Verzet tegen oude wetten in Hoe is het ontstaan VLIEGEN NAAR FLORIDA WAAR AUTO EN CARAVAN WACHTEN DRS. MAX VAN DEN BERG Nederlands jongste wethouder: „NIET BIJDRAAIEN, „Vaticaan van de Islam JEZELF BLIJVEN” Binnenkort ook voor Nederlanders A utogordelactie van Veilig Verkeer SAOEDI-ARABIË EIST VAN ONDERDANEN STRIKTE NALEVING VAN DE KORAN Of K M m WOENSDAG 10 FEBRÜARI 1$71 19 99 (Van onze redacteur in Beiroet) BEIROET In Saoedi-Arabië kan men nu in de gevangenis worden ge- Dit woord: WEETJE (Van een onzer redacteuren) heeft Dit (Van onze correspondent) Dit woord: RADIJS Dit woord: PAKET Dit woord: MAARSCHALK woord: RAPPELEMENT LEEFTIJD TEGEN GRONINGEN De 24-jarige drs. Max van den Berg, socioloog, sinds de laatste verkiezingen de jongste wet houder van Nederland, zit nu vijf maanden in de gemeentepolitiek. Hij sleutelt aan essentiële kanten van het wethoudersschap. Hij probeert zich uit te drukken in een taal die niet alleen verstaan wordt door secretares sen, hoofden van dienst en chefs de bureau. Na een serie raadszittingen heeft hij een flinke portie argwaan bij verontruste fracties weggenomen. Maar na vijf maanden is hij wel grote kisten sigaren gaan leegroken. „Het is een kwestie van af reageren. Je staat onder een enorm grote druk. Je moet vaak op je tenen lopen om alle informatie te krijgen”. van castrum: fort. Het ch&teau, het Engels Vrouwelijk protest Sigaretten VERGADERHOOFD” „DAT BROEKIEr MOGELIJKHEDEN OVERTREDERS zet wanneer men al te duidelijk in het openbaar een sigarettenmerk aan prijst. Meer dan de zorg om het toenemen van de longkanker lijkt het in Saoedi-Arabië echter te gaan om aan te tonen dat het volledig toepassen van de eeuwenoude wetten van de Koran ook in de moderne tijd zinvol is. Dat is de achtergrond van alle strafbepalingen ter beperking van de per soonlijke geneugten of wat als zodanig zou kunnen worden beschouwd. Speciaal het verbieden van de sigarettenreclame past in het streven van koning Feisal een moderne image op te bouwen voor het uiterst conserva tieve staatsbestel. Het is daarmee ook een uiting van de dwang, die op het gehele openbare leven rust, door Feisals streven zijn onderdanen meer volgens de wetten van de Koran te laten leven. AMSTERDAM Een trektocht door de Verenigde Staten met een caravan heeft het grote voordeel dat men de over het algemeen hoge hotel kosten ontloopt, zelf zijn route en rust bepaalt, weinig voor benzine be taalt. Al enige jaren bestaat de mo gelijkheid in Nederland te boeken voor een reis die op Schiphol begint en die leidt naar een Spaans oord dat moet worden bereikt met de auto die als onderdeel van de reis op het Spaanse vliegveld staat te wachten. Meer of minder een logisch vervolg daarop is de vliegreis waarbij op de luchthaven van aankomst een auto met caravan staan te wachten, maar in Nederland kon dat tot dusver nog niet, zo verzekerde de ANWB ons. VRIJHEID Auto en caravan staan voor u klaar in Florida. stemming heen trekt. i UTRECHT Nu per 1 januari auto gordels in nieuwe auto’s verplicht zijn ge worden, gaat Veilig Verkeer Nederland in april een actie houden om het gebruik van autogordels te stimuleren. Het Franse woord réprimande i? aan het Latijn ontleend en in die taa> is het een werkwoordsvorm Onder ee. culpa reprimenda verstond men een misstap die bestraft n oest worden On der invloed van het werkwoord man der met een a is réprimende tot ré- orimande geworden „Vooral in het begin heeft m’n leeftijd, ook in de raad, een heel duidelijke rol ge speeld. Aan ouderdom en ervaring wordt vaak een speciale kwaliteit toegekend. Niet zo zozeer argumenten spelen dan een rol, Docenten voor Cuba. Er bestaan plannen de wetenschappelijke contacten tussen Nederlandse universitaire instellingen en die in Cuba te intensiveren. De