Auto te
water
Probeer er zo
snel mogelijk
uit te komen!
REDDENDE" LUCHTBEL EEN ILLUSIE
Leen 's een dier...
ZWARTE VOETBAL EN GELE PINGPONGBAL?
<5»
I
Rotterdamse schoolkinderen
krijgen beestje-op-schoof
M
Kleurpsychologie stort zich op de sport
ZATERDAG 12 DECEMBER 1970
Erbij
19
(Van een onzer verslaggevers)
„AUTO TE WATER" is een typisch Nederlands pro
bleem. In ons land komt het twaalfhonderdmaal per
jaar voor, waarbij tachtig doden vallen. Voor het
buitenland liggen deze cijfers veel lager. Het is dus
geen toeval dat het onderzoek naar dit verkeersaspect
juist in Nederland grondig werd aangepakt. Na twee
jaar is de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Ver
keersveiligheid (SWOV) in Voorburg zover, dat een
begin kan worden gemaakt met een rapport waarin
met vele ingeroeste misvattingen zal worden afge
rekend.
Overstag
Geen luchtbel
Gordels vast
Open dak
y-
Niet op slot
Paniek
ALS „DE DIKKE VAN DALE" de bijbel onzer moedertaal nog
eens in herdruk gaat, dan zal een der nieuwe woorden die voor
opname in aanmerking komen, wellicht het woord „dierotheek"
zijn. De verklaring achter die term zou dan kunnen luiden: „inrichting
voor het uitlenen van dieren aan scholen ten behoeve van het onderwijs
en dé vorming der leerlingen". Want dat dekt het begrip dat de initiatief
nemers voor ogen stond. En in de Rotterdamse kinderboerderij De Kooi
in Lombardijen is men al op bescheiden schaal met zo'n dierotheek be
gonnen. Zo snel mogelijk wil men tot meer van dergelijke uitleenposten
komen.
T herapie
Flora-pakket'
DAT KLEUREN een grote in
vloed uitoefenen op 's mensen
prestaties en welzijn, is een bekend
feit. Wetenschappelijk-uitgekiende
kleuren en kleurencombinaties
verhogen de arbeidsvreugde en
daarmee de produktiviteit; andere
kleuren geven rust aan zieken en
nerveuze mensen. Maar totnogtoe
was althans de sport aan de aan
dacht der kleurenpsychologen ont
snapt.
Een hamster uit de diero
theek in liefdevolle kinderhan
den. „De hele klas wil 'm aaien".
I
4
OP 21 OKTOBER 1967 werd, na een
diepgaand onderzoek door de Haagse
brandweer, de steen in de vijver ge
worpen: er werd ernstige twijfel uit
gesproken aan de juistheid van de lan
delijk gepropageerde methoden voor het
verlaten van een wagen, die te water
was geraakt. Levensgevaarlijk, luidde
de conclusie van het Haagse onderzoek,
dat mede leidde tot een opdracht van
het ministerie van Verkeer en Water
staat aan de SWOV om de omstandig
heden voor, tijdens en na de „crash"
te onderzoeken. Projectleider werd de
heer A. Vis, die ook betrokken was bij
het succesrijke onderzoek naar de mid
denbermbeveiliging.
„WE ZIJN in Den Haag bij een lage
wallekant begonnen met de proeven.
In Amsterdam, met een hogere wal
langs 't IJ, hebben we ze voortgezet",
zegt de heer Vis. „Daar was veel bu
reauwerk aan voorafgegaan. We verza
melden onder meer de gegevens van
alle dodelijke ongevallen in een periode
van anderhalf jaar. Daaruit kwamen al
dadelijk belangrijke factoren naar vo
ren". De omstandigheden voor het te
water raken bleken in vele gevallen
al weinig hoopgevend te zijn, want dik
wijls ging er een aanrijding aan het
te water raken vooraf, waardoor de
autodeuren klemden of de inzittenden
gewond waren. Auto's met een zoge
naamd „kooimodel" bleken er na de
klap op het water beter af te komen.
En één zeer belangrijk aspect: vrijwel
geen enkele wagen was horizontaal ge
zonken, maar na een paar minuten drij
ven overstag gegaan naar de kant van
de motor toe.
