Toevoer naar Europa en Japan bedreigd
OLIEBESPREKINGEN IN
TEHERAN MISLUKT
NVV eist van
nieuw kabinet:
Filmcensuur in
Zuid-Afrika
DE STERRENHEMEL IN FEBRUARI
Nu rente tot
Polen verwacht spanning
op vergadering van
centraal comité
loonmaatregel
afschaffen
Per 1 juli 5
voor strokarton
Goudschat in
scheepswrak
Vertrouw
op dit label...
Uw vakantie
is het waard!
Betalingsconflict
Laat
uw vakantie
niet
bederven
door
tegenvallers
Let op het KLM-tourlabel
Het garandeert u een
zorgeloze vakantie.
Immers, vliegvakanties
voorzien van dit label zijn
samengesteld door de
vertrouwde reisorganisaties en
voldoen aan de door de KLM
gestelde normen: u vliegt per
KLM en u betaalt niet meer
dan de tour (zowel voordelige
als luxe-arrangementen)
werkelijk waard is.
verscherpt
bij buschauffeurs
/I
A
Resolutie tegen KNVTO
10
WOENSDAG 3 FEBRUARI 1971
I nterventie
T egenaanval
Druk van Perzië
„Uitvinder” wit spatbord
overleden
Nu ook controle op
particulieren
Valse 100-dollar-biljetten
J3
5
s
Nederlanders houden
van Spaanse zon
Dat is een hele zekerheid.
r a
NI
POOLSTER
Verandering
ƒ7*’1
ADVERTENTIE
(Van onze redactrice in Wenen)
satie van de inflatie
tours
PERTH (AP)
S
°RZO2V
HAAS
ADVERTENTIE
O
0
Bedragen van 1000,- of meer kunnen
morden gestort op postgiro nr. 200 000
van de Rijkspostspaarbank Amsterdam,
onder vermelding „8% nieuwe rekening
Formulieren en afrekening worden u
toegezonden
AMSTERDAM De Amsterdamse po
litie zoekt sinds dinsdagmiddag een man,
die ervan verdacht wordt valse 100-dollar-
biljetten uit te geven.
(Van onze correspondent)
VRIEZENVEEN. Op bijna 76-jarige
leeftijd is gisteren overleden de heer J.
C. M. Kruisinga, oud-notaris in Vriezen-
veen. Van hem is het idee afkomstig fiet
sen van een wit achterspatbord te voor
zien.
Om de kaart te richten, moet men haar
boven het hoofd houden en het noorden
(N) laten samenvallen met de noordelijke
horizon. De stand van de hemel is die op
15 februari om 20 uur. Voor vroegere tijd
stippen de kaart draaien, in de richting van
de wijzers van het uurwerk, voor latere
tijdstippen in tegenovergestelde richting.
De plaats van de maan is voor enkele tijd
stippen aangegeven. De getallen duiden de
dag van de maand aan. Ook de positie van
Saturnus (S) is aangegeven. De stippellijn
die door de Zwaan gaat, duidt de hartlijn
van de Melkweg aan. De andere gestip
pelde lijn, is de ekliptika (dierenriem of
zodiak); de Zon, de Maan en de belang
rijkste planeten bevinden zich steeds in de
omgeving van deze lijn.
WENEN. Sinds weken wacht Polen
in spanning op de uitgestelde plenaire
vergadering van het Centrale Comité, die
volgens de jongste berichten vandaag zou
beginnen. Alleen dit dralen wijst op de
moeilijke situatie waarin de partijleiding
zich bevindt.
Het was de eerste maal sinds het schip
in 1712 was gezonken op ongeveer 65 km
ten noorden van de monding van de Mur
chison rivier dat men er in geslaagd is
een gedeelte van de lading naar boven te
brengen.
John Rose uit Shenton Park, die naar
het wrak van „de Zuytdorp” heeft gedo
ken, vertelde dat er nog hopen goud en
munten aan boord van het schip zijn.
gang te brengen, moet er zwaar worden
geïnvesteerd.
Deze landen Algerië, Libië, Irak,
Iran, Saoedi-Arabië, Aboe Dhabi, Katar,
Koeweit Indonesië en Venezuela le
veren 85 pct. van de olie-export ter wereld
en West-Europa en Japan zijn praktisch
geheel van hun leveranties afhankelijk.
In West-Europa zou een oliereserve
voor ongeveer drie maanden zijn opge
bouwd, in Japan minder.
De Verenigde Staten, die toch heel wat
STADSKANAAL. De onderhandelin-
gen tussen de drie industriële bedrjjfs-
bonden ABC, CBC en St. Willibrordus met
de werkgevers in de stokartonindustrie
hebben tot overeenstemming geleid over
een verhoging van de Ionen met drie pro
cent per 1 januari 1971.
