Bodem geeft geheimen prijs
KANINEFATEN HADDEN
naar
Na bezoek van minister Malik aan Moskou
Sovjet-Unie hervat bouw van
staalfabriek in Indonesië
Rechters in Rome komen tijd en mensen te kort
„STAD” IN WESTLAND
Lochemse huisarts haalt
Schotse „oerkoeien”
Nederland
SU
in
Noord-Holland
Rietveld-huis in
Utrecht wordt
beschermd
Ruim 3000 processen geblokkeerd
Reclamair breidt
vloot uit
Weer „Toer-in”
DONDERDAG 18 FEBRUARI 1971
19
.STAD"
aandelen ter waarde van in totaal 35 miljoen gulden ontvangen.
Gezond verstand
Advies
(Van onze redacteur in Rome)
Hoge bedragen
Genua
Eén schrijfmachine
ROME De stad waar in Italië de
meeste misdaden worden gepleegd is
Genua, maar die waar ze het aller
minste raad weten met de berechting
is Rome. De uiterst trage gang van
zaken bij de rechtsbedeling is in Italië
spreekwoordelijk, maar de toestand
wordt inmiddels steeds erger.
CENTRALE
VERWARMING
DEN HAAG Bij het reeds enige
jaren durend bodemonderzoek in het
Westland is in een kas van een tuin
der tussen de slaplanten een bronzen
Romeinse militaire onderscheiding
gevonden, welke omstreeks het begin
van onze jaartelling moet zijn uit ge
reikt aan een Kaninefaat, die na
25 jaar dienst in de Romeinse legioe
nen terugkeerde naar zijn geboorte
grond en daar bij het bewerken van
de vruchtbare bodem zijn bronzen
medaille liet vallen
(Van een speciale medewerker)
DJAKARTA De Indonesische staalfabriek Trikora bij Tjlilegon (West-
Java) zal na vijf jaar verder worden afgebouwd. Bij het laatste bezoek van
minister Adam Malik aan Moskou is overeenstemming bereikt over de her
nieuwing van de Russische hulp met betrekking tot dit staalproject. De
eigenaresse van de Trikora staalfabriek P. T. Trikora zal deze over
dragen aan de P. T. Krakatau Steel, een door de Indonesische regering op
gerichte maatschappij naar Indonesisch recht en daarvoor 40 percent van de
-
Z/f
(Van onze correspondent)
V
Bij opgravingen in het Westland gevonden dikwandig aardewerk.
UTRECHT. Het huis, dat de archi
tect G. T. Rietveld in 1924 in opdracht
en in samenwerking met de thans 81-
jarige bewoonster mevr. Tr. Schröder-
Schrader in Utrecht bouwde, zal worden
beschermd. Hiertoe is de Stichting Riet-
veld-Schröderhuis opgericht, die het huis
weer in goede staat wil brengen en hou
den. Het is de bedoeling een andere be
stemming voor het pand te vinden.
voor de levering van materialen, appara
tuur en technici ook een regeringskrediet
van Djakarta nodig om de lokale arbeids
krachten te betalen, de grond en de bin
nenlandse materialen te kopen.
Plattegrond van een Romeins huis (gearceerd gedeelte) dat werd uitgebreid
tot een grote boerderij. Het plan bestaat het boerderijgedeelte in de authentieke
vorm te herbouwen.
Dr. Vouté is zeker een jaar of zeven
bezig geweest om de eerste twee exempla
ren van dit veeras ingevoerd te krijgen.
Aanvankelijk ondervond hij daarbij zeer
DE INDONESISCHE regering heeft sinds
dien herhaaldeljjk getracht voor de af bouw
van de staalfabriek, die inderdaad in de
toenemende behoefte aan staal voor de op
komende Indonesische industrie had kun
nen voorzien, hulp te kragen uit de Ver
enigde Staten en zelfs van de Nederlandse
Hoogovens.
ENIGE MAANDEN geleden wist minister
Adam Malik in Moskou een wijziging vaf)
dit afbetalings-akkoord te verkrijgen met
de concessie dat de Sovjet-Unie mee zou
mogen doen aan de ontginning van tin en
bauxiet en mogelijk nog andere mine
ralen uit Indonesische bodem.
