VAN DAG TOT DAG Spanje en Polen, exponenten Nixon en Heath eens over vredesplan voor Midden-Oosten V.S. TEGEN BRITSE LEVERANTIE VAN WAPENS AAN ZUID-AFRIKA Londen wenst waarborg voor de olieaanvoer Engelands veiligheid zou op Brits speciaal spel staan tribunaal bijeen voor Rudi Dutschke Salan krijgt geen sou Studenten in Lissabon rotesteren Weer onlusten in Polen Bomalarm op Kaap Kennedy Assemblee van VN verdaagd Positie van Gomoelka verzwakt achtergrond Alle politieke gevangenen in Pakistan vrij commentaar op actuele zaken VACHTWANTEN en HANDSCHOENEN VRIJDAG 18 DECEMBER 1970 (Van onze redacteur in Londen) LONDEN Volgens Sir Peter Rawlinson, de advocaat-generaal van de Britse regering, bezit de Britse minister van Binnenlandse Zaken geheim bewijsmateriaal dat de vroegere Westduitse studentenleider Rudi Dutschke tijdens zijn verblijf in Engeland contacten onderhield met revolutionaire politieke groepen in West-Europa en het Midden-Oosten. Eerste keer Dromen vernield Waarborg Conservatief blijft moeilijk (Van onze redactrice in Wenen) WENEN Al sinds verscheidene jaren is de economische situatie in Polen zeer slecht. De lonen gingen zo langzaam omhoog, dat er de laatste vier jaar geen reële verbetering van de levensstandaard is geweest. De oorzaak hiervan ligt in een chronische crisis in de landbouw. Deze crisis hangt samen met de onmogelijkheid om de boerenbedrijven te collecti- veren. Al in 1956 vormde deze kwestie één van de nijpendste problemen in het centrale comité, maar Gomoelka heeft de collectivering nooit aan- gedufd. De Poolse boeren zijn individualisten, die zich tegen het kol chozen-systeem hardnekkig zijn blijven verzetten. Maar hun kleine be drijven van vier a vijf hectare kunnen in de tegenwoordige tijd onmoge lijk meer rendabel zijn. Dat leidt tot een massale landvlucht. De jongere generaties trekken naar de stad, zodat de boerenbevolking in steeds gro tere mate uit oude mensen bestaat. Hervormingen Gomoelka nylon VACHTMANTELS WÉ Miwk wÊÊF ^gPt Bi - ^B«r K WttF De dictaturen krijgen moeilijkheden. Polen is een haard van onrust en geweld naar aanleiding van een volkomen uit de rails gelopen economie, Spanje worstelt met een groeiend verzet tegen het regime en de regionale Baskische rebellie. Beide landen pakken de verzetshaarden stevig aan en gebruiken hun militaire middelen om de ongeregeldheden te dempen. Er is een duidelijke parallel in ae beide situaties te onderscheiden. De Poolse mi litaire kracht is voornamelijk gebaseerd op Sovjetrussische adviezen en leveran ties en een mogelijke opstand in het hele land zou zonder twijfel Russische mili taire inmenging ontmoeteif omdat de een heid in het Warschau-pact niet gedoogt dat een der partners zich in een avontuur van gewelddadige regime-wijziging ziet gestort. Spanje vormt een potentiële partner voor de politiek-militaire eenheid van het Atlantisch bondgenootschap, de NAVO. De sterkte van het Spaanse militaire ap paraat wordt reeds door de leiding van de NAVO geteld bij de totale verdedigings kracht waarover het westen beschikt te gen de communistische dreiging. De Ver enigde Staten hebben militaire bases in Spanje en zien een wezenlijk be'ang in de handhaving en consolidatie van het Spaanse regime. De uitwerking van de zogenoemde „pactenpolitiek" de opstel ling van grote militaire bloes tegenover elkaar, veronderstelt een onaantastbare ideologische eenstemmigheid binnen die bloes. Zodra die eenstemmigheid in ge vaar komt, wordt de kracht van het bloc ondermijnd. Evenals in Moskou de Poolse oeroerin- gen met irritatie worden waargenomen, evenzeer wordt de toenemende onrust in de onderlagen van de Spaanse maatschap pij bij sommige westelijke mogendheden