DE „GENTLEMAN-OPLICHTER
LACHT OM RECHT EN WET
Justitie staat vrijwel machteloos
tegenover de witteboordenmisdaad
Meer rechten voor dienst-
weigeraars in Duitsland
ZELF WIJN
MAKEN UIT
BIETEN: DE
ENGELSEN
DOEN HET
AL JAREN
1
16
ZATERDAG 17 APRIL 1971
Erbij
(Van een onzer redacteuren)
0 Lacune
Partisanen
Valse schaamte
Goede heertjes
Geen antwoord
Dr. K. Gemmer, directeur van
het Bundeskriminalamt in
Bundeskriminalamt
Wiesbaden (D).
EEN INTERNIST „ergens in
Europa” onderzoekt een patiënt op
vage klachten. Hij constateert dat
de man niets wezenlijks mankeert,
maar stuurt hem desondanks door.
Eerst naar de röntgenoloog, dan
naar de specialist voor hart- en
vaatziekten, vervolgens naar een
laboratorium voor bloedonderzoek,
een keel-neus-oorarts en misschien
nog wel een oogarts. De heren
schrijven voor elk consult forse
rekeningen uit en houden aldus
eikaars inkomen op peil. De ver
zekering is er goed voor. Is dit
vooropgesteld dat de medische
noodzaak niet aanwezig was ge
oorloofd of niet?
„Doe als ik”
Bereiding
(AAfVVVVVVVVWWVIAfVVVWVVIAfVMVMVVVWWVVVVVVVWWVWWVVVVVVVVVVWVVVWVVWWVVWlAA/VVWWIAA/VVVWWVVVWWVVVVWVWWVWVVVVVVVVVVVVt
is
ANS NIEUWENBURG
w
uit Zürich omschreef ze een dezer dagen
heel beeldend als de „moerasbloemen
van de hoogconjuctuur”. Meer offici
eel worden ze tegenwoordig aangeduid
als witte-boordmisdadigers.
heeft er het passende antwoord nog
niet op gevonden. Terwijl er gewerkt
wordt aan wettelijke maatregelen om
het kwaad de kop in te drukken, vin
den beroepszwendelaars alweer nieu
we methoden uit.
om
wegens
in
dat
niet wil verstoren, soms ook omdat
men opspraak van de eigen profijte
lijke positie (bijvoorbeeld bij banken)
wil vermijden of heel gewoon, omdat
men zelf zwart geld in de frauduleus
gebleken onderneming had gestoken.
Maar er zijn veel grotere zwende
laars. De man die adverteerde: „Wilt
u snel rijk worden? Stuur mij 2,50”
en als advies volstond hij met een
drukwerkje: „Doe als ik”. In dit ka
der is deze man slechts een onschul
dige grappenmaker.
„Regierungskriminaldirektor” dr. K.
Gemmer van het Bundeskriminalamt
in Wiesbaden, gevreesd als een com
missaris Maigret, wees erop, dat eco
nomische misdaden (die de samenle
ving tegenwoordig meer schade doen
dan gewelddelicten) juist daarom zo
moeilijk op te sporen en te vervolgen
zijn. Het slachtoffer of dat nu één
man, een bank, een vereveningsfonds,
een regering of een heel werelddeel
is heeft de aanslag op zijn porte-
monnaie pas in een zeer laat stadium
door.
HEEL VAAK blijft dan aangifte
nog achterwege, omdat men zich
schaamt, bij de neus genomen te zijn
of omdat men de „goede relaties”
ER ZIJN er honderden, in veler va
riëteiten. Hun affaires nemen lang
zamerhand zo’n geweldige o mvang
aan, dat 170 autoriteiten uit elf lan
den op het gebied van de criminele
wetenschappen en uit kringen van
justitie, politie, bankwezen en advoca.
tuur het de moeite waard vonden er
in Zwitserland twee volle dagen over
te vergaderen.
ANDER VOORBEELD: een zaken
man slaat een partij goederen in, die
ondeugdelijk blijkt te zijn. Hij weet
ze met winst van de hand te doen aan
een volgende koopman, die alles op
alles zet om ook niet met de strop te
blijven zitten. Zo gaan de spullen van
hand tot hand op basis van de over
jarige grol, dat ze „niet voor de con
sumptie, alleen voor de handel” zijn.
