DE KONINGIN VAN SHEBA
1
I
Ethiopiër handelsmerk No.
k I
Mi
«KI
■Ill
JF
i
fa
k?
I
19
ZATERDAG 20 MAART 1971
W>s
Volgende keer:
„Markten” en mensen
lg|H
in Ethiopië
In Axum is een schat kunstvoorwerpen te
bewonderen, zoals deze oude gouden koningskroon.
Ook de toeristen die de his
torische route „doen”, ontkomen
niet aan een Gondariaanse kas
telentocht.
Van het paleis van de mooie vorstin is weinig over. De funda
menten zeggen nog iets over de afmetingen. Daartussen is nog het
bordes te zien dat naar haar troon zou hebben geleid.
Architectonische wonderen
zijn de in Lalibela uit de rotsen
gehouwen kerken. De kerk op
de foto is er een van de elf, en
nooit afgebouwd.
H R V f f
Een doorkijkje in Gondar, waar de koningen een keten van
paleizen bouwden, de een nog groter dan de ander. Elke nieuwe
regerende vorst liet een eigen kasteel oprichten.
Niemand weet waar ze vandaan komen, want de steensoort
waaruit de obelisken in het centrum van Axum gehouwen zijn
komt in de wijde omtrek niet voor. In stukken op de voorgrond de
obelisk, die eens ruim 33 meter hoog was en die de koningin in een
boze bui liet omstoten.
Q OK AL ZOU U
Een paar monumenten in Axum herinneren aan de koningin van
Sheba, zoals haar bad van Olympische afmetingen aan de rand
van het stadje.
T Tan een levensgrote
V affiche op het vliegveld van
Addis Abeba lacht ze ieder
een die het land binnenkomt gast
vrij toe: de roemruchte koningin
van Sheba. En zolang u in Ethio
pië blijft zal ze u blijven achter
volgen, de vrouw die in de loop der
jaren werd tot wat ze nu is,
’s lands handelsmerk nummer één.
De Shebageschiedenis wordt in het
Oostafrikaanse land goed verkocht.
Iedereen die maar even met verf
kan omgaan heeft zijn versie van
het verhaal kleurig op linnen tot
leven gebracht. En talloze malen
zal u bij een bezoek zo’n linnen lap
onder uw neus geduwd krijgen en
wijst een donker vingertje u naar
het hoogtepunt van de zaak: de el
kaar omstrengelende koningin van
Sheba en koning Salomo.
Erbij
U
Mg
BW».
1
1
i w \É|I
•5
gg
J
de Thora: de wetten van Mozes en
de wetsrol waarop deze geschreven
staan. Later volgde hij zijn moeder
op als Menelik I.
de rotsen uitgehouwen kerken. De ker
ken werden in de dertiende eeuw ge
bouwd in opdracht van koning Lalibe-
la een lid van de Zagwe-dynastie,
die de lijn van nakomelingen uit de
Salomodynastie vanaf de tiende eeuw
voor zo’n driehonderd jaar onderbrak.
De „bouwwerken” in het naar de ko
ning genoemde plaatsje, dat voor die
tijd Roha heette, zijn een architectoni
sche bezienswaardigheid. Verschillen
de van de in totaal elf kerken zijn
ondergronds met tunnels met elkaar
verbonden.
HET IS EEN VERHAAL wat elke
gids u rad zal voorschotelen. Volgens
de geschiedenis namelijk was diezelfde
Menelik, de eerste in de Salomo-dy-
.Z'sW'
VAN AXUM door naar Lalibela, per
DC 3 een uurtje vliegen. De vliegveld
jes langs de historische route zijn niets
meer dan grote weiden, waarop de
landingsbaan om de honderd meter
met hopen witte stenen is gemarkeerd.
Een ramp is het overigens wel wan
neer een vliegtuigje een lekke band
krijgt. We maakten het een keer mee
en dit kost in de regel wel een dag,
want die nieuwe band moet vanuit Ad
dis Abeba aangevoerd worden. Reser-
ve-onderdelen zijn langs de route niet
aanwezig. Lalibela ligt verborgen in
noordelijk Ethiopië, heeft een kostelij
ke markt en is beroemd om zijn in
nastie. waarvan op de dag van van
daag koning dei- koningen Haile Selas
sie I, de vertegenwoordiger is. De
grondwet van Ethiopië bekrachtigt dit
alles nog eens en niet voor niets
draagt de oude Negus met zich de
titel „Zegevierdende Leeuw van Juda”.
DE KONINGIN van Sheba zou heb
ben geresideerd in Axum, een van de
plaatsen die aan de historische route
liggen en trots aan de toeristen wor
den gepresenteerd.
Axum is een vriendelijk ontwikkeld
plaatsje, waar langs de straten bordjes
met „Entery to historie sites” u lei
den naar monumenten die u beslist
gezien moet hebben. Het indrukwek
kendste ervan is het bad van de ko
ningin van Sheba, aan de rand van
het dorp. Het heeft olympische afme
tingen. Ook de ruïnes van haar pa
leis, toen uw verslaggever ze bezocht,
graasde er vredig een koe, zijn nog te
bezichtigen. Ze liggen vredig aan de
andere zijde van het plaatsje, vlak bij
het kleine vliegveldje, waar tweemaal
per dag een DC 3 van Ethiopian Air
lines landt. De fundamenten die over
zijn, laten zien hoe de vertrekken van
het handelsmerk er moeten hebben
uitgezien. Een bordes leidt naar de
plaats waar eens haar troon heeft
moeten staan en waar ze hoog boven
het volk uittornde.
