OOK AAN
DE RODE
RIVIERA
DE PAREL DER KAUKASUS
STRAALT
DE GOU
DEN ZON
UIT EEN
AZUREN
HEMEL
kapitalistenhaast niet te betalen
SPOOR WEGEN ZIEN HUN „MINITRIPS” GROEIEN
„Proletarisch vakantieparadijs voor
E
23
WOENSDAG 3 FEBRUARI 1971
WEGWIJS *71
99
S Geen deviaties
Heinde en ver
O Wat is luxe?
Hemd van ’t lijf
Alles kan
Geen pop
De stranden aan de Kaukasische
Riviera zijn niet zo breed als bij
ons. Maar wel „gezellig”, in de
zin van erg druk. Ondanks dat
weinig burenruzies.
EVEN ER TUSSENUIT. Al is
het maar een weekeinde. Dat
breekt het jaar zo lekker. En het
stelt je in staat om minder ge
ïrriteerd alle ongemakken te
slikken die de welvaart ons on
gevraagd thuisbezorgt. Je kunt
er weer een tijdje tegen. Dat is
het grote nut van zo’n mentale
trimpartij. Wie vindt dat-ie er
ook aan toe is, moet er maar niet
te lang over nadenken. Ga naar
een van de driehonderd va-
kantie-trimstations en boek voor
een NS-trip. Er zijn tientallen
mogelijkheden. Winkelen in
Londen, wandelen in de stille
bossen van Twente, herademen
in Parijs of uitwaaien op Ter
schelling. U zegt het maar en
aan ieder willekeurig station
zorgen ze dat het in orde komt.
Vraag naar het krantje TRIP
TIPS en alles wijst zich vanzelf.
De prijzen? Die vallen beslist
niet tegen. Een lang weekeinde
met de TOR-lijn naar het
Zweedse Gotenburg hoeft niet
meer dan f 107 te kosten. En
voor f 45 zit je drie dagen in
Valkenburg, rustig buiten het
seizoen.
Mondain vertier is er niet veel.
Maar wel prima (en meestal
gratis) cultureel vermaak, zoals
b.v. prachtige koren die, stram
in de houding, matrozenliederen
en odes aan het socialistische
vaderland zingen.
WH
-
-
SOTSJI
JOHN BINDELS
THEO RUIJTER
SOTSJI IS niet alleen bekend om zijn
zonnige stranden maar ook om zijn 50
sanatoria en rusthuizen. Uit steden als
Londen, Praag, Frankfurt en Helsinki
worden speciale charter-vluchten ge
organiseerd voor mensen, die een rust
kuur willen ondergaan of voor hart- en
vaatziekten, reumatiek, enz. behandeld
willen worden. Voor vele Russen is zo’n
behandeling een normale zaak daar een
groot aantal bedrijven, vakbonden e.d.
beschikt over een eigen sanatorium of
rusthuis.
INTOURIST gaat er prat op in Sotsji
alle denkbare vormen van toerisme ont
wikkeld te hebben: van waterskiën en
jagen in de bergen tot excursies naar
staatsboerderijen, cruises op de Zwarte
Zee en bergtochten in de Kaukasus.
gaan. Het is ook niet ongewoon dat hier
een oudere man bij wijze van inter
mezzo een verhaal gaat vertellen, waar
slechts een klein groepje naar luistert.
Consumpties zijn er overigens niet te
krijgen en de zaak gaat al om half elf
dicht, waarna ieder gedwee zijns weegs
gaat.
maken, want hun hotels hebben in het
algemeen een rustig eigen strand, waar
de gasten met bussen heengebracht
worden.
jaar door klanten en kan daar zijn
vaste lasten en het hele exploitatie
plan op afzetten. Zo’n man weet dat-
ie er automatisch klanten bij krijgt.
Want wij, de Spoorwegen, zijn zo
veel als z’n garantiebewijs. Daarom
stellen wij ook eisen. Het is er ons
om begonnen de markt continue uit
te breiden. En dat kan alleen maar als
het produkt goed is. De klachten die
we tot nog toe hebben gehad, zijn
beslist niet zo verontrustend geweest,
dat we aan het systeem zouden moe
ten gaan twijfelen. Kinderachtig zijn
we er niet mee. Als een klant van
ons duidelijk wordt benadeeld, dan
kan-ie erop rekenen die schade tot
de laatste cent vergoed te krijgen.
