Algemene verontwaardiging over
doodvonnissen in Leningrad en Burgos
PROTESTTELEGRAMMEN NAAR
SOVJET-UNIE EN FRANCO
Snel
reageren
onderweg
door
melk
onderweg
Afblijven van Zaanstreek
en Zuidelijk Flevoland
1
Klachten zijn deels
maar niet gegrond
juist
QANK
Over Hembrug
vandaag weer
treinen
V oorzitter KO V
somber over
tekort aan
onderwijzers
Rijdt veilig met melk
Training van
Zuidmolukkers
in strijd met
de wet
Op Elbertsschool
in Zwolle is
goed werk
verricht
TWEE BRANDEN
IN DEN HAAG
Gedeputeerde Roelse tot Amsterdam
Hoofdstad moet
tempo sanering
maar vertragen
Klacht tegen
mr. Hiltermann
ongegrond
Behendigheidsspel
„Roulectro"
toegelaten
ONDERMINISTER WIERSMA AAN
GRONINGSE GEDETINEERDEN:
mm mmmmm, cheques
WOENSDAG 30 DECEMBER 1970
2
ONTSTELTENIS
STAATSSECRETARIS
Minister Polak:
(Van een onzer redacteuren)
HAARLEM. „De gemeente Am
sterdam moet met haar vingers van
de Zaanstreek en van Zuidelijk Flevo
land afblijven als zij op zoek gaat naar
ruimte om huizen te bouwen voor
Amsterdammers die in de eigen ge
meente niet meer terecht kunnen".
Dit zei gisteren de Noord-Hollandse
gedeputeerde mr. J. Roelse tijdens een
persconferentie in het Provinciehuis
in Haarlem. Hij reageerde op de nota
„Amsterdam behoeft woningproduc
tie in het gewest", die onlangs door
Amsterdam is uitgebracht.
Raad journalistiek:
Krakers mogen in pand
van AMRO-Bank blijven
Kerkelijk nieuws
GEEN MISBRUIK
m HFJSVÊBZEKERiNGEN
op hst N.S.-station van Haarlem,
geopend van maandag tot en met saterdag
van B tot 8 en op zondag van 9 tot 5
aan- en verkoop tegen de officiële, in de
dagbladen gepubliceerde koersen,
spaarrekeningen en deposito's.
'téi. 023- 327836 N u
IÏE GRENSWISSELKANTOREN N.V.
UTRECHT. De Nederlandse Spoor
wegen laten van vandaag af weer treinen
over de Hembrug rijden. Het oostelijk
spoordeel van de brug, die zoals bekend is,
op 18 december door een Russisch vracht
schip werd aangevaren, onderging dins
dagmiddag een soort vuurproef. Om de
brug te testen lieten de N.S. er een 200
ton zware ertstrein overheen denderen en
na onderzoek werd besloten het spoor
weer voor het treinverkeer vrij te geven.
Er komt een pendeldienst tussen Am
sterdam en Zaandam die in Zaandam
aansluit op de verbinding met Enkhuizen
en Purmerend. In plaats van zes rijden er
dan vier treinen per uur over de Hem
brug (twee in elke richting), maar daar
naast wordt de gewijzigde dienst via
Haarlem voor reizigers met bestem
mingen in de kop van Noord-Holland
gehandhaafd. De busdienst tussen Am-
sterdam-Sloterdijk en Zaandam wordt op
geheven.
ARNHEM. „De vooruitzichten voor de
aanwezigheid van voldoende onderwijzers,
een absolute voorwaarde voor verlaging
van de leerlingenschaal, zijn somber. Op
de pedagogische academies wordt van veel
kanten een beroep gedaan door het basis
onderwijs, het buitengewoon onderwijs, liet
voortgezet onderwijs en de werkende jon
geren. De eerste klas van de beroepsop
leiding van de pedagogische academies telt
20 percent minder studenten dan vorig
jaar. Wij zijn over deze teruggang veel
pessimistischer dan staatssecretaris Gros
heide".