DAT LAATSTE werd bevestigd door
55 proeven met allerlei autotypen, die,
met wisselende belading onder diverse
inrijhoeken en snelheden, hoogst rea
listisch in het water doken. Wat in Den
Haag al was gesteld, bleek onomstote
lijk eens temeer na iedere plons: de
veelbesproken luchtbel, die in iedere
wagen na het zinken zou achterblijven,
was er niet! Door het voor- of achter-
overkiepen van de wagen werd de aan
wezige lucht weggeperst door kieren en
ventilatie-openingen.
De dakconstructie van vele moderne
auto's laat trouwens geen ruimte voor
een luchtbel over. Zelfs toen de proeven
onder ideale omstandigheden voor het
maken van filmopnamen in een Voor-
burgs zwembad werden herhaald heb
ben de vier inzittenden geen luchtbel
geconstateerd.
Wat bij allerlei demonstraties in
zwembaden door reddingsbrigades als
de beste ontsnappingsmethode werd
aanbevolen, bleek al jaren niet meer
juist. Men baseerde zich nog steeds
op proeven uit de jaren dertig, waarbij
een hoog model Ford met een dak
als een bolhoed rechtstandig te wa
ter werd gelaten. De automodellen in
die tijd hadden nog geen zelfdragende
carrosserie, maar steunden op solide
chassisbalken. Die waren zo zwaar, dat
het gewicht van de motor weinig in
vloed had op het gedrag van de zin
kende auto, als deze onder water was
geraakt.
Een moderne wagen zinkt echter on
der een hoek tussen horizontaal en
verticaal weg. Als dat bovendien ge
beurt in modderige Nederlandse wa
teren, waar men niet veel meer dan
een hand voor ogen kan zien, raakt de
man-onder-water ieder gevoel voor
richting kwijt. Dat is een van de rede
nen, waarom de SWOV zich scherp op
stelt tegen die andere aanbeveling om
bij het rijden langs het water de auto
gordel los te maken. Wie in de gordel
hangt weet tenminste nog, hoe hij ten
opzichte van het stuur zit. Bovendien
hebben de proeven uitgewezen, dat er
bij de crash-op-het-water een vertra
ging optreedt van 6 tot 8 G, terwijl bij
normaal sterk remmen hooguit 0,8 G
wordt bereikt. En ook dan bonkt het
hoofd al tegen de voorruit. De poppen
die bij de zinkproeven werden gebruikt,
sloegen bij de klap op het water (als
ze niet van autogordels waren voorzien)
dwars door de ruit heen.
.LINKSE SyMPATHIEÉN....
HOMOFIELE NEIGINGEN.
IMPULSIEF, DRIFTIG.
.35*11"5-
tijd" van de auto deze zo snel mogelijk
te verlaten. Een open dak bood de beste
mogelijkheden. In vele wagens ligt het
open dak boven het zwaartepunt van de
auto. Als er dan bovendien vier perso
nen in zitten, blijft de wagen bij het
zinken lang horizontaal. Ideaal is ook
de mogelijkheid om via de achterdeur
een wagen te verlaten, maar in vele
modellen met een achterdeur is er geen
kans om deze van binnenuit te ope
nen
Ook via een portierraampje kan men
ontsnappen, tenzij dit maar half open
kan. Wie een wagen heeft met een
zware motor voorin en achterportieren
krijgt ook royaal de gelegenheid om
weg te komen: de achterkant blijft dan
vrij lang boven water.
ZEER DRINGEND is de aanbeveling
van de SWOV om in géén geval de deu
ren van de wagen door het befaamde
knopje te vergrendelen. De heer Vis
maakte het deze winter zelf in Den
Haag mee, dat een auto te water raak
te, die door de vergrendeling van bui
tenaf niet kon worden geopend. Met
een ander was de heer Vis te water ge
sprongen. Hij zag in de auto mensen
bewegen, maar kon hen niet bereiken.
Op zijn verzoek om een sleepkabel,
waarmee de toeschouwers de wagen
aan de kant hadden kunnen trekken,
werd door de omstanders niet gerea
geerd! Gelukkig waren de inzittenden
een jongeman en een meisje nog
genoeg bij hun positieven om zelf de
deur te openen en zich in veiligheid te
stellen. Nog klinkt de stem van de heer
Vis bitter als hij vertelt hoe een voor
bijganger, die zich over het gebrek aan
medewerking schaamde, hen naar een
woning bracht om droog goed aan te
trekken, maar daar evenals de heer
Vis werd teruggewezen omdat de vloer
bedekking in de hal „pas nieuw" was
DE MENSELIJKE reacties die van
het publiek, maar zeker die van de
genen, die te water raken vormen
de grote ongewisse factor in dit onder
zoek. Paniekreacties kunnen alle voor
zorgsmaatregelen teniet doen. Het is
daarom dat de heer Vis de „demonstra
tiecabines" van de reddingsbrigades
toch uiterst nuttig vindt, omdat ieder
zich daar met het te water raken in
een kleine ruimte vertrouwd kan ma
ken. Wellicht zou in de hoge bol van
die cabines een beweegbaar plafond
kunnen worden aangebracht, dat in de
laagste stand de situatie in de huidige
auto's het meest zou benaderen. Aan de
onheilspellende geluiden waarmee zo'n
auto volloopt, kan men eveneens in zo'n
cabine wennen.
