Journalistieke kijk op
zoals de ouden
hoofdstad in 1970
zongen zo piepen niet de jongen
„Eeuwig probleem
Klemmende boodschap in
„Computermaatschappij”
NIEUWE REEKS BOEKEN OVER SEKSUALITEIT
Arbeidsrelaties
Politie en andere
Aardrijkskunde
van Nederland
Boekenweek.
maatschappelijke
problemen
in Nederland
„JE BLIJFT LACHEN IN AMSTERDAM”
Atlas
HET RECHT OP EEN PRIVE-LEVEN
KSESSWIJ ONTVINGEN
WOENSDAG 31 MAART 1971
99
„Tijdverdrijf”
meer wijs te maken”.
Gestoorde relatie
Onderzoekingen
1 tot en met 10 april
kwestie varieert van wetenschappelijk tot onderrichtend, van filosofisch
tot journalistiek beschrijvend. Er is kortom voor iedereen wel iets van
zijn gading te vinden zolang men niet van mening is „je hoeft mij niks
mocxv -txriio
Strafrecht
A nticonceptie
„HET STRELEN DER VROUWEN moet men als venijn beschouwen”,
zegt een Nederlands spreekwoord nogal puriteins. Dit soort preuts vic-
torianisme van voorbije tijden was er de oorzaak van dat heel veel op het
gebied van de seksualiteit werd weggemoffeld in alkoven en bedsteden.
De huidige opvattingen over de seksualiteit zijn soms provocaties van de
denkbeelden der vorige generaties. Men moet daarbij echter onder meer
bedenken dat er in het moralistische verleden geen werkelijk betrouw
bare voorbehoedsmiddelen bekend waren, hetgeen een verklaring zou
kunnen zijn voor de oer-burgerlijke gedachtengangen uit die tijd. Verder
speelt de tegenwoordig sterk verbeterde voorlichting over het „eeuwige
probleem” een belangrijke rol in de „verlichting”. Er zijn bijvoorbeeld in
het korte tijdsbestek van enkele maanden weer stapels boeken ver
schenen over dat éne onderwerp: de seksualiteit. De benadering van de
Beheersing noodzakelijk
Mens als nummer
Rechtswaarborg
„DE BIJENKORF bestaat hon
derd jaar. Aanleiding tot een leuk
feestje. Er komen wel erg veel
mensen. Ach, iedereen is welkom,
maar als de stoffenhal één deinen
de menigte is en buiten, voor de
deur, nog duizenden naar binnen
willen, loopt het allemaal een
beetje uit de hand. Om half acht
komt het fraaie baldakijn bran
dend naar beneden. Het hek is van
de dam en de buiteltuin (speeltuin-
geschenk van de Bijenkorf aan
Amsterdam) komt iets eerder in
bedrijf dan de vriendehjke Bijen-
korfdirectie zich had voorgesteld”.
z.
A. WILLINCK.
j
F. K.
HARRY KUIPER
F. K.
JOHN BINDELS
Mens is een zachte machine
een buigzaam zuiltje met gaatjes
propvol tengere draadjes
en slangetjes die dienen
voor niets dan tederheid.
moeder-kind relatie als belangrijke
oorzaak van dit probleem.
Johan Fabricius: „De Kop van Jut”.
Deze roman is gebaseerd op het grote
volksdrama uit de vorige eeuw en wel
1872, waarbij een oude rijke mevrouw
met haar dienstbode op gruwelijke wij
ze werd vermoord door Jut, kelner van
beroep, en de indruk die een dergelijke
misdaad op het publiek maakte.
Hilde Spiel: „Op Lisa’s Kamer”, een
roman over een Europese emigrante in
Amerika, die leeft in een bepaald groep
mensen, die evenals zij bitter teleurge
steld zijn en verslaafd raken aan drugs.
Helen Hoover: „Herten op bezoek”,
waarin de schrijfster vertelt over haar
belevingen met de dieren in de wilder
nis rond haar huisje in het uiterste
noorden van Minnesota, waar zij met
haar echtgenoot woont.
Siegfried van Praag: „Grenzenzoe
kers”. een bundel verhalen.
UITGEVERIJ C. de BOER - BUS-
SUM. Marten Toonder Sr.: „Klei en
zout water”, de vijfde druk van dit
maritieme verhaal.