Dit zei de voorzitter van het Katholiek
Onderwijzers Verbond, de heer Th. M.
Knippen, vanmorgen in de jaarvergadering
van het verbond. Hij noemde het nood
zakelijk dat de belangstelling van de havo
leerlingen voor de pedagogische academie
wordt gestimuleerd. Daarnaast zal het on
derwijs geven bij het basisonderwijs aan
trekkelijker gemaakt moeten worden.
Over het voorontwerp van de wet op het
basisonderwijs zei de heer Knippen, dat
deze nieuwe wet ingeklemd zit tussen de
kleuteronderwijswet en de wet op het
voortgezet onderwijs. Hij pleitte voor een
ontwerp waarin kleuter- en basisonderwijs
als één geheel geregeld worden, opdat
voor het kind een continu leerplan zal ont
staan.
In het basisonderwijs zijn vele duizenden
werkzaam wier opleiding niet gebaseerd
is geweest op de eisen die gesteld gaan
worden. Er is daarom een systeem van
her- en bijscholing nodig voor hen die
reeds langer in functie zijn. De heer
Knippen betreurde het dat de onderwijs
begroting voor 1971 geen duidelijke opzet
daarvoor bevat. Hij zei, dat de pedagogi
sche centra een tv-cursus gereed hebben
over veranderingen in het basisonderwijs.
Dit is mogelijk via de omroepbijdragen.
Wil het echter tot een radikale aanpak op
dit terrein komen, dan zal het ministerie
van onderwijs geld voor deze her- en bij
scholing beschikbaar moeten stellen, aldus
de heer Knippen.
ADVERTENTIE
(Van onze Amsterdamse redactie)
AMSTERDAM. Gelijksoortige, uit Amsterdam verzonden, protesttele
grammen bereiken vandaag de Spaanse dictator generaal Franco en de Op
perste Sovjet, het Russische parlement. Het zijn felle protesten tegen de
doodvonnissen die zijn uitgesproken over Baskische nationalisten en Rus
sische Joden.
Vijftienhonderd mensen ondertekenden gisteravond in de koopmansbeurs
in Amsterdam de telegrammen. Een in Nederland wonende Spaanse socia-
liste die met een groep gastarbeiders naar de vergadering was getogen, riep
met een nauwelijks bedwongen emotie in haar stem: „Vergeet niet ons
Spanje, vergeet ons niet". En zij schreeuwde de noodkreet uit: „Help".
De bejaarde minister van Staat, dr. Willem Drees, was ook naar de Koop
mansbeurs gekomen om zich bij het protest tegen de processen in Lenin
grad aan te sluiten. „Het huidige Rusland geeft de Joden niet eens de vry-
heid die de Joden in het Rusland van de Tsaren nog hadden, ondanks de po
groms." Ds. J. J. Buskes merkte op: „In een rechtsstaat hoef je geen vlieg
tuig te kapen om te gaan naar het land waar je gelukkig denkt te kunnen
zijn". Dr. Drees zei voorts nog onder meer: „Er is helemaal geen vliegtuig
gekaapt, er is zelfs geen poging toe gedaan". Het klonk hem merkwaardig in
de oren, dat de Russen van het proces in Burgos zeggen dat het daar „werk
van beulen" is. maar dat ze protesten tegen de processen in Leningrad „een
westerse hetze" noemen.
Kardinaal Alfrink had een boodschap
gestuurd naar de vergadering in de Koop
mansbeurs en toneelspeler Henk van Ul-
sen las voor uit het VN-handvest inzake
de rechten van de mens: „Dat een ieder het
recht heeft om te gaan naar het land waar
h(j heen wil, om een land ook te verlaten
en om in een land ook weer terug te keren".
Het telegram aan de Opperste Sovjet laakt
Rusland dat het Joden de weg verspert ais
zjj naar Israel willen.
Namens kardinaal Alfrink was mgr.
Ramselaar aanwezig. In de bijeenkomst
spraken voorts Ruslandkenner prof. dr.