HET RAPPORT over dit onderzoek
van de SWOV wordt volgend jaar aan
de opdrachtgever, Verkeer en Water
staat, aangeboden. Maar daar het van
belang is een groot publiek met deze
informatie te bereiken heeft men dit
maal via filmopnamen ook voor een
spectaculaire visuele reportage gezorgd.
Internationaal zal de invloed van het
onderzoek zich doen gelden, bij de
automobielindustrie vooral, die steeds
meer begrip voor veiligheid schijnt op
te brengen. De resultaten zijn moeilijk
meetbaar en zullen zich voornamelijk
manifesteren in wat niet gebeurt.
Maar tachtig doden per jaar, alleen al
door déze oorzaak, dat is gewoon teveel.
„VOORLOPIG zegt de heer Hans
van Haven van de Maasstedeljjke
dienst voor Sport en Recreatie, „moeten
de onderwijzers de dieren nog zelf af
halen. Dat kan een kloek met kuikens
zijn, een konijn met jongen, tamme
ratten, cavia's, ijoudhamsters, schild
padjes. Maar ook desnoods een groter
dier zoals een geit of een ezeltje. Ide
aal is dat zelf afhalen natuurlijk niet
en we streven dan ook naar eigen ver
voer voor de dicrotheken. Het Hjkt me
toe, dat dit er op de duur wel van zal
komen. Temeer omdat er ook een plan
is om met dieren naar ziekenhuizen en
ander inrichtingen te gaan, waar kin
deren worden verpleegd."
biologie-onderwijs geven. Het ligt voor
de hand dat het lager onderwijs profijt
van zo'n aanschouwelijke les kan trek
ken, maar eigenlijk zijn we dan al een
beetje te laat. Vandaar, dat er plannen
bestaan om ook de kleuterscholen dieren
te laten lenen. Een recent onderzoek in
Duitsland heeft uitgewezen, dat een
derde van alle vragen, die een kleuter
thuis of op school stelt, betrekking
heeft op de levende natuur. Gebleken
is dat de belangstelling verdwijnt als
er geen afdoende antwoord kan worden
gegeven. Uiteraard vereist zo'n kind-
dier-confrontatie op een kleuterschool
een bijzondere aanpak, waarover we
binnen niet al te lange tijd richtlijnen
hopen te kunnen geven."
„In Den Haag heeft men hiermee al
voortreffelijke ervaringen opgedaan.
Medici hebben verklaard, dat de con
frontatie met dieren zelfs de genezing
van de patiëntjes kan helpen bevorde
ren. De dieren die aan de scholen ge
leend worden, werden vergezeld van
voedsel en richtlijnen. Zo kan de on
derwijzer of onderwijzeres praktisch
BIJ ALLE ZAKEN van de ver
keersveiligheid is de menselijke
reactie een onzekere factor. Het
werkterrein van de Stichting Weten
schappelijk Onderzoek Verkeersvei
ligheid strekt zich mede uit tot de
vragen wat de mens kan en niet kan,
zijn geheugenfuncties, zijn beslis
singskracht. Een grote staf van psy
chologen houdt zich daarmee bezig
en met de California State Univer
sity is de SWOV de erkende specia
list op dit gebied. Daarnaast wordt
veel aandacht besteed aan de toe
komst van het verkeer, waarvan
sommige elementen als automatische
routegeleiding of zelfdenkende af
standhouders, wellicht sneller ver
wezenlijkt kunnen worden dan wij
nu denken.
De SWOV werkt in eerste instantie
preventief en op lange termijn. Maar
met 3000 verkeersslachtoffers per
jaar dienen ook op korter termijn re
sultaten te worden geboekt. Voor
beelden daarvan zijn het midden-
bermonderzoek, dat ook in het bui
tenland navolging vindt (het heeft
aantoonbaar ruim vijftig levens per
jaar gespaard), het autogordelonder-
zoek en het onderzoek naar auto's te
water, waarover in bijgaand artikel
meer.