Allen waren het erover eens dat de high
landers prachtige dieren zijn. Ze worden
beschreven als de meest originele vorm
van gedomesticeerde runderen. Het is het
sterkste vee dat bestaat. Het is absoluut
winterhard (mag nooit op stal staan), de
kalveren blijven bij de moeder en de moe-
derdieren worden dus niet gemolken. Het
is vleesvee bij uitstek.
ENSCHEDE. „Omdat ik het toevallig
leuk vond”, zo „verklaart” huisarts D.
Vouté uit Lochem zijn interesse in Schots
Hoogland-vee. Inmiddels zijn zoveel men
sen in Nederland enthousiast geworden
voor deze „oerkoeien”, dat is opgericht de
stichting „Highland-cattle in de Lage Lan
den”.
In Genua moet het allemaal nog erger
zijn. Van 1958 tot 1970 is het aantal mis
drijven van 15.871 gestegen tot 23.254. Dat
is een toename van 51 percent.
president Soekamo een enorm prestige
verlies hebben betekend hetgeen de gene
raals niet aandurfden.
Indonesië maakte van die gelegenheid
gebruik om mee te delen, dat het ook een
modus gevonden had om over rupiah-fond-
sen te kunnen beschikken die nodig zouden
zijn om de Russische hulp bij de afbouw
van de staalfabriek Trikora en andere
Russische projecten in Indonesië opnieuw
te verkrijgen.
De Russische toezegging om het werk
aan deze projecten weer te hervatten werd
in Djakarta ten onrechte voorgesteld als
een nieuwe toenaderingspoging van Mos
kou ten opzichte van Indonesië en een
grote diplomatieke overwinning voor mi
nister Adam Malik.
In de tweede helft van de eerste eeuw
is midden in de nederzetting een huis ge
bouwd, kennelijk een soort bestuurscen
trum. Het is later in gedeelten uitgebouwd
tot boerderij. Er werd zelfs een verwar-
mingssysteem aangelegd en een wand in
een grote woonkamer werd beschilderd
met een fraai bosgezicht.
Bij de aanleg van de aardgasleiding in
Schipluiden werden ook overblijfselen van
dergelijke boerderijen gevonden. Een tuin
der in Poeldijk waarschuwde de onderzoe
kers, dat hij bij het leggen van een leiding
door zijn kassen was gestoten op een oude
muur. Hij stond toe, dat tussen de slaplan
ten de spade in de grond werd gestoken.
Men ontdekte funderingen van een Ro
meins huis en tussen het puin lag de bron
zen Romeinse militaire onderscheiding.
De andere zestig percent van de aan
delen komen in bezit van het staatsbedrijf
Pertamina, dat dus in feite een bedrag
neertelt van Rp. 2.240 miljoen welke nodig
zijn om de fabriek af te bouwen.
De Russische kredietpolitiek aan ontwik
kelingslanden wordt op andere basis ge
geven dan bijvoorbeeld de projecthulp uit
de Verenigde Staten. Voor het opzetten
van een kunstmest- of cementfabriek in
een ontwikkelingsland, wordt door de Ver
enigde Staten zoals bekend een krediet-
bedrag vastgesteld, waaruit alle kosten die
voor de uitvoering van het project nodig
zijn volledig gedekt kunnen worden, met
inbegrip van de lonen van binnenlandse
arbeiders en aldaar te betrekken mate
rialen.
Het is dan ook begrijpelijk dat het een
goede Italiaanse gewoonte is geworden
om ruzies zoveel mogelijk onder elkaar
te schikken. Wie naar de rechter loopt,
weet namelijk nooit waar hij aan begint,
al kan deze toestand voor de gedaagde
wellicht ook aangename kansen hebben.
Die voortzetting van de hulp aan deze
projecten is nimmer afhankelijk gesteld
van de Indonesische bereidheid de betaling
van de schuld aan de Sovjet-Unie te doen
plaats vinden volgens het daartoe in 1966
tussen Djakarta en Moskou gesloten ak
koord.
