DE BIJBEL IN FEUILLETONVORM
Hartkwalen
en kerkgang
I
RAPPORT OVER VERZORGING
KRIJGSMACHT AANVAARD
De Buma en de gezangenbundel
A.
„Rozegeur"-
abonnement
Rapporten voor
de AKV
Boek wordt in schijfjes geserveerd
a
ÉBË1
Solidaridad voor
Latijns Amerika
Zorgwekkende
ontwikkeling
Commissie voor
eerherstel
prof. Smits
ZATERDAG 12 DECEMBER 1970
Erbij
16
ZAT
(Van onze correspondent Frank Onnen)
PARIJS Na Frankrijk, dat het voorbeeld gaf, en
gelijktijdig met Spanje en Finland, en tenslotte nog
vóór Duitsland en de Verenigde Staten, zal binnenkort
ook in het Nederlands de bijbel in feuilletonvorm en in
wekelijkse afleveringen in (her)-omloop worden ge
bracht. De grootste Nederlandse uitgeversmaatschappij
heeft met Hachette, haar machtigste collega in Frank
rijk, een contract afgesloten dat in de verkoop van het
illustratiemateriaal en de verlening van alle technische
diensten voorziet. In grote lijnen zal voor deze heruit
gave de bestaande en nieuwe Nederlandse bijbelver
taling worden gebruikt. Het Nederlandse Bijbel Ge
nootschap, waarvan ds. Schaaf de secretaris is, en zijn
rooms-katholieke zusterorganisatie zijn als adviseurs
ingeschakeld, want ook deze nieuwe vorm van ver
spreiding der Heilige Schrift werd op oecumenische
leest geschoeid. Voor de lancering van dit project, dat
een looptijd van bijna twee jaren heeft, heeft de Neder
landse uitgever al een bedrag van tachtigduizend gul
den uitgetrokken. Men verwacht dat zo'n honderd
vijftigduizend abonnementen zullen kunnen worden
geplaatst. Maar net als in Frankrijk, waar de uitgever
het vooral van de losse verkoop moet hebben, zullen
van volgende maand af ook in Nederland en België de
wekelijkse afleveringen van de bijbel in de kiosken
tussen de opiniebladen, de geïllustreerde tijdschriften
en de sekskrantjes worden uitgestald en opgehangen
en ter verkoop aangeboden. De bijbel in schijfjes ge
serveerd.
Primair ais journalisten
Foto's en
museummateriaal
t-l- •••,-»*§
-
umm
Humanistisch Centrum
voor vredesvraagstukken
Controle op de kerken
in Zuid-Afrika
is c
eno
F. I
gra:
van
ing
hee
deu
boe
„He
wei
de
nati
In Frankrijk hadden twee bekende
journalisten, die bovendien militante
katholieken zijn, de kursiefjes-schrij-
ver van de Figaro, André Frossard, en
de ex-hoofdredacteur van het dagblad
L'Aurore, tevens oud-directeur van de
televisie, André-Marie Gerard, inder
tijd het initiatief genomen. Ze voeren
gezamenlijk nu ook de hoofdredactie,
waarbij Frossard de verantwoordelijk
heid over de vertalersploeg heeft.
Kortgeleden overschreden ze met de
vijftigste aflevering de drempel naar
de tweede helft van het Oude Testa
ment.
André-Marie Gerard: „Ofschoon de
bijbel nog altijd het meest-verkochte
boek ter wereld is, heeft het ons toch
wel enige overredingskracht gekost on
ze denkbeelden door te kunnen druk
ken. Er werd dan ook een enorme zak
duiten vereist om het project voor te
bereiden en op poten te zetten, maar
achteraf hoeft de uitgever geen spijt
van zijn durf te hebben. We zitten nu
op zo'n tweehonderdduizend exempla
ren en de rechten werd al aan verschil
lende landen verkocht".
André Frossard: „We beschouwen
onszelf niet als evangelisten, al beant
woordt die massale verspreiding van de
bijbel, die voor ons de hoogste waarheid
behelst, dan ook aan onze diepste over
tuiging, maar primair als journalisten.
