Jan Greshoff: vrijwillige
balling in Zuid-Afrika
Boekenfeest-versierder
Don Perlimplin van Fortner
door Nederlandse Opera
"1
ZATERDAG PREMIÈRE IN SCHEVENINGEN:
T oonkunstenaar s
Oostenrijkse prijs
voor Ionesco
Terugblik op het
fascisme
Restaurant n*
v De Oude Geleerde Man
Bennebroek
waar u goed en
zo gezellig dineert
DICHTER-ESSAYIST EN „ENFANT TERRIBLE”
ONDER NEDERLANDSE LETTERKUNDIGEN
TV donderdag
contra ijsshow
T elevisie-college
geslaagd
TV vrijdag
Radio vrijdag
HILVERSUM I
T.V. vanavond
t.' T
DONDERDAG 25 MAART
1971
Litterair attaché
Weinig mededogen
Britse cineast Basil
Dearden verongelukt
Motief van Lorca
Eis Nederlandse
begeleiding
Eigen parkeerterrein
Proef Amsterdamse
universiteit
Aan de vleugel: John Faber
(vrijdags, zaterdags en zondags)
Mensen over de vloer?
Voor glaasje, praatje, kaartje?
Maak es een grote schaal met vier
soorten kaasblokjes: stokoud,
jong belegen, roomkaas en Leidse.
Mosterd erbij, moet je es kijken.
Komen ze vuistjes
te kort!
Maurice Ravel, vrijdag 26 maart gaat
„Le nozze di Figaro” in Amsterdam
en zaterdag 27 maart wordt in Scheve-
ningen de Nederlandse première ge
speeld van de in 1961 gecomponeerde
opera: „In seinem Garten liebt Don
Perlimplin Belisa” van de Duitse
componist Wolfgang Fortner.
ARNHEM Nederlandse schrijver,
journalist, litteratuur- en cultuur
criticus Jan Greshoff is op 82-jarige
leeftijd in Zuid-Afrika overleden. Hij
debuteerde in 1910 met romantische
poëzie en werd gerekend tot de groep
van 1920 naast A. Roland Holst,
Jacques Bloem, Dirk Coster, Marnix
Gijzen, Jan Slauerhoff en de zojuist
overleden Simon Vestdijk. Hij kwam
in de journalistiek terecht en redi
geerde tussen 1922 en 1929 de Nieuwe
Arnhemse Courant samen met de
dichter Albert Besnard.
Brigitte Bardot in Rome
foto vogel-vrij
Kik
HAARLEM Maart is voor de
Nederlandse Operastichting een
maSnd van bijzonder grote activiteit.
Op 4 maart waren de eerste voorstel
lingen van „De droom” van Ton de
Leeuw en „l’Heure Espagnole” van
811
jw
r
*VWWWWWWV%A/WWWVW
Bouwen en Wonen van Teleac.
Prettig weekend.
ADVERTENTIE
JAN H. DE GROOT
Dinsdags gesloten
ADVERTENTIE
J. H. MOOLENIJZER
Tgfelreservering aanbevolen onder nr. 02502-6990
18.45
18.50
18.55
19.00
19.05
19.10
19.50
19.55
20.00
20.15
20.21
21.10
21.40
22.10
22.52
22.55
18.45
18.50
18.55
19.00
19.05
19 30
19.55
20.00
20.15
20.21
21.11
21.36
22.26
22.56
23.01
20.30
20.55
21.35
22.30
22.35
19.55
20.00
20.15
20.00
20.15
20.21
21.35
22.45
22.50
10.45
18.45
18.50
18.55
19.00
19.05
De Eddy Becker
10.03 Muz. bij de
12.00 Nws. 12.03
18.45
18.50
18.55
19.00
19.C5
19.12
19.55
20.00
20.15
20.20
WENEN (AP). De Franse toneelschrij
ver Eugene Ionesco is gisteren de vijfde
persoonlijkheid geworden aan wie de Oos
tenrijkse, prijs voor Europese letterkunde
is uitgereikt. Het erbij behorende docu
ment werd aan Ionesco in Wenen overhan
digd door de Oostenrijkse minister van
Onderwijs, Leopold Gratz.