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboeken
boekenboeken
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
Een foto uit „Je blijft lachen in Am
sterdam”, vorig jaar zomer gemaakt
in de Binnenbantammerstraat. Op
het lelijke eendje het bord met de
tekst „Absoluut verboden de geit
te voederen”, met daaronder Chi
nese karakters. Of het geitje in
middels tot sateh is verwerkt, ver
meldt de historie niet.
De atlas is een heel duidelijk boekje
met foto’s tekeningen, schema’s en een
bijzonder concrete tekst. Er is grote
kennis van zaken voor nodig om het
onderwerp in niet meer dan 44 blad
zijden te behandelen. Het hoort in elk
normaal gezin op een duidelijke plaats
voor het grijpen te liggen als steuntje
voor ouders bij de opvoeding of als
kijkboek voor de kinderen. De uitge
ver van de atlas Bosch en Keuning
in Baarn noemt daar nog als leef
tijden bij: voor de tien tot vijftien
jarigen.
staatssecretaris
ook de gevaren verbonden
toenemende
Enkele andere onderwerpen, die de
schrijver aanroert: de IJmond en Schip
hol. De heer Reijs, die in Utrecht aard
rijkskundeleraar en in Tilburg docent
geschiedenis was, heeft talrijke boeken
over Nederland en de werelddelen ge
schreven, waaronder verscheidene leer
boeken. Ook publiceerde hij vele ar
tikelen. Drs. Buisman schreef onder
andere „Weer of geen weer”, een serie
platenboeken over werelddelen en een
pocket-atlas. Hij is thans leraar aard
rijkskunde in Den Haag.
1966 berichtte ik de regering uitvoe
rig die vooral na rellen in gigan
tische hoeveelheden bij de kranteredac-
ties binnenkomen en vooral de subtiele
bijschriften van Bommels en Werkman
die in ruim 140 pagina’s een kostelijk
stukje Amsterdamse geschiedenis vast
leggen, een van de vele antwoorden op
de vraag waar mensen zich allemaal
druk om maken.
Bij Bosch Keuning NV in Baarn
is de tiende druk verschenen van Sesam
„Aardrijkskunde van Nederland”. In
het oorlogsjaar 1940 verscheen de eer
ste druk, geschreven door de heer W.
Reijs, die in 1963 is overleden. „Aard
rijkskunde van Nederland” twee
deeltjes omvattende is bewerkt door
drs. J. Buisman.
„Praten met politie” is samengesteld
door vier journalisten van het week
blad De Nieuwe Linie en uitgegeven
door W. A. Bruna en Zoon.
De auteurs Ben Bos, Andries de Jong,
Ineke Jungschleger en Jac. Vroemen
wilden weten of er met de politie te
praten valt. Ze vinden dat het politie
apparaat zowel zondebok is als zwaar
overtrokken martelares, scharnierpunt
is in zowat alles wat vandaag de dag
conflict heet in onze oververhitte maat
schappij.
De samenstellers hebben zich afge
vraagd wie op de politie kankert, waar
om en met welk recht. Ook is naar de
mening van de politie hierover ge
vraagd. Gesproken is verder met ma
kelaars, huisvrouwen, de organisatie
Socialistische Jeugd, bekend om hun
politieke acties die n*gal eens op rellen
zijn uitgedraaid.
Nog een boek dat zich met maatschap
pelijke problemen bezighoudt is „Be
leid voer de Zeventiger jaren”, uitgave
J. H. Kok NV in Kampen, waarin bij
dragen zijn opgenomen van medewer
kers die zijn aangesloten bij één der
confessionele partijen, waarin zij ieder
al of niet met het etiket AR, CHU
of KVP-radikaal actief zijn geweest
om er vernieuwingsgezinde partijen
van te maken.
De opstellen zijn van P. J. A. Iden-
burg, docent internationale betrekkin
gen aan de Vrije Universiteit van Am
sterdam, P. Beugels, directeur van de
Nederlandse Stichting voor Kunstzin
nige Vorming, Toos Hartkamp-Suur-
mond, kinderpsychologe, E. H. van
Eeghen, onder meer lid van de finan
ciële commissie van de Wereldraad van
Kerken, J. Hollander, secretaris van het
Verbond van Nederlandse ondernemin
gen, W. Albeda, hoogleraar aan de Eco
nomische Hogeschool in Rotterdam, A.
