke persoonlijkheden te LONDEN (A.P.). Een nieuwe opera heeft woensdagavond in Londen haar we reldpremière beleefd. Volgens de critici is het een meesterwerk. „The Knot Garden" de derde opera van sir Michael Tippett", wordt gezong en gespeeld door zeven zan gers, die in normale confectiekleding op treden. Voor de eerste maal in de 300 jaar oude geschiedenis van Covent Garden was er geen officieel koor. Het verhaal is in gewikkeld zeven mensen ontmoeten elkaar op zekere dag in een tuin en de vraag is of zij in werkelijkheid zijn zoals zij zich voordoen. maken. Teveel aardige bekwame mensen komen voor de TV niet uit de verf en verspelen binnen tien minuten hun hele image". „Dan houd ik me verder bezig met jubi lea van directeuren volgens de formule die ik destijds gestart heb bij de VARA: „Dit is uw leven". Compact of uitgebreid ze kunnen alle kanten bij me op. Des gewenst neem ik ook nog een band en/of film op. Dan hebben de mensen iets om mee naar huis te nemen. Dan hoop ik straks ook mee te kunnen spelen in de grote markt van de video-cassettes, in het educatieve, informatieve vlak. Karei Prior is inmiddels alle zuilen rondgeweest. De Evangelische Omroep, een nieuweling waar uiteraard nog maar wei nig mensen hun krachten op beproefd heb ben, had Karei Prior nog niet gehad, maar inmiddels is hij ook daar aan de gang. Hij is er bezig met een kerstprogramma. Een grapje waar, intern bij de zuilen wel over gelachen wordt, maar wat in wezen eigen lijk een klein drama is. Want bepaald ge makkelijk heeft Prior, de man die met zijn mening altijd voorop de tong ligt, het in de loop van zijn Hilversumse bestaan niet gehad. De laatste verwikkelingen voor hem zijn inmiddels toch ook wel voldoende bekend: Zijn merkwaardig ontslag in maart 1970 bij de TROS, juist op het moment dat hij zijn weekjes uitzat in „Bankenbosch" in Hilversumse kringen tot nu toe nog steeds Hilversum-4 genoemd. Maar ik ben niet haatdragend. Ik ver geet vrij snel. Ik ben wat ruimdenkender geworden en bovendien, laten we wel zijn, ik moet op het ogenblik ook gewoon com mercieel gaan denken. Ook de TROS kan weer bij mij aankloppen, zij het dat ik dan niet buitensporig gelukkig zal zijn, maar de kassa zal wel rinkelen". ADVERTENTIE De voorstellingen van de Nederlandse I Operastichting zullen worden geleid door de jonge dirigent Jochem Slothouwer (32} Hij heeft de nodige ervaring opgedaan\ met opvoeringen van de „Turn of the I Screw" en Jsucretia" in Salzburg en nu mocht hij hier zijn eigen bezetting kie zen: Nico Boer, (Jan Blinkhof), Nelly Morpurgo (Adriana Hali), Tom Haenen John Vierkens, Gerard van Loon. Ma rianne Dieleman (Lyndia Vintura), Inge Fröhlich en Maria Boender. Het orkest wordt gevormd door de blazers van het Ardito Kwintet en enkele strijkers, Joke Brethouwer, harp en Jan Labor dus, sïag-| werk. Ofschoon de meeste dagbladjourna listen zeer plichtsgetrouw zijn bij de vermelding van feiten, kan men van sommigen onder hen zeggen dat zij in dat opzicht nog extra uitblinken. Zeker was dat het geval met degenen die van Manilla uit de berichtgeving verzorgden over de aanslag op paus Paulus VI. Zij tekenden met pijnlijke nauwkeurigheid op wat zij hoorden en zagen, waarbij zij ook niet vergaten de mening te vragen van een der be trokken partijen, namelijk de pleger van de aanslag, de Boliviaanse schil der Benjamin Mendoza. De politie had in eerste instantie verklaard, dat de daad gepleegd was door een geestelijk gestoorde. De man van Reuter vroeg daarom aan Men doza beleqfd, of hij geestelijk gestoord was. Uit dit alles kwam het bericht voort van de