ALBERT HEIJN
KWEEKT EIGEN
SUPER-KADER
VOOR AL ZIJN
WINKELZAKEN
VOLGENS EEN
NIEUW OPLEI-
DINGSSYSTEEM
I
CHEMIE SCHREEUWT OM
LABORA TORIUMWERKERS
Dagopleiding
nu mogelijk
Klant stelt
hoger eisen
Beroepskeuze
voorlichting
als beroep
I
17
DINSDAG 4 MEI 1971
Nieuw systeem
Industrie
Minimumeis
Aanwinst
0 Werktijd
0 Paspoort
i N
I B
h
Chefs-in-spe plakken zegels
in speciaal carrièrepaspoort
WAS DE EERSTE STAP verkoper,
de volgende stap is die van assistent,
fWWWWWWVWWVX/WWWUWWWWWVWWUWWH
•WVWVWWWWWWWWWWWMIJUWWWWMWMWtfWWWMWWWWWWWlA«
wordt een dagopleiding gegeven voor
personeel voor research-, ziekenhuis
en controle-laboratoria. Die verande
ring in opleiding voltrok zich vooral
de laatste tien jaar, als gevolg van de
oprichting van door het rijk gesub
sidieerde scholen voor laboratorium-
personeel.”
DE AKADEMIE telt een dagoplei
ding en een part-time-cursus. Beide
duren vier jaar. Voor plaatsing dient
men tenminste havo te hebben ge
volgd. Het diploma geeft recht op de
rijksakte nodig, om als adviseur bij
het rijk of gesubsidieerde instellingen
te’ mogen werken. Inmiddels had de
akademie haar 47 eerste abituriënten
afgeleverd. Een zelfde aantal leerlingen
hoopt dit jaar de studie te beëindigen.
De school heeft een dusdanige toevloed
van aspirantleerlingen gekregen, dat
een studentenstop moest worden, afge-
kondigd. Drs. Beijers: „Er kunnen
zich ook voor komend studiejaar geen
adspiranten meer melden. We zijn vol”.
In 1967 is een dépendance in Lim
burg in gebruik genomen, waar een 30-
tal ex-mijnbeambten een opleiding be
gonnen. Van hen zijn nu al 27 werk
zaam als beroepskeuzeadviseur.
de dagcursussen betreft: voor hen die
mavo hebben één jaar vooropleiding
plus twee jaar voor het hbo-A. Die
twee jaar is een meer praktisch ge
richte opleiding, die leidt tot klinisch
of chemisch analistfe). Voor het
hbo-b heeft men vier jaar nodig, na
melijk één jaar vooropleiding, plus
nog eens een driejarige, theoretisch
diepergaande, opleiding tot laborato-
riumassistent, algemeen scheikundig
of biochemisch. Voor hen die havo of
atheneum en dergelijke hebben ver
valt de vooropleiding en duurt de cur
sus dus twee jaar voor hbo-a en drie
jaar voor hbo-b. In sommige geval
len is er aan de scholen een avond-
opleiding. De vooropleiding is dan
twee jaar plus drie jaar voor hbo-a
en vier jaar voor hbo-b. Voor het
middelbaar beroepsonderwijs heeft men
een wat eenvoudiger opleiding als toe
latingseis nodig. Volstaan kan dan
worden met mavo-3. en bijvoorbeeld
lts. „De mbo-dagschoolopleiding duurt
drie jaar”, aldus dr. Teunissen, „waar
van het laatste jaar zogenoemd part
time, dus voor de helft op school en
voor de helft als stagiair op een la
boratorium van industrie, overheid of
ziekenhuis”.
Hoe kwam men vroeger in een la
boratorium terecht?