De actualiteit van de bijbel heeft se
dert al die eeuwen nog niets van haar
kracht verloren en in het Oude Testa
ment vind je op bijna elke bladzijde pa
rallellen met het heden terug en word
je door gelijkenissen tussen bijbelse fi
guren en een Nixon, een De Gaulle, een
Kroesjtsjev of een Nasser getroffen. Die
parallel onderstrepen we ook In onze
commentaren, die iedere week ongeveer
een derde van de inhoud van een afle
vering beslaan. Die commentaren wor
den geschreven door de leden van onze
redactie, waarin katholieke, protes
tantse en joodse theologen met bekende
historici en schrijvers verenigd zijn. Op
ingezonden stukken en brieven van de
lezers wordt in dat redactionele deel
ook geantwoord".
„Vit welk publiek rekruteert u
vooral uw lezers?"
André-Marie Gerard: „Zoals u weet
is Frankrijk voor ongeveer negentig
percent rooms-katholiek. Het ligt dus
voor de hand dat onze lezers in grote
UWWIAAAnAA/WWWWVWVWWWVAA/WWVWVUl
Het maandblad Gezond Gezin heeft
besloten aan alle jonggehuwden en ver
loofden in Nederland op vertoon van
trouw- of verlovingskaarten een jaar
lang een aanmerkelijke reductie te ge
ven. De reductie heeft de naam „Roze-
geur-abonnement" gekregen.
Gezond Gezin is een uitgave van de
Protestantse Stichting ter bevordering
van Verantwoorde Gezinsvorming, een
stichting, die zich speciaal met zulke
zaken bezighoudt.
De naam Rozegeur-abonnement is ge
kozen om tot uiting te brengen dat de
rozegeur- en maneschijnsfeer met meer
kennis juist beter in stand blijft dan
zonder die kennis.
Een Rozegeur-abonnement kost 7,
tegen 9,voor gewone abonnees. (Ge
zond Gezin, Duinweg 23, Den Haag).
meerderheid ook uit katholieken be
staan. Percentsgewijze zijn de protes
tanten niettemin veel talrijker verte
genwoordigd. We hebben een opiniepei
ling georganiseerd waaruit bleek dat
ongeveer de helft van de lezers onze
feuilletons kocht om van het woord
Gods kennis te nemen. Iets minder dan
de helft, 48 percent, leest onze bijbel
uitgave, die bijzonder fraai en rijk is ge
ïllustreerd, niet zozeer als gelovige dan
wel als document en als een brok cul
tuur".
„Die illustraties?"
André Frossard: „U hoeft maar een
willekeurige aflevering door te blade
ren om te zien dat we ook voor de il
lustraties geheel nieuwe wegen hebben
bewandeld. Alle afbeeldingen zijn in
kleurendruk en behalve als esthetische
verrijking zijn ze ook bestemd om de
bijbelse stof te actualiseren. Veel foto's
uit het Midden-Oosten, het Heilige
Land met taferelen en mensen zoals
men ze vandaag in die streken kan
ontmoeten, naast copieën van schil
derijen of beelden die uit het verre ver
leden zijn bewaard.
We hebben gespecialiseerde fotogra
fen naar alle gebieden gestuurd waar
ook het bijbelverhaal zich heeft afge
speeld en voorts hebben we dan natuur
lijk in alle grote musea ter wereld ge
opereerd. Naast klassieke schilderijen:
Rembrandt, Da Vinci, Raphael, zijn ook
veel moderne, van Picasso, Chagall of
Zadkine, opgenomen. En niet minder
Syrische, Egyptische, Perzische en an
dere afbeeldingen van prehistorische
vazen, potten en beeldjes, die bij ar
cheologische onderzoekingen aan het
licht zijn gekomen.