Cubaanse Academie van Wetenschappen en de uni- versiteit van Havanna hebben veel be langstelling voor korte cursussen van buitenlandse topdeskundigen. Er hebben zich reeds 20 wetenschappelijke mede werkers van de Universiteit van Amster dam aangemeld. De spanningen binnen de Groninger po litiek zijn soms zo groot dat het onduide lijk is of Max van den Berg de vier jaar zal volmaken. „Hij zal wel bij draaien. Hij wordt vast wel ingekapseld”, zeggen insi ders. Zelf zegt hij „Ik heb niet het gevoel dat ik ben bij- gedraaid in die zin dat ik voor die tijd andere dingen zei dan nu. De hele zaak is wel als een stoomwals over me heen ge gaan. Achteraf ben ik verbaasd dat ik niet plat ben geworden. In het kleine wereldje van zes wethouders heb je automatisch een bepaalde groepsdruk, een druk om er niet uit te vallen. Een afwijkend gedrag wordt negatief beloond en ik wijk af in gedra gingen en politieke meningen. Het valt me moeilijk om constant in de situatie van de „outcast” te leven. Er is onderling wel een plezierige verstandhouding, je kletst lek ker met elkaar Maar ik ben altijd wel de gene die in veel situaties anders denkt. An deren zijn gauw geneigd dat als halsstar righeid uit te leggen” Het streven de oude en harde wetten van de Koran aan het dagelijkse leven op te leggen is deel van de poging om bij alle vreemde invloeden de eigen Arabische identiteit te bewaren of om vreemde ideo logieën, als het communisme, te weren. Het is echter de vraag of Saoedi-Arabië nog voor lange tijd op deze manier kan door gaan omdat ook van binnenuit de tegen stand groeit. De oude wetten blijken door de intro- duktie van de TV overschreden te worden, zo ook het gebruik dat ongesluierde vrou wen niet op straat mogen komen. Stewar dessen van de Saoedi-Arabische lucht vaartmaatschappij protesteren dat zij bij het bereiken van de thuishaven plotseling weer hun zwarte habaya over de minirok moeten aanschieten en het masker voor hun gezicht, om vanaf het vliegveld naar huis te kunnen gaan. Ondanks de protesten wordt door de re gering nog verondersteld, dat iedere bur ger zich met veel genoegen aan de wetten houdt. Veeal doet men dat ook wel, gewoon omdat er geen alternatief is, of omdat hoge gevangenisstraffen dreigen. Om te kunnen genieten van alle vrij heden van het leven gaan daarom de rijke Saoediërs zo van tijd tot tijd eens „buiten” kijken en zetten dan in andere hoofdsteden van de Arabische wereld (vroeger Cairo, maar tegenwoordig vooral Beiroet) de bloe metjes buiten. Dat is dan een van de re denen dat daar zo’n weelderig nachtleven bestaat. Desondanks dringt mede hierdoor toch langzaam iets door van de vrijheden die elders worden getolereerd. Daarbij komt nog, dat ook Saoedi-Arabië de laatste jaren sociaal wordt ontwikkeld. Op dit punt nu komen de oude wetten en gebruiken van de Koran in conflict met de moderne tijd. Een maatregel als het verbieden van de si garettenreclame lijkt weinig problemen te zullen opleveren, omdat ze in de volle open baarheid zou moeten geschieden. Anders ligt het al met de uitvoering van het ver bod alcoholische dranken te importeren of zelfs maar te drinken op het grondgebied van Saoedi-Arabië. De verstedelijkte Be doeïen kent echter door zijn reizen buitens lands de aantrekkelijkheid van alcohol en hij wil die toch ook wel eens thuis drinken. Ondanks zware straffen is er een levendige smokkelhandel ontstaan, die de prijzen van alcoholische dranken tot meer dan het 10-voudige opjaagt. Honderd gulden voor een fles whiskey is niet uitzonderlijk. Lastiger nog wordt het handhaven van de oude gebruiken bjj het stimuleren van bent heeft alles wat je zegt of doet geen enkele inhoud. Veel mensen denken dat bij een bepaalde functie een representatief ge drag hoort. Dat is de