Rijk de Gooyer over Johnny
Zes nieuwe
shows op
RO-buis
m
m
Johnny Kraaykamp
Hoorspelauteur Will Barnard
over „opstandige" jeugd
Ook de prof eten
waren oppos
1
iS
Verdampingsbakjes
aan de verwarming
kweekplaatsen van
bacteriën
M
K
B PROFETEN
VRIJDAG 18 DECEMBER 1970
23
(Van een bijzondere medewerker)
Rijk de Gooyer is weer aan de slag. Net op tijd, want het stilzitten begon
hem danig de keel uit te hangen. De nuchtere kant van het komische duo
houdt niet van stilzitten. Het Duitse succes zit hem nog steeds erg lekker,
maar er moet weer wat nieuws gebeuren. Ietwat onderuitgeschoven hangt
hij op een houten stoel in het Hilversumse Casinotheater, even uit de greep
van het regime-Rooyens. Via verhalen over „De Kring" in Amsterdam
concentreert hij zich plotseling op het interview. Zegt dingen nog steeds
in onvervalst Utrechts accent en doet zelden pogingen om zinnen af te
maken of bedoelingen duidelijk weer te geven.
ix Onzakelijk
W
Johnny Kraaykamp, bezweet ge
zicht na een opname-ochtend zonder
Rijk de Gooyer, die later acte de pre
sence moet geven, is weer „lekker
leuk actief". Na een paar maanden
niks doen „fiscaal probleempje"
kwam vorig jaar ineens de vraag van
buurman Duitsland naar acht shows.
Vier maanden werd over de grens
hard gewerkt. Hierna is door Kraay
naam, die Rijk invoerde en nu door
Rooyens en andere medewerkers aan
de shows constant gebezigd wordt
snel de boot gepakt en was het goed
stekkies zoeken.
Niet-drinker
BUSSUM De titels van enkele
boeken zijn op afstand zichtbaar:
„Het graf van God", „Paulus" en „De
Goede Boodschap". Ze staan in de
werkkamer van Will Barnard waar
de ruimte de sfeer van werk en stu
die uitademt. Opgevouwen op een
draaistoel of staand als een prediker,
staat hij ons te woord. De 47-jarige
Bussummer, bekend als hoorspel
auteur, is als een „bejaarde kabouter"
in het nieuws gekomen. In het under
groundblad „Bussum Alternatief",
komt hij als tweede voor op de lijst
van redacteuren.
„PAAR APART": hecht duo in de showbusiness
'T
Johnny en Rijk zijn na een rustpe
riode van enkele maanden weer aan
het werk geslagen. Na acht succesvol
le shows in Duitsland maakt regisseur
Bob Rooyens met het komisch duo nu
zes shows voor de KRO-tv, in co-pro-
duktie met het Zweites Deutsches
Fernsehen. De shows worden in Ne
derland opgenomen en gedeeltelijk op
film vastgelegd. Het wispelturige duo
neemt in de vaderlandse showbusiness
een aparte plaats in.
Regisseur Bob Rooyens over „Het
paar apart": „Ze zijn uniek, met al
hun ruzies en tegenstrijdige karakter
trekken. Kraay is de grootste komiek
die Nederland 1 eeft en Rijk de groot
ste aangever. Hun humor is niet ty
pisch iets alleen voor Nederland. Ze
willen allebei iets geweldigs doen en
dat kunnen ze."
Beide komieken kunnen smakelijk
vertellen over elkaar, hun werk en
over zichzelf. Tijdens opnamen voor
hun nieuwe serie shows, waarvan de
eerste half januari wordt uitgezonden
vertelden zij uitvoerig over zichzelf en
over elkaar. Over het duo, dat privé
zeker geen duo is, maar als komieken
bij elkaar passen als geen ander. Rijk
zegt: ,.Ik zou me geen andere en ook
geen beter partner kunnen voorstellen
dan Kraay." En Kraay: „Rijk is de
beste man naast mij."
