NOORD-AFRIKA
o
sa
7 7
teas* v M
W -
Nieuw en boeiend
K
waar oost en west
elkaar ontmoeten
I
vakantieparadijs,
Wij
"3
IS I
WOENSDAG 3 FEBRUARI 1971
WEGWIJS ’71
Drenkplaats op de markt in Casablanca.
Afdmgen
Rabat: het imposante witte paleis waar eens Ben Joussef zetelde.
Taboe
Sluier en bumoes
Prijzen redelijk
Bultzitters
Rondreizen
-1
N NOORD-AFRIKA BEGINT een
„andere wereld”, de wereld van de
Islam. Zo diametraal „anders” dan
onze Westerse samenleving, dat althans het
Nederlandse „reiswezen” lang geaarzeld
heeft om dit kleurige wereldje in zijn va-
kantieprogramma’s op te nemen. En het is
dan ook nog maar hele tien jaar geleden
dat een overjarige Dakota lelijke eend
uit het toen nog prille nest van Martin’s
Air Charter met het eerste groepje Hol
landse toeristen via de Straat van Gibraltar
Afrika binnenfladderde: „donker Afrika”,
zoals dat toen nog heette. Een avontuur
lijke tocht die in de vroege ochtend op
Schiphol begon, in Madrid een nachtstop
maakte en vervolgens via Malaga naar
Tanger vloog.
Casablanca: „poeliers” met hun han
del op weg naar de markt. Links een
„herenmodemagazijn”. De koopwaar
hangt buiten onder het afdak.
Steegje in Casablanca’s „medina". De
westerse kledij verdringt hier langzaam
maar zeker de traditionele „burnoes’
(lang overkleed).
ÏR
3
V'i 7
!vy‘- d
iM.
i
-
JAN VAN BEEK
3
IN DIE PERIODE zwierf er een Nederlandse
gids door de kasbah, die in oen grijs verleden
een lied had geschreven. Dat stond op een krake
rige grammofoonplaat van 78 toeren. Wie hem
ooit gehoord heeft, zal sterven zonder zich te
kunnen herinneren wat erop stond. Het muzi
kale genie droeg deze plaat dag en nacht bij zich
om hem aan te bieden aan de Amerikaanse film
ster Betty Hutton, hoedster van de Woolworth-
miljoenen, die in die tijd een paleisje aan de
rand van de kasbah bewoonde. Hij was ervan
overtuigd dat hij haar en haar dollars zou ver
werven zodra zij eenmaal zijn 78 toeren zou
hebben uitgezeten. Het is niet bekend of het er
ooit van gekomen is.
Van dat moment af verscheen en verdween
Marokko uit de reisgidsen. Sedert enkele jaren
neemt het er een vaste plaats in. En Marokko
niet alleen. Ook Tunesië, dat door een vooruit
strevende toeristische politiek de andere landen
van de „Mogreb” (hetgeen „het Westen" be
tekent) aan het overvleugelen is.
WIE EENMAAL de oriëntaalse sfeer van het
andere werelddeel heeft geproefd, vindt het jam
mer dat een vakantie geen duizend en een nacht
duurt. Hij heeft er echter niet de schatten van
de grotten van Sesam voor nodig om er ten
minste twee of drie weken te blijven.
Prijsvergelijking in verschillende reisgidsen
leert, dat een vakantie in Marokko of Tunesië,
inclusief de langere vliegreis niet veel duurder
is dan een even lang verblijf in Zuid-Spanje of
aan de Italiaanse Riviera. Een jongerenreis naar
DOOR VRIJWEL alle reisbureaus worden ook
rondreizen door Tunesië of Marokko aangeboden:
zevendaagse trips, met nachtstops in verschei
dene plaatsen, die gemaakt kunnen worden aan
het einde, of aan het begin van een langer ver
blijf. In de eerste jaren van het massatoerisme
naar Spanje, lanceerde men aldaar ook rond
reizen. Nieuwe vakantieoorden moeten namelijk
een camping in Marokko kost 360 gulden; naar
een camping in Torremolinos kost 330 gulden.
Volwassenen kunnen met het vliegtuig voor
twee weken in een hotel in Bizerta (Tunesië) met
vol pension terecht voor 594 gulden, in Hamma-
met voor 642 gulden. Eenzelfde pakket voor
Tanger in Marokko varieert van 650 tot 750 gul
den.
Soortgelijke reizen, waarbij men wordt onder
gebracht in gelijkwaardige hotels kosten naar
Alassio (Italië) 589 gulden, Torremolinos (Spanje)
621 gulden en naar Sitges of Palma de Mallorca
rond 550 gulden.
Vooral in Tunesië zijn zeer goede klassehotels
en ook in de nieuwbouw is getracht, de sfeer van
het land zoveel mogelijk te bewaren. Vooral het
hotel Salem in Sousse, dat onlangs werd ge
opend, is een fraai voorbeeld van die architec
tuur. Veel hotels in Tunesië staan onder Euro
pese voornamelijk Zwitserse leiding.
door voortrekkers worden opengelegd. Voor hen
organiseert men trektochten, die weer verdwijnen
naarmate het toerisme naar die landen toe
neemt. Dan is het ook vrijwel niet meer mogelijk
om op verscheidene plaatsen voor slechts een
nacht logies te reserveren.