We gaan zelfs nog veel verder. Een
echtpaar dat met ons naar de Taunus
reisde beleefde onderweg de pech
dat de man een galaanval kreeg. Hij
werd in het ziekenhuis opgenomen
en daar hebben wij alles voor hem
sen die hem heel vriendelijk te woord
staan, maar hem intussen van het kast
je naar de muur sturen.
dueel reizenden heeft Intourist een 100
reisroutes uitgestippeld. Ook automobi
listen kunnen een keus maken uit ver
schillende vaste trajecten. Hun wordt
geadviseerd, niet daarvan af te wijken,
omdat ze dan kans lopen terecht te
komen in gebieden waar geen campings
of benzinestations zijn. Bovendien zijn
er gedeelten van het land waar geen
toeristen mogen komen.
kels te koop is. Het begint je na een
tijdje echter wel te vervelen, wanneer
mensen je voortdurend letterlijk broek
en hemd van het lijf vragen, ook al
wordt er voor zo’n (spijker)broek 30
roebel geboden (gemiddeld maandloon:
120 roebel).
EEN TOERIST maakt het zich het ge
makkelijkst, wanneer hij met een ge
organiseerde groepsreis naar de Sovjet
Unie gaat. Het is bovendien de goed
koopste manier. Voor plm 600 gulden
kun je vanuit Nederland al een een
daagse vliegreis maken naar Moskou en
Sotsji.
Het aantal individuele toeristen dat
per auto, trein of vliegtuig reist neemt
de laatste tijd sterk toe. Zoals bekend,
dient iedereen van tevoren zijn reis
van dag tot dag uit te stippelen en
Intourist de no'dige reserveringen te
laten maken. Een voorwaarde voor het
krijgen van een visum. Eenmaal in de
Sovjet-Unie, kan men zijn visum laten
verlengen of de reis zoals die gepland
is wijzigen. In de praktijk blijkt dat
echter niet zo eenvoudig. Voor indivi-
Wie kennis wil maken met een wil
lekeurig doorsnee van de Russische be
volking, maakt met Sotsji geen slechte
keus. Dagelijks reizen tienduizenden
vakantiegangers af en aan, vooral per
trein. De meeste komen uit noordelijke
streken. Een nadeel is dat je een nogal
eenzijdig beeld krijgt van het leven in
de Sovjet-Unie. Men houdt hier nu
eenmaal vakantie en de manier waar
op verschilt niet veel van die waarop
dat in Zandvoort of aan het Garda-
meer gebeurt. Internationale spannin
gen, opstandige intellectuelen, politieke
problemen, alles lijkt aan de Zwarte
Zee oneindig ver weg.
DE RESTAURANTS in Sotsji (met
100.000 plaatsen) spelen een belangrijke
rol in het uitgaansleven. Dat geldt niet
zozeer voor de zelfbedieningsrestaurants
waar men in een lange rij moet staan
en zelf zijn eten uitzoekt, als wel voor
de grote, hel verlichte en duur aange
klede zalen, waar een band speelt en
men zich tussen het overvloedige eten
en drinken door op de dansvloer waagt.
Het publiek bestaat in hoofdzaak uit
keurig uitziende dames en heren. Veel
jongeren zie je er niet, omdat de prijzen
er aan de hoge kant zijn of omdat ze
zich er niet thuis voelen.
Voor lastige vragen of moeilijke dis
cussies hoeft de buitenlandse toerist
dan ook niet bang te zijn. Hij wordt
zeer voorkomend behandeld en kan op
alle service rekenen. Hij zal echter wel
heel wat geduld moeten hebben. Het
„even” wijzigen van een reis of het
even verlengen van een visum is er
niet bij. Intourist is nu eenmaal een ap
paraat dat wat moeilijk op gang komt,
als er iets ongewoons geregeld moet
worden. Wie speciale wensen heeft
komt terecht in een doolhof van men-
HOEWEL PLATEN van westerse pop
groepen in Rusland niet verkocht wor
den, zijn de belangrijkste groepen er
wel bekend. Vele jongeren hebben er
heel wat roebels (1 roebel is plus minus
4 gulden) voor over om dergelijke pla
ten te bemachtigen. Hetzelfde geldt
voor westerse kledij, die wat beter van
kwaliteit en ieder geval wat modieuzer
is dan wat in de meeste Russische win-
EEN VAN de beste manieren om be
trekkelijk goedkoop een vakantie in
Rusland door te brengen is het deel
nemen aan een cursus in de Russische
taal voor buitenlanders. Ook in Sotsji
worden ’s zomers dergelijke cursussen
gegeven, waarvoor alles inbegrepen
een deelnemersgeld van ongeveer
0,25 per dag gevraagd wordt. Een
bijkomend voordeel is bovendien dat
degenen die geen Russisch spreken zich
in korte tijd enigszins verstaanbaar le
ren maken. Dat is geen overbodige luxe,
aangezien de meeste Russen niet veel
meer dan een enkel woord Frans, Duits
of Engels spreken.
