VAN DAG TOT DAG Stangl: „De Here God kent mij" SOVJET-UNIE BELOOFT EGYPTE MEER HULP Vrijlating van ontvoerde Westduitse consul Eugen Beihl verwacht „Polen" zaait onrust in Oost-Europa tips en Vakbeweöin Kosygin: „Israël schiep oorlogshaard Ruim dertien miljoen meer kiezers in Amerika HAARDOLIE commentaar op actuele zaken Oorlogsmisdadiger acht zich niet verantwoordelijk Noord-Korea meldt grensgevecht Franse chirurgen veroordeeld wegens nalatigheid Hl Bruinvissen als spion Doodstraffen in Leningrad geëist DINSDAG 22 DECEMBER 1970 3 (Vervolg van pagina 1) BONN. De openbare aanklagers hadden tegen Frans Stangl levenslan ge gevangenisstraf geëist wegens ge meenschappelijk met anderen begane moord op zeker 400.000 joodse mensen in de jaren 1942 en 1943. De twee ver dedigers pleitten eerst voor beëindi ging van het proces en vervolgens vrijspraak of een tijdelijke vrijheids straf wegens het assisteren bij moord, aldus meldt onze redacteur in Bonn. T orpedobootjager Leeftijdsgrens verlaagd 18 cent (p itr.) ,,DE SPAARNESTAD' (TOTAL JTEL 0 2331 04 4o Minachting (Van onze redacteur in Wenen) WARSCHAU. Een algemene staking, die de economie van het hele land zou stilleggen, is vorige week in Polen voorbereid. Dat is vandaag uit betrouwbare bron in Warschau vernomen. In diverse steden waren al stakingscomité's benoemd, die met de organisatie ervan waren belast. Radio-Szszecin heeft zelfs bekendgemaakt dat de partijleiding daar met het stakingscomité heeft onderhandeld. Die catastrofale dreiging is er de oorzaak van geweest, dat men als enige uitweg een radicale herbezetting van de partijleiding heeft verkozen. Raadsel 7een liberalisering •:'S v-v .-. v. v.-;.. In de NKV-verbondsraadsvergadering woordiger wordt. Op die manier kunnen in Utrecht is gisteren een opvallende ver deeldheid aan de dag getreden over de vraag of de vakbeweging zich al dan niet in de politiek moet begeven. Die ver deeldheid aa nde dag getreden over de een motie van „St. Eloy"-voorzitter P. Brussel, waarin afkeuring over de hou ding van de regeringspartijen werd uit gesproken en het verwijt werd gelan ceerd, dat zij hebben meegewerkt aan een loonmatigingsbesluit, waarvan de werknemers schade zullen ondervinden. Het is verbazingwekkend hoe voorzichtig de afzonderlijke NKV-bonden reageerden, toen van hen werd gevraagd openlijk uit te spreken, wat het overgrote deel van de NKV-achterban duidelijk heeft ge voeld na het jongste Kamerdebat. Dat deel acht zich doodgewoon in de steek gelaten. Vooral door die parlementariërs die in het vakbewegingskamp thuishoren of eruit zijn voortgekomen. Het conflict tussen deze K.V.P.-Kamer- leden en het NKV is ontstaan op het moment dat er beslist moest worden over de vraag: kabinetscrisis of niet? Bij een crisis zouden er vervroegde verkiezingen hebben moeten komen, waarbij het nog maar de vraag zou zijn geweest of we er dan beter af zouden zijn gekomen. Een regeringsvacuüm, want daarmee zouden we dan zijn geconfronteerd, is nooit be vorderlijk voor de stabiliteit. En de par tij-politieke manoeuvres die aan de vor ming van een nieuw kabinet vooraf ple gen te gaan, komen eerder voort uit op portunisme, dan uit bekommernis om de nationale welvaart. Of de houding van de met de vakbeweging gelieerde voor stemmers in de K.V.P.-fractie nu zo on- juist is geweest, moet tegen deze achter grond worden betwijfeld. Een andere zaak is dat deze Kamerle den op een onverkwikkelijke wijze zijn geconfronteerd met de dualiteit van hun positie. Het „conflict van plichten" kan overal optreden waar functies worden ge combineerd. De betrokken Kamerleden hadden hier in eerste instantie het „lands belang" te dienen. En wanneer dat niet parallel loopt met het groepsbelang, dat de vakbeweging tenslotte vertegenwoor digt, dan is er per definitie een conflict. Wat er dus moet gebeuren ligt voor de hand. Bindingen als waarvan nu in de K.V.P.