BIJ DE EXPERIMENTEN in het
Voorburgse zwembad werden alle mo
gelijke ontspanningsmethoden gefilmd.
De beste methode was ongetwijfeld om
tijdens de twee tot drie minuten „drijf-
IN WEST-DUITSLAND wordt ook die
zaak nu grondig aangepakt. De tafel
tenniscracks spelen er sinds kort met
gele balletjes inplaats van witte. De
T.H. in Braunschweig heeft n.l. ontdekt
dat geel bij dit snelle spel (tot 170 km
per uur!) een veel beter te volgen
kleur is tegen de groene tafel en dat
niet alleen voor de toeschouwers, maar
ook voor de spelers zelf, wier spel sinds
het gele balletje „zienderogen" ver
beterde.
DEZELFDE T.H. heeft nu een begerig
oog geslagen op de voetbalsport, daar
ginds net als bij ons de populairste
kijksport. De experts hebben al ontdekt
dat de gebruikelijke zwart-genopte witte
voetbal (de „televisiebal") de vlucht van
de bal optisch vertekent en daardoor
voor kijkers en spelers het schat
ten van de snelheid bemoeilijkt. Zwart,
menen de H.H. kleurpsychologen, zal in
dit geval de beste oplossing zijn. Proe
ven met een zwarte voetbal in vriend
schappelijke wedstrijden hebben echter
de direct-belanghebbenden niet over
tuigd.
VELE LEIDENDE verenigingen heb
ben al verklaard dat zij er niet „aan"
willen en ook de voetbalbond voelt
blijkbaar weinig voor het nieuwtje
Voetbal, zegt men daar, is tenslotti
niet altijd een zwart treurspel. En bo
vendien is het „zwartleren monster" op
de TV uiterst moeilijk te volgen. Advies
van de Braunschweiger onderzoekers:
een kleuren-TV kopen
„WE ZIJN op de gedachte van de
dierotheek gekomen door het succes
dat we hebben met onze „flora-pakket
ten" voor het onderwijs. Daarbij zijn
nu 310 lagere scholen, zowel openbare
als bijzondere betrokken. Eenmaal per
maand krijgt een school, die een (gratis)
abonnement heeft genomen, een pakket
met bloemen, planten, takken, vruchten
enzovoorts van het seizoen. De afdeling
onderwijs verzorgt het transport, wat
soms geen sinecure is, want er zijn wel
zonnebloemen of andere knapen van
zo'n meter of drie bij. Het meeste komt
uit de eigen stadskwekerij waar ze zelfs
bloempjes kweken die een ander in zijn
tuin niet zou willen hebben: madelief
jes, paardebloemen, boterbloemen e.d.
Geloof het of niet, maar er zijn stads
kinderen van een jaar of 12, die nog
nooit een boterbloem hebben gezien. In
maart brengen we uitbottende bollen,
die in plastic potjes zijn gekweekt, naar
de abonnementhouders. De pakketten
bevatten ook aardbeienplanten, tarwe,
rogge, suikerbieten, allemaal zaken,
waarvan vele kinderen geen flauw be
nul hebben. Overal worden labels met
de naam van de soort aanbevestigd om
de naam van de soort aan bevestigd om
tarwe praat als hij met een haverhalm
in de hand staat. Onze kwekerij is, hoe
wel uitgebreid, niet bij machte om de
pakketten het volle pond te geven. Van
daar dat we overal lopen te grasduinen,
in het Kralingsebos, in de duinen. Dit
natuurlijk met toestemming van de
eigenaar."
„OOK BIJ DE flora-pakketten willen
wij de kleuterscholen inschakelen. Vol
gende maand hopen we de eersten te
kunnen voorzien van pakketten. Voor
het voortgezet onderwijs zijn er twee
botanische tuinen. In een ervan be
schikken we over 1000 soorten bomen,
heesters enzovoort. Naar deze twee
tuinen komen de leerlingen om hun ter
plaatse een biologieles te geven. Er is
pas een grote kas gereed gekomen en
daarin kunnen we nu ook pinda's, rijst
en dergelijke kweken. Zo kan het kind
ook inzicht krijgen in de verbouw van
tropische gewassen. Het is te hopen, dat
de dierotheken net zo'n succes worden
als de flora-pakketten, want dan zitten
we op rozen."