(Van onze correspondent)
DEN HAAG. Verdampingsbakjes
aan centrale verwarmingsradiatoren en
luchtbevochtigers, die 's winters de droog
te in huis moeten bestrijden, kunnen ge
vaar opleveren voor mensen met aandoe
ningen aan de ademhalingsorganen. Dit
valt af te leiden uit de resultaten van
een onderzoek, waarover is gepubliceerd
in het Nederlandse Tijdschrift voor Ge
neeskunde.
De waterbakjes en -reservoirs kunnen
In verwarmde ruimtem en daar wor
den zij juist gebruikt kweekplaatsen
worden van schadelijke bacteriën, die
zich met de verdamping van het water
door de vertrekken verspreiden. Het
gaat hier om bacteriegeslachten, waar
van sommige soorten slijmvliesontstekin
gen kunnen veroorzaken en zelfs ook
huidaandoeningen. De bacteriegroei komt
ook tot uiting bij planten die in bevoch
tigde vertrekken staan.
Bij een buitenlands onderzoek bleek
dat bij een aantal reeds verzwakte zie
kenhuispatiënten met chronische bronchi
tis een dodelijke longontsteking werd ver
oorzaakt.
De enige manier om verdampingsbakjes
en luchtbevochtigers bacterievrij te hou
den, zou zijn, ze dagelijks met een scherp
desinfecterend middel schoon te maken
en ze te vullen met steriel gedestilleerd
water. In geen geval leidingwater.
Wat is een voor iedereen veilige metho
de van lucht bevochtiging? Het antwoord
van de onderzoekers: de ouderwetse
steeds maar stomende waterketel, waar
in het kraanwater echt wort gekookt zo
dat de bacteriën worden gedood.
Hij zegt: „Ik weet het. Ik ben slordig.
Johnny niet. Kraay is een perfectionist.
Als Kraay met iets bezig is kan hij er
nachten van wakker liggen. Ik niet. Als
ik slaap dan slaap ik. Gek eigenlijk, zo
verschillend als we zijn en toch vormen
we een compleet duo, zegt men. Die drie
maanden in Duitsland waren niet zo bijs
ter gezellig. Werken en nog eens wer
ken. We waren op elkaar aangewezen.
Ik geloof dat ik in die periode John goed
heb leren kennen. We waarderen elkaar
maar we zijn privé geen echte vrienden.
Kraay heeft andere kennissen, andere
hobby's en andere karaktertrekken. Dat
past allemaal niet zo best. We hebben
wel een en het zelfde gevoel voor humor
gemeen".
„De teksten bepaal ik. Althans ik zoek
ze uit en Kraay is het er mee eens al
tijd. Kraay is dé komiek van ons beiden.
Maar verder is Johnny meer een alleen-
ganger. Ik heb graag mensen om mij
heen. Kraay kan alleen zijn. In zichzelf
gekeerd, uren zitten turen naar zijn dob
ber of zomaar thuis zijn. Ik houd van
actie. Ik ben aan het zweefvliegen, zeilen
en weet ik wat nog meer.
Ik haat iedere emotionaliteit, terwijl
John boordevol emotie zit. Romantiek is
ook zoiets. Dat zie ik niet zo. Ik ben
wel jaloers op mensen als Kraay die zich
helemaal ergens in kunnen dompelen. Je
laten meevoeren met depressies en tragi
komische toestanden is niks voor mij
Johnny zou ook niks anders kunnen dan
dit beroep. Mij kan het niks schelen. Ik
kan overal mijn geld mee verdienen, al
moet ik wel even opmerken dat ik nog
geen leuker beroep ben tegengekomen
dan dit."
„Ik vind werken voor TV en film ge
weldig, maar John wil het theater in
Dat is een echte theaterman. Goed, vol
gend jaar september staan we samen in
een blijspel. Leuk om te doen, maar ie
dere dag dat reizen \an Stadskanaal naar
Wormerveer of een andere buitenplaats
Dat is niks voor mij. Je rijdt je te plet
ter. Ik relativeer heel sterk, veel sterker
dan John.
Succes bijvoorbeeld. Wat is succes?