DR. TEUNISSEN ZEGT er dit van:
„Vroeger vond men na mulo of hbs
een funktie in laboratoria van indu
strie, overheid of ziekenhuis. Men volg
de daarvoor een opleiding op avond
scholen omdat er nog geen dagoplei
ding voor bestond. Dat is nu anders
geworden. Op de laboratoriumscholen
(Van een medewerker)
„DE BIJZONDER SNELLE uitbrei
ding, de laatste tien jaar, van de in
dustrie en met name de chemische
en farmaceutische industrie heeft
een stijgende vraag naar laborato
riumpersoneel teweeggebracht. Het
gaat niet alleen om laboranten of ana
listen, maar er is een sterk toenemen
de vraag naar alle richtingen van mid
delbaar- en hoger gekwalificeerd la
boratoriumpersoneel.” Dat schrijft dr.
Ph. Teunissen uit Arnhem, voorzitter
van de stichting Opleiding van labo-
ratoriumpersoneel Arnhem-Nijmegen,
de OLAN. Dr. Teunissen vertelt dat
Nederland thans ongeveer twintig
scholen telt met de enige erkende dag
opleiding voor laboratoriumpersoneel.
EEN BELANGRIJKE taak: het ge
ven van advies aan mensen die een
beroep of beroepsopleiding moeten kie
zen. Hoe dikwijls daarbij de verkeerde
weg ingeslagen wordt, blijkt uit de
cijfers: 30 pct. van de werkende be
volking kiest in de loop der jaren
een ander beroep, vaak nadat ze ja
ren hebben getobd in een ambacht,
dat hen niet bevredigde. Drs. Beijers:
„Iedereen die voor een school of be
roepskeuze staat, moest eerst eens
gaan praten met een deskundige.
Te vaak blijkt dat men een vol
strekt vertekend beeld heeft van het
beroep dat men heeft gekozen”.
Men kan terecht bij de bijzondere
bureaus voor beroepskeuze, de gewes
telijke arbeidsbureaus en de schoolde
canen. Bovendien kan iedereen zich tot
ons instituut wenden. Wij zullen ze
helpen”.
WAT DE VOOROPLEIDING be
treft: minimumeis is toch wel mavo,
met de geschikte studiepakketten als
scheikunde, natuurkunde, wiskunde en
biologie. Duur van de opleiding, wat
HET BEGRIP SUPERMARKT wijkt
overigens nogal af van het interna
tionale begrip. In Nederland mag een
zaak al supermarkt heten als er naast
de gangbare kruidenierswaren ook
verse groenten, vlees en fruit ver
kocht worden, vertelt mejuffrouw Wil
lemsen. Volgens internationale begrip
pen echter moet een supermarkt mi
nimaal 400 vierkante meter verkoop
oppervlakte hebben.
waarvoor een voortgezette eerste op
leiding nodig is, daarna volgt de op
leiding tot eerste assistent. Dat ge
beurt allemaal nog onder werktijd in
het filiaal. De opleiding tot chef Van
een afdeling is een tweeweekse cen
trale opleiding in Garderen op de Ve-
luwe. In het tot internaat ingerichte
hotel Speulderbos worden daar temid
den van de Veluwse bossen nieuwe
AH-chefs klaargestoomd. Wil men het
nog een stapje verder brengen dan
heeft men in het algemeen een mavo-
diploma of een diploma van een de-
tailhandelsschooi of handelsavondschool
nodig. De chefs volgen dan om be
drijfsleider van een supermarkt te
worden een achtweekse cursus en
lopen stages in andere filialen. Zij,
die kassière willen worden ontvangen
de eerste tien weken meer opleiding
dan de verkopers. In de tweede en
derde werkweek volgen zij een volle
dige kassièrecursus die gehouden
wordt van maandag tot en met don
derdag eveneens op zes verschillende
plaatsen in ons land. De overige da
gen van de week helpt de leerling in
het filiaal. In de vierde werkweek be
gint de kassière haar eigenlijke func
tie in het filiaal waarna weer een
vaardigheidsproef volgt (zes maal per
jaar) op een centraal punt in Neder
land. De proef duurt een halve dag
en een klantenjury beoordeelt in hoe
verre men als klant graag bij de
kassière zal willen afrekenen. Is de
uitslag van de proef voldoende dan
wordt een diploma kassière uitgereikt.
