Honderden guerrilla’s land uit gezet
SITUATIE IN JORDANIË
NOG ZEER GESPANNEN
Geblakerd Frans passagiersschip
Meer stakingen en
moorden in Polen
van
Bondskanselier Brandt wenst erkenning
van oost-politiek in de Verenigde Staten
Uitstel verwijdering
chemische wapens
Okinawa
VAN DAG TOT DAG
commentaar op actuele zaken
w
Ir’
Zalmanson
de behoefte
De industrie
en
Bezoek van Gierek geëist
Israel doet
luchtaanval
CDU en CSU blijven tegen
toenadering tot Moskou
Aardbeving op
West-Irian
Jarring naar
New York
terug
in beroep
LAATSTE NIEUWS
3
MAANDAG 11 JANUARI 1971
Volgens Palestijnen:
Eisen
Weinig veranderd
Actie in westen
Voorwaarde
Ramp
Niet verrast
(Van onze redacteur in Bonn)
BONN Bondskanselier Brandt en minister van Buitenlandse Zaken
Scheel zullen beiden bezoeken brengen aan de Verenigde Staten. Zij wensen
de indruk uit te wissen dat de regering-Nixon bezwaar maakt tegen de
voortvarende Oost-politiek van de Westduitsers. Die indruk is gewekt door
de oppositie in Bonn en benadrukt door enkele conservatieve Amerikaanse
politici.
„Verraad"
Cj^
(Van onze redacteur in Stockholm)
Diezelfde royale tijdspanne hanteert de
regering in Bonn voor de termijn waarin
een bevredigende regeling voor West-Ber-
lijn wordt verwacht. Voordat zo’n rege
ling bereikt is, of althans vaststaat, zal
Brandt de met Moskou en Warschau ge
sloten verdragen niet ter ratificering aan
het parlement voorleggen. Doel van de
reizen naar de VS is zonder twijfel, voor-
BEIROET (AFP) De Israëlische lucht
macht heeft Palestijnse bases gebombar
deerd op het moment dat de Jordaanse
artillerie tegen de basis in actie kwam.
Dit heeft het bureau van „El Fatah” in
Beiroet meegedeeld.
De bases liggen in het centrale deel van
de Jordaan-vallei.
zal duren is een eerste capitulatie van
de regering voor de bevolking.
JERUZALEM (Reuter-AFP) Dr. Gun
nar Jarring, de VN-bemiddelaar voor het
Midden-Oosten, is gisteren uit Israel naar
New York teruggekeerd met een reeks
Israëlische suggesties voor vrede die zullen
worden voorgelegd aan Egypte en Jorda
nië.
Als aanleiding voor zijn „public rela-
tions-reis” benut Brandt het in ontvangst
nemen van een ere-doctoraat aan de
universiteit van Yale. Scheel wil achter
eenvolgens Londen en Washington bezoe
ken. De tijdstippen schijnen nog niet vast
te staan. Voor de reis van de kanselier
gebruikte een regeringswoordvoerder het
afgelopen weekeinde de aanduiding „in
de eerste helft van dit jaar”.
TEL AVIV (Reuter) De 31-jarige Vulf
Zalmanson die vorige week door een
krijgsraad in de Sovjet-Unie tot tien jaar
gevangenisstraf werd veroordeeld wegens
zijan aandeel in een samenzwering om een
Russisch vliegtuig te kapen, gaat tegen
het vonnis in beroep. Dit heeft zijn vader
in een telefoongesprek vanuit Leningrad
met verwanten in Israel meegedeeld.
AMMAN/BEIROET (AFP, DPA en Reuter) Het Jordaanse leger heeft
gistermiddag 384 gewapende mannen van het Baka’a-vluchtelingenkamp
bij de Jordaanse hoofdstad naar de Syrische grens begeleid. Geen van hen
was Jordaniër. Dit heeft een woordvoerder van het ministerie van Binnen
landse Zaken in Amman gisteravond meegedeeld nadat de gehele dag
tegenstrijdige berichten de ronde hadden gedaan over gevechten waarbij
de Jordaanse strijdkrachten hard zouden zijn opgetreden. In Amman waren
gisteren kleine gewapende groepen slaags met het leger.