G. Smallenbroek, jurist, J. Lanser,
voorzitter van het CNV en Else Terp-
stra-Kabout, die het AR-radicalencon-
gres over het bejaardenbeleid heeft ge
organiseerd.
ALLEREERST DE „Atlas van de
seksualiteit”, die „biologische infor
matie geeft over de seksualiteit van
de mens.” Het is de door dr. J. C.
van der Steen bewerkte Westduitse
„Sexualkundeatlas,” die in de Bonds
republiek nogal stof heeft doen op
waaien omdat men het te gek vond
dat zo’n boek in de klaslokalen te
recht kwam.
UITGEVERIJ LEOPOLD - DEN
HAAG. James Barlow: „De Bewijslast”,
een roman over de speeltafel, de mis
dadiger, de onderwereld en de chan
tage, die verklaringen van getuigen
waardeloos maken.
Onbegrijpelijk deze reactie, want dit
door overheidswegen (het Westduitse
ministerie van Gezondheid) uitgegeven
boekje geeft SEC feiten over de voort
plantingsorganen, bevruchting, zwan
gerschap, geboorte, voorbehoedmid
delen geslachtsziekten en lichaamshy-
giëne. Allemaal zaken die thuishoren
bij de meest normale informatie die
men zijn kinderen in dit leven zal mee
geven, zou men zeggen.
Als klemmende boodschap komt
het boek hard, maar ook humoristisch
over. Dat ook de auteurs het ant
woord schuldig blijven op de proble
matiek is geen verwijt, maar een uit
daging voor iedereen die er mee te
maken heeft, en dat zijn we allemaal.
„De opvatting over seksualiteit,
waar tijdverdrijven als sleutelclubs uit
voort kunnen komen is uiteindelijk on
houdbaar. Natuurlijk heeft de seksua
liteit vele mogelijkheden. Zoals men
een vliegtuigpropeller kan gebruiken
niet om te vliegen maar om er zijn
haar mee te drogen, zo kan men de
seksualiteit óók gebruiken als gezel
schapsspelletje of als een aangename
vorm van gymnastiek. Zolang men
maar niet de illusie heeft de seksuali
teit dan optimaal te beleven.
Dit citaat is afkomstig uit „Wij en
Sex” van W. A. C. Whitlau. (Een uit
gave van NRC Tijdschriften en Boe-
kenuitgeverij te Rotterdam). Een boek
dat bedoeld is „om een visie te geven
op wat men van de seksualiteit zou
kunnen maken.” Kenmerkend voor de
schrijver is mogelijk het gedicht van
Leo Vroman, dat hij voorin zijn boek
liet afdrukken:
Zijn Amsterdammers agressief-con-
servatief, met hun gewoonte keihard te
protesteren zodra ze iets nieuws horen?
Niet altijd. Toen B. en W. besloten het
slapen op en rondom de Dam te ver
bieden waren de „Winkeliers blij met
beslissing burgemeester” Maar er
kwam een vier avonden durende rel
die niets met het slapen te maken had,
en al op de eerste avond werden de
ruiten van winkels en warenhuizen
stukgesmeten. Max Tailleur: „Kijk, C
en A heef: toch sinds kort die adver
tentie „De knie is fini?”. Nou, bij de
Bijenkorf hebben ze er nu ook een,
„de ruit is eruit.” De winkeliers waren
toen niet meer blij met beslissing bur
gemeester: „Schuld van gemeente”, rie
pen zij in koor. Een veertien juristen
grepen het slaapverbod aan om B. en
W. te vragen nu ook maar een auto
verbod voor Dam en omgeving af te
kondigen. Je blijft hier lachen, ook bij
de prent van de Dolle Mina’s wier
blote billen onder een bezette openbare
waterplaats uitsteken.