Het nieuwe opleidingssysteem van Al
bert Heijn is evenals alle andere op
leidingen bij dit concern opgesteld in
nauwe samenwerking met het Insti
tuut Voor Individueel Onderwijs
(IVIO). Het is een doordacht systeem
dat uniformiteit brengt in de oplei
dingen van de over het hele land ver
spreide filialen. De opleiding die dus
direct bij indiensttreding begint duurt
eigenlijk altijd door, waardoor promo
tiekansen constant aanwezig blijven
en er tegelijkertijd meer efficiëncy
in de filialen komt.
NIET ALLEEN DE VRAAG naar
chemisch laboratoriumpersoneel is
sterk toegenomen, ook is er meer be
hoefte gekomen aan medisch labora
toriumpersoneel. Gevolg alweer van
d>e snelle ontwikkelingen in de medi
sche wetenschap, uitbreiding van zie
kenhuizen en dergelijke. „Bij de labo
ratoriumscholen valt het accent op
dagonderwijs, maar voorzover nood
zakelijk kan echter ook avondonder
wijs worden gegeven. De laborato-
riumschool werkt zowel in het kader
van het hoger beroepsonderwijs als het
middelbaar beroepsonderwijs. In het
kader van het hbo worden leerlingen
opgeleid, die straks in research- of ont
wikkelingswerk een min of meer zelf
standige funktie zullen vervullen. Bin
nen het mbo zullen de studerenden
worden opgeleid die een grote bedre
venheid in het uitvoeren van analysen
hebben en die de daarbij behorende
vaktaal goed verstaan. Voor de stude
rende jeugd van middelbare scholen,
havo, mavo en der gelijke, is de mo
gelijkheid open om door het volgen van
deze opleiding straks een funktie te
gaan vervullen in een researchlabo-
ratorium of in een laboratorium van
een ziekenhuis”, aldus dr. Teunissen.
ren kon men gerichte opleidingen voor
chemische of medische laboratoria uit
sluitend volgen via avondcursussen,
schriftelijke cursussen of bedrijfson-
derwijs.
OVERIGENS BLIJVEN dergelijke
opleidingen naast de laboratoriumscho
len natuurlijk voortbestaan, omdat ze
in een grote behoefte voorzien. Op
deze wijze kan men opleidingen vol
gen voor medisch of chemisch analist,
laboratoriumassistent, fysisch laborant
radiologisch laborant biotechnisch la
borant, fotolaborant, chemisch labo
rant, enzovoort. Verder bestaan er
uiteraard gespecialiseerde richtingen,
zoals bijvoorbeeld voor organisch bio
chemisch of micro-biologisch labora
toriumpersoneel.
ER ZIJN IN NEDERLAND tal van
supermarkten. Om een paar van de
„reuzen” te noemen: Albert Heijn,
Simon de Wit, de Co-op, A O, Cen
tra, Spar, Vivo, Végé, Superunie, Zie
zo, Jac. Hermans Prijsslag, Kijkgrijp,
enzovoort. In al die supermarkten
werken uiteraard duizenden personeels
leden die al of niet geschoold de pro-
dukten aan de man of vrouw moeten
brengen. Daarbij in het oog houdend
dat supermarktpersoneel een dienen
de taak heeft. Het valt immers onder
de verzorgende beroepen.
DE KLANT STELT steeds hogere
eisen en met die eisen moet de oplei
ding van supermarktpersoneel gelijke
tred houden. Wie een baan kiest in een
supermarkt zal er dan ook rekening
mee moeten houden dat scholing voor
deze baan noodzakelijk is. Bij de
meeste supermarkten ontvangen nieu
we personeelsleden een bedrijfsoplei
ding. Men kan als jong maatje zo uit
de schoolbanken beginnen als verko
per en gaandeweg verder op klim
men. Voor filiaal-chef, bedrijfsleider
of hoe die taak in diverse supermark
ten ook wordt aangeduid is tegenwoor
dig echter een opleiding uitsluitend op
lagere schoolniveau niet meer vol
doende. In de meeste gevallen wordt
minimaal mavo gevraagd.