K. van het Reve en studentenpastor pater
J. van Kilsdonk. De presentatie was in
handen van tv-medewerkster Netty Ro-
senfelt.
D'66 heeft dinsdagavond een telegram
naar het Spaanse staatshoofd gestuurd
waarin erop wordt aangedrongen gratie te
verlenen aan de veroordeelden in het Bur
gos-proces. Het telegram is verzonden na
mens het hoofdbestuur der partij De on
dertekenaars van het telegram zijn fractie
voorzitter Van Mierlo en partijvoorzitter
Beekmans.
De voorzitter van de KVP mr. Van der
Stee, heeft dinsdag in telegrammen aan de
ambassadeurs van de Sovjet-Unie en
Spanje namens de KVP ontsteltenis uitge
sproken over de vonnissen, die respectie
velijk in Leningrad en Burgos zijn uitge
sproken.
In het telegram aan de Russische am
bassadeur wordt onder meer gezegd: „De
KVP doet via uwe excellentie een dringend
beroep op de Sovjet-autoriteiten, tenmin
ste af te zien van het voltrekken van deze
doodvonnissen en ook ten opzichte van de
Joodse inwoners het recht op emigratie te
doen gelden".
(Van onze correspondent)
DEN HAAG Staatssecretaris Groshei
de van Onderwijs en Wetenschappen heeft
geantwoord op vragen van een drietal
Tweede-Kamerleden over de gang van za
ken op de Elbertsschool in Zwolle.
De staatssecretaris is van mening, dat de
ouders in de school een belangrijke plaats
kunnen innemen ter begeleiding van het
onderwijs. De wijze, waarop deze begelei
ding in de praktijk moet geschieden, is een
aangelegenheid die van school tot school
verschillend kan zijn. De beslissing over
inschakeling van de ouders is in de eerste
plaats een aangelegenheid van gemeente
bestuur of schoolbestuur,
De staatssecretaris is van mening, dat
door het personeel van de Elbertsschool in
overleg met de rijks- en gemeentelijke in
spectie goed werk is verricht. Verschil
van opvatting is ontstaan toen de indruk
ontstond, dat de ouders niet alleen ter
begeleiding van het onderwijs waren in
geschakeld, maar zelfstandig en niet onder
verantwoordelijkheid van een bevoegde
onderwijzer les gaven.
Dat aan het waarnemend hoofd daags na
de TV-uitzending door de wethouder van
Onderwijs van Zwolle te verstaan is ge
geven, dat voortzetting van deze onder
wijsmethoden een reden zou zijn tot ont
slag, wordt door de staatssecretaris ont
kennend beantwoord. De mogelijkheid van
ontslag is zelfs nimmer overwogen.
DEN HAAG. In de Van SHngelandt-
straat in Den Haag is in de afgelopen
nacht een door twee gezinnen bewoonde
dubbele bovenetage uitgebrand. De oor
zaak van de brand was een lekkende olie
kachel. De brandweer schat de schade op
25.000 gulden.
Waarschijnlijk door kortsluiting is een
parterreflat aan de Zuidlarenstraat in
Den Haag dinsdagavond volledig uitge
brand. De 71-jarige vrouw, die het huis
bewoonde, verloor hierbij haar voor een
groot deel uit antiek bestaande inboedel.
Haar juwelen werden door de vlammen
zo goed als waardeloos.
En in dat aan de Spaanse ambassadeur:
„Namens de KVP doe ik via uwe excellen
tie een dringend beroep op de Spaanse
autoriteiten, deze meedogenloze vonnissen
niet te laten voltrekken, in het belang van
de veroordeelde Basken en van het hele
Spaanse volk".
Het Tweede-Kamerlid Van der Spek
(PSP) heeft de minister van Buitenlandse
Zaken gevraagd of de regering bereid is al
haar invloed aan te wenden om de tenuit
voerlegging van met name de doodvonnis
sen, uitgesproken in het Burgos-proces, te
voorkomen en tevens haar scherpe afkeu
ring over de gang van zaken bij en rond
om het proces uit te spreken.