eerder als een gevaar dan als een bemoe digende ontwikkeling beschouwd. Van daar ook dat de Baskische separatistische beweging in het omringende buitenland weinig of geen officiële steun ontmoet, Daar komt nog bij dat het Baskische ele ment in Frankrijk nog sterker tegenwoor dig is dan in Spanje, want het dateert uit vroeg-historische tijden en beslaat het gehele westelijke deel van de Pyreneeën tot aan de Golf van Biscaye. In Frankrijk hebben de Basken echter nauwelijks nei ging tot rebellie tegen Parijs, al leeft er grote sympathie in het Pyrenese deel van Frankrijk voor de strijd van de Spaanse Basken. Franco heeft blijkbaar de ontwikkelin gen rondom het Baskenproces in Burgos zo ernstig geacht dat hij heeft terugge grepen tot een propagandistische metho de die aan dictaturen eigen is, doch in Spanje in onbruik scheen te zijn geraakt: de massabetoging van aanhangers. Eerder in Burgos en gisteren in Madrid hebben de horden met de gestrekte arm hoogtij gevierd om een stukje politieke vervoe ring uit de burgeroorlog nieuw ïeven in te blazen. Franco is een dag weer een 60ort Mussolini of Hitier geweest, die de wereld heeft willen tonen hoe de meer derheid van het volk smeekt om de wel dadige en veilige „sterke arm" van de dictatuur. De toekomstige Spaanse schertskoning Juan Carlos heeft de vertoning bijge woond en in de schaduw van zijn mach tige promotor zijn koninklijke waardig heid voor zover die ergens vandaan om zijn leden hing te koop aangeboden. Het is voor de nuchtere buitenstaander een raadsel hoe op deze wijze een monar chie kan worden hersteld in de harten van een volk, maar de Spanjaarden die met honderdduizenden bereid bleken de dictatuur te verheerlijken, kunnen dat wellicht beter uitleggen. Zij zullen straks, als de feiten gaan spreken en de werke lijkheid in Spanje aan de orde komt, mis schien bedrogen uitkomen. Vandaag aan de dag echter is er voor het Spanje-be- minnende ommeland weinig twijfel aan de situatie: Spanje is een hecht bolwerk en de macht van het Spaanse regime is door de Baskische en andere beroeringen niet aangetast. En in Polen? Daar zal het niet anders zijn. De militaire middelen zijn binnen het Warschau-pact ruim voorhanden om ook bij een volkomen falende economie de ontevredenheid de kop in te drukken, In de wereld van de pacten zitten maat schappelijke onvrijheden muurvast ver ankerd en regelt de harde hand onver biddelijk de gang van zaken. HA4W\#WWMI#WWWWWWWWWWWMWW%AAIWWWWWWIMAAiWIIWI#MWMWIAIWIAIWWWWUWWWWW%/WWWWWWyWWWIIMUIAMIMMIIIIIIWII\AIWIAAAi V\ArfUlAAAJ\A/VAAAA/W\AAA/WWMWWlA/%AJWV^VfMU\AAAAAA/WU\AAAAAAAA*WMVM%Ai\AA/MMMWMU\AA/lAAAA/\/»AAAAAAAAA/VW (Van onze redacteur in Washington) WASHINGTON De eerste ronde van de tweedaagse gesprekken tussen de Britse eerste minister Edward Heath en president Nixon concentreerde zich gisteren voornamelijk op het Midden-Oosten. Heath, zowel als Nixon, namen hierbij het gemeenschappelijke standpunt in dat de besprekingen over het vredesplan zo spoedig mogelijk hervat dienen te worden. Minder overeenstemmend echter waren de standpunten over de wapenleveranties van Engeland aan Zuid-Afrika. President Nixon heeft de Britse pre mier laten weten dat de Amerikaanse re gering gekant is tegen ieder voornemen om Zuid-Afrika te voorzien van voorna melijk marinepatrouillevaartuigen en verkenningstoestellen. Nixons standpunt bleek gebaseerd te zijn op een onlangs aan hem uitgebracht rapport van de nationale veiligheidsraad, waarin werd gezegd dat welke leveran ties van oorlogsmateneel dan Thuis probeerde het Amerikaanse meisje Mary Jo of ze met haar kar tonnen engelenvleugels werkelijk kon vliegen. Dat werd een diepe teleur stelling. Bovendien viel ze