volgende inhoud: „De politie-autoriteit die verant woordelijk was voor de veiligheid op het vliegveld van Manilla verklaarde te geloven, dat Mendoza geestelijk gestoord is. Mendoza zelf heeft dit echter tegengesproken. Hij verklaarde afkomstig te zijn uit La Paz. Zijn moeder woont daar nog steeds." Ondanks deze uiterst nauwlettende berichtgeving wordt het lezend pu bliek daarna toch nog gekweld door de vraag, of Mendoza nu inderdaad geestelijk gestoord is of niet. Het feit dat hij afkomstig is uit La Paz zet in dat opzicht weinig zoden aan de dijk, evenals de mededeling dat zijn moe der daar nog steeds woont. Er zijn waarschijnlijk wel meer mensen af komstig uit La Paz terwijl zij hun moeder niet mee op reis hebben ge nomen. Dat wijst niet onmiskenbaar op een geestelijke storing. Aan een andere factor hebben we echter méér houvast, namelijk de ont kenning van de heer Mendoza zelf. Als zichzelf weet dat hij het is, is het dus niet. Hij spreekt dus de volle waar heid als hij zegt dat hij gestoord is, maar toch weer niét de waarheid, aan gezien hij het niet kan zijn. Langzamerhand komen we er echter wel achter wat er met Mendoza aan de hand is. Mendoza zegt dat hij niet geestelijk gestoord is, maar hij móet het zijn omdat hij door zijn daad heeft aangetoond dat zijn denkvermo gen gestoord is. Aangezien zijn denk vermogen gestoord is, kan hij niet zelf beoordelen of hij geestelijk gestoord is. Hij ontkent dat hij geestelijk ge stoord is, waaruit moet worden ge concludeerd dat hij volgens zijn eigen opvatting volkomen oprecht de waar heid spreekt. In de Mendoza-opvatting is hij dus niét geestelijk gestoord. In de opvatting van de politieman op het vliegveld van Manilla is hij echter wel degelijk geestelijk gestoord. Welke op vatting heeft voorrang? Volgens de journalistieke erecode moet men alle partijen horen en de opvattingen dezer betrokkenen objec tief en naar waarheid weergeven. Aangezien Mendoza na de paus het nauwst bij de aanslag betrokken is, moet men in de eerste plaats de op vatting van deze partij eerbiedigen. Het antwoord dat hij op de gestelde vraag heeft gegeven, moet men als waarheid aanvaarden. Als iemand het weet. is hij dat wel. Mendoza is dus niet geestelijk ge stoord, maar degenen die zich de zin, de strekking en de conclusies van de vraag der journalisten aan Mendoza realiseren, lopen wel de kans het te worden. En dan een laatste probleem: wat is dat eigenlijk, geestelijk gestoord? Ik weet het niet, maar ik hou van dit alles één goede les over: vraag nóóit aan iemand of hij geestelijk gestoord is. Jochem Slothouwer, die in Salzburg studeerde bij Weinberger en Henze en ook als repetitor heeft gewerkt in Keu len, Berlijn en Santa Fé, staat hier in Holland te boek als een zeer talentvolle, aankomende opera-dirigent en daarom wordt hij hier niet gevraagd om symfo nische concerten te dirigeren. „In het bui tenland wordt dat onderscheid niet ge maakt", zegt Slothouwer, ,daar weet men wel dat de opera de beste leerschool is voor een dirigent. Ik dirigeer concerten in Hamburg en in Frankfurt, maar een| dirigent moet in de opera beginnen." Ik vroeg hem of hij vindt dat „Lucre tia" in zekere zin een intellectuele opera is en misschien niet aanspreekt bij het Nederlandse publiek, dat weinig in aan- raking komt met de moderne opera's. Zijn antwoord was positief: „De tekst van Duncan is prachtig en de handeling is boeiend. Ik geloof dat de jonge mensen en dat zijn de operaliefhebbers van morgen zich bijzonder tot dit werk aangetrokken zullen voelen. Bovendien behoort het tot de opvoeding van degenen die klassieke