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboeken
boekenboeken WIJ ONTVINGEN
boekenboeken
boekenboekenboekenboekenl
boeRenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
Het Nationaal Bureau voor Reclas
sering in Den Haag verzorgde de bro
chure „Mensen zonder achterland”,
waarin gebundeld zijn de artikelen, die
de Nijmeegse journalist Jos Ahlers in
het dagblad De Gelderlander heeft ge
publiceerd. Hij heeft de gelegenheid
gehad gedurende vele weken in psy
chiatrische inrichtingen te verblijven
en vrij uit te praten met ter beschik
king gestelden. Hun zienswijze en er
varingen heeft Jos Ahlers aangevuïd
met gegevens over de terbeschikking
stelling. De geneesheer-directeu: van
de dr Pompe kliniek in Nijmegen, dok
ter J. R. Maas, schreef een inleiding.
kwaad dat de homoseksuelen bezor
gen, maar met de omvang die hun
slechtheid in de verbeelding had ge
kregen.”
HET OUDSTE voorbehoedmiddel
zou omstreeks 1850 voor Christus wor
den gebruikt door dames uit de Egyp
tische „upper-upper”-klasse: een klod
der krokodillenmest werd in de schede
geschoven terwijl de binnenkant van
de schede werd behandeld met honing,
gom en natuurlijk chemisch zout.
Deze wetenswaardigheden staan in
het boekje „techniek van de geboorten
regeling” van Paul Vaughan dat uit
het boekje „Techniek van de geboorten-
C. Musaph-Andriesse. Het werd uitge
geven door Ten Have in Amsterdam.
Het is een handige pocket met bondi
ge voorlichting over verschillende
methoden van contra-conceptie. Achter
in staat een lijst van consultatiebureaus
in een aantal Nederlandse steden.
Over hetzelfde onderwerp verscheen
bij de Utrechtse uitgeverij het Spec
trum van J. Dalsace en R. Palmer
„Anticonceptie.” Voor een goede ver
taling uit het Frans zorgde dr. A. J.
Boerman. Dr. C. van Emde Boas ver
telt in een voorwoord over de proble
men waarvoor de Franse seksuele her
vormer Dalsace kwam te staan in zijn
op het gebied van „family-planning”
onderontwikkelde vaderland. Het was
bijvoorbeeld tot 1956 verboden in
Frankrijk een NVSH op te richten.
In tamelijk kort bestek geeft het
boek van Dalsace een vrijwel volle
dig en wetenschappelijk verantwoord
VAN DIT GEDICHTJE naar de
pocket „Onderwerp: jeugdprostitutie”
lijkt een hele stap. Dat is het ook wan
neer men louter en alleen zou afgaan
op de tekst in deze pocket, die werd
samengesteld door Bob Uschi, Antoine
Bodar en Ed Peereboom. Het boek,
dat werd uitgegeven bij De Bezige Bij
in Amsterdam bevat namelijk een
reeks op band opgenomen gesprekken
met jeugdige mannelijke en vrouwelij
ke prostitués en sommige termen die
daarbij gebezigd worden zal men te
vergeefs in een woordenboek zoeken.
Toch komt tussen de regels van dit
hoerenbargoens een wereld van een
zaamheid, wanhoop, en soms lamlen
dige domheid op de lezer af.
Eén voorbeeld: aan het woord is de
17-jarige Gonnie: „Ik ken in Amster
dam een adres: ’t is een kerel met
een tamelijk groot huis, waar je kunt
maffen en eten, maar dan krijg je
wel af-en-toe een beurt van hem of
van een vriend van hem, als ze er zin
in hebben.Zo betaal je dan voor kost
en inwoning! Soms moet je ’n man of
5, 6 op één avond afwerken, maar ja
dat doet je toch niks meestal tenmin
ste.”
Dr. Herman Musaph wijst in een
slotwoord op de meestal gestoorde
beeld van de huidige stand van zaken
wat betreft de contra-conceptie. Op bij
voorbeeld de chemische samenstelling
van de verscheidene pillen wordt uit
gebreid ingegaan. „Anticonceptie
maakt deel uit van de reeks „Mens
en medemens.”
Wie wat betreft het onderwerp Sek
sualiteit zich wil oriënteren inzake het
strafrecht kan zich het verslag aan
schaffen van de conferentie „Straf
recht en seksualiteit” die eind 1969
werd georganiseerd door de Humanis
tische Stichting Socrates. In deze bro
chure, die werd uitgegeven door W. P.
van Stockum in Den Haag worden ook
voor niet-wetenschappelijk geschoolde
belangstellenden behartigenswaardige
kwesties aangeroerd.