In 1965 ontdekte een aantal amateurs,
leden van de Archeologische Werkgemeen
schap Nederland, naast de nieuwbouw
van de Rijswijkse wijk Steenvoorde Ro-
meins-inlandse bewoningssporen. De rijks-
dienst voor het Oudheidkundig Bodemon
derzoek verrichtte een proefonderzoek. Dit
onderzoek, dat werd geleid door drs. J.
Bloemers, archeoloog in Limburg, duurde
vier jaren.
In de weilanden van Rijswijk vonden hij
en zijn medewerkers tijdens een proefop-
graving de resten van een boerderijtje,
gebouwd in het midden van de eerste
eeuw. Het daarbij gevonden Romeinse aar
dewerk dateerde uit het jaar 50 na Chris
tus.
Russische hulp wordt echter in de vorm
van krediet alleen gegeven ten aanzien van
de te leveren apparatuur en technici. Het
loon van de arbeiders die in het ontwik
kelingsland zelf aangetrokken kunnen wor
den alsmede de materialen die niet nood
zakelijk uit het buitenland moeten komen,
zullen moeten worden bekostigd met gel
den die door de partners in het ontwikke
lingsland of de regering van dat land
opgebracht worden.
Voor de financiering van het staalproject
„Trikora" was naast een Russisch krediet
Als binnenkort de oude gevangenis „Re
gina Coeli” wordt opgeheven en de nieuwe
gevangenis buiten de stad in gebruik is
genomen, worden de ritten met de overja
rige auto’s voor de rechters nog langer
en tijdrovender.
Vakantiegangers en dagrecreanten kun
nen in de periode van 15 juni tot 15 juli
Onderzoekingen toonden echter aan, dat
de te hulp geroepen bedrijven voor de af
bouw van de fabriek bedragen vroegen die
vele malen meer was dan het bedrag
waarvoor de fabriek door de Russen zou
kunnen worden voltooid. Maar om op
nieuw Russische steun voor dat project te
kunnen krijgen, zou de Indonesische re
gering dat project eerst weer van de lijst
van Soekarno-prestige-projecten af moeten
halen. En dat zou voor het bewind van
president Soeharto bij het leven van ex-
Kort geleden heeft de Hoge Raad van
Italië beslist dat bij het vooronderzoek
de advokaat van de verdachte tegenwoor
dig mag zijn. Deze ingrijpende verandering
in het oude Italiaanse rechtsysteem is
natuurlijk zeer toe te juichen, maar het
brengt voor de rechters nieuwe vertra
gingen en complicaties in de afhande
ling van een geval met zich mee.
Twintig eeuwen oude funderingen van een Romeinse boerderij.
Dit huis is thans over de hele wereld
bekend. Het heeft zijn reputatie voorna
melijk aan een „nieuwe benadering van
de ruimte” te danken. Ook de vormgeving
en het gebruik van de materialen waren
toen hoogst oorspronkelijk. De stichting
zal zich tevens bezighouden met het op
zetten van een archief uit het in de loop
der jaren door mevr. Schröder verzamel
de documentatiemateriaal, dat van groot
belang is voor de geschiedenis van de
bouwkunst. Voor deze collectie wordt
eveneens naar een bestemming gezocht.
Een practicus, die had bedacht dat de
verdachten beter naar het paleis van ju
stitie konden worden gebracht, had buiten
de wet gerekend, die het vervoeren van
verdachten verbiedt anders dan voor een
confrontatie met getuigen of voor een
openbare rechtzitting.
Na de eerste positieve resultaten met
het fokken van de high-landers (er zijn al
twee kalveren geboren) is ook reeds een
eigen blad uitgegeven: „Highland broeders
journaal” Het is duidelijk dat het zeer
exclusieve dieren zijn, die sinds kort rond
stappen in de weilanden van de familie
Prinsen bij de Johannahoeve in Barchem.