De voorzitter van het Oostenrijkse Ge
nootschap voor Letterkunde, Wolfgang
Kraus, zei dat Ionesco „geestelijke ban
den” had met Oostenrijk, omdat „hij vaak
uit dezelfde bron putte als Franz Kafka
en Sigmund Freud”.
„En su jardin ama Don Perlimplin a Be
lisa” of wel „De liefde van Don Perlimplin
voor Dona Belisa in zijn tuin” werd reeds
in 1952 door het cabaret van Wim Sonne-
veld over het voetlicht gebracht. Het is een
gedicht vol toespelingen en de diepere ge
dachte is verbondenheid van liefde en
dood. Ook de Italiaanse componist Luigi
Nono werd door het gedicht van Lorca ge-
inspireerd zijn ballet „Der rote Mantel”
(1954) heeft „De liefde van Don Perlimplin
voor Belisa” tot onderwerp.
De componist Wolfgang Fortner werd in
1907 in Leipzig geboren. Hij is nu professor
in de muziekwetenschappen aan de univer
siteit in Freiburg en is een van de leiders
van de „Internationale Ferienkurse” voor
hedendaagse muziek in Darmstadt-Kra-
nichstein, waar hij samenwerkte met Bernd
Zimmermann de componist van de ope
ra „Die Soldaten”.
Al eerder heeft Fortner een werk van
Garcia Lorca gekozen als basis voor een
opera. In 1957 ging in Keulen de première
van zijn opera „Bluthochzeit”. In 1962 vond
Doe es zaterdagavond
een 4-kazen-schaal'
Nederland II
NOS: De Fabeltjeskrant.
STER: Reclame.
NOS: Journaal.
STER: Reclame.
NOS: Ter visie.
KRO: Kopduel.
STER: Reclame.
NOS: Journaal.
STER: Reclame.
KRO' Amusements.
Brandpunt.
De Wrekers (serie).
Riskante Kerk.
NOS: Journaal.
E.O.: Aandacht voor Sonne-
heerdt.
Nederland II
NOS' De Fabeltjeskrant.
STER: Reclame.
NOS: Journaal.
STER: Reclame.
NOS Den Haag vandaag.
Vau geest tot gewest.
Tips Nat. Bur Toerisme.
STER: Reclame.
NOS Journaal.
STER: Reclame.
TROS: De zeven zeeën
Wegwezen.
De weg naar de Cup.
Pianist Sandor Vidak.
IKOR-CVK: Dubio.
NOS: Journaal.
liet zijn voorkeur met hetzelfde grillige
gemak vallen, toen hij doorzag wat dit
betekende.
In de loop der jaren heeft hij een schrijf
wijze ontwikkeld die zeer vrij en persoon
lijk is. De actie blijft primair en de tekst
wordt vaak gesproken zonder muzikale
begeleiding. De muziek gaat pas een rol
spelen als het toneelgebeuren om muzi
kale ondersteuning vraagt.
In hoeverre Fortner erin geslaagd is om
de lyriek van Garcia Lorca in notenbeel
den te stileren kunnen wij pas zaterdag
waarnemen. Zeker is dat de Operastichting
zich alle moeite gegeven heeft om de voor
stelling tot een succes te maken.
De begeleiding is opgedragen aan het
Nederlands Kamerorkest onder leiding van
Hans Vonk zijn opera-debuut wordt met
grote belangstelling tegemoet gezien. De re
gie is in handen van Martin Schneider
(leerling van Felsenstein) en de decors zijn
van Gottfried Pilz.
Meinard Kraak zingt Don Perlimplin,
Franzi Berger is zijn geliefde Belisa, Ma
ria Boender speelt Belisa’s moeder, Ileana
Melita is Marcolfa en de overige medewer
kenden zijn: Adriana Hali, Jan Blinkhof
en John Vierkens, Heleen Harders en Inge
Fröhlich.
De koorpartijen worden gezongen door
het Omroep Kamerkoor onder leiding van
Frans Müller. Voorlopig zijn „Don Perlim
plin en zijn geliefde Belisa” slechts drie
voorstellingen beschoren: in Scheveningen
op 27 maart en in Amsterdam op 1 en 7
april.
Nederland 1
NOS: De Fabeltjeskrant.
STER: Reclame.
NOS: Journaal.