DE NEDERLANDS® samenleving
heeft een uitzonderlijk ingewikkeld
besluitvormings-mechanisme opge
bouwd, om daarmee doodgewone doel
einden als volledige werkgelegenheid,
aanvaardbare groeicijfers, internatio
naal concurrerende prijzen en ar-
beidsvrede te bereiken. De Ameri
kaanse hoogleraar Jhn P. Windmul-
ler heeft daar een uitputtende studie
aan gewijd, waarvoor de basis werd
gelegd tijdens zijn gast-hoogleraar-
schap te Amsterdam.
In een lijvige Speetrum-Aula licht hij
de hele structuur van werkgevers- en
werknemersorganisaties en van de
sociaal-economische begeleidings-
instituties door tot in de actualiteit
van vandaag. Loonpolitiek en mede
zeggenschap komen daarbij als expo
nenten van het georganiseerde overleg
aan de orde.
Het is een verhelderende doorlich
ting geworden, waaraan een histori
sche inleiding over het ontstaan van
al die structuren vooraf gaat. In het
Nederlandse systeem ziet hij enkele
typische grondkenmerken: de over
heersende rol van de overheid bij het
beïnvloeden van arbeidsvoorwaarden
en van de regels die deze voorwaar
den bepalen, vervolgens een netwerk
van centraal overleg en tenslotte cen
tralisatie bij de beleidsvorming. In de
toekomst zullen zich wat verschuivin
gen voordoen, stelt Windmuller vast,
als het zal gaan om de democratise
ring van de onderneming, de vereen
voudiging van de vakbewegingsstruc-
tuur en gelijke beloning voor hand- en
hoofdarbeid. Het overleg zal zich
waarschijnlijk naar de onderneming
vertakken en de decentralisatie zal toe
nemen.
Prof. Zoutendijk, de Leidse compu
terdeskundige, heeft al eens geopperd
dat, wil men de machtsverhouding
zuiver houden, de volksvertegenwoor
diging ook over een eigen computer
centrum moet gaan beschikken. Op
die manier kan zij alleen maar con
trole uitoefenen op het beleid en reële
alternatieven aandragen voor dit be
leid.
UITGEVERIJ SEMPER AGENDO
N.V. - APELDOORN. Menno Hielkema:
„Snip en Snap”, het fenomeen Willy
Walden, Piet Muyselaar en René Slees-
wijk.
(Van onze juridische medewerkster)
SCHRIJVEN over de problemen
waarvoor de computer onze samen
leving plaatst kan een jurist eigenlijk
alleen doen met het schaamrood op
de kaken. Dat beseft hij bij lezing
van „De computermaatschappij” van
Michael Stone en Malcolm Warner,
ingeleid door prof. dr. R. Crine le
Roy, een uitgave van Het Wereldven
ster te Baarn.
Krantekoppen die een stukje tragiek
soms aan de oppervlakte brengen:
„Echtpaar vindt na vakantie huis door
anderen bewoond”, „Man verandert
huisnummers om deurwaarder te mis
leiden”, „Ram, ram, ram, wij gaan naar
de Dam” (politielied), „Prins schreef
Samkalden brief over vuile grachten”,
„Nooteboom kreeg 2000,— voor stuk
dat nooit werd geschreven” en „Ver
dwenen raadslid zit in Spaanse gevan
genis”.
TWEE NIEUWE Aula-pockets van
uitgeverij het Spectrum, Utrecht over
het onderwerp seksologie behandelen
zeer uiteenlopende onderwerpen.
Michael Schofield schreef het zeer
interessante en in vele Britse kranten
uitgebreid besproken „Seksueel ge
drag van jongeren,” vertaald door E.
Marije.
Het gaat hier om de seksuele er
varingen van jongeren pussen 15 en 19
jaar. De uitkomsten van dit breed op
gezette onderzoek er werden in to
taal 1873 kinderen intensief onder
vraagd zullen de vele ongeschoeide
„experts” die in het algemeen hun
zegje plegen te zeggen verbazen. Het
boek gaat uitgebreid in op het statis
tische materiaal dat bij het onderzoek
werd verzameld. Aflezing van de cij
fers veronderstelt wèl een grote mate
van kennis.