De rondreizen in de Mogreb zijn interessant.
In Marokko voert de reis naar Casablanca, Ra
bat, Meknes, Fez en Marakkesh, de meest be-
zienswaardige plaatsen van het land. In Tunesië
worden Kairouan, Gabes, Djerba, de oase van
Douz en Sousse aangedaan. Het zijn trips voor
mensen die niet van een rustige vakantie houden,
omdat zij zich willen voldrinken aan nieuwe er
varingen en nieuwe dingen. Omdat zij zich op
onbekend terrein begeven, geven zij nog de voor
keur aan een georganiseerde trektocht. Als Afri
ka meer wordt opengelegd, zullen zij met de
auto, de tent of de caravan gaan.
Hoewel de gesluierde vrouw tegenwoordig
dank zij de Marokkaanse gastarbeiders ook in
Europa is geïmporteerd, blijft zij een beziens
waardigheid. Anders is het om zelf een beziens
waardigheid te worden in een gebied waar alle
vrouwen haar sluier nog niet hebben afgelegd.
Het wordt echter steeds moeilijker om dergelijke
gebieden in de Mogreb te vinden. Men moet er
voor in de dorpen zijn, want de stedelijke bevol
king krijgt overwegend Westelijke kenmerken,
behalve dan m de oude binnensteden, die in Ma
rokko de „medina’s” worden genoemd, waar de
IN DE KASBAH is echter meer te doen dan
het kopen van een als ochtendjas te gebruiken
berberkleed. Dat de Mogreb uitmunt in bewerkt
leer en kunstig geslagen koper, was ongetwijfeld
bekend. Dat er hasjies te krijgen en te roken is
al wordt dat slechts oogluikend toegestaan
was eveneens bekend. Er is alles te koop (maar
wel: stevig afdingen) dat het land en zijn impor
teurs te bieden hebben en tegenwoordig zorgt
alleen de romantische, krotterige entourage er
nog voor dat het geen gewone supermarkt is. Het
enige dat niet te krijgen is, is alcohol; door de
Koran, de bijbel der moslims, verboden en even
verwerpelijk geacht als varkensvlees, gokken en
doodslag. Vier vrouwen mag de man volgens
deze schriftuur hebben, waar tegenover staat
dat hij vijfmaal per dag tot Allah moet bidden
en een vast percentage van zijn inkomsten aan
de armen moet schenken.
folklore van de bedeesdheid nog in ere wordt
gehouden. Aan de lengte van de sluier weten in
gewijden ras en staat van de draagster te onder
scheiden. De nomaden dragen als overkleed een
„burnoes”, de sadsbevolking kleedt zich in djel-
labah’s of kecheba’s. Te ingewikkeld om zich er
ernstig in te verdiepen, maar wel goed om te
onthouden als men in de nauwe straatjes van de
kasbah’s een dergelijk kleed wil kopen om er
thuis in de vroege ochtend de melkboer in open
te doen. Vraag dan naar een djellabah, die van
een fijnere stof geweven is en niet op een over
jarige jutezak lijkt.
WIE IN DE KASBAH’S in de dorpen wil foto
graferen, zal merken dat veel vrouwen soms
bruusk het hoofd afwenden en dat mannen soms
aanstalten maken om een aanval op uw camera
te doen. De moslim gelooft namelijk dat hij zijn
leven zal verkorten, wanneer hij wordt afgebeeld.
Telkens als er een portret van hem wordt ge
maakt, meent hij iets te verliezen. Door deze be
scheidenheid worden de vrouwen beslist niet ge
plaagd die in de vele nachtclubs de gasten ver
maken met het erotisch simulatiespel, dat buik
dans heet. Voor 25 gulden is dat spel te beleven,
compleet met kruizemuntthee en afgewisseld
door meestal homofiele jongleurs, die een voor
liefde vertonen voor acts met theekopjes en bel
letjes. Noord-Afrika is door het reiswezen heus
te laat ontdekt.
ER ZIJN onder vreemdelingen in de Mogreb
ontelbare barruzies geweest over de knellende
vraag of een kameel twee bulten heeft of één en
hoeveel een dromedaris er dan wel zou hebben.
Zinloze discussies omdat een dromedaris tenslotte
ook een kameel is en officieel „camelus drome-
darius” heet. Hij heeft echter slechts één bult en
van alle soortgenoten in de Mogreb is hij het
talrijkst
De Berbers, die de toeristen op een zanderig
stuk grond een kameelritje proberen aan te pra
ten, hebben voornamelijk dromedarissen in
dienst. Vreemdsoortige dieren, die de gekste in
wendige geluiden maken wanneer zij zich als
een gammele schommel op hun knokerige benen
verheffen. Dat gaat gepaard met het klotsen
van de interne watervoorraad die zij volgens de
boekjes meedragen, met boeren en blazen door
een wrak gebit, en met continu blaten alsof zij
hun last als een zeer zwaar leed te torsen heb
ben. Zo’n ritje loopt meestal uit op een acute
aanval van zeeziekte, maar voor de fotografische
herinnering dient men echter die kwelling wel
te ondergaan.
4-
•rt
’fcK
4
.1
-■«
'^8
■7 j
iiSWffli,»:. r.v, alii!; uuiiïiW
adilii'b -_ii 1 -