vreemdste mening die ik ooit gehoord heb. Ik draag kleren die mij plezierig zitten. Als je jezelf bent, accepteert men je ook zonder meer. Je hebt snel contact, het loopt veel menselij ker dan wanneer je de bestuurlijke figuur uithangt die een waas om zich heen heeft. Ik ben altijd uiterst geconcentreerd en ge spannen. Tenslotte ga je met mensen om en je kunt er wel ontspannen bij zitten, maar als je die mensen daardoor schade doet, ben je op de verkeerde weg. Maar ik heb geleerd om allerlei situaties af te rea geren”. „Je moet er voor oppassen dat je geen vergaderhoofd wordt. Geen brei van woor den, van nietszeggendheid. Maar ik laat me ook niet in een ander pak stoppen, in een andere figuur veranderen. Dit is de enige manier waarop mensen je echt er varen. Ik ben gevraagd voor een Tweede-Ka- merlidmaatschap, voor het vice-voorzitter- schap van de partij. Maar ik wil dit wet houderschap minimaal vier jaar doen. Ik heb wel het gevoel dat het fout moet gaan. Het ging mij altijd te goed, tot de vijfde klas van het gymnasium. Toen ging het fout. Ik had een onvoldoende voor wis kunde. Daarna heb ik op een wonderbaar lijke manier kansen gekregen. De tenta mens sociologie gingen goed. Ik kreeg al lerlei functies. Maar ik heb niet het gevoel dat het succes me naar het hoofd gaat stij gen. Ik ben sterk gaan relativeren. Je weet dat je voor een stuk beleid op je tenen moet staan. Mij redenering is altijd ge weest: Het moet mogelijk zijn als wethou der een stuk vervreemding weg te nemen. Word je een vlag op de modderschuit of een bewieroker van het systeem, dan stap ik eruit. Maar als je di* acht jaar zou doen, moet je een klap van het bestuur mee krijgen. Je moet dan hele andere din gen gaan doen”. De laatste maanden is dit streven nog in kracht toegenomen. Koning Feisal ver dubbelde zijn inspanning om van zijn land het „Vaticaan” voor de Islamitische wereld te maken. Hjj is er reeds in geslaagd om, ondanks alle tegenstand van Egypte, het permanente secretariaat van de gezamen lijke islamitische landen binnen zjjn gren zen te krijgen. Bjj het bereiken van het zo begeerde doel moet Saoedi-Arabië uiter aard ook het voorbeeld geven, door de moslim-staat bjj uitstek te zjjn. Hoewel de Islam een groot deel van het openbare leven beheerst in de moslim wereld staat Saoedi-Arabië toch vrijwel alleen bij de pogingen de eeuwenoude wet ten van de Koran volledig toe te passen. Het heeft daartoe echter ook als enige ex tra mogelijkheden. Het land ligt geïsoleerd, gescheiden van de rest van de wereld door moeilijk doordringbare woestijnen en zee- en. Bovendien ligt in Saoedi-Arabië de heiligste bedevaartstad van de moslims, Mekka, waar iedereen in zijn vroomste V.V.N. laat momenteel een onderzoek in stellen naar het verschijnsel dat veel auto mobilisten wél gordels in hun wagen heb ben maar ze niet gebruiken. Dit onderzoek zal over enkele weken zijn voltooid. Tijdens de eerste maanden van dit jaar wprdt weer onder het motto „Gladde weg, pompend remmen” de actie „Banden en slippen” gehouden in samenwerking met de Centrale Politie-verkeerscommissie. In het voorjaar en de zomermaanden zal een actie worden gehouden, gericht op het weekendrecreatie- en vakantieverkeer In het najaar komt er een actie tegen door- rood-licht-rijden. maar wel het feit dat iemand allang mee loopt. Dat heeft tegen me gespeeld. Je hoorde. „Zo’n jonge vent!” „Je zag be zorgdheid en angst voor wat men vriende lijk het algemeen belang noemt. Je hebt een bepaalde kijk op de manier waarop mensen met elkaar leven. En afhankelijk daarvan bepaal je wat algemeen belang is. Je hoort heel veel mensen roepen: We staan hier allemaal in het belang van de gemeente. Maar wat is dat? Zo zegt ook iedereen: Ik vecht voor de democratie. Maar voor sommigen