Van dezelfde Britse schrijver is af
komstig „Sociologische aspecten van
de homoseksualiteit,” eveneens ver
taald door E. Marije. Ook hier een
gedegen met veel statistisch materiaal
aangevulde studie. Vreemdsoortige op
vattingen over de homoseksueel wor
den ontzenuwd en over de vaak vijan
dige houding die de samenleving te
genover deze mensen aanneemt zegt
Schofield: „De zondebok wordt ge
straft om tegenstrijdige redenen. Hij
geeft ons de vleiende illusie dat wij
beter zijn dan hij. De homoseksuele
minderheid is vaak gebruikt als han
dige zondebok en vervolgd met een
haat die geen verband houdt met het
UITGEVERIJ LUITINGH - Laren
(N.H.). Robert Manry: „Tinkerbelle”,
het kleinste bootje, dat ooit de Oceaan
overstak.
John O’Hara: „De Fortuinzoeker”, een
spiegel van leven, liefde en seks, ver
taald door Jan van Hout.
SPECTRUM - UTRECHT. Prisma-
Roman: Margot Bennett „Bacillen in
infrarood”. Dalton Trumbo „Het Veld
van eer”.
Prisma-Kennis/Ontwikkeling: Rudolf
Schneider: „De Computer in opmars”.
Prisma-Compendia: W. G. Bickley/
R. S. H. G. Thompson „Matrixalgebra”.
M. F. Grundon/H. B. Hénbest: „Or
ganische Chemie”. Philip Teitelbauw:
„Fysiologische Psychologie”
Prisma-Aula: John Windmullei„Ar
beidsverhoudingen in Nederland”. S. C.
Dik/J. G. Kooij: „Beginselen van de al
gemene Taalwetenschap”.
Dat de schrijver Reijs niet alleen
aardrijkskundeleraar, maar ook ge
schiedenisleraar is geweest, blijkt wel
uit dit boek, dat doorweven is met his
torische gegevens. Hetgeen een bijdrage
is ter verheldering van de wordings
geschiedenis van ons land. En die is in
feite nog steeds aan de gang. Vandaar
dat 'n actueel onderwerp als de milieu
verontreiniging je zou bijna spreken
over verwordingsgeschiedenis onder
de titel „We worden stinkend rijk” een
plaats in het boek heeft gekregen.
Maar met de luchtvervuiling zaten
onze voorouders ook. Al in de zeven
tiende eeuw kende men in sommige
lakensteden, bijvoorbeeld Haarlem,
verboden om bepaalde soorten steen
kool te stoken omdat het laken bedor
ven werd.
Wie heeft er toegang tot dit mate
riaal? Wat gebeurt er als het onjuist
is? Is het ook mogelijk een misstap
uit het verleden bijvoorbeeld een
slecht eindexamen te laten verge
ten of blijft dit gegeven iemands le
ven beïnvloeden? Ben eerste eis
van rechtsbescherming voor het indi
vidu is het recht inzage te krijgen in
zijn „eigen” dossier, eventueel on
juiste informatie te corrigeren of aan
te vechten voor een onafhankelijke
instantie. Een dergelijke rechtswaar
borg kost geld, maar dat mag geen re
den zijn het dan maar te laten. Er staat
veel op het spel: De keuze tussen een
rechtstaat of een Big-Brother-samen-
leving waarin het individu vervreemdt
en verloren gaat. Vanuit de democra
tie bezien werpt de toenemende auto
matisering een machtsprobleem op.
Want informatie is macht en macht
zonder controle is niet alleen onde
mocratisch maar ook levensgevaar
lijk.