Het geblakerde Franse passagiers
schip „Antilles” dat bij het eiland
St. Vincent op een klip liep en in
brand vloog. Zoals gemeld konden
alle opvarenden worden gered.
Men wenst voorts meer namen te we
ten van de mensen die order hebben ge
geven het vuur op de demonstrerende ar
beiders te openen, waarbij velen werden
gedood. En bovendien eist men dat de
nieuwe partijchef Gierek een bezoek zal
brengen aan de scheepswerfarbeiders zo
dat een dialoog kan plaatsvinden tussen
de regering en werknemers.
De stakingen die voornamelijk bestaan
uit langzaamaan-acties waaronder de to
tale produktie lijdt, zullen worden voort
gezet todat de eisen zijn ingewilligd. In
Gdansk zijn tot dusverre meer dan der
tig politieagenten om het leven gebracht.
Hun lijken zijn teruggevonden, bijvoor
beeld gewikkeld in prikkeldraad in de
haven of opgehangen aan bomen en lan
taarnpalen, zo meldden deze berichten uit
Poolse bron.
Hetzelfde geldt voor Gdinia en Sopot
waarbij veel slachtoffers werden gemaakt
onder leerlingen van de politieschool in
Szitno die op ongewapende demonstre
rende arbeiders hebben geschoten. Een
woordvoerder van de communistische
partijleiding in Gdansk heeft bevestigd
dat 180 mensen in hechtenis zijn genomen
en voorgeleid zullen worden omdat ze
hebben deelgenomen aan de onlusten
voor Kerstmis. De aangekondigde prijs-
stop door het partij-orgaan Buna Lu
du evenals de regeringswisseling heeft
weinig veranderd in de totale situatie in
Polen, zo menen de meeste waarnemers.
Nieuwe moeilijkheden kunnen dan ook
worden verwacht.
STOCKHOLM. Op vrijdag 8 januari
begon in Warschau een economisch-we-
tenschappelijk congres, waaraan wordt
deelgenomen door achthonderd personen,
het grootste wetenschappelijke econo
mische congres sedert 1956. De bedoeling
is dat men enige verbetering weet te
brengen in de economische situatie van
het land. De prijzenstop die twee jaar
De regering onder Edward Gierek, die
naar men verwacht, binnenkort weer ver
anderd zal worden waarbij generaal
Mieczislav Moczar de overhand zal krij
gen, is er niet in geslaagd de bevolking
in het Poolse Oostzee-gebied tot rust te
brengen. Zweedse journalisten, die gis
teren terugkeerden, berichtten over voort
gezette stakingen op de scheepswerven
en moorden op politieagenten in de ste
den Gdansk, Sopot en Gdinia.
Om deze in feite gezonde relatie voor
eigen publiek in het juiste licht te plaat
sen, zal de regering in Bonn nu de ko
mende tijd, volgens een woordvoerder, de
nadruk leggen op haar goede betrekkin
gen met de Westelijke bondgenoten. Eind
deze maand zal Brandt er zijn traditio
nele visite aan de Franse president Pom
pidou voor kunnen gebruiken. Het is een
actie in het Westen, afgedwongen door
de oppositie en van belang voor de Oost-
politiek. Een afwijzing van de verdragen
met Moskou en Warschau (uit de tot dus
ver ingenomen standpunten blijkt dat
beide voor de oppositie onaanvaardbaar
zijn) in het parlement van Bonn is door
Wehner een ramp voor de Duitse politiek
en voor het streven naar ontspanning
genoemd.
geweld. Reeds vorige week zei men in
„gezaghebbende kring” te menen op de
hoogte te zijn van bijzonderheden over
de wijze waarop de Jordaanse regering
wil overgaan tot „langzame en methodi
sche uitschakeling van de guerrilla’s en
tot verdrijving uit al hun posities.”
TOKIO (Reuter). De Amerikaanse
militaire autoriteiten hebben vandaag het
begin van het verwijderen van 13.000 ton
chemische wapens waarbij zenuwgas
van een militaire basis op Okinawa
voor twee dagen uitgesteld. Dit meldt het
Japanse persbureau „Kyodo.”