Het is vermoedelijk vooral door die
veelzijdige en ondogmatische benade
ring van de aankleding en de vormge
ving, dat nu bijna de helft van ons pu
bliek de bijbel koopt als een uiting van
cultuur. Ik kan u trouwens zeggen dat
de belangrijkste zakenman die ons bij
de uitgeverij heeft gesteund en nog al
tijd steunt, een overtuigde vrijdenker
of atheïst is. Maar een ongelovige, die
de bijbel niettemin altijd op zijn nacht
kastje onder handbereik heeft liggen.
Aan zulke mensen, die de bijbel dus
willen lezen als boek, als verhaal en
als geschiedenis, hebben we vooral ge
dacht. Wat ze van die lectuur dan
„overhouden" is hun zaak en dat gaat
ons niet meer aan".
Niettemin blijft vanuit de kerk
gezien en iedere aflevering pas
seert in Frankrijk eerst de kerke
lijke censuur deze uitgave van
het Oude Testament in feuilleton
vorm een nieuwe en treffende illu
stratie van het feit, dat ook voor de
verspreiding van Gods woord de
bakens steeds verder worden ver
zet.
Enkele jaren geleden boekte een der
Franse commerciële radiostations op
zienbarend succes met een „hoorspel'
in dagelijkse episoden, waarvoor de
Nederlandse dectectiveschrijver en
feuilletonist Hugo de Haan het hele
Oude Testament in gemoderniseerde
dialoogvorm had gegoten. De Italiaan
se cineast Roberto Rosselini heeft van
zijn kant zojuist een serie televisiefilms,
aan de hand van de bijbel, over de
apostel Paulus opgenomen. De gram-
mofoonplatenonderneming Decca bracht
dezer dagen een opname van het leven
van Jezus volgens het evangelie van
Johannes, die vijftig minuten duurt, in
de handel. En er zijn zeker nóg wel an
dere voorbeelden te noemen van over
eenkomstige initiatieven, waarbij de bij
bel via die nieuwe media de brede
massa bereikt. Diezelfde brede massa,
over wie de geestelijkheid klaagt, dat ze
de kerken steeds schaarser bezoekt. En
misschien hebben die nieuwe massa
media van radio, grammofoon, televisie
en uitgeverij die functie van bemidde
laar tussen God en schare in feite dus
al overgenomen
De bijbel in de kiosk tussen ge-
illustreerde bladen, dames-,
sport-, familie- en seksperiodie-
ken.
Hartkwalen komen minder voor bij
regelmatige kerkgangers, zo zegt
prof. George Comstock volgens een
bericht van Associated Press. Bij een
onderzoek is hem gebleken dat het
aantal dodelijke hartziekten onder
onregelmatige kerkgangers twee keer
zo hoog was als onder hen die op
zijn minst één maal per week naar de
kerk gaan. Bij de studie werden de
gegevens nagegaan van meer dan
vijfhonderd mannen tussen de 45 en
64 jaar.
Het verhaal vermeldt niet, hoe de
verhouding ligt tussen mannen, die
wel of niet regelmatig naar hun werk
gaan. En men kan zich ook afvragen
of het niet zo is, dat mensen, die zich
ziek voelen, het minder vaak opbren
gen naar de kerk te gaan
>WWWWVWWWVWWWWWWWWWt/WWVWWWWVlAn<W
De actie „Solidaridad" voor de ver
betering van de maatschappelijke toe
standen in Latijns-Amerika heeft ten
doel steun te verlenen aan activiteiten,
die van kerken en christelijk sociaal ge-
inspireerd'e organisaties uit worden
ondernomen en gericht zijn op de her
vorming en ontwikkeling van de maat
schappelijke structuren in dat wereld
deel. Voor het financieren van alle pro
jecten is ruim twee miljoen gulden no
dig.
Enkele projecten zijn: cooperative
vorming van kleine boeren en landar
beiders in Chili, vorming van onder
wijzers in Centraal Amerika, bijdrage
aan het instituut voor de promotie van
de vrouw in Mexico, studieobject voor
sociale actie in Brazilië, opleidings
programma's voor marginale bevol
kingsgroepen in Chili, werkkosten van
het vormingsdepartement van het na
tionale arbeidersfront in Brazilië.