De vakbeweging zelf ziet het ook zo,
als ze spreekt over tegenspel in de
vorm van bondsfusies, omdat er in
de toekomst veel meer dan thans ge
werkt zal moeten worden met bedrijfs-
cao’s, die voor een hele onderneming
gelden. Windmuller geeft zowel de on
dernemers als de vakbeweging advie
zen voor onderhandeling. Tegen de
werkgevers zegt hij: doe meer aan
sociologisch wetenschappelijke ontwik
keling. En tegen de vakbonden: er
moet een capaciteitsverbetering voor
onderhandelingen komen. Daarom
moeten de bonden meer stafmedewer
kers voor onderzoek aantrekken. En
de overheid raadt hij aan: zorg ervoor
dat er diensten kunnen worden ver
leend om sociale geschillen bii cao
impasses te kunnen oplossen
De eerste computers zijn van de
jaren vijftig; zij verhouden zich tot
de apparaten van nu als een kerkklok
tot een horloge. De technologie is
voortgehold, maar het werken aan
een juridisch kader om waarborgen
te vinden tegen fouten, misbruik of
inbreuk op de privé-sfeer van de bur
ger, is nog nauwelijks begonnen. Sto
ne en Warner wijzen allereerst de
computerdeskundigen zelf als hoofd
schuldigen aan van dit gebrek. „Be
oefenaars van dit vak (computertech
niek) hebben inderdaad veel tijd be
steed aan onwaardig eigenbelang
op een terrein waar kennis schaars
is, maar de salarissen hoog. Het
wordt tijd dat zij hun air-conditioned
werkplaatsen verlaten om te zien wat
zij anderen aandoen”.
De auteurs kiezen het reële uit
gangspunt dat het automatiserings
proces niet tegen gehouden kan wor
den. Het moet alleen beheerst worden
en ons niet gaan overheersen. „Voor-
waardelfjke catastrofisten” noemen
de auteurs zich. De verwijzing naar
de auto die ons ook stank, lawaai,
verpeste natuur heeft bezorgd,
spreekt boekdelen.
Bij de opening van het Rijkscompu-
tercentrum op 10 maart van dit jaar
besprak staatssecretaris Van Veen
aan de
computerisering. „De
overheid doet het nodige”, sprak hij
geruststellend. Het leeuwendeel van
het werk aan een hecht systeem 'van
waarborgen moet echter nog verricht
worden. Prof. Crine le Roy stelt in
zijn voorwoord dat ook in landen als
de Verenigde Staten, Zweden en
Duitsland, waar men met het denken
over dit soort problemen aanzienlijk
verder is dan bij ons, het juridisch
instrumentarium dat ten doel heeft
inbreuken op privacy te voorkomen,
nog totaal ontbreekt.
In Nederland is door de volkstellin
genwet, waarbij onder andere het af
geven van persoonlijke informatie
verplicht werd gesteld, de discussie
over de aan deze toenemende regi
stratie mogelijk geworden door de
computer flink op gang gekomen.
Het rapport-Westerhout, dat de invoe
ring van een persoonsnummer be
pleit, zal als het in een wetsvoorstel
wordt omgezet op het nodige verzet
kunnen rekenen. Hierdoor zou het
mogelijk worden de nu verspreid op
geslagen gegevens van een persoon
bij elkaar te brengen in een zoge
naamde data-bank. Hierdoor wordt
de kennis over een bepaald persoon
geconcentreerd, zijn ziekte, geschie
denis, zijn loopbaan, zijn financiële
situatie, zijn „contacten met justitie”
dit alles belandt in een dossier dat via
de „direct acces” methode door een
druk op de knop bereikbaar is.
UITGEVRIJ SKARABEE - LAREN
(N.H.). Tobias Ritman: „Schaamblos”,
100 landen, 100 banen, en 100 vrouwen
voor één man, in deze autobiografische
roman.
Je blijft lachen in Amsterdam, ge
lukkig wel, hoewel het er soms om te
huilen is als je door de vervallen ne-
gentiende-eeuwse buurten loopt, als je
ziet hoe politiemannen worden afge
tuigd, hoeveel uren er in de raadszaal
zinledig worden verkletst niet
het minst door voorzitter Samkalden
zelf en als je een vliegtuigje boven
de Dam ziet gaan met „Dank aan de
marine” erachter.
Je blijft lachen in Amsterdam, Pa-
roolredacteuren Bert Bommels en Evert
Werkman beseften dat en stelden aan
de hand van foto’s die in Amsterdam
se kranten hebben gestaan een boekje
met die titel en het opvallende onder
schrift Haha samen, dat een beeld geeft
van Amsterdam in 1970. De uitgever is
N.V. Het Parool In Amsterdam. Het
zijn trouwens niet alleen de vaak ko
mische foto’s (tachtig man rijkspolitie
die een door tien personen bezette drie
kamerflat in de Bijlmer gaan ontrui
men), ook de krantekoppen, de berich
ten, de ingezonden brieven („Reeds in
I I»