bij die po ging met haar hoofd tegen een tafel en liep een weinig engelachtig blauw oog op. Tijdens de generale repetitie van het kerstspel op school stond Mary Jo de volgende dag als gevallen engeltje dapper met haar hemelse attributen op het toneel: het oog be gon al paars te worden. KARACHI (Reuter) President Jarja Chan van Pakistan heeft vanochtend vroeg de vrijlating van alle politieke gevangenen bekendgemaakt. Hij zei dat het doel van de opsluiting van hen „die schuldig zijn aan agitatie", is bereikt, nu de verkiezin gen in Pakistan vreedzaam zijn verlopen. Rawlinson verklaarde dit gisteren ais openbare aanklager bij de opening van het speciale immigratietribunaal in Lon den, waarbij Dutschke in beroep ging te gen het besluit van de Britse minister van Binnenlandse Zaken om hem uit het land te zetten. Wegens de nationale veiligheid zal dit bewijsmateriaal achter gesloten deuren worden onthuld zonder aanwezigheid van Dutschke of diens advocaat. De behande ling van het beroep zal drie dagen duren. Verwacht wordt dat het tribunaal mor gen, wanneer het verhoor eindigt, zijn beslissing zal bekendmaken, maar de mo tivering ervan zal pas een paar dagen la ter volgen. Dit is de eerste keer dat de minister van Binnenlandse Zaken het speciale tribu naal heeft bijeengeroepen. Het is inge steld om bezwarende aanklachten te ho ren in gevallen waarbij Engelands natio nale veiligheid op het spel staat. Dutschke kwam in 1968 voor medische behandeling naar Engeland, nadat hij in West-Berlijn een schotwond in het hoofd had gekregen. Zijn verblijfsvergunning gold slechts voor één maand, waaraan de voorwaarde was verbonden dat hij niet aan politieke activiteiten zou deelnemen. Dutschke's advocaat, zijn vrouw en het socialistische lagerhuislid Michael Foot hadden de minister van Binnenlandse Za ken schriftelijk de verzekering gegeven dat Dutschke, terwijl hij in Engeland zou zijn, geen politieke activiteit zou ont plooien. De volgende maand werd zijn verblijfsvergunning verlengd. Later werd hem toegestaan in Engeland te blijven om zijn wetenschappelijk onderzoek naar de marxistische letterkundige criticus George Lukacs te voltooien. Het departement van Binnenlandse Za ken deelde Dutschke op 15 september mede, dat hij aan het einde van die maand Engeland moest verlaten. Tegen deze beslissing ging Dutschke in beroep bij het immigratietribunaal dat een nieu we instelling is. Vroeger konden vreem delingen zonder opgave van redenen het land worden uitgezet. Dutschke's advocaat Basil Wigoder las een verzoek van mevrouw Dutschke voor dat zij had gericht tot de minister van Binnenlandse Zaken om hun verblijf in Engeland te verlengen. Zij schreef onder meer: „Al mijn dromen worden vernie tigd. Het is allemaal te veel voor mij ge weest deze tweeëneenhalf jaar." Zij ge waagde van het grote leed van haar echt genoot sinds hij een schotwond had opge lopen. Zijn gezichtsvermogen zou in hoge mate verzwakt zijn zodat lezen hem moeilijk valt. „Ik wil niet naar Duitsland terug ik zou liever willen sterven dan daar te leven." Verongelukt. Twee Fouga Magister les vliegtuigen van de Westduitse luchtmacht zijn in Beieren verongelukt bij noodlan dingen. Van beide vliegtuigen was de brandstof opgeraakt. het apartheidsregime van .w. de positie van de Sovjet-Unie in Afrika zou versterken. Heath daarentegen beroept zich m zijn argumentatie juist op de dreiging van een toenemende invloed van de Sovjet- Unie in het gebied van de Indische Oceaan de aanlooproute van schepen die, nu het Suezkanaal gesloten is, West- Europa alleen rond Kaap de Goede Hoop kunnen bereiken. Dit was wat de Britse premier in ieder geval aanvoerde in zijn besprekingen met de Canadese