betekent dat de be staande orde instandhouden. Ik heb het er eigenlijk nooit bewust op aangestuurd om wethouder te worden. Maar je kom*- in een bepaalde ontwikke ling terecht, je vindt dat bepaalde dingen moeten gebeuren en dan kom je in een situatie dat anderen je naar voren gaan schuiven. Ik had graag Kamerlid willen worden. Dat is typisch politiek werk. Aan het wethouderschap kleeft het gevoel dat je doelpunten moet maken. Je krijgt de bal voor je voeten en dan moet je of in schieten of hem laten lopen met het risi co dat hij uitgaat. Maar ik heb geen mo ment het idee gehad dat ik me ga opoffe ren voor de natie. Het is gewoon leuk werk. „Je krijgt met vreselijk veel dingen te maken, je krijgt de meeste bonte toestan den op je bureau. En daar moet je dan over beslissen. Een erg groot deel van je tijd moet je besteden om al je gegevens te krijgen. Ik voel me vaak onzeker. Die on zekerheid moet je uiten tegen anderen. Je moet niet de geharde bestuurder spelen, je moet gewoon zeggen dat je het ook niet weet. Het is een verkeerd idee dat een wethouder alles moet weten. Met je onze kerheden aanvaardt men je ook veel meer. Als je niet eerlijk voor jezelf bent ga je er onderdoor”. Radijs is de verdikte rode of witte eetbare wortel van een bepaalde ge teelde plant. Zoals bij vele voortbreng selen van de natuur is de benaming in de verschillende delen van het land verschillend. In Groningen en Drente komt rodies voor, misschien onder in vloed van het woord rood. In andere streken zegt men randijs, een vorm die te vergelijken is met pampier naast papier. Voorlopig staat alleen Florida op het programma voor Nederland, maar over niet al te lange tijd kan men ook boe ken voor Zuid-Afrika. BOAC onderzoekt de mogelijkheden voor Canada, Austra lië en Nieuw-Zeeland. Op een (beperkt) aantal dagen van dit jaar vertrekt men om kwart voor negen van Schiphol naar Londen, vliegt daar om half twaalf weg en komt öm drie uur ’s middags plaatselijke tijd aan in Mia mi in Florida aan. Alleen al hierom zo aantrekkelijk, omdat Florida voor ver scheidene Amerikanen een Mekka is, en „In de raad hebben vooral de confessio nele partijen gezegd dat ze in mijn wet houderschap grote problemen zagen. Maar nu, na vier maanden, begint er iets van respect te komen. In het hele apparaat is nu niet meer te merken: „Dat broekie ne men we niet serieus”. En als je uit de linkse hoek komt, kom je gauw in een sfeer van vuile handen. Eigen kameraden zul len snel zeggen. „Nu zit-ie daar, nu is ie niet meer van ons”. Op de vraag of hij wethouder is gewor- De prijzen hangen af van het seizoen en van het aantal personen dat tegelijk boekt. Er zijn zowel groeps- als indivi duele reizen. Groepsreizen omvatten minimaal tien personen. Zij liggen over het algemeen tussen twee- en de drie duizend gulden. In sommige gevallen ook voor minder dan tweeduizend. Want naast de mogelijkheid een caravan te huren, kan een Ford Transit, uitgevoerd als „minihome” of een Plymouth vierper- soons dan wel stationcar met tent wor den gehuurd. Ook in deze gevallen is een volledige uitrusting aanwezig. Onder invloed van h°t woord '.•ompit ment dat het tegenovergestelde bete kent. is het uit het Frans overgenome? woord reprimande vervormd tot rap oelement In de volkstaal is rappele ment in de betekenis: berisping, stand je nog vrij verbreid, maar vroege? la het bestorven in de mond van dienst boden die van hun „mevrouw” ee? rappelement vreesden. omdat alle andere reizen naar de Ver enigde Staten die in Nederland beginnen naar Boston of New York gaan. Naar keus en prijs staat in Miami een Ply mouth van Avis of een overeenkomstige auto klaar met een Sprite Alpine of een Sprite Musketeen caravan (beide zijn op de RAI te bekijken). Daarmee heeft men dan veertien dagen