Op zondag 20 december wordt in de
diensten gecollecteerd. Bijdragen kun
nen ook worden overgemaakt op giro
180444 t.n.v. Adventsactie voor Latijns-
Amerika te Den Haag.
Ter voorbereiding op de komende
zitting van de algemene hervormde
kerkvergadering op 2, 3 en 4 januari in
Driebergen, zijn zes gebundelde rappor
ten verschenen, die zonder uitzondering
doortrokken zijn van de vraag hoe de
kerk in de jaren zeventig zal kunnen
beantwoorden aan haar opdacht: han
teerbaar instrument te zijn voor een
nieuwe aarde, waarin gerechtigheid
woont. Dit zeggen de rapporteurs van
de zes AKV-commissies, die de nu ter
besechikking zijnde rapporten hebben
samengesteld. Uit de provinciale com
missies van de AKV, Pinksteren 1970,
zijn namelijk zes gemeenschappelijke
commissies gevormd, ter voorbereiding
van de nog niet behandelde agenda
punten.
De zes onderwerpen voor de komende
tweede AKV-zitting zijn: de kerkdienst,
gemeenschap en geestelijk leven; on
derricht en voorlichting; mankracht;
werving, opleiding, enz.; het ledenbe
stand, de grenzen der gemeente; de
ambtelijke vergaderngen; gebouwen
financiën; de AKV.
rnninnnnnnnonnnnnnnimn
DE EIS van het Bureau voor Mu-
ziekauteursrecht (BÜMA) dat per
kerkdienst een bedrag aan Buma be
taald zal moeten worden wanneer uit
de komende nieuwe gezangenbundel
wordt gezongen, heeft veel losgemaakt.
Nadat Yge Foppema in Hervormd
Nederland van 28 november een
schamper stuk had geschreven, heeft
ook de secretaris generaal van de Her
vormde Synode, ds. Landsman zich nu
via dit blad in de arena begeven.
Het gaat de Buma in deze zaak
niet om de honoraria voor dichters en
componisten, want die zaak wordt
de opdarchtgevers (de kerken) gere
geld, maar om voortdurende vergoe
ding voor het auteursrecht bij gebruik
van de liederen. De Buma heeft ge
constateerd dat er elke zondag duizen
den openbare uitvoeringen worden ge
geven van muziek van nog levende
componisten, want die zaak wordt door
de opdrachtgevers (de kerken) gere-
stelt daar tegenover dat er geen kwes
tie is van uitvoering. Het is de ge
meente die zingt en die zit er niet bij
als toehoorders.
Ds. Landsman, die schrijft dat de
generale financiële raad van de Her
vormde Kerk al meer dan 200.000 in
het interkerkelijke liedboek heeft „be
legd", zegt de Buma de illusie te moe
ten nemen dat rechten eventueel op
de hervormde synode zouden kunnen
worden verhaald. Want deze organi
seert in elk geval geen „uitvoeringen"
van kerkelijke liederen en van een
centrale invordering door de synode
kan moeilijk sprake zijn omdat een
verhaal van de gedane betalingen op
de betrokken gemeenten (welke trou
wens) niet in aanmerking komt, aan
gezien de synode daartoe niet het recht
heeft.
Ds. Landsman zegt dat de narighe
den niet zouden hebben plaatsgevon
den als de Nederlandse regering even
als bijvoorbeeld de Duitse en Zweed
se in de auteurswet beperkingen had
aangebracht in het auteursrecht van
componisten op het ten gehore bren
gen van hun composities in kerkdien
sten.
Yge Foppema besluit zijn boven
genoemd artikel met het volgende he
keldicht „Om de poen':
De lofzang klinkt uit Sions zalen
tot God met diepst ontzag,
als de gemeente 't kan betalen,
en het van Buma mag,
want Buma vnt de zilverlingen-
De Kerk geeft, zingt zij smeekgebeden,
uitvoering van muziek.
Wordt haar geloof vereend beleden
in zang van jood en Griek,
rijst de dankzegging uit de tempel -
Buma komt om zijn tol.