STER: Reclame.
VPRO: Betty Boop.
Dolle Mina Heerlen.
STER: Reclame.
NOS: Journaal.
STER: Reclame.
VPRO: Berichten uit de sa
menleving.
Film Laurel en Hardy.
De jaren 20-30 in Nederland.
Interaction.
NOS: Journaal.
TELEAC: Bouwen en wonen. 7
in Schwetzingen de eerste voorstelling
plaats van „In seinem Garten liebt Don
Perlimplin Belisa”. Deze opera schreef
Fortner in opdracht van de Süddeutscher
Rundfunk.
Zijn eerste werken getuigen nog van een
voorkeur voor het neo-classicisme, dit komt
duidelijk tot uiting in zijn „Suite nach Mu-
sjk von Jan Pietersz Sweelinck” In een
symfonie uit‘1947 zijn sporen te vinden van
atonaliteit en zijn derde strijkkwartet
(1948) is een bekentenis tot de dodecafo-
nie (het twaalftoon-systeem).
beschouwingen publiceerde. Ook in de
Franse litteratuur van zijn dagen telde
hij verscheidene' vrienden. Als weinigen
heeft hij bijtijds de dreigende verschrik
king van het fascisme onderkend.
Hij ontsnapte in 1939 naar Zuid-Afrika,
waar hij zich buiten Kaapstad in zijn
huis „De Grashof” vestigde. In Zuid-
Afrika speelde hij de rol van cultureel
attaché avant la lettre. Hij heeft daar
veel voor de introductie van de Neder
landse litteratuur gedaan, maar het blijft
een tikje verwonderlijk dat hij zich in
het politieke klimaat van Zuid-Afrika zo
behaaglijk thuisgevoelde.
Het libretto voor de opera „Don Perlim
plin” is gebaseerd op een gedicht van de
Spaanse autèur Garcia Lorca, die in 1936
door moordenaarshanden om het leven
kwam. In Nederland kreeg Lorca bekend
heid door de opvoering van zijn „Bloed
bruiloft” door de Haagse Comedie in 1950
Hierna volgden andere voorstellingen:
„Yerma” in 1952, „Dona Rosita” in 1955 en
„Mariana Pineda” eveneens in 1955 bij de
Nederlandse Comedie.
AMSTERDAM. De Nederlandse Toon-
kunstenaarsbond heeft het college van
burgemeester en wethouders van Rotter
dam gevraagd aan het optreden van Holi
day on Ice van 29 april tot en met 9 mei
in de Ahoyhal in de Maasstad de voor
waarde te verbinden dat Nederlandse mu
sici de ijsshow begeleiden. Tegelijkertijd
heeft de bond de directie van Holiday on
Ice in Engeland laten weten dat zij des
noods tot harde actie zal overgaan als
onderhandelingen over de arbeidsvoor
waarden met Nederlandse musici op niets
uitlopen.
In haar brief aan het Rotterdamse col
lege van B. en W. wijst de toonkunste-
naarsbond erop dat de gemeenteraad van
Genève aan het optreden van Holiday on
Ice onlangs de voorwaarde heeft gesteld
dat Zwitserse musici de show zouden be
geleiden.
In die tijd verscheen zijn vermaard
geworden „Liefdesverklaring” waarin hij
niet zonder spot de zelfvoldaanheid van
de Arnhemse notabelen hekelde. Zijn
journalistisch en kritisch werk kreeg een
cynische toon die uitliep in agressieve
essays en meedogenloze kritieken op al
les wat zijn onbehagen opriep. Hij had
zijn plotselinge favorieten niet alleen in
de litteratuur, maar ook in de politiek.
Hij heeft een poosje geflirt met Musso
lini en diens corporatieve staat, maar hij
docent. Deze zou dan, roostergewijs,
vaste spreekuren moeten hebben,
waarop de studenten bij hem kunnen
aankloppen”, aldus de heer Harden
bol.
Hij zou graag zijn nogal massale
hoorcolleges vervangen zien door tele-
visiecolleges voor kleine groepen stu
denten. De ACRO is van mening dat
er speciale onderwijsregisseurs zouden
moeten komen. De presentatie hoeft
volgens de ACRO niet noodzakelijker
wijs door de docent te gebeuren. „Hij
is alleen verantwoordelijk voor de in
houd van zijn college”, aldus de
ACRO.