-fractie sprake is, moeten worden voorkomen. Bij de eerstvolgende Kamer verkiezingen kan daar al aandacht aan worden besteed. Het is bekend dat de NKV'er Van der Gun, kandidaat voor het Kamerlidmaatschap, van plan is uit het NKV te treden als hij volksvertegen- de verhoudingen duidelijk worden en daarmee ook de verantwoordelijkheden. In wezen heeft zich bij dit conflict, dat vermoedelijk niet tot een breuk zal lei den, de oude binding NKV-K.V.P. doen gelden. De vakbeweging heeft geruime tijd gemeend aan dat huwelijk rechten te kunnen ontlenen, ook als het ging om politieke beslissingen. En als NKV-voor- zitter Mertens dan zegt, dat de vakbewe ging niet aan politiek moet doen, dan kan men zich afvragen, wat er tot nog toe van die zijde anders is geschied dan het bedrijven van politiek, wanneer de vakbeweging van de „aangetrouwde" Ka merleden solidariteit met een groepsbe lang verlangt. Vanzelfsprekend vindt het NKV het niet leuk dat de stemming anders is uit' gevallen dan deze vakcentrale had ver wacht. Het is aangekomen als een „klap in het gezicht" van de vakbeweging, zo als NKV-voorzitter Mertens het heeft getypeerd. Maar die klap zou wel eens de bedoeling kunnen hebben gehad om de vakbeweging te laten voelen dat er grenzen zijn, waarbuiten verdere com promissen politiek onbereikbaar worden Dat heeft ook de K.V.P.-fractie de vak beweging duidelijk willen maken. Dat zij daar blijkbaar niet in is geslaagd, is even betreurenswaardig als gevaarlijk. En om dat gedane zaken nu eenmaal geen keer nemen, zit er nu voor de vakbeweging niets anders meer op, dan de toonbewe gingen zeer nauwlettend te volgen op smokkelarij. Dat er nu al werkgevers zijn geweest, die op 10 december nog gauw hebben geprobeerd zich in te dekken te gen de loonmaatregel, verraadt een men taliteit die helemaal past in de sfeer van het wantrouwen, waarbinnen het. overleg tussen werknemers en werkgevers zich de laatste weken heeft afgespeeld. Wie het gelijk aan zijn zijde zal krij gen moet de ontwikkeling in het kómende halfjaar uitwijzen. De vakbeweging heeft ervaringsverwachtingen uitgesproken die er niet om liegen. En als na het „criti- sche" halfjaar van de loonmaatregel blijkt, dat zij een achterstand explosief zal moeten inlopen, dan weet zij dat de „schuldigen", die nu zeggen hun verant woordelijkheid niet uit de weg te zijn ge gaan, hun opvolgers de erfenis van een sociale onbekwaamheid hebben nagelaten Een schrale troost overigens voor een vakbeweging die van goede wil was, maar het subtiele loonspelletje, waarin kabinet en werkgevers elkaar vonden, niet heeft kunnen winnen. Tijdens het proces heeft Stangl volge houden voor de massamoorden niet ver antwoordelijk te z(jn geweest. Hij was be last met de militaire veiligheid van het kamp en diende de waardevolle zaken van de gevangenen bijeen te brengen en af te leveren, aldus zijn betoog. De dagelijkse vergassingen zouden het werk zijn geweest van een man die de afgelopen zeven maanden voortdurend in de verhoren terugkeerde: kampinspecteur en SS-Sturmbahnführer Wirth. „De here God kent mij en mijn geweten veroor deelt me niet", aldus Stangl toen hij vo rige week zijn slotwoord sprak. De verdedigers hebben getracht er de nadruk op te leggen dat Stangl inder daad niet meer dan een assistent in de moordmachine van Treblinka zou zijn ge weest. Hij zou geen eigen initiatieven hebben genomen in de vreselijke gebeur tenissen en ook niet de mogelijkheid heb ben gehad het gebeuren tot stilstand te brengen. Voor de