De verantwoordelijke commandant, lui-
tenant-generaal James Lampart, heeft de
burgerlijke autoriteiten van de Rioekioe-
eilanden van dat besluit op de hoogte
gesteld.
Ondanks Amerikaanse verzekeringen
dat de wapens in hun huidige staat geen
schade kunnen veroorzaken hebben link
se organisaties op Okinawa gedreigd de
legervrachtauto’s te zullen tegenhouden
waarmee de eerste ladingen door dorpen
naar de haven Tengen zouden worden
vervoerd.
Vanochtend zou een begin zijn gemaakt
betrokken, is het in Bonn nog niet tot
een breuk tussen regering en oppositie
gekomen.
Aanvankelijk heeft de oppositie veel
betekenis gehecht aan de verzekering
van Brandt en Scheel dat de bevredigende
Berlijn-regeling voorwaarde is voor rati
ficering van de verdragen met Moskou
en Warschau. Nu is -daar echter een eigen
voorwaarde aan toegevoegd: het moet tot
ontspanning in de betrekking en tussen
de beide Duitslanden zijn gekomen.
Die ontspanning behoort tot de belang
rijke doeleinden van de regeringspolitiek.
De ervaring heeft echter geleerd dat ze
niet kan worden bereikt voordat de in
vloed van de toenadering tot andere Oost-
europese landen doorwerkt. Ze kan niet
als voorwaarde worden gesteld voor rati
ficering van de verdragen met Moskou en
Warschau, maar moet er het gevolg van
zijn. SPD-strateeg Wehner heeft er de
oppositie voor gewaarschuwd Ulbricht
min of meer het vetorecht voor ontspan
ning in Europa te geven.
komen. Volgens de laatste berichten
wordt er nog steeds gevochten.
Israëlische deskundigen op het gebied
van de Arabieren toonden zich niet ver
rast over de nieuwe uitbarstingen van
Moet het Nederlandse bedrijfsleven
door middel van voortdurende investerin
gen de spanning op de arbeidsmarkt be
vorderen? Wie deze vraag zó gesteld
krijgt, zal er zonder aarzelen nee op ant
woorden. Individueel voelt geen enkele
ondernemer daar veel voor. Want hij
kent de bijverschijnselen van die over
spanning maar al te goed.
Investeren zonder de zekerheid, dat de
daardoor geschapen nieuwe arbeidsplaat
sen ook bezet worden, is vragen om pro
blemen. Dat is touwtrekkerij om de beste
krachten. En als die niet meer beschik
baar zijn, moeten er maar buitenlanders
geïmporteerd worden, waarmee zich dan
nieuwe kwesties aandienen. Huisvesting
en maatschappelijke aanpassing zijn er
enkele van. En ondanks het feit dat er
duizenden buitenlanders in Nederland
werken, is het ons nog steeds niet gelukt
die vraagstukken op een humane manier
op te lossen.
Wat eraan gedaan zou kunnen worden,
weten sociologen en vakbewegingsfunc-
tionarissen wel te vertellen. Ze advise
ren: weeg de beslissingen tevoren goed
af. Investeer als het bedrijf behoed kan
worden voor een fatale concurrentieslag.
Maar doe het niet in het wilde weg, zodat
er overcapaciteit ontstaat. De afgelopen
weken heeft men dat NKV-voorzitter
Mertens kunnen horen zeggen. Kloos her
haalde het bij zijn afscheid van de vak
beweging tijdens het jubileumcongres in
Amsterdam.