Is dit geen oplichterij?
Ook in West-Duitsland kunnen
dienstplichtige jongelui wegens ge
wetensbezwaren worden vrijge
steld van militaire dienst en ook
daar zullen deze vrijgestelden ver-
vangingsdienst in niet-militaire
sectoren moeten doen. Tot nog toe
bestond die vervangingsdienst o.a.
uit sociaal werk in ziekenhuizen,
verzorgingsinrichtingen, tehuizen,
e.d„ maar in de nabije toekomst
wil men hen ook inzetten voor
taken bij de beroepsbrandweer,
ambulancediensten, de spoorwegen
en de Duitse PTT, die ook met
grote personeelstekorten te kam
pen hebben.
DE VERVANGSDIENST zal in som
mige gevallen langer worden dan de
thans verplichte 18 maanden en offi
cieel „Burgerdienst” gaan heten. Daar
de dienstweigeraars vaak klaagden dat
zij gebrekkig voor hun nieuwe taak
werden ingewerkt gaat men thans twee
scholen voor de „burgerdienst’ inrich
ten. De burgerdienstplichtige zal in
rechten en verdiensten gelijkgescha
keld worden met de militair-dienst-
plichtige. Er is ook een regeringscom
missaris benoemd voor de vervangs-
dienst die zich als een soort ombuds
man met de belangen der dienstweige
raars bezighoudt.
Zo heb ik nu wel grondstof voor
twintig liter suikerbietenwijn. Een
van mijn leerlingen vroeg of hij ook
wat suikerbieten mocht hebben. Hij
heeft spullen van school geleend en
is nu ook bezig. Overigens is zo’n
airlock geen vereiste. Je kunt de
fles ook afsluiten met een verschil
lende malen dubbel gevouwen lap
je, maar dat is natuurlijk lang niet
zo leuk.”
De man die aandelen op een tot
mislukken gedoemde onderneming
uitgeeft is veel gevaarlijker. Maar
heel moeilijk te grijpen zijn de mani
pulators met omvangrijke, zich over
vele landen uitstrekkende handels-
transacties die miljoenen profijt ople
veren zonder dat er een gelijkwaardi
ge leverantie of dienstverlening tegen
over staat. Dit zijn de witteboorden-
misdadigers, in Zürich als zo extra
gevaarlijk bestempeld „omdat ze ten
nissen met de officier van justitie”.
„LATEN WE niet vergeten”, zei
dr. Gemmer, „dat het grote publiek
eerder een bewonderende glimlach
voor de „goede heertjes” heeft dan
een gerechtvaardigde af keer”. Zijn
collega commander J. W. Crane van
de fraude-afdeling van Scotland Yard
in Londen viel hem bij: „Het is ge
makkelijker te frauderen, dan een
trein te beroven. Een bankrekening
is eenvoudiger te openen dan een
kluis. Maar het feit, dat mijn dienst
op het ogenblik 250 zaken in onder
zoek heeft met een geschatte „omzet”
van 2700 miljoen gulden, bewijst wel
dat we niet meer kunnen volstaan
met het oude gezegd dat iedere gek
maar zelf moet zien dat hij wijs wordt.
De witte-boordenmisdaad heeft een
zodanige omvang aangenomen, dat de
strijd ertegen nationaal en internatio
naal op het hoogste niveau moet wor
den aangepakt”.
Hun conclusie: het kwaad is wijd
verbreid, maar onze samenleving
IN 1969 hebben 14.400 jongemannen
in West-Duitsland een verzoek
vrijstelling van militaire diensl
gewetensbezwaren ingediend in de
eerste helft van 1970 waren dat er
11.500 Bijna altijd worden hun bezwa
ren gerespecteerd nadat de aanvrager
door een selectiecommissie gehoord is.
In de toekomst zal ook deze procedure
vervallen daar men van oordeel is dat
selectie op grond van ethische prin
cipes altijd een problematische zaak
zal blijven.