Bovendien zal de 400 gulden uitkering
ineens van 1970 verwerkt worden in de
lonen van 1971. Op 1 april volgt een loons
verhoging van 1% en op 1 juli nogmaals
een verhoging van 5%. Overeengekomen is
voorts, zo deelde de voorzitter van de Al
gemene Bedrijfsgroepen Centrale, de heer
W. Liefaart, mede, de vakantie voor iedere
werknemer uit te breiden met twee dagen.
De vakantietoeslag wordt opgetrokken
van 6,4 tot 7 pet. De leeftijd, waarop het
volle loon zal worden uitbetaald, is ver
laagd van 22 tot 21 jaar.
Om de reële inkomensverbetering van
3% veilig te stellen, is een indexerings-
clausule ingebouwd, waardoor de lonen bij
sterkere prijsstijgingen eventueel kunnen
worden aangepast.
TEHERAN (AP) De besprekingen over de olieprijs tussen de grote oliemaat
schappijen en de olieproducerende landen rond de Perzische Golf zijn gisteravond
afgebroken. Hierdoor is de bedreiging van de olievoorziening van Europa en Japan
sterker geworden. De onderhandelingsleider voor de oliemaatschappijen, de Engels
man Lord Strathalmond, zei „verschrikkelijk teleurgesteld” te zijn, temeer omdat
reeds vooruitgang werd geboekt. „De tijd was in ons nadeel”, zei hij. Hoewel de par
tijen nog lang geen overeenstemming hadden bereikt over het kernpunt van de onder-
handelingen de eis van de Arabische landen tot verhoging van de olieprijs per
barrel was voor de oliemaatschappijen het verkrijgen van afdoende garanties ter
verzekering van de gestage oliestroom het kardinale punt geworden.
De olieproducenten hadden begrip ge
toond voor de wens van de oliemaatschap
pijen, prijsopdrijving door het „afkijken”
van eikaars oliecontracten te vermijden
en zo een stabiele prijs te garanderen,
maar konden geen afdoende garanties
verschaffen. De maatschappijen beweer
den achteraf dat de olielanden er dit
jaar meer dan 700 miljoen dollar beter
van zouden zijn geworden als zij het ui
terste bod van de oliemaatschappijen had
den aanvaard. Dat extra-inkomen zou in
1975 1,6 miljard hebben bedragen, dank
zij periodieke prijsverhoging ter compen-
Duikers hebben aan
boord van een Nederlands schip, dat 259
jaar geleden voor de westkust van Austra
lië vergaan is. een grote hoeveelheid mun
ten gevonden, die een gezamenlijke waarde
van ongeveer 120.000 gulden hebben. Ook
werden een bronzen kanon een scheeps
klok en een antieke passer omhoog ge
bracht.
UTRECHT De vakbeweging zal van
het na de verkiezingen in april te vormen
kabinet bjj zjjn start eisen dat de „fel be
streden en als onwjjs gekarakteriseerde”
loonmaatregel ongedaan zal worden ge
maakt. Dit staat in een maandag door het
verbondsbestuur van het NVV uitgegeven
verklaring waarin wordt geconstateerd
dat de vakbeweging betrokken wordt in
discussies „die kennelijk de komende ver
kiezingsstrijd inluiden”.
postspaarbank
Voor 8% rekeningen geldt een
opzeggingstermijn van 48 maanden.
Het is echter ook mogelijk op deze
rekeningen geld op te nemen zonder
voorafgaande opzegging. Volledige
inlichtingen aan alle postkantoren.
In 1969 hebben 21.682.091 vakantiegan
gers de Spaanse zon opgezocht, zodat 1970
ten opzichte van 1969 een stijging van
11.2 percent te zien geeft
KAAPSTAD (Reuter). De Zuidafri-
kaanse regering heeft dinsdag een wets
ontwerp gepubliceerd ter aanvulling van
de wet op publicaties en amusement,
waarin de filmcensuur wordt uitgebreid
tot de particuliere vertoning van films.
Als het parlement dit wetsontwerp goed
keurt, mogen ook de beslissingen van de
raad voor de Filmkeuring ni«t meer in
het openbaar worden besproken.
Tot dusver was de filmkeuringsraad al
leen bevoegd films voor openbare verto
ning te verbieden, of te censuren. De
laatste jaren werden steeds meer films
verboden, onder meer „Bonnie and Cly
de”, en de meeste films van de Ameri
kaanse neger-acteur Sydney Poitier. De
meest voorkomende redenen om een film
te verbieden zijn gewelddadige scenes,
naakte scenes en „impopulaire politieke
onderwerpen”.