VOOR WIE het betalen kan is een
reis naar de Sovjet-Unie zeker de
moeite waard, al kan men natuurlijk
niet in een paar weken het grootste
land van de wereld met een bevolking
van 240 miljoen mensen leren kennen.
Men mag wel hopen zich een wat juis
ter en vollediger beeld van het land
te kunnen vormen. Trouwens, langza
merhand gaat een reis naar Rusland
voor steeds meer Nederlanders tot de
mogelijkheden behoren. De tijd dat je
gewoon een kaartje Amsterdam-Mos-
kou koopt om aldaar je slaapzak uit te
rollen op het Rode Plein of in een meer
landelijke omgeving, lijkt echter nog
tamelijk ver weg.
betaald, omdat-ie er niet voor ver
zekerd was. Maar even zo vrolijk
kwam de man later z’n reisgeld te
rugvragen omdat-ie „onderweg niet
goed geworden was”. Kijk, het is in
ons eigen belang dat wij onze reizi
gers de meest plezierige behande
ling garanderen. En als het eens een
keer mocht mislopen, want je kunt
er altijd in vliegen, dan zijn wij er
snel bij om de spelbreker uit ons
programma te schrappen. Grote
groepen kunnen daar overigens nooit
door benadeeld worden. Want wij
contracteren nooit een heel hotel. We
spreiden de zaak het liefst, waarbij
de ligging en de nummers vooraf
worden omschreven”.
In de zomer komen bekende orkesten,
toneel- en balletgroepen uit binnen- en
buitenland naar Sotsji en omgeving. Af
gezien van de grotere ruimten veelal in
de open lucht, beschikt elk sanatorium
over een eigen concertzaal. Op één
avond, zo werd me verteld, kunnen
120.000 mensen er een concert bijwonen.
POP-GROEPEN zoals wij die kennen
zijn trouwens dun gezaaid in de Sovjet
Unie. Leden van een pop-groep uit
Leningrad die in Sotsji optraden, ver
telden dat ze zich hoogstens twee
Engelstalige nummers konden veroor
loven, als ze niet zonder werk wilden
komen te zitten. In de show waarin ze
optraden speelden ze inderdaad de
meest uiteenlopende soorten muziek, al
dan niet ter begeleiding van verschil
lende artiesten.
ZIJN HET bij de Spoorwegen dan
filantropen? Dat bepaald niet. Maar
de minitrip- en tochtenexperts die
het eigen reisbureau TRANS bevol
ken, hebben wél kans gezien scherp
in de markt te komen. Ze hebben al
het materiaal, de verbindingen, het
hele verkoopapparaat en de propa-
INTOURIST schijnt soms te denken
dat een buitenlander in zeven sloten
tegelijk kan lopen, als hij niet door alle
mogelijke zorgen omringd wordt. Dat
komt ook tot uitdrukking in de relatief
hoge tarieven, zelfs in de toeristen
klasse, de laagste klasse na de luxe-
en eerste klas. Het is natuurlijk erg
mooi, als excursies, taxis enz. inbegre
pen zijn in de hotelprijs, maar voor heel
wat toeristen hoeft dat allemaal niet zo.
Het onderscheid in klassen en de luxe
waarmee de toerist of hij het wil of niet
wordt omgeven, lijken overigens enigs
zins in strijd met een maatschappij
waarvan verwacht mag worden dat
mensen er tot op zekere hoogte als ge
lijken behandeld worden. In tourist
manager Ershov denkt hier toch ander»
over: „Luxe is alleen voor hen die daar
behoefte aan hebben. In de luxe klasse
is 35 dollar per dag trouwens niet duur
voor alle diensten die verleend worden.
Als iemand veel verdient, dan moet hij
meer kunnen uitgeven dan een ander.
Wij hebben in de Sovjet Unie een mini
mum- maar geen maximumloon. Men
sen die in het noorden werken en arbei
ders in mijnen en staalfabrieken ver
dienen meer dan anderen. Met dat geld
kunnen ze doen wat ze willen.”
Groeiende markt.
DE TRANS-leiding verwacht dat
er ook bij de thans sterk groeiende
vakantiemarkt een groei voor de NS-
trips en vakantiereizen in zit van
15 tot 20 percent. Ze ziet de korte
vakantie als een aanvaard middel
om je geestelijk op te frissen. In de
afgelopen periode 1 oktober1 mei
hebben zo’n 20.000 mensen van de
NS-tripmogelijkheden gebruik ge
maakt. Dit seizoen zijn dat er al
13.500 geweest. De pieken liggen in
de herfstvakantie en rond kerstmis.