verdachte zou een „Be- fehlsnotstand" hebben gegolden. Deze term heeft Stangl zelf ook ge bruikt. Hij heeft verklaard indertijd meer medelijden met de joden te hebben ge had „dan diegenen die zich aan de huidi ge tijd hebben aangepast". De twee aan klagers stonden echter bij het uitspreken van hun eis op het standpunt dat de in 1942 35 jaar oude, alerte SS-officier, die in ruiterkostuum met gelakte laarzen en met een rijzweep in de hand door het vernietigingskamp placht te gaan (het geen onder andere is gebleken uit een foto-album met het inschrift „Heerlijke tijden") onmogelijk kan beweren uit „Be- fehlsnotstand" te hebben gehandeld. HONGKONG. (Reuter) Noordko reaanse grenswachten hebben zondag in de gedemilitariseerde zone de grens met Zuid-Korea invallers gedood, zo bericht het Noordkoreaanse persbureau, Volgens het persbureau waren de inval Iers „gewapende bandieten, die door het Amerikaanse leger waren gestuurd", maar er worden geen aantallen genoemd, MOSKOU (AFP en AP). De Rus sische premier Alexei Kosygin heeft Israel beschuldigd „één van de ge vaarlijkste haarden van oorlog in de wereld geschapen te hebben." Hij ver- jond daaraan de toezegging dat Egyp te op grotere Russische hulp kan re kenen. Op een lunch ter ere van de Egyp tische vice-president Ali Sabry ver klaarde Kosygin dat Israel en „die landen die het Israëlisch beleid steu nen nooit hun expansionistische doel einden in het Midden-Oosten zullen verwezenlijken." Kosygin eiste dat Israel zich onverwijld zal neerleggen bij de resolutie van 22 no vember 1967 van de Veiligheidsraad voor een regeling van het conflict. „Niemand vraagt aan Israel en zijn imperialistische schutspatronen vrede te gen iedere prijs". Israel moet leren,, zo vervolgde de Russische premier dat „on afhankelijkheid en vrijheid niet gekocht of verkocht kunnen worden". Sabry is twee dagen geleden in Mos kou aangekomen aan het hoofd van een delegatie die acht dagen in de Russische hoofdstad zal blijven voor militaire en economische onderhandelingen. De minister van Buitenlandse Zaken van Egypte Mahmoud Riad zal vanaf 3 januari een bezoek van vier dagen aan Groot-Brittannië brengen. Het officiële persbureau van het Midden-Oosten dat dit gisteren bekend maakte zei dat de mi nister op uitnodiging van de Britse rege ring naar Londen gaat. Riad zal besprekingen voeren met pre mier Edward Heath en de minister van Buitenlandse Zaken Sir Alec Douglas-Ho me over de recente politieke ontwikkelin gen in de crisis in het Midden-Oosten. Riad is op het ogenblik ook in Moskou om te praten over mogelijke vergroting van politieke en militaire hulp aan Egyp te door de Sovjet-Unie. Na zijn bezoek aan Engeland zal Riad naar Parijs gaan. Palestijnse guerilla's hebben in het weekeinde een torpedoboot van de Israë lische politie vernield. Dit is gisteren mee gedeeld door een woordvoerder van het Palestijnse verzet. Het vaartuig bevond zich bij Ras Na- koera ten noorden van Haifa. Verzetsstrij ders hebben een springlading aangebracht die brand veroorzaakte. De boot ging ge heel verloren. MONTPELLÏER. (Reuter) Twee Franse chirurgen, Roger Schilliro en Hen ri Pietrera, zijn gisteren in Montpellier tot twee maanden voorwaardelijk en 10.000 frank boete veroordeeld wegens nalatigheid. In juli 1967 stierf de 30-jarige schrijf ster Albertine Sarrazin, bij wie een nier moest worden weggenomen, op de opera tietafel van een ziekenhuis in Montpellier, Haar man was van mening dat verzuimd was een bloedtransfusie toe te dienen, Hij diende een aanklacht in en eiste een schadevergoeding van een kwart miljoen frank. De rechtbank wees slechts een symbolische schadevergoeding van één frank toe. (Van onze redacteur in