Door de verscherpte censuur van de
laatste tijd ontstond in de gegoede krin
gen de gewoonte om zelf films te impor
teren en deze thuis voor een besloten ge
zelschap te vertonen. Volgens het wets
ontwerp kunnen films nu ook voor parti
culiere vertoning verboden of gecensu
reerd worden.
Volgens waarnemers betekent de nieu
we bepaling dat de filmkeuringsraad nu
in het geheim zal moeten werken om
controle op particuliere vertoningen te
kunnen uitoefenen.
Een blad in Johannesburg. „The Star”
kritiseerde het wetsontwerp omdat het
een „kwade reuk van controle op gedach
ten” meebrengt. Terwijl de rest van de
wereld progressiever wordt op het gebied
van de vrijheid van meningsuiting, doet
de Zuidafrikaanse regering een stap te
rug. aldus het blad.
Het is nu de vraag of de sjah van Iran
zijn dreigement zal uitvoeren, vandaag
in de conferentie van alle olieprocuderen-
de landen (OPEC) aankondiging te doen
van de acties van zijn land.
Zegslieden hebben al laten dóórsche
meren dat Iran een wetsvoorstel op sta
pel heeft om naar Venezolaans voorbeeld
de belasting op inkomsten uit de olie
winning en de „posted price” voor olie
eenzijdig te verhogen.
Het is voorts mogelijk dat de sjah
steun gaat verlenen aan een eventuele
afsluiting van de olieleveranties aan het
westen door de OPEC-Ianden.
Het verbondsbestuur zegt dat het het
daarom gewenst acht nog eens met nadruk
te verwijzen naar de procedure rond het ac
tieprogram van de drie vakcentrales Be
oordeeld zal worden in hoeverre de poli
tieke partijen in hun verkiezingsprogram
ma’s de opvattingen van de vakbeweging,
neergelegd in het actieprogram, delen.
Ook wordt nog eens gewezen op het
standpunt van de vakcentrales dat het
nieuwe kabinet en de nieuwe kamerfracties
zullen worden beoordeeld op hun daden.
„Naar de mening van het NW zal het
program van elk kabinet, van welke sa
menstelling dit ook Is, moeten worden ge
toetst aan de wensen van de vakbeweging,
zoals dat ook met het huidige kabinet het
geval is’", aldus de verklaring. „Het NVV
acht het de eigen verantwoordelijkheid
van de politieke partijen uit te maken of
zij op een dergelijke basis regeringsver
antwoordelijkheid willen dragen en met
welke partner(s) zij dat het beste menen
te kunnen doen”, aldus het verbondsbe
stuur van het NW.
UTRECHT De Algemene Christelijke
Bond van Vervoerspersoneel is boos op de
K.N.V.T.O. Deze werkgeversorganisatie zou
namelijk een afspraak over een nabetaling
aan de buschauffeurs „op ergerlijke en
laakbare wijze” aantasten, door er op ver
schillende onderdelen van af te wijken. De
bedrijfsgroep wegvervoer van de A.C.B.V.
heeft maandag op een landelijke vergade
ring in Utrecht een resolutie aangenomen,
waarin afkeuring over de handelwijze van
de K.N.V.T.O. wordt uitgesproken. De
A.B.C.V. zal met de Nederlandse en katho
lieke bond van vervoerspersoneel overleg
gen, hoe de gemaakte afspraken landelijk
of per bedrijf toch kunnen worden gereali
seerd als de K.N.V.T.O. haar standpunt niet
herziet.
De nabetaling houdt verband met de
loonmaatregelen in het streekvervoer op
basis van het loonstructuurrapport van de
commissie-Erdhrink. Deze commissie kwam
tot de slotsom dat de werkzaamheden in
het streekvervoer en bij de gemeentelijke
vervoersbedrijven zo weinig van elkaar
afwijken, dat er geen grond is voor toon
verschillen. De bonden en de K.N.V.T.O.
zijn nu overeengekomen, dat de Inkomens
van de chauffeurs in het streekvervoer per
1 januari zullen worden opgetrokken tot
het gemiddelde inkomen bij de stedelijke
vervoersbedrijven.
Afgesproken werd, dat de onderhande
lingsresultaten voor de helft een terugwer
kende kracht zouden hebben tot 1 maart
1970. Rond de uitwerking van deze over
eenkomst doen zich nu moeilijkheden voor,
onder meer met betrekking tot de verreke
ning van de onregelmatigheidstoeslag en
het tegoed aan meritrating over 1970.