In twee moties heeft de Dordrechtse ge
meenteraad gisteravond zijn afschuw van
de vonnissen uitgesproken.
De actiegroep Fuego (vuur), waarin zich
onder meer Spaanse gastarbeiders, oud-
Span jestrijders en politieke jongerengroe-
peringen hebben verenigd houdt vanavond
(20.00 uur) in de Katholieke Studentenpa
rochie in Utrecht een protestbijeenkomst in
verband met de doodvonnissen in Burgos.
De Gorinchemse gemeenteraad heeft
gisteravond een motie aangenomen, waar
in de bevolking van deze stad wordt aan
geraden niet haar vakantie in Spanje of
Rusland door te brengen. De motie houdt
verder in dat de raad geschokt is door de
vonnissen.
(Van onze parlements redactie)
DEN HAAG. Training van eenheden
Zuidmolukkers voor militaire doeleinden
is in strijd met de Wet op de Weerbaar
heid. Dat heeft minister Polak van Justi
tie gisteravond meegedeeld in commen
taar op een reportage van AVRO's Tele-
vizier, waaruit bleek dat ergens in de
Achterhoek Ambonnezen een militaire op
leiding krijgen met de bedoeling hen te-
zijnertijd in de Zuid-Molukken te infiltre
ren om daar verzetscellen te vormen.
Uit interviews met de Ambonnezen
bleek dat zij over wapens beschikken en
zonodig bij acties in Nederland zelf zul
len worden ingezet. Het was gisteravond
nog niet bekend of er tegen de Zuidmo
lukkers zal worden opgetreden. De be
slissing daartoe moet het Openbaar Mini
sterie in Arnhem nemen.
99
Gedeputeerde Staten van Noord-Hol
land hebben het rapport met verbazing
zien verschijnen, maar zij zijn, blijkens
de woorden van mr. Roelse, duidelijk
niet van plan zich door Amsterdam van
de wijs te laten brengen.
Amsterdam is bijna volgebouwd. Am
sterdammers zullen elders onderdak moe
ten komen. De grote trek is in eerste aan
leg naar Groot-Purmerend en naar Groot-
Hoorn. Maar vóór 1980 zal Amsterdam
dan nóg 23.500 huizen in de provincie no
dig hebben om „overtollige" Amsterdam
mers een dak boven het hoofd te geven,
aldus het rapport.
Het provinciaal bestuur meent dat een
oplossing te vinden is in en nabij Enk
huizen, in Schagen en in Den Helder. Am
sterdam gelooft echter niet in een mas
sale overloop daarheen. In het rapport
wordt voorts gezegd dat de afstand en de
kwaliteit van de infrastructuur (wegen,
spoorwegen enz.) tussen deze gebieden en
het Noordzeekanaalgebied zo'n overloop
en het daarbij behorende reis-werkver-
keer in de weg staan.
Amsterdam ziet daarom meer in de
Zaanstreek en in Zuidelijk Flevoland
voor de oplossing van het probleem. Maar
gedeputeerde mr. Roelse zei, dat de Zaan
streek de ruimte zelf veel te hard nodig
heeft, met name voor de sanering die in
het gebied noodzakelijk is. Over Zuidelijk
Flevoland is afgesproken met het rijk dat,
na het beschikbaar komen van het gebied
in 1975, eerst gebouwd wordt voor de ge
meenten in het Gooi, die nu overvol zit
ten. Vóór 1980 zal Amsterdam daarom in
Zuidelijk Flevoland niet aan de beurt ko
men.
Het Provinciaal Bestuur is niet van
plan de denkbeelden van Amsterdam te
volgen. Het blijft bij de plannen die zich
eventueel tot Den Helder uitstrekken. Het
wil daarbij alles doen om te pogen het
rijk zo ver te krijgen dat het meewerkt
om de gebieden geschikt te maken voor
de opvang van de Amsterdammers, met
name waar het gaat om goede verbindin
gen.