VOORZITTER van de vereniging is
de heer J. C. de Rijcke uit Den Dol-
der, eigenaar van een grote super
markt en secretaris is de heer E. J.
M. Trautwein uit het Gelderse Rozen-
daal, die tevens de hoofdredactie van
het orgaan voert.
bevinden zich zogenaamde merkwij
zers met eenvoudige lesstof. Op deze
wijze worden de nieuwelingen al spoe
dig geconfronteerd met een compleet
plan voor hun toekomst bij het be
drijf. Dat neemt natuurlijk veel onze
kerheid weg. Men weet vantevoren
dat zo’n eerste opleiding vier maan
den duurt. Het kan zelfs korter. Aan
het einde van het eerste opleidings
plan stellen chef en bedrijfsleider een
eindwaardering op en bekijkt men
waar de nieuweling nog wat moet
worden bijgeschaafd. Er volgt een
vaardigheidsproef en voldoet men aan
de eisen dan volgt het diploma eerste
opleiding.
OP DE DAG VAN indiensttreding
volgt een introduktie op alle afdelin
gen. De afdelingschef van de nieu
weling treedt op als mentor en is voor
de opleiding verantwoordelijk. De
nieuweling krijgt een opleidingspas-
poort waarin de vorderingen tot aan
de functie van chef toe worden bij
gehouden en af getekend. Voor elke
volbrachte „mijlpaal” wordt een zegel
tje in het paspoort geplakt. In de eers
te vier dagen wordt stage gelopen op
iedere afdeling. Zodoende leert men in
enkele dagen wat de anderen in het
filiaal doen waarbij het uiteraard om
de grote lijn en niet om details gaat.
Dan volgt op de vrijdag van de eers
te werkweek een studiedag. Dat ge
beurt voor de diverse filialen op zes
plaatsen in Nederland. Hier komen
de nieuwelingen bij elkaar en worden
de arbeidsvoorwaarden, het samen
werken, de basisprincipes van het con
cern, de opleidingsmogelijkheden en
de communicatie besproken. In de
tweede week gaat men na uitgebrei
de „opvang” praktisch werken en
tijdens de werktijd studeren onder lei
ding van de mentor. In het studiepak
ket dat de nieuweling heeft gekregen
DE „ACADEMIE voor school- en
beroepsvoorlichting” is gehuisvest in
een kapitaal pand aan de Tiïburgse
Sint Josephstraat. Maar die royale
huisvesting is niet de reden van de
tevredenheid van directeur drs. W. E.
H. Beijers. Die moet wel worden ge
zocht in het rapport van prof. dr. S.
Wiegersma aan de staatssecretaris
van Onderwijs, waarin het volgende
voorkomt: „Ik wil gaarne als mijn me
ning kenbaar maken dat het niveau
van het onderwijs geheel voldoet aan
de verwachtingen die bij de oprichting
van dit schooltype werden gekoesterd”.
DIE VERWACHTINGEN waren,
toen de academie 1 september 1967
haar deuren opende hoog gespannen.
Het was het eerste en enige opleidings
instituut in Nederland voor hen, die
later een beroep als school- of beroeps
keuzeadviseur zouden gaan uitoefenen.
Daarvoor geschiedde de scholing van
deze functionarissen via part-time on
derwijs. Dat voldeed niet: de opleiding
was zuiver theoretisch en er studeer
den te weinig leerlingen af. Het kwam
voor dat begonnen werd met een 60
studenten maar dat na drie jaar slechts
20 van hen de eindstreep haalden.
Ons land heeft een enorme behoefte
aan deskundige adviseurs, maar zo
werden de tekorten ieder jaar groter.
Daarom besloot het ministerie van
Sociale Zaken samen met het Centraal
Comité samenwerking beroepskeuze
voorlichting een dagopleiding te over
wegen. Anno 1967 bleek Onderwijs ech
ter nog niet bereid zo’n instituut te
subsidiëren. Maar toen vond men het
provinciaal bestuur van Noord-Brabant
bereid, voorlopig de subsidiëring op
zich te nemen, mits de akademie zich
in die provincie zou vestigen. Zo
kwam het kapitale pand in Tilburg ter
beschikking. Het jaar daarop kwam
ook het ministerie van Onderwijs over
de brug.