volle vrijheid. De ca ravans zijn volledig ingericht. Het ar rangement is zodanig dat men alleen voor zijn eten en drinken hoeft te beta len, en voor de benzine vanaf het mo ment dat de in Miami volle tank leeg is. Het aantal kilometers in onbeperkt. In Monkey Jungle, 350 km. ten zuiden van Miami op de Florida Keys, zijn ruimschoots apen in de vrije natuur te bekijken, maar er zijn er zoveel dat er meer apen zijn die mensen bekijken. Aan de ingang van een ander nationaal park, Lion Country Safari, staat de waarschu wing „Trespassers will be eaten”, (over treders worden opgegeten), door leeu wen en andere dieren die uit Afrika zijn overgebracht als men uit de auto gaat. Er lopen voorts giraffen, olifanten en chimpansees rond. Verlenging van de verblijfsperiode van veertien dagen is mogelijk tegen bijbe taling. Dan kan aan de vakantieperiode een weekje van zonnen aan het strand van Miami of vissen langs de kust of op de Florida Keys worden toegevoegd. De Engelse Caravans International heeft in samenwerking met de eveneens Engelse luchtvaartmaatschappij BOAC een aantal van zulke reizen ontworpen, waarvoor binnenkort ook in Nederland kan worden geboekt. Op dit moment zijn de reisbureaus nog niet in het bezit van de documentatie die zij van BOAC ontvangen. Paket of packet is ook de afkorting van paketboot, oorspronkelijk een snel zeilend vaartuig, later een stoomboot bestemd om de zogenaamde brieven maal: de tas met brieven, over te brengen en die dan ook goederen en passagiers vervoerde. Vroeger voei tussen Alkmaar en Amsterdam de Alk- maar-Packet en op een vrachtauto las men: Gouda Paket. In het vormen van verkleinwoorden is het Nederlands bijzonder sterk. Wij drinken een kopje thee, of een glaasje wijn of een biertje en eten er een hapje bij, waarna we een straatje om gaan, dus een loopje maken En zo kan men doorgaan Van iemand die knap en handig is, zegt men dat hij zijn weetje wel weet. Hier staat het verkleinende achtervoegsel achter een werkwoordsstam. Het kan ook achter een telwoord komen: eerst waren we net z’n tweetjes, daarna met z’n drietjes. Achter een bijwoord staat het in een toetje voor: een nagerecht. I Soms voegt men het achtervoegsel I achter een woordgroep: een vergeet-1 mijnietje en een onderonsje zijn daar- van voorbeelden. Merkwaardig is dat het ook dient om te vervrouwelijken: een liefje, een blondje, een kennisje zijn allemaal meisjes. Het Nederlands heeft, evenals het Engels, waar men radish zegt, het woord radijs aan het Franse radis ontleend en dit komt van het Latijnse radix: wortel. Van dit radix is ook radikaal afgeleid. Men noemt iemand radikaal als hij geneigd is diep ingrij pende, dus tot de wortel reikende her vormingen in te voeren. Wat heeft Florida te bieden? In de eerste plaats natuurlijk Cape Kennedy. Tenzij er een belangrijke lancering op het programma van de NASA staat, zijn er ruimschoots mogelijkheden voor een bezoek. Vender het seaquarium in Miami (bezoek is bij de reis inbegrepen), een van de grootste tropische aquaria ter we reld, waar het leven onder de zeespiegel kan worden gadegeslagen door dikke ra men. Het Everglades National Park met zijn flamingo’s (die overigens ook in de Camargue in Zuid-Frankrijk te zien zijn), kaaimannen, panters, pelikanen, mangroven en palmen, alles in de vrije natuur. Een ander exceptioneel ver schijnsel van Florida zijn de talloze bron nen. Een van de grootste ter wereld is Silver Springs, die per dag twee-en-een- kwart miljard liter water opspuit. Er zijn woorden die langs de maat- I schappelijke ladder stijgen; andereI dalen. Van het eerste is maarschalkI een voorbeeld' het woord is samenge- steld uit maar, Engels mare, hetzelf- de als merrie en schalk dat nu: grap- penmaker betekent, maar vroeger: slaaf, dienaar