Het is allemaal zo betrekkelijk. Je bent
net zo goed als je laatste show. Dat is
het. Duitsland precies zo. Succes in Duits
land is mooi, maar onze Nederlandse shows
waren stukken beter. Er heerst daar ge
woon een bittere armoe aan komieken. Ze
hebben zelf niets. Voor de oorlog wel
toen leefden er ook grote namen, maar
nu: Alles wat je er tegen komt in de
TV-studio's is import."
lijk toevallig bij elkaar. We hebben alle
bei een klankbord nodig. Kraay is erg
sterk in improviseren. In die Duitse
shows kwam driekwart van onze lol
maar over, omdat je niet de handigheid
hebt om met die taal om te gaan. Daar
voor moet je er gaan wonen en daarin
hebben we allebei geen zin."
Rijk, later als het notitie-blok dicht is.
pratend over Duitsland en Duitsers in
het bijzonder. „Soms valt je iets uit je
mond, dat je beter niet had kunnen zeg
gen. Ze zeggen tenslotte ook geen ver
velende dingen over ons.
Wij, Kraay, Bob en ik, zaten tijdens
de opnamen voor een oorlogsfilm in de
kantine van de studio waar alle figuran
ten zaten te wachten. SS-ers, soldaten
en officieren. Zelfs die burgers in uni
form maakten automatisch onderscheid
tussen officieren en soldaten. Zij zaten
gescheiden te eten. Er was geen soldaat
figurant die zich bij een officierfigurant
aan tafel waagde. Zoiets zou in Neder
land ondenkbaar zijn."
„Of ik veel geld verdien? Nu met
Duitsland erbij gaat het aardig. Alleen
met werken in Nederland word je na
tuurlijk nooit rijk. Dat kan niet. Ook dat
is maar betrekkelijk, want we zijn alle
bei verschrikkelijk onzakelijk. Mensen
die geld verdienen, gaan dat meestal
slim beleggen. Wat doe ik. Ik koop een
boerderij in Giethoorn. Vreselijk onzake
lijk natuurlijk, want in zo'n ding ben je
alleen maar in de weekends. Dan moet
je bovendien nog een eind rijden om er
te komen, dat kost benzine, afschrijving
van je auto. O ja, en die auto. Ik ben
gek op sportauto's. Volkomen onzakelijk,
die dingen zijn zo kapot. Maar ik wil
dat nou eenmaal, dus doe ik het."
We zijn echte individualisten. Ik houd
niet van een sleur. Dagen achtereen het
zelfde doen vind ik iets afschuwelijks
Trouwens Kraay ook. Ons duo is eigen-
JOHNNY KRAAYKAMP
Visgek Johnny: „Ja, ik ben eenmaal
het type, dat van rust houdt. Rijk is een
hoofdstuk apart. Daarom zitten we elkaar
privé weinig op de lip. Dat leer je wel
om elkaar op de juiste manier te waar
deren.
Neem nou Duitsland. Rijk houdt van uit
gaan. Ik niet, geef me een boek en een
tv en dit persoon is gelukkig. In Duits
land waren we tijdens ons verblijf twee
volmaakt onbekende jongens. Niemand
herkende ons, omdat de shows achter el
kaar werden opgenomen en later pas uit
gezonden. Voor Rijk was dat wel even
moeilijk, hij wilde uitgaan maar kende
geen hond. In die tijd heb ik hem het
beste leren aanvoelen. Dingen., waar ik
me vroeger aan stoorde, meestal kleine
menselijke toestanden, waren ineens ver
rekte onbelangrijk.
Met een gerust hart kan ik zeggen, dat
Rijk de beste man naast mij is. Een
grootse opgooier van humor. Als aange
ver moet hij zichzelf uitvlakken. Verdu
veld moeilijk, want als artiest wil je het
zelf toch ook maken. Dat uitcijferen vind
ik zijn enorme pluspunt. Ik zou het niet
kunnen opbrengen.
Jesses, wat lief eigenlijk. Per slot van
rekening verdient hij er ook poen aan"
„Dat financiële oogpunt is natuurlijk
doodnormaal. Echt, Rijk is voor mij een
goed vakman. Ik zou het niet kunnen
Kraaykamp is een enorme streber. Daar
op ben ik in de Snip en Snap-revue stuk
gegaan. De mensen kwamen voor Walden
en Muyselaar, niet voor mij. Als komiek
werk je dan achter de gordijnen. Dat kon
ik gewoon niet hebben."