CONGRESVOORZITTER prof. dr.
H. Langen uit Berlijn, een van de be
kwaamste maatschappij deskundigen
van Duitsland, sprak in zijn inleiding
over „de partisanen onder de misdadi
gers”. De bedrieger met de witte
boord, de mooie auto, het goedgesne-
den maatcostuum en vaak een rijke
keus aan kostbare vriendinnen vindt
zijn werkterrein immers in zijn on
middellijke en vertrouwde omgeving.
Hij doet zaken, zegt men van hem.
Men weet niet precies welke, maar de
uiterlijke trofeeën wijzen op succes,
dus „zal het wel goed zijn”. Hij doet
zijn frauduleuze werk alleen en op
eenzame hoogten. Grote intelligente,
economische scholing, kennis van in
ternationale handel en wandel zijn
voor hem onontbeerlijk, want hij moet
niet alleen in een warnet van wel-ge-
oorloofde affaires de niet-geoorloofde
zien in te vlechten, hij moet de sporen
ervan ook zodanig weten te verdoeze
len, dat ze niet of nauwelijks na te
trekken zijn.
SAMEN MET haar zuster was
ze lid van de Jeugdbond voor natuur
studie. En daaruit is een geweldige
vaardigheid in het kweken van plan
ten en bloemen en zelfs bomen voort
gevloeid. Ze heeft een grapefruit
plant (van pitten) gehad en nu
pronkt een perzikenboom in de ach
tertuin, die vorig jaar een eerste
oogst van veertien heerlijke vruch
ten opgeleverd heeft. Aan de gevel
van haar Hilversumse huis prijkt een
eendekorf decoratief tussen ’t ge
bladerte van de klimop. Onbedoeld
misschien het symbool voor wat
de belangstelling van de bewoners
van dit huis geboeid houdt want
ook Ans’ echtgenoot is een„natuur-
mens”
WE KENNEN allemaal de voor
beelden van de kruidendokter, de ta-
pijtkoopman aan de deur, de huur-
koopmakelaars, de beleggingsexperts.
Zij zagen er allemaal zo betrouwbaar
uit, totdat zij op een sombere dag op
eens niet zo betrouwbaar bleken te
zijn.
een
vrouw, van wie je eerder zou ver
wachten dat ze biologie gestudeerd
had dan Frans zoals ze gedaan
heeft en Engels, zoals ze nu doet.
Zoveel liefde en kennis van „de
natuur” demonstreert zij. Al sinds
haar vroegste jeugd voelt ze zich
betrokken bij „alles wat leeft en
groeit” „Vroeger had ik een klein
zolderkamertje” zegt ze, „ik was
denk ik, elf of zo en daar stonden
in de goot potten met speenkruid
en alle mogelijke planten M’n zus
en ik verzamelden ’s zomers ook
zaden uit planten en die voerden we
dan ’s winters aan de vogels”.
Commander J. WCrane, hoofd
van de afdeling bedrijf szwendel
van de London Metropolitan
and City Police.
humbug berusten. Aanbiedingen van
grondstukken voor beleggingsdoelein-
den halen niets uit, als de eventuele
kopers zijn gewaarschuwd, dat ze hun
geld in een bodemloos moeras smij
ten.
Beloften voor „lucratief thuiswerk
bij aankoop van een naaimachine”
worden niet meer geloofd als de kran
ten de ervaringen van een paar op-
de-koffie-gekomen naaisters hebben
belicht. Fraai uitziende aandelen van
niet alleen in naam „loze” vennoot
schappen vinden geen kopers meer,
geen leerlingen, en wurgcontracten
voor de aankoop van boeken en gram
mofoonplaten geen liefhebbers meer
als de publiciteitsmedia dergelijke
malafide praktijken aan de kaak heb
ben gesteld.
Een keer per maand de wijn overhevelen is wel aan te bevelen naar
de mening van Ans Nieuwenburg, die hier met een dun plastic slan
getje de vloeistof in een schone fles overbrengt.
SOMS DUURT het jaren eer ze als
ongeoorloofd worden herkend en dan
opnieuw schieten de opsporings- en tot
straffen bevoegde autoriteiten in hun
optreden ertegen tekort door een ge
brek aan wettelijke mogelijkheden.