eerste minister Pierre Tru- deau, die aan zijn bezoek aao Washing ton vooraf gingen. Heath zei in die be- (Van onze redacteur in Parijs) PARUS Generaal Raoul Salan, die tijdens en na de Algerijnse oorlog zich, sedert de mislukte putsch van Algiers, als hoofd van het Franse ondergrondse leger (OAS) had opgeworpen, heeft van een Parijse rechtbank gisteren nul gekregen op zjjn request, waarbij hij ruim 20.000 gulden als achterstallig pensioen van de regering vorderde. Vanwege zijn gewelddadige acties tegen Algerijnen en regeringsgetrouwe, liberale Fransen werd Salan in 1963, na zijn ar restatie in Algerije, tot levenslange gevan genisstraf veroordeeld. In 1968 werd hem echter door de toenmalige president van de republiek, Charles de Gaulle, gratie verleend en kon hij het fort waarin hij met nog drie andere generaals zat opge sloten, weer verlaten. Uit die amnestie scheen Salan, die dezer dagen iuist zijn memoires publiceerde, te concluderen dat hij nu achteraf nog wel recht kan doen gelden op zijn pensioen, dat tijdens de vijf jaren ballingschap was ingetrokken. Een speciale militaire recht bank heeft de oud-opperbevelhebber van het Franse leger nu van die illusies be roofd door hem te wijzen op het feit dat hij gestraft was vanwege gedragingen die een soldaat van zijn hoge rang onwaardig waren. LISSABON (Reuter) De autoriteiten van de universiteit van Lissabon hebben met strenge maatregelen gedreigd als de studenten geen eind maken aan de reeks demonstraties en zitstakingen, die zjj sinds begin deze maand houden. Twee dagen geleden werd de juridische faculteit voor onbepaalde tijd gesloten, en gisteren dreigden de autoriteiten met slui ting van de kantine, een favoriete ver gaderplaats van de studenten. keer ontmoet, maar aangenomen wordt dat zij het goed met elkaar kunnen vin den, gezien hun overwegend conservatie ve politiek. De meningen van Heath en Nixon zul len komen zijn de hulp aan onderont- noodzakelijkheid van Engelands toetre ding tot de EEG, ook al zullen beide leiders proberen een afspraak te maken over vooral de in- en export van agra rische produkten, die, naar men ver wacht, het meest te duchten zouden heb ben van deze samensmelting met het Europese continent. Andere onderwerpen die ter sprake zul len komen zinj de hulp aan onderont wikkel-de gebieden en de NAVO. Vandaag brengen president Nixon en premier Heath de dag door in „Camp David", de retraite van de president even buiten Washington. Volgens inlichtingen van de Zweedse televisie zijn de stakingen en de onrust in de Poolse havensteden Gdansk, Gdinia en Sopot nog niet ten einde. De Warschause correspondent van de Zweedse televisie heeft onder meer ge meld, dat ook gisteren in Gdansk nog ge- I me lil, 11 al UUK R1M-C1CU 1U uuauon sprekingen dat hij zich verplicht voelde staafct werd In Gdinia steunden stakende om Zuid-Afrika te voorzien van een mi nimum aan marine-materieel omdat dit de defensie van Engeland ten goede komt en een waarborg is voor de aanvoer van vooral de olie uit het gebied van de Per zische Golf. De Amerikaanse nationale veiligheids raad deelt deze mening niet en argumen- arbeiders met betogingen agitatie van jongeren. De drie steden zouden volledig van de buitenwereld afgesloten zijn. Maar troe penbewegingen heeft de Zweedse corres pondent niet waargenomen. Hij heeft hiervoor de verklaring, dat de Poolse teert in zijn rapport aan de president dat aut0riteiten blijkbaar elke provocatie van de Russische dreiging ter zee in de In-1 de bevolking willen vermijden, dische Oceaan praktisch te verwaarlozen I j-je secretaris van de Zweedse ambassa- is, en dat de steun die Engeland aan de in Warschau, die woensdag naar Zuid-Afrika wil