Reden tot klagen heeft Kraaykamp op
het moment niet. Dat hij weer voor het
Nederlahdse scherm komt, doet hem dui
delijk goed.
Kraaykamp, keurig in licht pak. „Ne
derland is voor mij reuze belangrijk. En
dan nog de KRO. Voor deze omroep werk
ik graag. Ik voel me prettig bij de KRO
vanwege het jeugdsentiment, voorname
lijk. Van huis uit ben ik katholiek, dus
ik ken de lijn. Tenslotte heb ik in Neder
land ook mijn boompie geplant en ik
geloof niet, dat je daaraan kunt en mag
komen.
Rijk denkt er, naar mijn weten, óók zo
over. Kijk, Duitsland is leuk in financieel
opzicht. De faciliteiten zijn er natuurlijk
nog geweldiger, maar daarom kun je al
les hier nog niet in de steek laten.
Succes mag je dan in enkele jaren wel
rijk maken, maar ten koste van wat. Rijk
en ik hebben al op het punt gestaan om
van het verdiende geld een hotel te ko
pen. Hebben we toch maar niet gedaan
zijn we nog te jong voor. Later misschien,
dan zullen we Caransa wel even laten
zien, dat hij niet alleen rechten heeft op
het Rembrandtsplein (lachend)."
Wacht's evenKaaareL was 't zc
niet?"
,.Oh ja, ene meneer Carrell vergelijkt
zich met ons. Te gek hoor. Hij heeft wei
eens wat van ons gepikt, dat we dus in
Duitsland niet meer konden brengen,
maar voor de rest is het gewoon niet bè
langrijk. Niet te vergelijken
Johnny hij drinkt niet meer, trekt
serieuze gezichten en ziet er goed uit
zegt momenteel door te gaan voor een
rustig mens. Zijn grote trots is zoon
John (16), met wie hij zijn leven deelt
„Een fijn joch. Hij wil aan het toneel
klassiek. Van mij mag hij, hij weet wat
er te koop is. Na zijn middelbare school
gaat hij, indien aangenomen, naar Maas
tricht. Daarna wil ik hem naar Londen
sturen. Ik gun hem een goede leerschool"
Terug naar Duitsland, waarvan 44-jari
ge Kraaykamp in eerste instantie de krie
bels kreeg: „Duits was voor mij een pro
bleem. Voor Rijk niet, die had Berlijnse
ervaring. Momenteel gaat het behoorlijk,
je leert veel. Het gekke vind ik wel, dat
de shows in Duitsland beter zijn aange
komen dan hier. Zoiets geeft je een ste
vige zet, vooral die recontractuering"
Jaloezie hierdoor bij de in Duitsland
werkende landgenoten?
Serieus nadenkend: „Rijk, hoe heet die
knaap uit Alkmaar weer?" De Gooyer
in de nabijheid een broodje etend
RIJK DE GOOYER
Het „Paar Apart" in een scène op een
perron met Herbert Joeks als derde
man.
Anekdote van het „Spass durch Zwei"-
duo, over een ware belevenis in het buur
land. Kraay: „Op een gegeven ogenblik
wilden Rijk en ik die Duitse pooulariteit
toch even nagaan. Wij naar een terras
Komt een oud wijfie naar ons toe. begint
te wijzen en roept „Vom Fernsehn" Die
zit, dachten wij. Begint ze plotseling van
„Olli und Ari nicht wahr". Nou, dat was
dus mooi mis. Later bleek het allemaal
wel mee te vallen. Veel aanhang, er- en
herkenning".
WILL BARNARD
(Van onze correspondent)
Wil» Barnard heeft er bezwaar tegen
zo nadrukkelijk als redacteur van het
„instrument van de oppositie" te worden
beschouwd. Adviseur-medewerker, dat is
juister. „Ik sta er achter, dat het ver
schijnt", zegt deze ouderling en „praat-
boekbegeleider". Hij „verkoopt" de bij
bel; dat is zijn dagelijks werk.