Washington) WASHINGTON. Door een beslissing van het hooggerechtshof van de Verenig de Staten zullen er met ingang van de presidents- en congresverkiezingen in 1972 ruim 13 miljoen meer Amerikaanse stemgerechtigden zijn. De beslissing van het hof werd genomen over de grond wettigheid van een zes maanden geleden al door het Congres aangenomen wet, waarbij de stemgerechtigde leeftijd werd verlaagd tot 18 jaar en waarhij de voor waarde dat men moet kunnen lezen en schrijven om te mogen stemmen, werd afgeschaft. Hierdoor zijn ongeveer 11 miljoen jon geren en twee miljoen analfabeten stem gerechtigd geworden. Het hof dat deze belissing met 5 tegen 4 stemmen nam, besliste ook dat de staten echter zelf het recht behouden om de stemgerechtig de leeftijd vast te stellen waar het de lokale en staatsverkiezingen betreft. Op het ogenblik zijn er 3 van de 52 staten die uit zichzelf al de leeftijdsgrens op 18 hadden gesteld: Alaska, Georgia en Ken tucky. Senator Edward Kennedy, die zijn vol doening over de beslissing van het hof uitsprak, zei dat hij een amendement op de grondwet zal indienen waarbij de 18- jarige leeftijd als grens zal worden ge steld voor alle lokale en staatsverkiezin gen. Kennedy dacht overigens dat een groot aantal staten uit zichzelf wel tot deze stap zou overgaan, wanneer de nieuwe stemwet in werking treedt. In Moskou zijn Russisch-Egyptische besprekingen aan de gang. Er was ook nog tijd om voor de fotografen te po seren (van links naar rechts): premier Kosygin, partijleider Brezjnev en vice-president van Egypte Ati Sabri. yWWWVWWWVWVWVWWVWWWWWVWNAAAA NEW YORK (Rtr). Drie bruin vissen, die als „spion" zijn afgericht zijn onlangs in het geheim naar Zuid-Vietnam gebracht, waar zij getest zullen worden op hun bruik baarheid als „onderwaterwacht post", zo meldt de Amerikaanse op roep „Mutual Broadcasting System". Volgens het bericht worden de bruinvissen, die snel van begrip zijn en kunnen dienen als hydrofoon (onder water luister-apparaat) af gericht voor het achter na jagen van kikvorsmannen en verzamelen van inlichtingen. vwvwwwwwwvwvwwvwwwwvwvwwwv MOSKOU. (Reuter en DPA) De openbare aanklager in het proces in Le ningrad tegen elf personen van wie het merendeel joden heeft tegen twee ver dachten de doodstraf geëist. Welingelichte kringen in Moskou zeggen dit te hebben vernomen van mensen die het proces heb ben bijgewoond. Een officiële bevestiging was niet te krijgen. De aanklager zou tegen de overige ne gen verdachten verbanning naar arbeids kampen hebben geëist voor perioden van gezamelijk meer dan 100 jaar. (Van onze redacteur in Madrid) MADRID. In Spanje brachten pers, radio en televisie gistermiddag zonder enig commentaar het bericht dat de ont voerde Westduitse consul Eugen Beihl misschien binnenkort vrijgelaten zal kunnen worden. Dat dit aan directe on derhandelingen tussen de ontvoerders en de Westduitse regering te danken zou zijn, wordt niet vermeld. De Spaanse re gering heeft immers van het begin af verklaard dat men met terroristen niet kan onderhandelen. Niettemin wacht Madrid duidelijk op ontwikkelingen in het geval van de ont voerde Westduitse consul. Het onbegrij pelijk lange uitblijven van de vonnissen van de krijgsraad van Burgos, die toch voor een „sumarisimo" (allerkortst), proces bijeen was, wijst hier al op. Het bericht dat de ontvoerders bereid (Min. afname 100 liter - 20 ct. p. Itr.) UITSLUITEND contant Wij bezorgen ook op zaterdag. zouden zijn Beihl na twintig dagen weer op vrije voeten te stellen, is voor Spanje wel verrassend maar niet onwaarschijn lijk. Per slot van rekening hebben de ontvoerders nu ook wel gemerkt dat het regime allesbehalve van plan is zich van zijn vastgestelde koers bij