„In het uiterste geval", zei mr. Roelse,
„zou Amsterdam wellicht kunnen kiezen
voor een wat tragere uitvoering van de
sanering van de negentiende-eeuw-
se buurten." De snel verkrottende stads-
gordel, die aan het eind van de vorige
eeuw werd gebouwd Dapperbuurt,
Pijp, Kinkerbuurt is één van de grote
zorgenkinderen van Amsterdam.
De ergste blokken worden met da
grond gelijkgemaakt, maar men krijgt er
nimmer even veel woningen voor
terug. De buurten zijn dichtbebouwd,
vaak met vóór- en achterwoningen in vier
lagen op elkaar aan één trap.
Met het oog op de gigantische kosten
vele miljarden guldens is de uitvoe
ring van de sanering over vele jaren uit
gesmeerd. Volgens mr. Roelse moet er
dan maar worden getemporiseerd als in
de provincie de oplossing niet kan wor
den gevonden. „Misschien zijn wij op dat
punt wat optimistischer dan Amsterdam",
zei hij.
AMSTERDAM. De Raad voor de
Journalistiek heeft de klacht van drs. J.
M. M. van der Pluym, hoofdredacteur van
De Volkskrant, tegen mr. G. B. J. Hilter
mann inzake door de laatste gebezigde
uitlatingen in een radiopraatje ongegrond
verklaard. De heer Hiltermann had op 12
oktober in zijn wekelijks radiopraatje
De Volkskrant „rondweg anti-semitisch,
althans anti-Israel" genoemd.
De zaak was, voordat op 12 januari de
klacht bij de Raad voor de Journalistiek
werd ingediend, al door de burgerlijke
réchter behandeld. In eerste instantie
wees de president van de rechtbank in
Amsterdam een vordering van drs. Van
der Pluym af. Mr. Hiltermann werd ech
ter door het gerechtshof veroordeeld om
in zijn eerstvolgende radiopraatje mede
te delen dat naar het oordeel van het hof
de uitlating, dat De Volkskrant anti-semi-
tisch is, achterwege had moeten blijven
daar zij geen rechtvaardiging vindt in de
berichtgeving van die krant.
De Raad voor de Journalistiek is niet
van mening, dat mr. Hiltermann met zijn
uitlating de waardigheid van de stand der
Nederlandse journalisten heeft geschaad.
Het is, wanneer hij naar zijn mening ge
vaarlijke ontwikkelingen in de voorlich
ting over het conflict in het Midden-Oos
ten ziet, zijn goed recht deze als journa
list te signaleren en te bestrijden.
Naar de mening van de raad zou hij er
echter verstandiger aan hebben gedaan
de uitlatingen, die wel misverstanden
moesten oproepen, achterwege te laten.
Drie van de sprekers tijdens de pro
testmeeting in Amsterdam (van links
naar rechts)pater van Kilsdonk,
oud-premier Drees en ds. Buskes.
DEN HAAG De Hagenaar J. J. Weiss-
man heeft van het gemeentebestuur van
Den Haag vergunning gekregen om het
door hem uitgevonden behendigheidsspel
Roulectro te exploiteren. Het spel zal In
Scheveningen gespeeld gaan worden.
De heer Weissman heeft de vergunning,
waarvoor hij drie jaar bezig is geweest,
gekregen, nadat de Haagse officier van ju
stitie, ambtenaren van het ministerie van
Justitie en de Haagse politie na een gron
dig onderzoek van Roulectro hun toestem
ming hadden gegeven. De deelnemers moe
ten een met een letter gemerkt kogeltje af
schieten dat via rails terecht komt op een
electrisch aangedreven schijf met vakjes
met de getallen 0 tot en met 36. Winnaar
is degene die in een serie van zes spellen
de meeste punten verzamelt.
AMSTERDAM. De kabouters hebben
dinsdag van de AMRO-bank toestemming
gekregen voorlopig in het op 24 december
gekraakte leegstaande AMRO-pand aan de
Keizersgracht in Amsterdam te bljjven wo
nen.
Na een hele dag onderhandelen heeft één
der opper-kabouters, André Schmidt, de
toestemming van de AMRO-bank verkre
gen voorlopig de drie gezinnen, waarvan
één met twee kinderen, twee kleuterleid
sters en twee alleenstaanden in het pand
te laten wonen.
Geref. Kerken.
Benoemd tot hulpprediker te Nieuwen-
dijk O. van Noort te Nijkerk. Aangenomen
naar Oldehove C. M. Verspuij aldaar.
DEN HAAG. De klachten over de
rechtspleging in het arrondissement Gro
ningen, die een aantal Groningse ge
detineerden ruim een maand geleden in
een brief hebben geuit, zijn door het mi
nisterie van Justitie onderzocht. De
klachten bleken voor een deel juist,
maar in het algemeen kon niet worden
geconcludeerd dat zij gegrond waren.
Een en ander komt naar voren in een
brief die de staatssecretaris van Justitie
Wiersma aan deg edetineerden heeft ge
stuurd.
Een belangrijk bezwaar van de brief
schrijvers, die namens alle gedetineer
den in het Groningse Huis van Bewaring
optraden, was dat te vaak voorlopige
hechtenis werd toegepast. Hoewel de
staatssecretaris geen algemene conclu
sies kan trekken, houdt hij het voor mo
gelijk dat men in Groningen een wat
straffer beleid heeft gevoerd bij de toe
passing van preventieve hechtenis, dan
de andere arrondissementen die vallen
onder het gerechtshof in Leeuwarden.
Gedeeltelijk juist was de bedenking,
dat de verdachten niet door de officier
van Justitie werden gehoord, voordat de
rechtercommissaris de vordering tot in
bewaringstelling behandelde. Inmiddels
heeft de procureur-generaal van het
Leeuwarder hof, mr. A. F. baron van
der Feltz, bevorderd dat dat niet meer
zal voorkomen.
Een andere klacht was, dat in Gronin
gen de preventieve hechtenis te lang
duurt. Mr. Wiersma kan ook hierover
niet tot een algemene slotsom komen,
wat hij motiveert met cijfermateriaal
over de eerste twee kwartalen van 1970.
In het eerste kwartaal zat landelijk 71,1
percent van de voorlopig gehechten kor
ter dan drie maanden in hechtenis; 25
percent zat langer dan drie maanden en
3,9 percent meer dan een half jaar. Voor
Groningen waren die percentages re
spectievelijk 51,9, 41 en 6. Het tweede
kwartaal waren de landelijke percenta
ges achtereenvolgens 65,3, 29,9 en 5,8.
Voor Groningen waren de cijfers 75,8,
20,8 en 3,4.
Niet is gebleken dat voorlopige hech
tenis is misbruikt door deze in feite te
laten fungeren als straf, aldus mr. Wiers
ma. Een andere klacht was, dat bij een
lang voorarrest vaak nog maar korte
tijd een werkelijke straf hoefde te wor
den uitgezeten. Dat betekent minder
kans op plaatsing in een inrichting aan
gepast aan de problematiek en omstan
digheden van de verdachte. „Dit is on
vermijdelijk indien de rechter een korte
vrijheidsstraf oplegt", schrijft de onder
minister.
Geklaagd was verder, dat de verdach
te niet altijd het recht op weerwoord
kreeg, dat de verschillende officieren
van Justitie een verschillend beleid voer
den bij het vorderen van inbewaring
stelling, en dat de advocaat niet altijd
aanwezig was bij de behandeling van de
zaak tijdens de voorlopige hechtenis en
het gerechtelijk vooronderzoek. De pro
cureur-generaal van het Leeuwarder hof
heeft deze opmerkingen doorgegeven
aan de rechtbank van Groningen en aan
de deken van de Orde van Advocaten in
Groningen. Van enig verschil in activi
teit ten aanzien van gekozen en toege
voegde raadslieden is overigens niets ge
bleken, aldus mr. Wiersma.
ADVERTENTIE