De proef met het „docent-vervan-
gend” college werd gemaakt met appa
ratuur van de Stichting Film en We
tenschap in Utrecht.
Hij vertrok naar Brussel en was daar
correspondent voor verscheidene dagbla
den. Vele jaren ook was hij de litteraire
medewerker van „Het Vaderland” in Den
Haag. In zijn Brusselse jaren onderhield
hij talrijke connecties met Vlaamse en
Franse schilders over wier werk hij vele
Nederlana I. Na de Fabeltjeskrant
en het journaal stappen we over naar
het programma van de VPRO, dat de
traditie getrouw want ook de VPRO
is Nederlands genoeg om van vaste
regels te houden begint met een
bewogen avontuur van Betty Boop. De
rest van de tijd tot acht uur is gewijd
aan acties. De Dolle Mina Pia de
Vries en VPRO reporter Ad 's Gra-
vesande gaan kijken wat er allemaal
te doen is in het Limburgse. Acties
tegen de aantasting van natuurschoon
tegen de vuile industrieën, tegen de
slechte woningbouw en tegen de onder
drukking van de vrouw.
Na het tweede journaal en de be
richten uit de samenleving het tweede
vaste rustpunt in de wekelijkse VPRO-
programma’s, nl. Laurel en Hardy, die
een klein half uurtje grappen en grol
len maken. Vervolgens voor de zesde
maal de Jaren 20-30. Vanavond komt
het fascisme aan bod. Eén citaat uit
de vele die Colijn naliet, gaf dit pro
gramma zijn titel: „Gelukkig hebben
wij geen verantwoordelijkheid”. Bijna
een uur laat Rob van der Linden ons
hierna kennis maken met het werk van
de Londense groep Inter-action die
het bevorderen van de communicatie
tussen de mensen nastreeft. De groep
laat daartoe allerlei grote mensen en
kinderen spelletjes spelen. Dat blijkt
bijzonder leuk te zijn. Er zit een stuk
spelelement in maar ook een brok
theater en het is allemaal met elkaar
zeer vernieuwend.
Het laatste nieuws komt van de
NOS en de zevende les van de cursus
MILAAN (AP). Het Hof van Beroep
in Milaan heeft hoofdredacteur Attilio
Battistini van het tijdschrift „Laymen”
vrijgesproken van een beschuldiging van
kwetsing van de goede naam, ingediend
door Brigitte Bardot en haar gewezen echt
genoot Guenther Sachs.
Battistini, die in zijn blad een foto had
afgedrukt van Brigitte terwijl deze in top
less badpak in een Romeinse villa aan het
zonnebaden was, was door een lagere in
stantie tot vijf maanden voorwaardelijk
veroordeeld.
Het Hof van beroep was van mening dat
Publikatie van de foto’s geen misdrijf was
en veroordeelde de aanklager tot beta
ling van de kosten van het proces.
In 1946 kwam Greshoff in Amsterdam
een lezing houden over de culturele ont
wikkelingen in Zuid-Airika en hij deed
een poging de contacten met Nederlandse
schrijvers uit te breiden en te bevestigen.
Onder zijn vrienden bevonden zich onder
meer de dichters Van Wijk Louw en Eli
zabeth Eybers.
Zijn verzamelde werken verschenen in
vijf delen in 1948 tot 1952. Een bloemle
zing uit zijn werk en een „Uitnodiging
tot ergernis” in 1957. Zijn verzamelde ge
dichten uit zijn produktie tussen 1907 en
1967 verschenen in 1967. Verleden jaar
nam deze grillige maar scherpzinnige
geest afscheid van Europa in een boek
dat dezelfde titel draagt, maar in feite
betekende dit een afscheid van de we
reld. Het boek zit vol herinneringen aan
gebeurtenissen uit de laatste halve eeuw
en aan mensen die tot zijn generatie be
hoorden. Hierin spreekt hij zich dikwijls
op humoristische wijze tegen in zijn
voorkeuren en afkeer van en voor men
sen, richtingen enz. in de kunst en
filosofieën.