In de resolutie wordt ook aangedrongen
op een snelle afronding van het onderzoek
naar de beloning van het niet-rijdend per
soneel van de autobusdienstondernemingen,
opdat ook functie-indeling en belonings-
niveau van deze categorie werknemers
kunnen worden aangepast bij die van ver
gelijkbare groepen in de gemeentelijke be
drijven.
De vergadering keurde de voor het rij
dend personeel per 1 januari 1971 voorge
stelde loonmaatregelen goed.
Bovendien heeft hij op de vergadering
van het centrale comité een tegenaanval
te verwachten van de oude dogmatische
vleugel rondom Gomoelka. De berichten
dat de zieke en half blinde Gomoelka in
bed aan zijn rede voor het centrale co
mité werkt, mogen dan verzinsels van de
westelijke pers zijn, het is een feit, dat
het protest van de „rust-en-orde-lieden”
ook in Warschau steeds luider wordt. De
oude garde beschouwt het als een blas
femie, dat een communistische partijlei
der zich op discussies met rebelse arbei
ders inlaat en dat de communicatiekana
len binnen de partij nu plotseling van be
neden naar boven lopen in plaats van om
gekeerd.
Zonder twijfel zal deze vleugel zich op
de plenaire vergadering nog niet gewon
nen geven.
Het bericht over de onlusten in decem
ber en januari in de havensteden is een
van de belangrijkste punten op de agen
da. In de ogen van de bevolking zullen
de nieuwe leiders met dit bericht hun
politieke kaliber en de eerlijkheid van hun
bedoelingen moeten aantonen.
Gierek zal met een economisch concept
te voorschijn moeten komen, dat ener
zijds, althans halverwege aan de finan
ciële eisen van de arbeiders tegemoet
komt en dat anderzijds het land niet in
een totaal faillissement stort. De arbei
ders, door hun successen na de onlusten
zelfbewust geworden, zijn ongeduldig. Zij
willen concrete toezeggingen van het cen
trale comité. Nu heeft de partijleiding
weliswaar zeven miljard zloty vrijge
maakt om de laagste inkomensgroepen
en dat zijn niet de havenarbeiders die de
stakingen hebben georganiseerd een
compensatie voor de prijsverhogingen te
kunnen verzekeren, maar daarmee zijn
ook de laatste reserves verbruikt. Van de
„grote broer” in Moskou heeft hij geen
ondersteuning te verwachten. Om de vol
slagen gestagneerde produktie weer op
De onderhandelingen in Teheran waren
geopend met de eis van de producerende
landen om de „posted price” (basisprijs)
per barrel ruwe olie, thans 1,79 dollar,
te verhogen. Naar verluidt waren de olie
maatschappijen bereid om meer dan 202
dollarcent verhoging van de prijs te ac
cepteren, in ruil voor een vast akkoord
voor vijf jaar.
Een van de belangrijkste bezwaren te
gen vastgestelde prijzen was dat Irak en
Saoedi-Arabië de prijs voor olie die per
pijpleiding naar de Middellandse Zee
wordt vervoerd, vrij willen houden, in de
hoop een prijs te bedingen die in de buurt
komt van het eventueel akkoord tussen
Libië en de oliemaatschappijen.
De uiterst zware onderhandelingen in
Teheran vormden een duidelijke blijk van
verandering van het machtsevenwicht in
de olie-industrie. De producenten zijn
gaan beseffen dat de vraag naar hun
produkt sneller stijgt dan het aanbod.
Vorig jaar bleef de produktie ongeveer
een miljoen barrels per dag achter op de
ramingen. Dat kwam door een breuk in
de pijpleiding van Saoedi-Arabië naar de
Middellandse Zee, en door de opzette
lijke, door de regering afgedwongen,
vermindering van de produktie in Libië.
De schaarste werd verhevigd doordat
de Europese vraag een half miljoen bar
rels per dag sneller steeg dan verwacht
was.
Enorme hoeveelheden werden via Kaap
de Goede Hoop uit de Perzische Golf
naar Europa vervoerd. Er heerst een tekort
aan tankschepen en de vervoersprijzen
zijn met sprongen gestegen
De toekomstige ontwikkeling in Polen
biedt weinig perspectieven. De enige wer.
kelijke sanering: een drastische economi
sche liberalisering en onvermijdelijk
daarmee gepaard gaand een politieke li
beralisering is uitgesloten. Daarvoor ont
breekt Giérek niet alleen de moed maar
ook de intellectuele fantasie.