WEER EEN UUR VLIEGEN zuid
waarts komen we in Gondar, een
plaats waar de koningen nog weinig
met „bestedingsbeperking” te maken
hadden. Ze legden er een keten van
kastelen, de een nog grootser dan de
ander. Een kastelentocht in Gondar
dat eens in zijn glorie-tijd 80.000 in
woners had, nu zijn er het heel wat
minder behoeft geen vermoeiende
bezigheid te zijn. Alsof het land niet
groot genoeg is, zijn ze hutje mutje
gebouwd, met een hoge stenen muur
er omheen. Hoe goed de koningen in
Gondar in hun doen waren, blijkt wel
uit de geschiedenis van Yasu de Grote,
die wie niet zeer op luxe was
gesteld. Hij liet zich dan ook rond
dragen in een stoel uit cederhout met
zilveren armleuningen en een gouden
dak. Uw verslaggever wilde zijn voor
beeld volgen, maar helaas, de stoel
was nergens meer te vinden.
AXUM HEEFT NOG MEER. De
Ark die Menelik uit Juda meekreeg
boze tongen beweren dat hij hem
illegaal met zich troonde rust er in
een kapel. Centraal in het dorp, in een
park, rijzen hoog een groep obelisken
op. De hoogste is 21 meter. Verbrijzeld
op de grond ligt een ander, die eens
33.5 meter hoog naar de wolken wees.
De koningin van Sheba zou hem zo
wil alweer de geschiedenis in toom
hebben laten omduwen. Een andere
obelisk, 24 meter in lengte, werd in de
tijd van hun bezetting, in 1937 door de
Italianen als trofee meegevoerd naar
Rome.
DE VURIGSTE wens die koning
Salomo dan ook ging koesteren tijdens
het verblijf aan zijn hof was van haar
een zoon te hebben. Om althans die
zoon te kunnen verwekken bedacht
Salomo, wijs als hij was, een sluitende
list. Hij liet haar beloven dat wanneer
zij ooit zonder zijn toestemming zich
iets uit zijn paleis zou toeeigenen zij
de zijne zou worden. Diezelfde avond
richtte de koning een zeer gepeperd
en gezouten feestmaal aan. De ko
ningin liet zich het wel smaken en
trok zich nadien terug in haar ver
trekken. De uitgeslapen Salomo zorg
de ervoor dat in die vertrekken een
kristallen karaf met water gereed
stond. Middernacht werd de koningin
wakker, gekweld door vreselijke
dorst. Ze greep de karaf en liet zich
het vocht goed smaken. Dat was het
moment waarop Salomo gewacht had,
zijn list was gelukt. Hij liet het gor
dijn waarachter hij zich verscholen
had, voor wat het was, herinnerde de
koningin aan haar belofte en overwel
digde haar. Een daad die de politierech
ter in onze tijd wél weet te straffen.
DE GESCHIEDENIS vertelt niet of
de koningin van Sheba het prettig
vond haar belofte in te lossen, maar
hoe het ook zij, negen maanden later
werd een zoon geboren. Hij groeide
voorspoedig op en toen hij de jaren
had zond de koningin hem naar het
hof van koning Salomo, waar hij stu
deerde. Nadien stuurde Salomo hem
terug naar Ethiopië met als geschenk
HISTORICI MEESMUILEN een
beetje wanneer uw verslaggever met
hen over de geschiedenis spreekt. Een
lector aan de universiteit van Addis
Abeba zei me dan ook dat het hele
verhaal niets meer dan een legende
is. De koningin zou niet uit Ethiopië
maar uit Saba stammen, aan de over
zijde van de Rode Zee, waar nu Je
men en Aden liggen. Pas eeuwen later
zouden mensen van Saba naar Ethio
pië overgestoken zijn. Als uw verslag
gever tegenwerpt dat toch rond de
laatste eeuwwisseling in Ethiopië Me
nelik de tweede regeerde, zegt diezelf
de lector; ze konden hem moeilijk de
eerste noemen. Hoe het ook zij, de
geschiedenis blijft goed verkoopbaar.
HET IS GEEN WONDER dat me
nig schilder zich door de Shebage-
schiedenis geïnspireerd weet. In het
kort is die als volgt. Toen drie
duizend jaar geleden de oude koning
van Ethiopië de geschiedenis laat
zijn naam onvermeld zijn einde
voelde naderen, besliste hij dat zijn
dochter Makeda zijn opvolger zou wor
den en hij kroonde haar als koningin
van Sheba. De jonge vorstin was niet
alleen een zeer mooie vrouw, wijs was
ze ook en ze verlangde naar een ont
moeting met de beroemde koning van
Juda, Salomo, die haar door haar va
der, voor hij stierf, zo (aan) geprezen
was. Het duurde dan ook niet lang
of ze toog naar Juda met een lange,
lange karavaan kamelen, bepakt met
kostbaarheden.
De twee vielen op elkaar, zoals je
het de dag van vandaag zou noemen.
Zij was zeer onder de indruk van de
wijsheid van de koning en zijn luxueu
ze omgeving en hij was gefascineerd
door haar schoonheid.
maar één dag in
Ethiopië verblijven, de koningin van
Sheba zal u nimmer meer vergeten. Door
tastende kooplui zorgen daar wel voor en
voor u het weet loopt u met een stuk linnen
in uw hand, waarop de hele geschiedenis
van de drieduizend jaar geleden levende
vorstin staat afgebeeld. Ook onze verslag
gever Udo J. Buys ontkwam daar niet aan.
Fotograaf Poppe J. de Boer legde de
plaatsen vast waar de mooie vorstin eens
leefde en baadde.
O
Fa
F