Een maarschalk is dus eigenlijk een paardenknecht. Nu is het de titel van een hoge militair. De betekenis van het woord paket ontleend aan het Engelse packet of misschien aan het Franse pacquet, is natuurlijk: klein pak, pakje en het woord werd vooral gebezigd voor- pak je brieven of officiële bescheiden, dat voordat het werd verzonden, werd in gepakt en verzegeld Ook wordt het woord paket wel gebruikt voor een aantal samengebonden boeken, bij voorbeeld op een veiling. ,In je persoonlijk gedrag moet je ook consequent zijn Als je begint om wezen lijke dingen in je persoonlijk gedrag te ver anderen omwille van de publieke opinie, als je je haren anders knipt dan je prettig vindt dan zijn al je andere politieke doel stellingen lachwekkend. Als je jezelf niet de sociale ontwikkeling, omdat deze er veelal mee in tegenspraak zjjn. Vrouwen bijvoorbeeld mogen niet op het TV-scherm verschijnen, want dat is onzedig. Bij het uitzenden van instructieprogramma’s over babyverzorging kan de vrouw echter moeilijk vervangen worden door een man. Meende men eerst dat probleem te onder vangen door alleen de handen van de vrouw te tonen, bij een volledige en aan trekkelijke voorlichting, die door de Saoe- dische vrouwen wordt gewaardeerd, moet soms de vrouw wel helemaal in beeld ver schijnen. De mannen kan moeilijk worden verbo den tijdens het programma over babyver zorging naar de TV te kijken. Derhalve zien zij soms andere dan hun eigen vrouw- (en). Daar ligt het grote dilemma. Het omgekeerde vindt men bijvoor- I beeld in het woord kastelein dat ver- I want is met kasteel en dat dus oor- spronkelijk betekende: kasteelheer,; slotvoogd. Thans is het een ander woord voor herbergier. Het grond- woord is het Latijnse castellum ver- clein woord van castrum: Frans castte. den omdat hij het zo goed met de burger voor heeft of dat hij het alleen maar ver wil brengen, antwoordt Max van den Berg: „Niemand is in de politiek vrij van per soonlijke eerzucht. Er is niemand bij wie dat niet meespeelt. Ik heb politieke doel stellingen. Zodra ik merk dat het wethou derschap daarvoor niet een goed voertuig is aarzel ik geen moment die post te verla ten. Als ik op een gegeven moment dingen moet doen waarmee ik het oneens ben, zeg ik: „Van harte gegroet!” „Als mensen beweren: Geld is niet be langrijk, dan ben ik het daar niet mee eens. Je kunt het fijn of niet fijn vinden, maar geld is een middel om een stukje vrijheid te kopen. Maar het is ook een middel om je aan een onvrije situatie te binden. Binnen de sociale partijen is men voor een goeie verdeling van de inkomens. Veel mensen gingen op een gegeven mo ment roepen: Niet iedereen moet een auto hebben. Den Uyl zei toen dat het wél moest. Dat is hem erg kwalijk genomen, want denk eens aan de treurige toestand in de binnensteden. Maar de mensen ver geten steeds dat, zolang een kleine cate gorie als luxe een auto heeft, er niets aan de hand is. Maar als de massa een auto krijgt treedt men op. Datzelfde heb je nu ook met de bungalows. Als iedereen straks een bungalow bouwt, wordt het een troep. Maar dan moeten we nu al wetgevende maatregelen nemen en niet straks als de bungalow in het bereik van de massa komt. En waarom wil iedereen een auto hebben? Omdat je dan een stukje vrijheid krijgt, die je op andere manieren niet hebt. Wil je geen auto’s, dan moet je een openbaar ver voer hebben dat die vrijheid biedt”. Max van den Berg vertelt dat hij vrij stelling van dienst kreeg omdat hij wet houder is, „Maar anders had ik dienst ge weigerd”. „Je moet er als wethouder geen klucht van maken. Je moet aantonen dat je door de zaken heen wilt prikken, aantonen dat er in dit systeem toch heel wat mogelijk is’ W

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1971 | | pagina 19