Publicatie op brede schaal van de
namen van verdachte personen of in
stituten en signalering van hun prak
tijken in de nieuwsrubrieken is voor
alsnog de beste en snelste afweermo-
gelijkheid. Handig opgezette sche
ma’s worden tot mislukken gedoemd
als er geen slachtoffers voor te vin
den zijn.
Massage-instituten vinden geen
goedgelovige, op vermagering belus
te huisvrouwen meer als de krant
heeft vastgesteld, dat hun beloften op
„DE BEREIDING is verder vrij
eenvoudig. We hebben de suiker
bieten geschild, in stukjes gesne
den, anderhalf uur gekookt in wa
ter, het daarbij verkregen sap in
emmers gedaan met suiker erbij en
dat laten afkoelen tot het lauw was.
Daarna hebben we er iets van ge
nomen om de gist mee aan te ma
ken en dat mengsel erbij gedaan.
Het hele zaakje met een doek er
over heeft een dag naast de kachel
gestaan. Het schuim dat dan boven
komt drijven hebben we er afge
haald en het sap in de steriel ge
maakte flessen gegoten. Die zijn
afgesloten met airlocks, naast de
kachel gezet, waar ze nu een half
jaar moeten blijven staan. Wel is
het raadzaam om iedere maand de
wijn over te hevelen in schone fles
sen. Je moet ook vooral op de air
lock een watje doen met het oog
op de azijnvlieg. Die schijnt zo uit
de lucht te komen vallen en als er
eitjes van die azijnvlieg in de wijn
komen of zelfs maar in de air-lock
verandert je wijn in een soort azijn
en is dus volkomen verpest.”
ANS NIEUWENBURG is nu van
plan, wijn van wortelen en kren
ten te gaan maken en ze beveelt
iedereen van harte aan het ook
eens te proberen. Het recept haalt
ze uit een Engels boekje getiteld,
„Home-made country wines” ge
schreven door ene Dorothy Wise.
Een moeilijkheid vormen de En
gelse gewichtsmaten, waarvan ze
hoopt dat die in de volgende druk
verdwenen zullen zijn. Maar het
recept voor suiker bietenwijn heeft
ze al „vertaald.” Dat luidt nu 2,7
kg suikerbieten, 4,55 liter water,
1.57 kg gewone kristalsuiker en
21.25 gram Allinsons „active ba
king yeast” (gist). „Al zou het mis
lukken”, zegt Ans Nieuwenburg,
dan heb je nog het grote plezier
van de voorbereidingen gehad Eerst
het zoeken en verwerken van de
vruchten of wat je ook neemt, dan
het wachten op het resultaat. Om
dat de flessen in de kamer bij de
kachel moeten staan, zie je het voor
je eigen ogen gebeuren.”
Witte-boordenmisdadigers
berokkenen schade aan de
maatschappij zonder dat het
grote publiek dit als afkeu
renswaard ig beschouwt. Ver
zekeringsmaatschappijen, de
belastingdienst en mammoet-
concerns mag je oplichten,
want „het gaat daar toch van
de grote hoop”. Dat is natuur
lijk niet waar. Uiteindelijk
betaalt elke verzekerde en
elke belastingplichtige mee
aan het tekort dat door toe
doen van zo’n „gentleman-
oplichter” is ontstaan. Daar
om zijn het minstens zulke
ernstige misdadigers als de
gene, die om geldelijk gewin
een ander de hersens inslaat.
In het Gottlieb Duttweiler
Instituut voor sociale en eco
nomische studies in Zürich is
er een tweedaags congres aan
gewjjd, dat door een onzer
redacteuren werd bijge
woond. Zijn ervaringen zul
len wij samenvatten in een
drietal artikelen, waarvan
dit het eerste is.