het proces van Burgos te laten afbrengen. Als de ont voerders dus nog van de regering in Bona enige winst op het slachtoffer kun nen loskrijgen,, dan is dat een troostprijs. Het feit dat dit voor de Spaanse ETA en haar zetien leden voor de krijgsraad van Burgos een gevoelig verlies zal be tekenen, laat de ontvoerders waarschijn lijk koud. Een prestigeverlies voor de Spaanse ETA, die in afgelopen weken ongelooflijke propaganda heeft gekregen, is voor de ontvoerders geen probleem. Men herinnert eraan dat de Spaanse ETA vanaf het begin heeft verzekerd dat de ontvoerders leden zijn van een splinter groep die al lang uit de organisatie was gewezen. Hoe desastreus de situatie in de le vensmiddelensector moet zijn, blijkt uit een rcente brief van de Poolse partijleiding aan Brezjnev en Ulbricht met het dringende verzoek om voor lopig een kleinere vleesexport uit Po len voor lief te nemen. De reactie van Breznjev is onbekend, maar Ulbricht heeft geweigerd op dat verzoek in te gaan. Tussen de spandoeken, die tij dens de demonstraties in de Poolse havensteden zijn meegedragen, was dan ook de slogan: .Staakt de vlees export naar de DDR". In Szszecin is de afgelopen week een schip met vlees, dat bestemd was voor de DDR, door de demonstranten in brand gestoken. De nieuwe garnituur, die zondag aan de macht is gekomen, bestaat uit de zogenoemde „Maria Maartmensen" die bij de studenten in maart '68 een grote rol in het verzet tegen Gomoelka hebben gespeeld. Het is een coalitie van twee groepen: de technocraten wier exponent de nieuwe partijsecre taris Gierek is en de partizanen ofwel nationaal-communisten onder leiding van generaal Moczar, die zondag tot lid van het politbureau is benoemd. De oude garde rondom Gomoelka is vrijwel geheel afgezet, afgezien van twee politici, wier dagen volgens de berichten uit Warschau echter even eens zijn geteld: premier Cirankiewicz en minister van Buitenlandse Zaken Jedrychovski. In de nieuwe garnituur horen zij qua stijl en politieke achter grond in het geheel niet meer thuis. In maart '68 waren er al veel pamflet ten in omloop tegen deze twee, vooral tegen Jedrychovski. Maar zij moeten worden gehandhaafd in hun huidige functies tot het verdrag met de Bonds republiek is ondertekend. Minder res pijt zal, naar men in Warschau aan neemt. president Marian Spichalski hebben. Hij is zondag uit het polit bureau gezet en met een dergelijke smaad beladen, is het ondenkbaar dat hij als president van de staatsraad tra ditiegetrouw op 1 januari de bevolking via de tv zal toespreken. Er schijnt weinig twijfel aan te beslaan dat jaar als president zal aftreden. Spichalski nog voor het eind van bo jaar als president zal aftreden Hoe Gierek et- in zal slagen de Pool se economie uit zijn stagnatie te be vrijden, is voor buitenstaanders intus sen nog een raadsel. In tegenstelling tot 1956, toen Gomoelka over zulke briljante geesten beschikte als de eco nomen Oscar Lange en Michael Ka- lecki, die in Warschau een soort klein Cambridge vormden, zijn er nu geen competente specialisten meer. Het joodse intellect is verjaagd. Alles is gecentraliseerd. Gomoelka, die allesbe halve een economisch vakman is, heeft er in de laatste jaren meer en meer op gestaan alles zelf te beslissen. De maatregelen van de thans afge zette economisch expert Jaszczoek wa ren verward. Geen Poolse manager, laat staan een partijfunctionaris, be greep wat hij wilde. Men vermoedt dat het zondag benoemde politbureau lid Jaroszevicz Jaszczoek zal opvolgen. Maar aan de fundamenteel foute struc tuur van de Poolse economie zal ook hij weinig of niets kunnen veranderen. Zijn nieuwe partijleider Gierek heeft zondagavond in zijn tv-toespraak een wijziging