verlenen eerder van Gcjansk was gegaan, is gistermiddag in de psychologische dan van militaire waarde p00jse hoofdstad teruggekeerd. Hij was was. Nixon gaat blijkbaar met deze visie naar Qdansk gegaan om contact op te ne- akkoord, ook al had hij eender dit jaar men met de zweedse consul daar, van wie tijdens zijn korte ezoek aan Londen la- men nietg meer hoorde doordat de tele- tijdens zijn korte bezoek aan Londen la- foonverbindingen met Gdansk waren ver- de Amerikaanse positie ten aanzien van broken. De Zweedse ambassadesecretaris heeft verklaard, dat het in Gdansk rustig is. Wel zijn daar vele ordetroepen en talrij ke tanks. De ambassadesecretaris heeft ook geprobeerd, naar Gdinia te gaan voor deze leveranties te herzien. Heath en Nixon kennen elkaar per- soonlijk pas kort. Zij hebben elkaar twee een bezoek aan het Zweedse zeeliedenhuis aldaar. Hij slaagde er niet in Gdinia bin nen te komen en kon ook telefonisch geen verbinding krijgen. Volgens in Warschau aangekomen rei zigers heeft de Poolse vice-premier, Ko- ciolek, twee keer voor radio-Gdansk een poging gedaan de rust in de stad te doen terugkeren. Hij zou ook eisen van de ar beiders van scheepswerven van de hand hebben gewezen. Deze behelsen 20 per cent loonsverhoging en een nieuwe, gun stiger, taakindeling. De Poolse vice-premier zou namens de regering geweigerd hebben elke loons verhoging in overweging te nemen. De behandeling van het tweede punt zou hij naar de vakbonden hebben verwezen. Bij de onlusten in Gdansk zouden min stens 30.000 mensen betrokken zijn ge weest. Ai:-..-J- KAAP KENNEDY (Rtr/AFP) De poli tie heeft gisteravond het runimtevaartcen- trum op Kaap Kennedy uitgekamd op zoek naar explosiev^n nadat een anoniem tele-I foontje was ontvangen dat twee auto's met p manCiele pOSltie dynamiet op weg naar het NASA-centrum waren. Volgens NASA-functionarissen heeft de federale recherche (FBI) een man aange houden en wordt naar medeplichtigen ge zocht. Op Kaap Kennedy staan al een Satur- nus-5 raket en een ruimtevaartuig voor de reis van de Apollo-14 opgesteld. De lan cering is vastgesteld op 31 januari. Bij een controle-oefening deden zich gisteren ove rigens moeilijkheden voor met een com puter in de Saturnusraket. Een grote repe titie, waarbij de ruimtevaarders Alan Shepard, Edgar Mitchell en Stuart Roosa in hun ruimteschip zouden plaatsnemen, moet daardoor zeven uur worden uitge steld. NEW YORK, (DPA/Reuter). De 25ste zitting van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties Is gisteren verdaagd. De zitting is op 15 september begonnen. Aan het slot van de bijeenkomst van gis teren wees secretaris-generaal Thant nog maals op de moeilijke financiële positie van de volkerenorganisatie. Om de solva biliteit van de VN te herstellen, aldus Thant, is het in de eerste plaats nodig dat de organisatie nog meer vrijwillige bijdra gen ontvangt. Daarna moet worden ge- .„„„vyvvwvvyvvvvvwvvvvvvvvvvvvvvwo/vvwwivvvvvvvvvvvNivvvvvvvvvvvvvvwv^^ I zorgd voor een gezonde financiële basis. VN-functionarissen konden niet zeggen hoe groot het tekort precies is maar toen de zitting geopend werd verklaarde Thant dat het ongeveer 300 miljoen dollar be- droeg. Eerder had de voorzitter van de Alge mene Vergadering, de Noor Edvar Hambro, de verklaring over de strategie voor de tweede ontwikkelingsperiode van tien jaar het belangrijkste besluit van de huidige zitting genoemd. In deze verklaring ver plichten de regeringen van de bij de vol kerenorganisatie aangesloten landen zich in de jaren zeventig meer aan ontwikke lingshulp te doen. Hambro noemde voorts de aanvaarding van de resolutie inzake het verbod wapens voor massale vernieti ging op de zeebodem te gebruiken en