Als de rechters naar de gevangenis wil
len rijden voor ondervraging of naar zie
kenhuizen waar boeven liggen die elkaar
half dood hebben geslagen, zijn er maar
enkele, negen jaar oude, automobielen
beschikbaar.
veel ambtelijke moeilijkheden waarbij in
een beslissend stadium, op het moment dat
de dieren eindelijk in Rotterdam arriveer
den, zelfs een telefoontje kwam dat de
dieren zouden worden doodgeschoten of te
ruggezonden omdat de papierwinkel niet
helemaal klopte. Na veel heen en weer ge
praat konden de highlanders tenslotte op
Hemelvaartsdag 1970 de reis naar Bar
chem ondernemen. Daarna kwamen de
highlanders snel in het nieuws. En onder
het genot van Schotse whisky volgde ook
een wat genoemd wordt „samenscholing
van obligatiehouders”.
Dat komt niet alleen door de wet op
de echtscheiding, die de rechters met hon
derdduizenden aanvragen overstroomt,
want dat is civiel recht en wie met straf
recht in aanraking komt en in de gevan
genis belandt, kan lang wachten voor hij
aan de beurt is.
In 1964 was dicht bij de opgravings-
plaats een Romeinse mijlpaal gevonden,
daterend uit de eerste helft van de derde I
eeuw. De tekst op deze paal wees uit, dat
in dit gebied een „stad” van de Kanine-
faten moet hebben gelegen. Uit het gevon
den aardewerk concludeerde men, dat de
Kaninefaten wel eens identiek konden zijn
aan de Friezen, maar zekerheid verkreeg
men niet. Na moeizaam graaf- en speur
werk ontdekte men nog overblijfselen van
een aantal boerderijtjes, welke samen een
nederzetting hadden gevormd, welke om
geven was door een sloot, in het midden
van de tweede eeuw gegraven. Tegen het
einde van de tweede eeuw moet een twee
de omgevende sloot gegraven zijn, waar
door de nederzetting een rechthoekig pa
troon kreeg. Hierbij is duidelijk de Ro
meinse invloed te zien op de aanleg van de
nederzetting. Romeinse soldaten legden
hun nederzettingen en legerplaatsen in een
zuiver rechthoekig patroon aan. Derge
lijke rechthoekige nederzettingen had men
al eerder in Drente gevonden.
De Rijswijkse nederzetting bleek na ja
ren graven echter veel groter te zijn dan
een Romeinse legerplaats. Totaal heeft
men 25 hectare kunnen onderzoeken, maar
de nederzetting uit de eerste eeuwen na
het begin van de jaartelling moet veel gro
ter zijn geweest. Dit is echter door de
bouw van honderden huizen op het terrein
niet meer na te gaan.
HILVERSUM. Het luchtreclamebe
drijf Reclamair NV (dochter van Mar
tinair Holland) zal zijn vloot van zes Pi
per Super Cubs deze zomer geleidelijk
aan uitbreiden tot twaalf.
Met de twaalf lichte vliegtuigen van
dit type verwacht men aan de sterk stij
gende vraag naar luchtreclame in het Ko
mende jaar te voldoen.
Het afgelopen jaar maakte Reclamair
een recordaantal vlieguren van 2400. De
zes in Frankrijk aangekochte Piper Su
per Cubs worden evenals het al in dienst
zijnde zestal uitgerust met radio en vol
doen aan dezelfde hoge technische eisen.
Het technisch onderhoud wordt gedeel
telijk in eigen bedrijf en gedeeltelijk bij
Martinair uitgevoend.
HAARLEM. Evenals voorgaande ja
ren is in Noord-Holland in samenwerking
tussen de Culturele Raad, de Economi
sche Technologische Dienst en de VW
in deze provincie een toeristisch project
opgezet onder de naam „Toer-in Noord-
Holland”.
Archeologen zijn reeds enige tijd bezig
met een onderzoek naar de Romeins-in-
landse bewoning in het westen van ons
land. Daarbij zijn al zeer veel Romeinse
bewoningssporen aan het licht gekomen.