in het vijfjarenplan beloofd. Dat kan niets anders betekenen dan een vermindering van de geplande in vesteringen. Maar een dergelijke ver mindering betekent een nieuwe infJa- tiegolf met de daarmee verbonden prijsverhogingen. De enige uitweg zou een radicale liberalisering zijn, maar pas als de partijpolitiek wordt gelibe raliseerd, kan men ook de economie vrijer gaan maken. Een politieke liberalisering is in Polen evenwel uitgesloten. Ten eerste omdat de „Maartmensen" geen libera len zijn, en de meeste nieuwe leden van het politbureau als Moczar en Olszovski zelfs uitgesproken doctrinair van instelling zjjn. Ten tweede omdat de consequentie van deze ernstige cri sis een nog nauwere binding aan de Sovjet-Unie betekent. Zowel in de Sovjet-Unie als in de DDR heerst er ernstige zorg om de situatie in Polen. Niet toevallig is twee dagen geleden in de DDR een loonsverhoging voor I maart '71 beloofd voor de slechtst betaalde groepen in de industrie. Voor de Oostduitse bureaucratie is een volksopstand zo vlak naast de grens een reden tot grote ongerustheid. Daarom zal de controle van de part ners van het Warschau-pact op de ont wikkelingen in Polen in de toekomst des te angstvalliger zijn. In Gierek hebben ze daarvoor een gehoorzame stadhouder gevonden. Gierek heeft vroeger in alles de koers van de partij gevolgd: hij heeft de invasie in Tsje choslo waki je goedgekeurd, hij heeft de anti-semitische campagne gesteund. De nieuwe partijleider is geen kleinere Apparatschik dan Gomoelka was, al leen veel intelligenter. Tegelijkertijd mist hij een academische opleiding Hij is een self-made-man, die zich als mijnwerker in de partij naar boven heeft gewerkt. Een werkelijk grondige kennis van de economie bezit Gierek niet. En dat is de werkelijke tragedie van het huidige Polen: dat er geen echte leiders en geen goede specialis ten meer te vinden zijn. De intelli gentsia is door 25 jaar zuiveringen, anti-semitisme, koersveranderingen en machtsconflicten blijkbaar geheel dood gebloed. Als consul Beihl vrijkomt, kan men snel „voorbeeldige" vonnissen in Burgos verwachten. De algemene toon van de regeringspropaganda, die zich al dagen lang uitput in verklaringen van nationale trots en minachting van de wereldopinie, is geen goed teken voor de zestien be klaagden. Zoals bekend zijn er zes doodstraffen en meer dan 700 jaren gevangenisstraf geëist. De vice-voorzitter van het kabinet admiraal Carrero Blanco, hield gister avond een ellenlange toespraak tot het parlement om de politieke toestand, zoals het regime die ziet, uiteen te zetten en de maatregelen van de regering, waaron der de beperkte noodtoestand te verkla ren. De binnenlandse orde in Spanje zal, „tot elke prijs" worden gehandhaafd. Blanco hekelde daarbij de „ondermijnen de acties van het internationale commu nisme" en rechtvaardigde de noodmaat regelen, die de regering begin december voor de Baskische provincie Guipuzcoa en vorige week maandag voor geheel Spanje afkondigde. De vice-premier zei dat de regering al les heeft gedaan en zal blijven doen wat in haar vermogen ligt om de Westduitse consul Eugen Beihl te redden. ADVERTENTIE 1) Hartig hapje: Toastje met stukje gemarineerde haring of rolmops. Garneren met tomaat. 2) Kippers: Zó op 't brood öf even bakken met mes puntje boter óf kort koken in bodempje water. 3) Bokking: Gefileerd of gesneden. Garneren met dun schijfje augurk. 4) Maatjesharing: In mootjes op toast (met stukje tomaat). Cocktail: 1 dl. room, 2 dl. tomatenketchup, 4 dl. mayonaise en naar <maak sherry of cognac. jUawvwwvvvuvvvvwvwwvwvvvvvvvvwvvnwwvvvvvvvvvvvvvvvwvvvwvvwvvvvvvvw/vww^^ "S

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1970 | | pagina 3