De controleurs staan aan de drempel,
want hen is niets te dol,
te onpas en te pas.
Wil de gemeente Gods zingen?
Betaling aan de kas!
Het nieuwe kerkboek telt veel noten
en verzen bij de vleet,
en wie van 't zingen heeft genoten.
moet lonen 's dichters zweet.
Zij juichen elk op zijne wijze,
naar aard en naar tatsoen:
de Kerk om 's Heren naam te prijzen
maar Buma om de poen.
Over de wijze waarop de protes
tantse geestelijke verzorging van mi
litairen moet worden georganiseerd, is
door een daartoe ingestelde interker
kelijke commissie een rapport uitge
bracht. Dit rapport is door de her
vormde synode aanvaard.
Uitgangspunten voor de gewenste or
ganisatie zijn
a. In de organisatie van de PGV moet
duidelijk tot uitdrukking komen, dat de
PGV een zaak van de kerken is. De
kerken zijn van Godswege geroepen tot
het werk van de geestelijke verzorging
bij de krijgsmacht.
b. Voor dit kerkelijk werk, dat in
dienst van de Heer der kerk in gehoor
zaamheid aan zijn Woord verricht moet
worden, dient de vrijheid van Evange
lieverkondiging verzekerd te zijn.
c. Anderzijds heeft de overheid met
betrekking tot de geestelijke verzorging
van militairen een eigen verantwoorde
lijkheid. Zij heeft blijk gegeven deze
verantwoordelijkheid te voelen niet al
leen in tijd van oorlog ol algemene mo
bilisatie, maar ook in vredestijd. De
bereidheid tot samenwerken van de
overheid met de kerken ten behoeve
van de geestelijke verzorging van mili
tairen met eerbiediging van beiderzijd
se, zeer onderscheiden verantwoorde
lijkheden en bevoegdheden, dient van
de zijde der kerken positief te wordn
gewaardeerd.
d. Samenwerking van de onderschei
dene kerken is voor het werk van de
geestelijke verzorging noodzakelijk.
Reeds om redenen van praktische aard
moet het ondoenlijk worden geacht, dat
de verschillende kerken dit werk ieder
voor eigen leden organiseren. Maar de
samenwerking moet niet slechts als een
eis van de praktijk, maar als een roe
ping worden gezien. Een deugdelijke re
geling en een goede funktionering van
de interkerkelijke samenwerking is dus
geboden, en allen, die dit werk verrich
ten, moeten zich op het interkerkelijk
karakter van dit werk instellen.
Het moderamen van de synode advi
seerde, in tegenstelling tot de commissie
van rapport uit de synode, dat de be
zinning over de vraagstukken van de
moderne oorlogvoering niet specifiek in
dit rapport behoeft te worden genoemd,
omdat dit een zaak is voor de kerk als
geheel. Bovendien, zo deelde ds. D. H.
Scholten van de Sectie kerk en krijgs
macht mee, gebeurt die bezinning toch
wel. De overheid legt daarbij geen en
kele belemmering in de weg.
De kwestie van de rangonderschei
dingstekens is een reeds achterhaalde
en in wezen onbelangrijke kwestie, zo
deelde ds. Scholten nog mede. Het in
terkerkelijke rapport doet geen uit
spraak over het al of niet dragen van
rangonderscheidingstekens door krijgs
machtpredikanten. De synode maakte
er evenmin een punt van.
„Er is de laatste jaren door allerlei
omstandigheden een geduchte bres ge
slagen in het voorgangerskorps van de
Baptisten gemeenten", schrijft ds. J.
van Dam in „De Christen". Hij spreekt
over een verontrustende zaak, die op
zo kort mogelijke termijn nadere be
zinning en daaruit voortvloeiende maat
regelen eist.
Het meest zorgwekkende in deze ont
wikkeling noemt hij het betrekkelijk
grote aantal van hen die om een of an
dere reden hun ambt als voorganger
neerlegden en een maatschappelijke
werkkring verkozen.