Will Barnard voelt zich sterk verbon
den met de jeugd. Hij heeft een jeugd
werkersopleiding achter de rug en is tal
van jaren recreatieleider geweest. En nu
is het het „praatboek", dat hij mede na
mens de stichting Jeugd en Bijbel aan de
man brengt.
Politiek gezien loopt zijn interesse niet
geheel parallel met enkele voormannen
van de kritische Bussumers. Geen P P R./
P.S.P. dus, maar D'66.
Hij adviseert de fractie in cultuur- en
jeugdzaken. Hij voelt zich beslist emotio
neel bij de jeugd betrokken. Bij haar
denken en handelen, bij de moderne ac
ties. „Ik ben een verklaard tegenstander
van het justitieel optreden tegen het ge
bruik van drugs", is zijn opinie. „Het ge
bruik van drugs is een vlucht uit de
maatschappij. Wat onze generatie de
jeugd nalaat, is immers niet het paradijs"
Als je het druggebruik wilt bestrijden
heb je wel iets aan vorming, maar niets
aan justitie. De jongeren willen praten,
meepraten. Bij de autoriteiten heerst de
mentaliteit: „Laat ze maar praten. De
jeugd heeft ogenblikkelijk door als door
ouderen en andere opvoeders, door de
overheid burgelij k of militair, niet naar
haar wordt geluisterd. Wat blijft er an
ders over dan actie? Bij een echte dialoog
was dat niet nodig geweest."
Will Barnard zegt de kunst van het
luisteren te verstaan. Hij wil antwoord
kunnen geven. In tegenstelling tot vele
ouders, die zodra ze arrivée zijn, statisch
zijn geworden.
Will Barnard trof bij de oer-provo's ge
dachten aan die hij al eerder vond bij
bijbelse profeten en nu bij Roel van
Duyn en Irene van der Weetering. Hij
kent de bijbel door en door: „Ook de
profeten zijn opposanten geweest Zij zijn
verbannen en vervolgd." Hij is een paci
fist, maar bereid de rel te accepteren als
het een daad van wanhoop is. „Stuur de
politie maar naar huis en zet er jeugdlei
ders neer. Beoordeel de beweging naar
de profeten", zo meent Will Barnard
„Wat is onze functie in het leven? De
wereld leefbaar maken voor de kinde
ren. Wij hebben niet het recht hun onze
levensatmosfeer op te dringen: een nieu
we generatie, een nieuwe schepping. Ik
heb bezwaren tegen het spreekwoord:
„Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst".
De jeugd hééft de toekomst, wij niet!".
Als hij de bijbel ter discussie stelt ge
bruikt hij teksten als: „Luistert kinderen
naar wat vader leert", en: ..Opdat u aan
het volgend geslacht kunt vertellen". Een
nauwe omgang met de bijbel had invloed
op zijn filosofieën.
Hij aarzelt toe te geven, dat hij een
christen is. „Ik heb nogal bezwaren tegen
deze term. Ik geloof dat Josjoea van Na
zareth de messias is." Gelooft hij in God?
Zijn tegenvraag luidt: „Wie is God'"
„Hoe kunnen we ermee spreken? Wat is
zijn plan met ons en hoe is onze functie
in de wereld?" En dan: „God: dat is iets
onbeschrijfbaar anders anders was het
geen God."
Will Barnard, autodidact hij ver
deelde zijn jeugdjaren tussen het ziek
bed en de schoolbank is de zoon van
een hulpprediker. Hij kende slechts één
verlangen: auteur worden. Het werd
voorlopig recreatieleider, maar hij bleef
op het vinketouw zitten In '949 «wam
z(jn kans. „De onreine profeet" vormde
het begin van een reeks NCRV hoorsre-
len en het eerste onderwerp was bij
bels. Het resulteerde in veel radiowerk
(de „Midraasj" op zondagmiddag en de
schoolradio) en de recreatieleider werd
auteur van professie: het doel was be
reikt.
Toch zette hij zich weer in voor Jeugd
en Bijbel. „Dat werk moest gebeuren en
ik zag twee voordelen: consolidatie van
de bijbelse kennis en omgang met groe
pen."