En prof. dr. Hoefnagels besteedde er
aandacht aan tijdens het jongste congres
over „Het veranderend sociaal-politiek
klimaat in Nederland”, vorige week in
Utrecht. De socioloog ging in zijn filosofie
daarover verder dan de vakbewegings-
mensen. Hij zei: „Er wordt een beroep
gedaan op de werknemers om de moge
lijkheden van een overspannen arbeids
markt niet uit te buiten terwille van het
algemeen belang, terwijl niets is gedaan
om te voorkomen dat de werknemers aan
de bijna onweerstaanbare verleiding van
de overspannen arbeidsmarkt worden
blootgesteld. Sterker nog: de overspan
nen arbeidsmarkt is een gevolg van te
grote investeringen in het jongste verle
den, of van te lage lonen in voorafgaande
jaren. Dat is niet aan toeval te wijten,
maar aan het feit dat werkgelegenheid
maar een bijkomend effect is van inves
teringen, die op winstvooruitzichten zijn
tAAAAAAJW\AAAAAAAAAA/VW\AAAAAA/W\AAAAA/WWU\AAA/\AAAA/V\AAAAAA/V\AA/V\AAAAJWWWV\A/\^\AAAAAJW
gebaseerd”, aldus professor Hoefnagels.
In deze filosofie past het verwijt, dat
afgelopen zaterdag tijdens de Brabantse
NKV-kaderdag ook de werkgroep voor
een maatschappij-kritische vakbeweging
heeft gemaakt. Waarom moet de vakbe
weging zich beperken in eisen op het ge
bied van de koopkrachtverbetering, als
daar tegenover een opvallende behoeften
kwekerij van de industrie staat? Wanneer
de golf van reclame daarvan een afspie
geling is, dan komt het erop neer dat er
in Nederland geen volwaardige mensen
meer zijn, zolang ze zich niet op vaak in
fantiele wijze produkten laten aanpraten,
die niets meer met een evenwichtig be
stedingspatroon te maken hebben. En om
die produkten op de markt te kunnen
brengen zijn nu juist die investeringen
gedaan, die bijdragen aan spanning op
de arbeidsmarkt. De looneisen van de
vakbeweging worden dus geïnspireerd
door twee ontwikkelingen, die elkaar di
rect beïnvloeden. Ten eerste is er het uit
buiten van de spanning, die tot een even
wichtiger inkomensverdeling zou kunnen
leiden. En vervolgens heeft men te maken
met de onvolwaardigheidsidee die de
werknemer als consument wordt inge
stampt door de marktproduktie-beheer-
sende bedrijven.
Oud-werkgeversvoorzitter Bosma heeft
als Twents K.v.K.-voorzitter in zijn
nieuwjaarsrede gezegd, dat de onderne
ming de bron van de welvaart is. Op
zichzelf is daar niets tegen in te brengen.
Evenmin tegen de wetmatigheid, dat
overtrokken eisen voor bepaalde bedrijfs
takken rode cijfers betekenen die tot
werkloosheid, of zo men wil, tot vergro
ting van de arbeidsreserve kunnen lei
den. Maar waar het om gaat is, of die
welvaartsbronnen zich zó moeten ontwik
kelen, dat zij tegelijkertijd een aanslag
betekenen op de welstand van werkne
mers, die de gegevolgen van die investe
ringen zien leiden tot een bedreiging van
het leefmilieu.
Hier ligt een van de belangrijkste span
ningsvelden tussen werkgevers en werk
nemers, waaruit het merendeel van de
conflicten kan worden verklaard. Zolang
zij tegenover elkaar front zullen blijven
maken, zoals dat de laatste maanden is
gebeurd, zal ons land verder af glijden
naar het verstikkende moeras van de
schijnwelvaart, waarin geen plaats meer
is voor individueel geluk.
dat de beslissende parlementaire debatten
over de verdragen plaatshebben, persoon
lijk de indruk weg te nemen dat Nixon
niet achter de politiek van Brandt en
Scheel staat.
De komende dagen zal inmiddels de na
druk in de Westduitse politiek vooral lig
gen op reizen van CDU-politici. Oud-mi-
nister van Buitenlandse Zaken Schröder
vertrekt overmorgen naar Moskou. Bar-
zel, de oppositieleider in de Bondsdag,
reist volgende week naar Warschau. In
regeringskring koestert men echter niet
de illusie dat deze reizen een koerswijzi
ging in de politiek van CDU en CSU
zouden kunnen inluiden.