„Men kan over dit verschijnsel diep
zinnig spreken om tenslotte te conclu
deren, dat de huidige confrontatie van
gemeente en wereld, van evangeliever
kondiging en wereld dermate frustre
rend is dat meerderen ten diepste om
die reden het voorgangersambt vaar
wel zegden. Men kan echter in dit ver
band ook heel nuchter bedenken dat de
tegenwoordige maatschappij veel ge
makkelijke dan vroeger een passende
werkkring zoals dat heet biedt
aan hen die het als voorganger in een
gemeente niet konden uithouden", al
dus ds. Van Dam, die vindt dat er een
commissie moet komen om deze zaak
te bestuderen en de gemeenten haar
bevindingen kan rapporteren.
Feest bij het vijftigste bijbel
feuilleton. Rechts André Fros
sard, naast hem André-Marie
Gerard.
Onlangs is opgericht de stichting
„Humanistisch Centrum voor Vredes
vraagstukken". Getracht zal worden
vanuit dit centrum allerlei informatie
te verstrekken, die belangrijk kan zijn
voor de meningsvorm ten aanzien van
de oorlogs- en vredesproblematiek.
Het centrum is niet opgericht vanuit
de overweging dat een aparte huma
nistische benadering van deze proble
matiek noodzakelijk is, primair is de
activering van de belangstelling voor-
en stellingname in zaken van oorlog en
vrede, in humanistische en buitenker
kelijke kring. Daarbij wil het centrum
graag samenwerken met andere groe
peringen.
De stichting denkt het doel te kunnen
bereiken door middel van het partici
peren in- en zelf opzetten van acties,
het organiseren van conferenties, het
publiceren van artikelen, het deelne
men aan radio- en tv-uitzendingen, en
vooral het stimuleren van discus
sies.
Het adres is Humanistisch Centrum
voor Vredesvraagstukken, postbus 114,
Utrecht.
Een van de punten van bespreking
van de eerste zitting der algemene her
vormde kerkvergadering is het verlan
gen geweest naar eerherstel voor prof.
Smits. Een grote meerderheid heeft zich
toen, „gehoord de discussies over de
ontzetting van prof. dr. P. Smits uit
zijn rechten als van een emeritus pre
dikant" uitgesproken voor het instellen
uit haar midden van een commissie met
als opdracht „de weg te effenen, waar
langs een oplossing is deze zaak zal
kunnen worden bereikt".
De commissie-Smits is op voorstel
van de provinciale delegaties, thans als
volgt samengesteld: mevr. A. Willem-
sen-Sigal te Oosterhesselen, drs. A. J.
Allan te Santpoort, de heer H. W. ter
Haar, arts te Noordbergum en ds. A.
Horst, predikant te Delft.
Mevrouw Willemsen-Sigal treedt op
als secretaresse van de AKV-commissie.
Vorige week schreven we over de on
rust, ontstaan door de steun van de We
reldraad van Kerken aan Afrikaanse
vrijheidsbewegingen. In opdracht van
de autoriteiten inzake deviezencontrole
zijn de banken in Zuid-Afrika nu be
gonnen nauwlettend toe te zien op be
taling door Zuidafrikaanse kerken van
bijdragen aan buitenlandse kerkelijke
organisaties. Betalingen van deze aard,
abonnementsgelden op (inter-)kerkelijke
bladen inbegrepen, dienen prompt aan
de autoriteiten te worden gemeld.
Berichten over deze verscherping ko
men na de uitlating van premier Vorster
in het parlement, dat hij niet zal dul
den, dat er nog langer Zuidafrikaans
geld gaat naar de Wereldraad van Ker
ken, die in het kader van zijn speciaal
programma tegen racisme financiële
bijdragen toekende aan onder meer
Afrikaanse vrijheidsbewegingen.
mac
alti
ma;
lutt
van
Dai
jez
lan
om
wij
biei
B
hoe
mir
zelf
De
ziel
de
hoe
bar
wel
ons
sch
had
ten.
een
de
kes
stoi
pla:
