GEMAAKT
Kruiden doen
wonderen voor uw
maaltijden en de
lekkerste zijn die
eigen teelt
Favoriete Meur voor
de voorjaarslipstick
1971: uitdagend rood
EEN KRUIDENTUIN!JE IS HEEL GAUW
J
vrouw]
o
29
Litteratuur
Keus genoeg
Onderhoud
Groter opzet
Recepten
O/
ZATERDAG 10 APRIL 1971
Erbij
Strepen en stippen
oil
WW
Granaatappelkleur
Weg winterhuid!
l Venkel
(Van een onzer redactrices)
of recht.
zaaien. Kervelsoep vooral is heerlijk.
(Van een medewerkster)
om
nen
NATUURLIJK KUN JE proberen te volstaan met gedroogde
kruiden. Er zijn een paar goede merken die ook nog gezellige
potjes en blikjes leveren. Maar de ware liefhebber grijpt daar
alleen in uiterste nood naar, in de winter bijvoorbeeld, of als hij
iets heel zeldzaams nodig heeft (saffraan).
MAJOR A AN is ook een vaste plant
die vooral nodig is bij veel Italiaanse
recepten (waarin dikwijls sprake is van
oregano, maar u kunt daar de majoraan
uitstekend voor gebruiken). Gesnipperd
loof van knoflook geeft een zeer zuide
lijke smaakje aan de sla en de komkom
mer. Koop een bolletje knoflook (groen
teman of supermarkt) en stop dat een
paar cm. onder de grond. Met een beetje
geluk hebt u dan voor jaren knoflook.
Uw drie vierkante meter tuin is nu
aardig vol, maar u hebt dan ook krui
den waar u jaren genoeg aan hebt. De
meeste van de genoemde planten (be-
DE OOG-MAKE-UP is uitgegroeid
tot een ware kunstvorm waarbij met
oogschaduw in twee of drie kleuren
de verbluff endste effecten kunnen
worden bereikt. Hele schilderstukken
worden met eyeliner en eyeshadow op
de bovenste oogleden gewrocht. Maar
wie denkt dat we op dit gebied nu wel
alles hebben gehad slaat de plank mis.
Mannequins van de Parijse mode-
heer Ungaro toont op grote kleuren
foto’s in modebladen de nieuwste
grap: de oog-make-up is tot beneden
het oog gezakt, oogschaduw loopt in
een horizontale, enkele centimeters
brede baan van de ene slaap naar de
andere waarbij ook de bovenste helft
van de neus wordt „meegenomen”.
Tweemaal „zomergezlcht 1971”: glad haar dat In de nek of op het achterhoofd in
een knotje eindigt of een wilde boe krullen, maar steeds een bescheiden oogmake-up
boven helderrode lippen.
halve lavas) kunt u ook in potten op uw
balkon kweken, vooral de lipbloemigen
(majoraan, tijm, bonekruid) die goed
tegen warmte en droge grond kunnen.
Met bieslook, peterselie en selderij is
het wat moeilijker, omdat die meer wa
ter nodig hebben en absoluut elke dag
dag begoten willen worden.
WIJNRUIT „maakt” het dan hele
maal om nog maar te zwijgen van de
twee laurieren die u als wachters in
hun pot bij de ingang van uw smake
lijke tuin zet. Maar dan begint het na
tuurlijk wel wat in de papieren te lo
pen.
MINT bijvoorbeeld, een vaste plant,
evenals citroenmelisse. En rozemarijn;
een zeer decoratieve struik, die echter
wel moeilijk de winter doorkomt. Salie
ook niet te vergeten die al even de
coratief is en eigenlijk ook bij zeer veel
gelegenheiden bruikbaar (varkensvlees).
WILT U helemaal de sfeer van groot
moeders tijd terughalen, dan moet u de
vakken van uw kruidentuin „omhei
nen” met buxusstruikjes en enkele vak
ken beplanten met pioenrozen, stok
rozen, lavendel, madonnalelies, vinger
hoedskruid, hortensia of phloxen.
Wanneer u geen plaats meer hebt
voor een aparte kruidentuin kunt u de
meeste kruiden ook gewoon op open
sticks kunnen we wel in de prulle-
mand gooien, want de lippen zijn nu
haast onbeschaamd-rood van kleur ge
worden.
WIE EENMAAL VERSE tijm, vers lavasblad en uiig ruikend
bieslook aan zijn dagelijks kopje bouillon heeft toegevoegd, be
grijpt niet hoe hij zich ooit heeft willen behelpen met strooiko-
ker of aromafles. Een kruidentuin moet je hebben, al bestaat die
dan misschien slechts uit een stel bloempotten op het balkon.
Begin april is nog net de goede tijd om een kruidentuinjte te
maken. En niets is eenvoudiger dan dat.
plekjes tussen uw vaste bloemplanten
of in de rotstuin zetten.
lijke toilettafel is vaak aanzienlijk min
der fraai, meestal is de onderlaag het
struikelblok. Op verpieterde, door cen
trale verwarming uitgedroogde huiden
komt de beste make-up niet tot zijn
recht
nemen (uitg. Veen, Amsterdam), alleen
al om de fraaie aquarellen. Ik beveel
dit boekje met enige reserve aan; voor
genezing kunt u beter bij de dokter te
rade gaan.
BIJ VELE kwekers in tuincentra en
diverse postorderbedrijven zijn planten
en zaden te koop. Zonder speciaal ie
mand te willen voortrekken wil ik toch
Turkenburg in Bodegraven, Van Enge
len in Boskoop en de oude gerenom
meerde firma Van Tubergen in Haarlem
noemen als leveranciers van goede pro-
dukten voor de kruidentuin.
systeem: ze veroorzaken vaak rimpels
en wallen.
WIE OVER een tuin beschikt hoeft
maar een stukje grond van een bij drie
meter, zonnig en beschut gelegen, om
te spitten, licht te mesten, wat kalk te
geven en klaar is kees. De rest gaat
eigenlijk vanzelf.
Vele kruiden, zeker de bekendste, ho
ren of tot de familie van de lipbloemi
gen of tot de schermbloemigen. Van de
ze planten groeien ook tientallen soor
ten in het wild, een teken dat het ge
makkelijk te kweken planten zijn.
Daarbij kunnen ook de wenkbrauwen
nog extra worden geaccentueerd door
het aanbrengen van gekleurde stipjes
boven de buitenste boog van de wenk
brauwen.
Die bizarre oogopmaak is eigenlijk
een beetje tegen de regels van het
make-up spel van dit voorjaar: niet
het oog, maar de mond eist nu de mees
te aandacht. De griezelig-bleke lip-
ALS U UW tuintje klaar hebt, moet
u een keus maken uit de circa 52 soor
ten kruiden die u kunt planten. Sommi
ge zijn eenjarig, die moet u dus zaaien,
andere zijn vaste planten. Die kunnen
ook gezaaid worden, maar dan hebt
u er volgend jaar pas wat aan, beter is
het, zo’n plantje „kant en klaar” te ko
pen.
RECLAMEKRETEN als „diep, zon
nig en stralend rood” of „gedurfd roze”
zijn dan ook niet van de lucht en een
van de grote cosmeticahuizen spreekt
zelfs over lippen die „vol en warm als
een rijpe granaatappel” zijn. Sprekende
kleuren dus waarmee de mond boven
dien iets breder dan gewoonlijk wordt
aangezet Wat extra kleur op de wan
gen past eveneens in dit schema, waar
mee de rouge weer een kans krijgt
Nu lijken zulke uitgekiende maquil-
lages heel mooi op de huid van goed
verzorgde modellen, maar het resul
taat dat tot stand komt voor de huise-
BOVEN DE OGEN wordt (in dezelfde of
contrasterende kleur) nog zo’n horizon
tale baan oogschaduw aangebracht zo
dat een balmasquéachtig effect ontstaat.
Dit alles gebeurt met de zachte kleuren
die dit voorjaar de oogopslag reliëf
moeten geven: groen en lichtblauw,
taupe en mauve, liefst met parelmoer-
glans.
NOG IETS over het onderhoud. Na
tuurlijk gebruikt u geen chemische be
strijdingsmiddelen meer in de tuin,
evenmin als kunstmest. In de kruiden
tuin zijn ze helemaal uit den boze. Blad
luizen en dergelijke krijgen pas de
kans als u de planten te dicht op el
kaar zet en te weinig mest. Eerlijke
koeiepoep is dus het beste tegen luizen,
en als u die niet kunt krijgen: insekten-
mest (marba). Spiritus met groene zeep
is, mits enkele keren herhaald, uitste
kend tegen luis.
DIT IS DE TIJD van de kruiden. In de winkels zie je ze staan,
de tientallen kruidenrekjes met gezellige stopflesjes en in vrij
wel elke keuken hangt vandaag-de-dag zo’n ding aan de muur.
De mensen hebben meer tijd en zin om het eten wat te „versie
ren”, de snel opkomende fondue- en barbecue-gewoonten dui
den daar ook al op. Hoe zou je trouwens een behoorlijke bar
becuesaus willen maken zonder kruiden?
LAVAS of maggiplant is een gewel
denaar. Als hij eenmaal „gevestigd” is
kan hij wel drie meter hoog worden.
Die alleen voor eigen gebruik nodig
heeft, kan de plant beter elk voorjaar
afsteken, zodat er maar één scheut
overblijft. Van deze plant worden al
leen de heel jonge blaadjes gebruikt.
Ook de wortels zijn erg lekker, ze sma
ken alleen nogal sterk. De plant sterft
elk najaar volledig af en schiet begin
april weer uit de grond. Plant kopen.
BONEKRUID kunt u niet missen als
u liefhebber bent van heerlijke verse
tuinboontjes. Ook andere peulvruchten
krijgen er een extra smaak-„dimensie”
door. Bonekruid kan een vaste plant
zijn, die u zo kunt kopen, maar u kunt
ook eenjarigen zaaien. Als u te dicht
op elkaar zaait, hebt u wel kans op een
slordige hangende bos, die overigens
wel mooi rozig bloeit. Ook hiervan
kunt u de blaadjes drogen voor winter
gebruik. Voor gebruik in de sla hebt u
basilicum nodig, dragon of beide. Ba
silicum is een eenjarige plant, dragon
een vaste die enorm kan woekeren en
dus net als de maggiplant drastisch in
bedwang moet worden gehouden.
TIJM is een zonminnend, laagblij-
vend, decoratief strukje, dat elk voor
jaar flink gesnoeid moet worden. Met
een wat snoeisel in de grond steken
bij wijze van stekjes, want soms „win
tert de tijm uit”. Dat wil zeggen dat
deze plant, die van droge grond houdt,
de vochtige koude winter niet overleeft.
Het plantje bloeit gezellig paarsblauw
en als u het op een warme dag In au
gustus flink snoeit, kan het snoeisel u
de winter doorhelpen. Mesten is voor
deze tevreden klant niet nodig. Zijn
principe is: hoe armer, hoe gezelliger.
De plantjes moet u kopen.
De tekeningen bij
dit artikel zjjn ont
leend aan
Hendrichs’
„Kruiden
EVEN TERUG naar die spectaculaire
oogmake- up: een schoonheidsspecia
liste vertelde ons dat ze steeds vaker
vrouwen en jonge meisjes ziet die ze
meteen zou willen doorsturen naar de
oogarts. Overdadig en onverstandig
gebruik van oogmake-up is meer dan
eens de oorzaak van hardnekkige en
langdurige huidirritaties. Sommige
kunstgrepen, zoals het trekken van dik
ke potloodlijnen aan de binnenkant van
wimpers en oogleden, moeten als hoogst
gevaarlijk worden beschouwd.
SELDERIJ en Peterselie moet u wel
zaaien. Natuurlijk kunt u afwachten of
de groenteboer ze dit jaar weer af en
toe in voorraad heeft, maar beter is
het, een pakje zaad te kopen. En als u
dan toch bezig bent, neemt u dan eens
een afwijkende soort, met sterker ge
kruid blad bijvoorbeeld als het peter
selie betreft. U moet nogal wat zaaien
meteen na het opkomen al te kun-
plukken. Met zaaien kunt u beter
wachten tot half april. Waar u deze
kruiden voor moet gebruiken weet u
natuurlijk zelf wel. Inplaats van (of
naast) peterselie kunt u ook kervel
ALS HET in het najaar guur weer
wordt en gaat vriezen, kunt u de pot
ten binnen halen en zo nog een hele
tijd genieten van de verse kruiden die
in de vensterbank van uw keuken
groeien. Niet de hele winter, want met
name daar waar centraal verwarmd
wordt zullen al gauw allerlei soorten
luizen een aanval doen op uw mobiele
kruidentuin.
We komen nog even terug op de tuin.
Want misschien wilt u wel iets anders
dan een prozaïsche drie vierkante me
ter met de kruiden netjes in het gelid.
Misschien wilt u meer ruimte besteden
en er iets gezelligs van maken. Dat kan
natuurlijk. U kunt beginnen, radijsjes
te zaaien op de open plekken. Iedere
week wat zaad, dan kunt u lang oog
sten. Dat geldt ook voor tuinkers. Kunt
u een flinke lap grond ter beschikking
stellen dan zou u misschien een „klas
sieke” indeling kunnen maken, door
een systeem van klinkerpaadjes, rond
VOOR BIESLOOK geldt hetzelfde.
Deze plant wijkt trouwens van de rest
af: hij houdt van uitgesproken vochtige
grond en wat schaduw. Als u al bies
look in de tuin hebt, zult u dezer da
gen al wel wat gebruikt hebben in de
soep, in de sla of de fonduesaus. De
frisse groene sprieten moeten nu al
boven de grond zijn. Ze smaken fris
uiig. De plant bloeit zeer decoratief
met kleine blauwpaarse „uienbloesem”.
Deze plant kan ook gezaaid worden,
maar beter is: kant en klaar kopen.
TENSLOTTE: wilt u wat meer weten
over dit geurige onderwerp, dan kunt
u bij de boekhandel terecht In veel
algemene boeken over tuinen komt wel
een hoofdstukje over kruiden voor.
Een speciaal boekje is „Kruiden voor
de keuken” van Katinka Hendrichs
(uitg. Zomer en Keunings, Wageningen).
Voor balkonkwekers komt een speciaal
hoofdstuk voor in „Bloemen op het
balkon” van Rob Herwig (uitg. Veen,
Amsterdam) en wie zich volledig in de
kruiden wil storten, niet alleen om te
eten maar ook voor de gezondheid, moet
de „Kruidengids” van Ingrid Gabriel
Die paadjes zijn trouwens
toch wel nodig, want ook in de zomer
schijnt niet iedere dag de zon en u zult
wel eens natte voeten halen bij het
plukken van de dagelijkse voorraad
kruiden. Als u er echt iets van wilt
maken, moet u trouwens ook meer
kruiden planten.
EEN PAAR eenvoudige recepten
met kruiden. We geven geen hoeveel
heden: persoonlijke smaak is erg be
langrijk. Een goede raad: begin met
weinig.
EEN KOP heldere bouillon „doet”
veel meer als u er fijn gesnipperde
bieslook, maggiplant, peterselie en
knoflookgroen in mengt. Probeer ook
eens wat geraspte kaas en/of een
paar druppels citroensap
EEN FIJNE SAUS bij Fondue
Bourguignonne, maar ook voor uw
zalm- of groentesalade: klop mayon
naise luchtig met wat room, lepeltje
tomatenpuree of -ketchup, zout, pe
per, teentje(s) knoflook uit de knij
per. fjjn gesnipperde bieslook, tijm
en majoraan, in de vijzel zo fijn mo
gelijk gemaakt. Een scheutje sherry
erbij doet het bijzonder goed.
ALTERNATIEVE SAUS: paar le
pels mosterd, ietsje azijn erdoor roe
ren, daarna pas olijfolie of zonne
bloemolie, zout, peper, fijn gesnip
perd knoflookgroen. bieslook, peter
selie, selderij en ietsje dragon.
BISTECCHI a la Pizzaiola. Vraag
uw slager zeer dunne lapjes mals
rundvlees (staartstuk, rosbief) te
snijden, klop ze thuis nog eens met
uw houten klopper. Dan achtereen
volgend in de pan: olijfolie, vlees,
peper (liefst uit de pepermolen),
teentjes knoflook in dunne plakjes,
enkele stukjes tomaat zonder vocht
en vel, dan alles rijkelijk bestrooien
met majoraan of oregano. Het vuur
steeds zacht laten branden. Aan tafel
pas zouten omdat anders te veel
vocht aan het vlees onttrokken
wordt.
EEN LEKKERE SAUS bij spa
ghetti: fruit, 1 a 2 gesnipperde uien
samen met evenveel teentjes knof
look en dobbelsteentjes mager ge
rookt spek in olijfolie. Erbjj gaat nu:
1 klein gesneden paprika, blaadje
laurier, tijm, roosmarjjn, salie en
majoraan, zout, peper, tomaten (ont
veld en in stukjes) of een blikje
tomatenpuree, scheut rode wijn, le
peltje bruine basterd (om de saus
glanzend te houden). Braad in een
aparte pan in stukjes gesneden vlees
met wat kruiderij en roer deze sa
men met de saus door de spaghetti.
Geef er een frisse sla bij.
STEEK HIER en daar een blaadje
roosmarijn in de rosbief voor u die
braden gaat. Een paar blaadjes salie
in en op uw varkensvlees geven meer
smaak en doen het vlees wat minder
„zwaar” lijken. Als u bouillon trekt
doe er dan een tak maggiplant bij.
Bij vis mag u de tjjm niet vergeten.
Katinka
boekje
voor de
keuken”, een uitgave
van de N.V. Zomer
en Keunings te Wa
geningen.
REMEDIE: LAAT alle make-up-
produkten een paar weken links lig
gen en concentreer alle aandacht op de
verzorging van de huid. Het beste sys
teem om van een „winterhuid” af te
komen is: een maand lang vroeg naar
bed gaan, weinig roken en drinken,
veel vers fruit en dito groente eten en
zoveel mogelijk in de buitenlucht.
Grondige dagelijkse reiniging van de
huid, gecombineerd met passende voe-
dingscrèmes doet de rest. Drastische
vermageringskuren passen niet in dit
nj
Foeniculuw copilaceom
se&amum
Spaanse peper
Capsicum onnuütn