De bezwaren van de oppositie tegen de
„oost-politiek” zijn de laatste weken eer
der verscherpt. Vast staat dat de regering
in Bonn en de Westelijke Grote Drie
het erover eens zijn wat een „bevredi
gende Berlijn-regeling” dient in te hou
den. Alleen op dit punt, waarbij dus an
dere Westelijkem ogendheden direct zijn
tooiing van de Europese gemeenschap
beeft gedwarsboomd.
Dat misleidende beeld sluit in zekere
mate aan bij bedenkingen die in Wash
ington bestaan. De Bondsrepubliek was
Amerika’s trouwste bondgenoot in Euro
pa. De huidige regering ontplooit eigen
initiatieven, die niet tegen Amerikaanse
opvattingen behoeven in te gaan, maar in
een hoog tempo worden ontwikkeld en
een belangrijk object in Amerika’s bui
tenlandse politiek, Berlijn, mede beïn
vloeden. Voor Bonn is echter essentieel
wat voor de VS een onderdeel is van
een globale politiek. En Brandt heeft
haast (omdat hij vreest dat Ulbricht van
lang aarzelen zou kunnen profiteren) op
het moment dat de betrekkingen tussen
Washington en Moskou nu niet direct
hartelijker worden.
In politieke kringen in Jeruzalem zei
men dat Israel het initiatief heeft genomen
in de hervatte vredesbesprekingen en dat
het nu aan Cairo is zijn ideeën over een
regeling naar voren te brengen.
De besprekingen die Jarring gedurende
vijf uur met premier Golda Meir en minis
ter van Buitenlandse Zaken Abba Eban
heeft gevoerd, zijn strikt geheim gehou
den, maar volgens genoemde kringen heb
ben de Israëlische bewindslieden de VN-
bemiddelaar verzocht zich op de hoogte te
stellen van de standpunten van Cairo en
Amman over de precieze aard van een
toekomstige regeling.
Mevrouw Meir en Eban hebben er de
nadruk op gelegd dat Israel over alle
kwesties, de grenzen inbegrepen, wil pra
ten als Cairo en Amman aantonen dat zij
werkelijk vrede willen. Zij hebben Jarring
voorts gezegd dat Israel met de Arabische
landen wil samenwerken aan de oplossing
van het Palestijnse vluchtelingenprobleem
en dat zelfs voordat de eigenlijke vredes
onderhandelingen beginnen.
Ook zou zijn gesproken over de moge
lijkheden op verlenging van de wapenstil-
standstermijn die 5 februari afloopt.
met het vervoer van 150 ton mosterdgas
in artilleriegranaten. Langs de elf kilo
meter lange weg naar de kust verzamel
den zich in het weekeinde linkse studen
ten met helmen. De bevolking langs de
weg is niet overtuigd na de Amerikaanse
verklaring dat de granaten van 40 meter
hoogte kunnen vallen zonder dat zij ex
ploderen.
De VS hadden beloofd alle chemische
wapens van Okinawa te verwijderen al
vorens het eiland in 1972 aan Japan zal
worden teruggegeven.
De Israëlische deskundigen zijn er
van overtuigd dat het om een politiek
op lange termijn van koning Hoessein
gaat, die de komende maanden systema
tisch zal worden voortgezet en dat van
tijd tot tijd „concessies” zullen worden
gedaan om definitief afsnijden van Jor
danië van de andere Arabische regerin
gen te voorkomen. Succes zou de interna
tionale positie van Hoessein aanzienlijk
versterken.
PORT MORESBY (Reuter) Het noor
delijk deel van West-Irian is gistermorgen
getroffen door een aardbeving. Volgens het
nationaal informatiecentrum voor aardbe
vingen in Washington was de sterkte 8.1
op de open schaal van Richter.
Het epicentrum van de aardbeving ligt
Soekarnopoera, het voormalige Hollandia.
op ongeveer 240 kilometer ten zuiden van
Het getroffen kabied is dun bevolkt. Over
mogelijke schade is nog niets bekend.
Volgens de woordvoerder hadden de
mannen hun wapens mogen behouden en
waren zij in hun eigen voertuigen en 14
Jordaanse legerwagens naar de Syrische
grens gebracht.