De naoorlogse ontwikkelingen waren
voor hem aanleiding Europa voorgoed de
rug toe te keren. Jan Greshoff was een
typische asceet, een adept van de muze
der poëzie en de schilderkunst. Hij ver
foeide alle moderne luidruchtigheid, de
radio evenzeer als de tv en de moderne
muziek. Men heeft Jan Greshoff wel eens
het „enfant terrible” van de Nederlandse
letteren genoemd, recalcitrant als hij
was, dwarskoppig, egocentrisch, uitbun
dig in zijn lof en afkeer maar ook trouw
aan zijn zorgvuldig uitgekozen vrienden.
Onder de jonge Nederlandse schrijvers
die hij bewonderde en bemoedigde be
vinden zich Adriaan van der Veen en
Pierre H. Dubois.
AMSTERDAM. Na een proef van
de Academische Radio Omroep
(ACRO) met een 23 minuten durend
televisiecollege, dat normaal twee
massaal bezochte hoorcolleges vergt, is
dinsdag in Amsterdam uit een test ge
bleken dat de informatie-overdracht
op deze manier op de studenten ge
slaagd genoemd kan worden, aldus een
woordvoerder van de universiteit van
Amsterdam.
De docent was dr. N. J. M. Harden
bol, hoofd algemene leiding en onder
wijs van het seminarium voor staat
huishoudkunde van de universiteit van
Amsterdam. Het onderwerp van het
televisiecollege was „Monopolistische
concurrentie”. De heer Hardenbol ziet
als mogelijkheid voor televisie-onder-
wijs een bibliotheek met een aantal
bandjes die de student afdraait wan
neer het hem schikt. De student kan
de band terugspoelen als hij iets niet
goed begrepen heeft. „Mocht hij er
niet uitkomen dan gaat hij naar de
Nederland I
NOS-NOT: Schooltelevisie.
NOS: De Fabeltjeskrant.
STER: Reclame.
NOS: Journaal.
STER: Reclame.
E.O.: Blindentehuis Sonne-
heerdt.
STER: Reclame.
NOS: Journaal.
STER: Reclame.
NOS: Journaal.
STER: Reclame.
AVRO: Film.
Voor de Vuist weg.
NOS: Journaal.
W.K. Ijshockey: Zweden
Rusland (1).
zeebodem, maar ook langs de kusten
van bijvoorbeeld Ceylon, op de eilan
den als de Malediven en de Seychel
len en elders.
Wegwezen staat nog steeds onder
leiding van ons aller Cees de Lange,
die ook nu weer enkele autorijdende
echtparen ontmoet. Ja en dan een tik
keltje zout nadat het ei gisteravond
is geconsumeerd. Op weg naar de
cup, noemden Cees den Daas en Ge
rard Trebert deze uitzending, gewijd
de Europacup. De samenstellers
dit programma volgden de spe-
De Boekenweek is een traditie die
weinig letterlievenden meer zouden
willen missen, het Boekenfeest even
min. Om er een „drieëenheid” van te
maken: Metten Koornstra hoort er
ook bij als groot versierder van het
feest. Het is op 31 maart in het con
grescentrum van de Amsterdamse
RAI. Op de foto is Metten Koornstra
bezig in zijn atelier met het maken
van zijn „plastieken", waarop elk jaar
na afloop van het bal een ware jacht
ontstaat.
aan
van
Iers van Ajax en PSV gedurende de
twee weken tussen de thuis- en de
uitwedstrijd van de halve finales.
Een kwartiertje pianospel van de
virtuose pianist Sandor Vidak sluit het
TROS-programma af. De gezamenlij
ke kerken gaan hierna nog verder met
Dubio. Is de verwachting van een le
ven na dit leven essentieel voor het
christelijke geloof? Over deze vraag
discussiëren dr. Okke Jager en ds.
M. A. Krop. De eerste is gerefor
meerd predikant in Hilversum en
televisiedominee de tweede studen
tenpredikant in Groningen.
LONDEN (AFP). De Britse cineast
Basil Dearden is dinsdagnacht bij een ver
keersongeluk in de omgeving van Londen
om het leven gekomen. Hij was 59 jaar. Op
zijn naam staan films als „The blue lamp”,
„Khartoum”, „Sapphire”, „League of gent
lemen”, „Victim” en „The Caretaker”.