DE KOMST van de dagscholen
voor laboratoriumpersoneel betekende
een belangrijke aanwinst voor het on
derwijs. Voordat de dagscholen er wa-
„GELUKKIG ZIJN DIE scholen nog
niet gezuild. Ze worden allemaal door
het rijk, het ministerie van Onderwijs
en Wetenschappen, gesubsidieerd. De
meeste van die scholen vindt men in
het westen van ons land, maar ook in
Venlo of Den Bosch, Utrecht, Deven
ter, Hengelo, Groningen en Leeuwar
den, om er maar een paar op te noe
men. Het zijn allemaal streekscholen
die een uitgebreid gebied bestrijken.”
De stichting OLAN heeft een zoge
noemde „laboratoriumschool” ge
sticht in Arnhem en Nijmegen, die
eind augustus dit jaar open gaat.
(Van een onzer verslaggevers)
NEDERLAND TELT ruim 2.500
supermarkten. Tegen het einde
van dit jaar zullen het er ruim
3.000 zjjn, want elk jaar komen er
zo’n 600 a 700 nieuwe supermark
ten bij. Op 1 januari 1970 waren er
op de kop af 2.394 supermarkten.
Dat vertelt mej. Willemsen van de
Vereniging van Zelfbedieningsbe-
d rij ven waarvan het secretariaat is
gevestigd in Arnhem. „De meeste
nieuwe supermarkten zijn vroe
gere zelfbedieningszaken die op
supermarktsysteem zijn overge
schakeld”, zegt mej. Willemsen. De
vereniging, die werd opgericht in
de tijd dat er nog geen supermark
ten in Nederland bestonden, werkt
samen met de uitgeverij Eurosell
n.v., die het officiële orgaan van
de vereniging „Zelfbediening en
Supermarkt” uitgeeft.
EEN VAN DE BEDRIJVEN waar de
opleidingen goed zijn georganiseerd is
bijvoorbeeld Albert Heijn. Dit bedrijf
is op 15 maart van dit jaar begonnen
met een geheel nieuw systeem van
opleidingen, waarvan het „hoofd-cur-
suswezen” de heer K. Romp, ons des
gevraagd het een en ander vertelde.
„Het bedrijf telt 12.000 werknemers
van wie er zo’n 8.000 in filialen zijn
geplaatst. Aangezien e r bij Albert
Heijn elk jaar ten minste 20 super
markten bij komen is de opleiding
van groot belang. Daarom beginnen
wij er al mee tijdens de sollicitatie.
Er is daarvoor een heel nieuw sy
steem opgezet want per jaar komen
zo’n 4.000 werknemers van ons bedrijf
met de opleiding in aanraking. Aan
het hoofd van elke A.H.-supermarkt
staat een filiaalchef die wij super-
marktbedrijfsleider noemen. De chefs
van de diverse afdelingen (kruide
nierswaren, slagerij, groenten en
fruit, drogisterij, huishoudelijke ar
tikelen, textiel, delicatessen en kas
sa) zijn aan hem verantwoording ver
schuldigd. Op alle afdelingen, behal
ve kassa, begint men als verkoper
en men kan via assistent en eerste
assistent opklimmen tot afdelingchef
en later zelfs tot bedrijfsleider. Ieder
een die bij ons in dienst treedt, ook
een personeelschef of een werknemer
uit de administratieve sector bijvoor
beeld begint bij ons in de filialen om
te leren werken met de klanten. De
sollicitant(e) krijgt een boekje mee
over zijn of haar taakaanduiding, zo
dat hij of zij weet wat er van hem of
haar wordt verwacht”, aldus de heer
Romp.
Supermarkt-kassières hebben
een druk en verantwoordelijk
beroep. Vroeger werd je zomaar
achter een kassa gezet, nu krij
gen nieuwelingen een grondige
opleiding.
w’