Eerder op de dag had de regering be
kendgemaakt dat zij legervoertuigen naar
het kamp zond om 100 Syrische en Iraak-
se commando’s het land uit te zetten op
verzoek van de kampleiding.
In Beiroet deelde een woordvoerder van
„El Fatah” beweging mee dat honder
den mensen het kamp hadden verlaten
en in de richting van de door Israel be
zette Jordaan-oever trokken nadat het
kamp door tanks was omsingeld. Het le
ger had het vuur op hen geopend. De
woordvoerder zei gisteravond dat het
hoofdkwartier in Amman van het centra
le comité van de Organisatie voor de Be-
vrijding van Palestina gistermiddag was
aangevallen. Jordaanse artillerie be
schoot een aantal wijken van de hoofd
stad. Twee leden van inter-Arabische be-
middelingscommissie zouden zijn ge
wond. De commissie zou hebben beslo
ten het werk voorlopig op te schorten.
Nadat eerder Syrië had laten weten
„niet onverschillig” te kunnen blijven te
genover het Jordaanse militaire optreden
tegen de Palestijnen, sprak het Iraakse
Baas-bewind gisteravond van .Verraad
aan de bevrijding van Palestina.”
Volgens berichten uit Beiroet is de
hoofdweg van Amman naar Syrië door
Palestijnse commando’s versperd.
Volgens radio-Amman heeft premier
Wasfi Teil de leiders van het Baka’a-
kamp gisteren ontvangen en hun ver
zekerd dat de Jordaanse regering en het
volk georganiseerde Arabische comman-
do-actie steunt. Hij waarschuwde tegen in
filtranten. De premier vroeg om zelfbe
heersing. „De soldaten en commando’s
zijn onze broeders en zonen, en wat hen
schaadt, schaadt ons allen.”
Bahi Ladgham, voorzitter van de Ara
bische commissie die belast is met het
bewaren van de vrede tussen de Jordaan
se strijdkrachten en de Palestijnen, heeft
gisteravond om een onmiddellijk staakt
het vuren gevraagd. Hij noemde dit
een van de voorwaarden waarop hij zijn
missie zou voortzetten. Ladgham zal naar
Londen gaan om de jongste ontwikkelin
gen met koning Hoessein te bespreken,
die in de Britse hoofdstad in het zieken
huis ligt.
Volgens een woordvoerder van El Fa
tah werd in Amman tegen het middag
uur van alle kanten geschoten.
Correspondenten in Israel meldden dat
in de noordelijke Jordaan-vallei groot
scheepse Jordaanse leger bewegingen zijn
waargenomen. Men ver onderste’de dat
de Jordaniërs op zoek waren naar Fatah-
commando’s die zich in de dorpen daar
verborgen zouden houden.
President Anwar Sadat van Egypte
heeft de Arabische staatshoofden zater
dag verzocht afgevaardigden naar Am -
man te zenden te bespreking van de toe
stand in Jordanië.
De Arabische bemiddelaar Ladgham
zei dat premier Teil zich bereid heeft
verklaard vertegenwoordigers van alle
Arabische koningen en staatshoofden te
ontvangen.
Hij bevestigde berichten van „El Fa
tah” dat ongeveer 7.000 vluchtelingen
naar de door Israel bezette Jordaan-oe
ver stromen om aan de strijd te ont-
In haar harde oppositie tegen de rege-
ring-Brandt schildert de tegenpartij in
Bonn het beeld van een regime dat zich
mogelijk laat misbruiken in de wereld
politiek van de Sovjet-Unie.
Dat door de sociaal-democraten be
heerste regime zou bovendien geen ga
rantie bieden voor handhaving van de
nauwe banden van Duitsland met het
■Westen. Wie afgaat op uitlatingen van
CDU-politici zou bijvoorbeeld de indruk
kunnen krijgen dat Brandt en niet Pom
pidou eind vorig jaar de verdere vol-
De stakingen zullen worden voortgezet
tot aan drie etsen van de scheepswerf
arbeiders is voldaan. Het vrijlaten van
een ongekend aantal werfarbeiders, een
paar honderd schat men, die hebben
deelgenomen aan de broodrellen voor
Kerstmis.
X
ib 5*