In zijn laatste film „The man who haun
ted himself’, wordt het verhaal verteld
van een man, die onder precies dezelfde
omstandigheden en óp dezelfde autoweg
verongelukt als Dearden nu overkomen is.
7.00 Nws. 7.11 Het levende woord.
7.16 Badinerie. 7.30 Nws. 7.32 Actuali
teiten. 8.00 Nws. 8.25 Overweging.
8.30 Nws. 8.32 Voor de vrouw. 9.00
Gymn. voor de vrouw. 9.40 Schoolra
dio. 10.00 Aubade. 11.00 Nws. 11.03
Voor zieken. 11.54 Bericht Vastenak-
tie. 11.55 Meded. 12.00 Van twaalf tot
twee. 12.22 Wij van het land. 12.26
Meded. t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30
Nws. 12.41 Actualiteiten. 13.00 Ra
den maar. 14.05 Schoolradio. 14.30
Musiesta. 14.55 Concert a la carte.
16.00 Nws 16.03 Disco-Drive-In. 17.00
Uit de pers. 17.15 Aktua Sportkom-
pas. 18 00 En Bloc. 18.30 Nws. 19.00
Wereldpanorama. 19.30 Gewijde muz.
20.00 Promenade-orkest. 21.05 Kunst
en vliegwerk. 21.10 Hoorspel. 22.00
Aktua-Magazine. 22.30 Nws. 22.40 Hui
len op de trap. 23.05 Apollo XXI. 23.30
Toontje lager. 23.55 Nws.
HILVERSUM II
7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn. 7.20
Dag met een gaatje. 8.00 Nws. 8.11
Journ. 8.30 De Groenteman. 9.00 In
tern. spectrum. 9.35 Waterstanden.
10.00 Voor kleuters. 10.10 Arbeidsvita
minen. 11.00 Nws. 11.30 Pianorecital.
11.55 Beursber. 12.00 Blik op de we
reld. 12.30 Overheidsvoorl.: Uitz. voor
de landbouw. 12.40 Lichte muz. 12.50
Recht en slecht. 13.00 Nws. 13.11 Ac
tualiteiten. 13.25 Cantate van Johan
Wagenaar. 14.00 Ruimte. 15.00 Aspec
ten van de kamermuz. 15.40 Toeris-
mo. 16.00 Vrijdag. 16.00 Nws. 17.55
Meded. 18.00 Nws. 18.20 Uitz. C.P.N.
19.30 Nws. 21.00 Radio Philharm. or
kest. 22.30 Nws. 2240. Meded 22.45
Actualiteiten. 22.55
HILVERSUM III
9.00 Nws. 9.03
Show. 10.00 Nws.
koffie. 11.00 Nws.
Pers vers. 13.00 Nws. 13.03 Jan Cordu-
wener Show. 14.00 Nws. 14.03 De Fe
lix Meurders Show. 15.00 Nws. 16.00
Nws. 16.03 Top-30. 17.00 Nws.
BRUSSEL 324
17.00 Nws, meded. 17.15 Amusem.
muz. 17.5'5 Weegschaal. 18.00 Nws.
18.03 Verz.pl. 18.28 Paardesportuitsl.
18.30 Verkeerswenken. 18.45 Sport.
18.55 Taalwenken. 19.00 Nws, actuali
teiten. 19.40 Franse taalwenken. 19.45
Boekbespr. 20.0CT Klass, muz. 22 00
Nws, De Zeven Kunsten. 22.20 Liede
renrecital. 23.00 Nws. 23.05 Muz. 23.40
Nws.
Nederland 2. Voordat de TROS de
wekelijkse avonddienst krijgt eerst
nog enkele uitzendingen van de NOS,
zoals de Fabeltjeskrant, het journaal,
de parlementaire rubriek Den Haag
vandaag, van Gewest tot Gewest, de
tips van het nationaal Bureau voor
Toerisme en tenslotte het tweede bul
letin van de journaaldienst.
Dan de TROS. Om te beginnen de
zesde aflevering van de zeven Zeeën.
Bruno Vailati en zijn metgezellen
brengen ons beelden van de Indische
Oceaan, waar het geweldig mooi is.
Zo kijken we niet alleen rond op de
-
L._