talen hebben gestudeerd en wij hebben de betreffende scholen ge vraagd hun leerlingen naar onze voor stellingen te sturen." U heb uitsluitend Nederlandse solisten gekozen, vindt u het nodig dat de Neder landse Opera zo veel buitenlandse solis-1 ten aantrekt? „Voor bepaalde rollen hebben wij nu eenmaal geen Nederlandse krachten, ant- woordt Slothouwer, „en vaak zijn Hol landse zangers verhinderd door hun ver- bintenissen in het buitenland. Wij stre- hij inderdaad geestelijk gestoord zou zijn, zou hij de eerste wezen die het zou kunnen weten. Is dat juist? Is iemand die weet dat hij geestelijk gestoord is, eigenlijk nog wel geeste lijk gestoord? En iemand die zeker weet dat hij niet geestelijk gestoord is, zou wel een behoorlijke geestelijke storing moeten hebben als hij tegen zijn eigen overtuiging in toch geeste lijk gestoord zou wezen. Journalisten leren dat zij de mede delingen van geïnterviewden altijd letterlijk en onopgesmukt moeten weergeven. Maar geldt dat ook voor geestelijk gestoorden? Men zou ge neigd zijn te zeggen: neen. Maar dat is discriminatie. Als men de mede delingen van geestelijk gestoorden echter letterlijk en als waarheid weer geeft, brengt men geestelijk gestoorde mededelingen in omloop. En dat kan nooit, een bijdrage zijn tot een betere verstandhouding op de wereld. Het is dus eigenlijk zo gek nog niet, dat de journalisten in Manilla eerst aan Mendoza vroegen, of hij inder daad geestelijk gestoord was. Mendoza zei met grote stelligheid dat zulks niét het geval was. Er waren dan vier mogelijkheden: óf Mendoza sprak de waarheid, of hij méénde de waarheid te spreken, of hij loog, of hij méénde te liegen. Meer mogelijkheden waren er werkelijk niet. Als Mendoza de waarheid sprak, was hij geestelijk zo gezond als een vis voor zover vissen een geestelijk leven hebben maar daaraan be stond gerede twijfel. Want iemand die geestelijk volkomen gezond is zou toch hebben moeten bedenken dat men op de wijze waarop Mendoza dat pro beerde, de wereld nooit van de paus zal kunnen verlossen. Hij betoogde dat hij de paus uit de weg wilde rui men om de wereld te ontdoen van de hypocrisie. Iedereen weet echter, dat er nog nooit een paus is doodgegaan zonder dat er onmiddellijk een nieuwe kwam. Het is dus veel waarschijnlijker dat Mendoza inderdaad geestelijk gestoord is, maar in de veronderstelling ver keert dat hij het niét is. Zoiets schijnt bij geestelijk gestoorden wel eens meer voor te komen. Zijn ontkenning was dus eigenlijk een bevestiging. Maar nu doet zich onmiddellijk een grote moeilijkheid voor. Het zou na melijk een volkomen chaotische toe stand worden, wanneer men zou aan nemen dat iedereen die van zichzelf beweert niet geestelijk gestoord te zijn, het in feite wel degelijk is. En waarom zou men van ene Men doza moeten veronderstellen dat een ontkenning een bevestiging betekent, terwijl men dat bij anderen niet kan? Een onlogische en onrechtmatige dis criminatie, vooral wanneer het iemand betreft wiens moeder nog in volkomen onschuld in La Paz woont. Het zou overigens nog interessanter zijn geworden wanneer Mendoza had bevestigd dat hij geestelijk gestoord was. Want wat zou dan het geval zijn? Iemand die van zichzelf beweert dat hij geestelijk gestoord is, moet nood zakelijk liegen. Want een werkelijk gestoorde wéét het niet van zichzelf. Wie het wél weet, geeft daardoor blijk over een zo volkomen regelmatig denkvermogen te beschikken, dat men hem moeilijk geestelijk gestoord zou kunnen noemen. Een geestelijk gestoorde die van

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1970 | | pagina 11