ver klaring over het vreedzaam gebruik van de zeebodem twee belangrijke resultaten. Voor de oorlog exporteerde Polen zijn agrarische produkten. Nu moet er ieder jaar twee miljoen ton graan wor den ingevoerd; dit jaar zijn het er zelfs miljoen ton geweest. Maar om te kunnen importeren, heb je de viezen nodig en daarvoor moet er eerst worden geëxporteerd. Hier ligt de adder onder het gras. Van 1956 tot 1958 werd in Polen vroeger dus dan in enige ander Oost europees land met een economische hervorming begonnen: decentralise ring, meer autonomie voor de bedrij ven, medezeggenschap voor de arbei ders. Nog voordat daarvan enig effect zichtbaar kon worden, werd deze her vorming op bevel van het centrale comité weer afgeschaft en alles weer gecentraliseerd. Later voerde nen een soort compromis in. Dat een dergelijk chaotisch beleid voor de produktie fa tale gevolgen heeft, spreekt vanzelf. In de belangrijkste branches: machines en elektronica, kan Polen op de we reldmarkt absoluut niet meekomen De resterende branches leveren ook te weinig volwaardige produkten. Om de broodnodige deviezen toch te ver dienen, heeft men zijn toevlucht ge nomen tot de export van vlees en eieren. Sinds twee jaar is er in Polen dan ook niet meer voldoende vlees te krijgen, wat dubbel hard aankomt, omdat de Polen grote vleeseters zijn. De ontevredenheid onder de oevolking is dan ook al geruime tijd aan het broeien. De prijsverhogingen van dit week einde had men eigenlijk al in 1968 wil len invoeren. Het is de vierde sterke prijsstijging na die in 1953, 1959 en 1966. Maar ook met prijsverhogingen krijg je niet meer vlees in de winkels Dat men deze impopulaire maatregel juist nu heeft genomen, is omdat men gespeculeerd had op de euforie van de bevolking na het pas gesloten verdrag met Bonn. Men dacht, dat zo'n mate riële tegenvaller door de vruch.en om die Westelijke toenadering wel zou worden geneutraliseerd. Daarmee heeft het regime eens te meer laten blijken, hoever het al van de massa is vervreemd. De positie van Gomoelka is door deze jongste onl'isten niet alleen in Polen zelf. maar ook in de ogen van de Russische leiders nog verder onder graven. Er is evenwel geen potentiële opvolger, die in de ogen van de Rus sen acceptabel is. Generaal Moczar, die lange tijd een gevaarlijke rivaal voor Gomoelka was en die als proef het hele politie-apparaat in handen heeft, heeft in het afgelopen jaar zijn kansen zien slinken, omdat hij van wege zijn nationalistische instelling in het Kremlin geen genade vindt. Het ziet er dus niet naar uit, dat de op stand binnen afzienbare tijd personele veranderingen aan de top van de partij ten gevolge zal hebben. Het regime heeft langzamerhand bovendien heel wat ervaring in het behandelen van provocaties en het nemen van politie maatregelen. Maar één ding maakt de situatie voor de machthebbers nu veel gevaar lijker dan in 1968 met de studenten onlusten. Toen lukte het hun nog, om de arbeiders tegen de demonstrerende studenten in het geweer te krijgen, on der het mom dat joodse raaddraaiers de schuldigen waren. Thans zijn alle joden verdreven, zodat die niet meer als zondebok kunnen worden gebruikt. In Danzig heeft zich het fenomeen voorgedaan, dat studenten en arbei ders schouder aan schouder zijn ge marcheerd. Dat is nog maar één an dere keer vertoond: namelijk in 1968 in Praag. Er is niets, wat orthodoxe communisten zo zeer vrezen als een dergelijke coalitie tussen arbeiders en intellectuelen. ADVERTENTIE Grote sortering Geïmporteerd uit Canada Natuurlijk bij Zijlstraat 29 Tel. 310766 De grootste speciaalzaak in SUEDE - NAPPA-Vacht en Lederkleding

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1970 | | pagina 3