Dubcek’s tragedie heeft hem in deze
weken ongetwijfeld vaak voor ogen ge
staan. Niet toevallig liet hij de onrustige
bevolking dit weekend via het partijblad
van Stettin „Pagere” waarschuwen voor
tè vergaande hervormingen, die uiteinde
lijk het bestaan van Polen als natie op
het spel zouden zetten.
Men realiseert zich in Warschau maar
al te goed dat Moskou de situatie in Po
len als zo ernstig beschouwt, dat het tot
interventie bereid is als de gebeurtenis
sen van december zich zouden herhalen.
De nieuwe partijleider Gierek moet zich
met behulp van zijn technocraten van een
stabiele operatiebasis verzekeren, waar
bij hij de groeiende invloed van de re
validerende partizanen onder generaal
Moczar heeft te duchten. Dat Moczar, die
in december tot lid van het politbureau
werd gepromoveerd, niet stil zit bewijzen
de benoemingen van twee van zijn nauw
ste medewerkers in hoge posities: gene
raal Szlachric tot minister van Binnen
landse Zaken en Kroeczek tot voorzitter
van de vakvereniging. Giereks speelruim
te wordt hierdoor aanzienlijk beperkt.
van de oliemaatschappij-belangen verte
genwoordigen, zouden minder ernstig ge
troffen worden, omdat zij voor tweederde
in eigen behoeften voorzien.
Al eerder zijn de prijsonderhandelingen
tussen Libië en een verenigd front van 22
oliemaatschappijen mislukt zodat er
thans genoeg OPEC-lander zijn die een
harde koers zullen steunen. Libië, dat
uit de olie een valuta-reserve van onge
veer anderhalf miljard dollar heeft op
gebouwd, zou een afsluiting van de olie
kraan zeker een half jaar misschien wel
een jaar, kunnen uithouden.
T WGEL
Maan:
Volle maan op 10 februari om 8.41
Laatste kwartier op 18 februari om 13.14
Nieuwe maan op 25 februari om 10.49
DEN HAAG. Van de 24.099.791 toeris
ten die in 1970 een bezoek aan Spanje
hebben gebracht, waren naar schatting
900.000 Nederlanders, aldus heeft het
Spaanse Nationaal Bureau voor Vreem
delingenverkeer in Den Haag meegedeeld.
Mercurius, de planeet die altijd in de nabijheid van de
zon vertoeft en daardoor slechts zelden goed zichtbaar is,
zal ook deze maand vrijwel niet waarneembaar zijn.
Beter is het gesteld met Venus. Deze planeet schittert
met weergaloze helderheid aan de ochtendhemel en het
zal geen moeite kosten haar te onderscheiden. Venus is
thans de helderste „ster” aan het firmament en dat alleen
al staat toe haar zonder kans op vergissing te herkennen.
Men moet dus kijken voor zonsopkomst, boven de ooste
lijke horizon.
Mars, die met zijn roodachtige kleur, meteen aan de
Romeinse oorlogsgod herinnert, staat aan de morgen-
hemel, rechts van Venus. Mars is heel wat zwakker dan
Venus, het waarnemen kan echter geen grote problemen
scheppen.
Jupiter, de grootste planeet van ons zonnestelsel, is
eveneens ’s morgens waar te nemen. Jupiter bevindt zich
rechts van Mars en is iets helderder dan deze laatste.
Deze reuzenplaneet komt dag aan dag groter op, zodat
haar zichtbaarheidsduur toeneemt; ze schijnt helder-wit.
Saturnus, de planeet met de ring, is ’s avonds zichtbaar,
links van het sterrenbeeld Ram. Deze planeet is zwakker
dan Jupiter, want niet alleen is zij kleiner maar ook staat
zij verder weg. Men kan de planeet die ondanks alles
toch een vrij helder hemellichaam is toch redelijk ge
makkelijk opsporen. Vanzelfsprekend kan men met het
blote oog de ringen niet waarnemen, daarvoor is een
teleskoop vereist.
Na Jupiter is Saturnus de grootste planeet van ons
zonnestelsel. Er zijn nog twee andere reuzenplaneten in
ons zonnestelsel, namelijk Uranus en Neptunus, maar
deze zijn door hun enorme afstand niet met het blote
oog zichtbaar.
Op 2 februari stond de maan in conjunctie
(samenstand) met Saturnus. De halve maan
en de planeet vormen een mooi paar aan
de hemel.
Op 19 februari staat de bijna halve maan
bij de planeten Mars en Jupiter.
De volgende planeet waar de maan
„aankomt” is vanzelfsprekend Venus; dit
gebeurt op 22 februari. De maan doet zich
nu voor als een smalle sikkel.
Van 31 januari tot 28 februari lengen de
dagen met 1 uur en 35 minuten.