In het binnenland staan Zuid-Lim-
burg, Brussel, Terschelling en Twen
te het hoogst genoteerd. Bij de bui
tenlandse trips springt Londen (4
dagen per dagboot voor 127) eruit.
Opmerkelijk is ook de snel stijgende
belangstelling voor de NS-wandel-
tochten. De trein brengt je naar de
mooiste natuurgebieden van het
land, waar je nog verloren kunt lo
pen. Dat zoveel mensen van die aan
biedingen gebruik gaan maken, be
wijst voor de Spoorwegen dat Neder
land minder lui is dan het lijkt.
WIE ALLES van de NS-trips of
de langere reizen wil weten, hoeft
niets anders te doen dan naar het
dichtstbijzijnde station te gaan.
Daar ligt alle documentatie klaar. U
zult tussendoor ook best eens aan
een adempauze toe zijn. Waar wacht
u dan nog op? Keus maken en weg
wezen.
gandaruimte van de NS ter beschik
king. Daarom rollen er soms week-
eindprijzen uit, waarmee je bij wijze
van spreken anders maar net je ben
zine zou hebben kunnen betalen. Zo
vullen de Spoorwegen de „dalen” in
de Tijschema’s op. Er wordt gestreefd
naar een „optimale benutting” van
de mogelijkheden. De TRANS-kop-
stukken zeggen: „Wij hebben alles
wat ieder ander reisbureau ook heeft.
Maar we kunnen in feite veel meer.
Wie het niet goed doet, speelt bij ons
niet meer mee. Wij leggen strenge
maatstaven aan als het gaat om de
keuze van hotels. Dat moet ook wel,
want de man die het in Londen ver
bruit, kan daardoor onze markt in
Parijs verpesten. Daar zijn we ons
steeds van bewust als we met de
heren zaken gaan doen. Een hotelier
die met ons een contract maakt, weet
dat hij ook buiten het seizoen goed
komt te zitten. Hij krijgt het hele
De Russen geven er kennelijk de
voorkeur aan 's morgens in alle vroeg
te het strand op te zoeken. Sommige
stukken strand zijn zo vol dat je je een
weg moet banen tussen de etende,
kaartende of zo maar liggende mensen
door, wanneer je de zee in wilt. Er
staan zelfs mensen op hun gemak in
zee te lezen. Er moet echter bijgezegd
worden dat Sotsji niet over mooie bre
de zandstranden beschikt als bijvoor
beeld Nederland. Buitenlandse toeris
ten hoeven zich echter geen zorgen te
De restaurants sluiten om 12 uur, de
koffiehuizen met terras gaan al eer
der dicht. Slechts een enkele bar waar
met welkome buitenlandse valuta be
taald moet worden blijft langer open.
Zelfs een met veel tam tam aangekon-
digd „Carnaval” dat eind juli plaats
vond, ging tegen twaalven als een
nachtkaars uit.
HET AANTAL buitenlandse toeristen
in Sotsji nam in vier jaar toe van
24.000 (1965) tot 100.000 (1969). Ter ver
gelijking: in totaal werd de Sovjet Unie
in 1969 door 2 miljoen buitenlanders
bezocht. De meeste buitenlandse toe
risten die Sotsji bezochten komen uit
socialistische landen (65 pct). Van de
overige 35.000 toeristen kwam er slechts
een 700 uit Nederland. Dit jaar ziet het
er naar uit dat voor hét eerst de meer
derheid uit kapitalistische landen af
komstig is.
AMUSEMENT voor deze categorie
jongeren is er verder nauwelijks, be
halve de openlucht-dancing aan het
strand, waar avand aan avond grote
belangstelling is. ‘De muziek varieert
van wals en tango tot nummers van
de Beatles of wat daarvoor door moet
„KOM NAAR SOTSJI! De her
innering aan deze prachtige stad
van vreugde en gezondheid zal u
altijd bjjbltfven”. Een kreet uit een
van de vele, in bloemrijke taal ge
stelde folders, waarmee Rusland
reclame maakt voor zijn eigen „Ri
viera”. Sotsji is een van de groot
ste en meest geliefde badplaatsen
aan de Zwarte Zee. De gemiddelde
temperatuur tijdens de zomermaan
den schommelt tussen 23 en 25 gra
den Celsius. „Groter Sotsji” strekt
zich uit over een 140 km lange
kuststrook met een weelderige
vegetatie, ingeklemd tussen de
bergen van de Kaukasus en een
(nog) niet door vervuiling aange
taste zee.
7/
ek r v A