SAMEN MAKEN zij s zomers
trektochten door Europa en het
was tijdens een van deze reizen dat
zij „zomaar ergens langs de weg”
Engelsen ontmoetten, die nu hun
vrienden zijn geworden. Een ver
blijf van tien dagen in de afgelo
pen herfst bij deze mensen bracht
Ans op het spoor van een hele
nieuwe hobby, die daar aan de
overzijde van het Kanaal tot een
ware rage schijnt te zijn uitge
groeid, maar in Nederland aog he
lemaal onbekend is. Tot haar grote
verbazing zag ze namelijk bij haar
gastvrouw het interieur opgevrolijkt
door een serie grote flessen, die af
gesloten met vreemdsoortig ge
vormde laboratorium-buisies, om
de kachel stonden. De inhoud bleek
te bestaan uit vruchtenwijn, op
dat moment wijn uit suikerbieten.
Na snijder en koken van net sap
der bieten werd het met suiker en
een speciale gedroogde broodgist
ER HEEFT ZICH in de westerse
welvaartmaatschappij een patroon
van handelingen en gedragingen in
het schemerduister tussen goed en
kwaad ontwikkeld, dat heel moeilijk
sluitend te omschrijven is, maar dat
de maatschappij onnoemlijk veel scha
de berokkent. Wetgever, justitie en
recherche staan er vrij machteloos
tegenover, want onze wetten zijn be
rekent op gewelddelicten en op gro
ve zwendelpraktijken, niet op de sub
tiele methoden waarvan sommige op
financiële slagaders gezeten bloedzui
gers zich bedienen. Een politieman
in de flessen gedaan. Het gistings
proces, dat wel een half jaar in
beslag neemt, maakt zich nu ken
baar door een gezellig geborrel van
luchtbelletjes in de „airlock” zoals
de glazen flessluiting bleek te he
ten.
IN ENGELAND zijn er cursussen
in het wijn maken en winkels die
alles verkopen wat men voor de be
reiding van deze drank no lig heeft.
Er kijkt ook niemand verbaasd als
je met een flesje home-made met
zorgvuldig vastgebonden kurk (te
gen ’t afspringen) in een openbaar
vervoermiddel plaatsneemt Hoog
stens informeert men dan naar de
soort van de wijn, want wijn van pe
terselie bijvoorbeeld is helemaal
niet zo zeldzaam, om van wijn uit
klaver, sleutelbloem, paardebloem,
vlierbloemen, mei- en sleedoorn,
goudsbloemen, doppen van erwten,
aardappels, rozebottels en roze-
blaadjes maar niet te spreken.
Wijnmaken is van oudsher een veel-
bedreven sport in Engeland, vooral
op ’t platteland waar de boerinnen
geen gist voor de fermentatie aan
hun dranken hoefden toe te voe
gen, omdat bij vruchten zo uit de
tuin, de natuurlijke gist onbescha
digd aanwezig is. Vroeger was het
wijn bereiden ook meer een nood
zaak, omdat men geen andere
dranken kende. De in Engeland zo
populair geworden thee heeft ech
ter de wijncultuur voor het grootste
deel verdrongen. Alleen de ware
liefhebbers (en dat zijn er velen)
wagen zich nu nog aan de oeroude
tijden stammende recepten.
Wijn van meidoorn heeft Ans
Nieuwenburg zelf geproefd en heel
lekker bevonden. Ze raakte er in
ieder geval zo enthousiast door dat
ze met de grootste omzichtigheid
glazen en plastic airlocks bij haar
bagage heeft gepakt, wat van het
speciale gist mee naar huis bracht
en nu zelf aan de slag is gegaan.
DE LANGE winteravonden, de
tijd voor allerlei vormen van huis
nijverheid, zijn bij uitstek geschikt
voor de bewerking van de in de
zomer geplukt of verzamelde
vruchten tot het wat troebele sap,
dat ’s zomers als een helder spran
kelend wijntje gesavoureerd zal
worden. Want helder wordt het, al
duurt het soms twee jaar!
„Het is geweldig fijn”, zegt Ans
Nieuwenburg, „als je een man hebt
die ook enthousiast is en deze din
gen aanmoedigt. Zo heb ik nu sui
kerbietenwijn gemaakt, omdat hij
net in de suikerbietencampagne
toevallig in Brabant moest zijn en
daar wat bieten langs de weg vond.