Binnen enkele jaren zal een stukje van
de Romeinse geschiedenis in Rijswijk wel
eens een grote toeristische trekpleister
kunnen worden. Op daar gevonden resten
in een park, dat tussen Rijswijk en Delft
wordt aangelegd, zal een Romeinse boer
derij worden herbouwd.
Dit geringe gezelschap heeft de beschik
king over 30 typistes, voor ieder dus
één. Tot kort geleden moesten twee ty
pistes met één schrijfmachine zien uit te
komen.
In Rome zijn 3500 processen geblokkeerd
door gebrek aan personeel. Het vorig
jaar zagen de dertig rechters van instruc
tie kans 2132 gevallen van de tafel te
werken. Toch waren er toen nog 3508 pro
cessen die op afdoening lagen te wach
ten. Tot eind ’69 waren er maar zestien
rechters van instructie. Nu zijn er dan
dertig. Eigenlijk horen er vijftig te zijn
om de zaken lopende te houden.
Hoewel dus in feite het staalproject
Trikora gemeten naar de buitenlandse
schuld die Indonesië zich daarmee op de
hals haalde veel goedkoper was dan een
staatlfabriek die met kredieten uit de
Ver. Staten gebouwd zou moeten wor
den, betekende de aanbouw van deze staal
fabriek een enorme jaarlijkse uitgave in
rupiahs die zwaar op de toenmalige be
groting drukte.
NS de mislukte staatsgreep van 1965
werden de financiële aspecten van een
aantal onder Soekamo begonnen projecten
waaronder het staalproject „Trikora” en
de eveneens met Russische kredieten te
bouwen kunstmestfabriek in Tjilatjap
door economische deskundigen uit het
buitenland (onder wie ook Nederlandse
economen van de groep-Tinbergen) aan een
onderzoek onderworpen.
„Gezien de wenselijkheid het uitgaven
budget van de Indonesische regering dras
tisch in te krimpen” werd het advies ge
geven, deze projecten als zogenaamde
Soekarno-prestige-projecten op de lijst van
uitgestelde projecten te plaatsen.
Dat betekende, dat de Indonesische re
gering voorlopig geen rupiah-kredieten
meer voor de afbouw van genoemde pro
jecten ter beschikking mocht stellen. Een
ander gevolg van het advies was, dat de
Russische technici die zich in Indonesië
bevonden na enige maanden van werkloos
toezien omdat er geen arbeiders meer voor
het werk kwamen, tenslotte maar weer
naar de Sovjet-Unie terugkeerden. De kost
bare apparatuur die al door de Russen was
afgeleverd werd blootgesteld aan de ver
nietigende invloed van het tropische kli
maat.
Vakantiegangers
hun voordeel doen op acht routes die in
de provincie uitgezet zullen zijn. De
routes omvatten o.m. culturele evene
menten van allerlei aard, musea, toeris
tische en folkloristische manifestaties Ze
leiden door de Noordkop, Texel, oostelijk
West-Friesland, Noord-Kennemerland, de
IJmond, Zaanstreek, Amstel- en Meer
landen en het Gooi. Een speciale vier
talige toer-in-krant zal de vakantiegan
gers en dagrecreanten een gids zijn bij
hun uitstapjes.
Pas na de dood van ir. Soekarno, is de
oplossing gekomen, waardoor voor het no
dige rupiah-krediet de hulp van het mach
tige Pertamina olieconcern ingeroepen kon
worden. De Sovjet-Unie heeft steeds ver
klaard bereid te zijn de hulp bij de af-
oouw van de fabriek te hernieuwen als
Indonesië over de nodige rupiahs kon be
schikken voor de betaling van de bij het
werk nodige Indonesische arbeiders en
materialen.
Voor vele Indonesiërs betekent het her
nieuwde werk aan de staalfafriek Trikora
nu Krakatau Steel de overwinning
van het gezonde verstand. Indonesië heeft
absoluut een staalfabriek nodig, omdat
zonder zulk een producent van binnenlands
staal geen enkele industrialisatie op poten
gezet kan worden, vooral niet wanneer die
industrie vanaf de basis in de vorm vare
kleine werkplaatsen moet worden be
gonnen.
