STEEDS MEER MOGELIJKHEDEN
VOOR KANKERBESTRIJDING
Binnen afzienbare tijd wellicht
een geneeslijke ziekte
EXCLUSIEVE
TRIM-METHODE
Taak van leraar Nederlands extra
zwaar
Ook problemen
voor bewakers
„God houdt wel van
muziek als die
maar zacht is”
Ziekentroost
Internationale bundeling van onderzoekingen
I
HELGE BONSET
Trage modernisering
gevangeniswezen
-door-
j
1
MAANDAG 10 MEI 1971
8
Genezingskans
Trompet en harp
Grootste gevaar
Op mat slapen
Vragen
Onmacht
Miskenning
Passief
(Van een medewerker)
UTRECHT Wat zou de taak van een leraar
bij het voortgezet onderwijs, die helemaal „bij”
zou willen blijven, vandaag de dag inhouden?
Geschoold
Jw*
f
VVWiAA/VVVVVVVWVWVWVVVWVWVVVVVVVVWVVVWVVWVVWVWWWW^^
beetje haar op zijn hoofd”.
ftZVVVVV\/VV\A/VVVVVWVVVVVVVVl/V\/\A/VVVVVVVVVVVVVV\A/VVVVVVVVVVVVWVyWVV\jn/VVVVVVVVVVVVV\A/VVVV'VWVV
i
Nog steeds is de ware aard van kanker
niet volledig bekend. Wèl weet men dat
De oudste fietser op het kleinste
fietsje dat is iets wat slechts is weg
gelegd voor de heer Alfred Tabb uit
Kidder monster, Engeland. Hij maakt
deze miniatuur tweewielers zelf en
kan er nog een aardig stukje op
fietsen. Een uitstekende manier om er
jong en fit bij te blijven.
vorm van therapie, zoals bijvoorbeeld in
het geval van polio blijkt te bestaan. Kan
ker omvat vele soorten ziekten en wordt
veroorzaakt door een veelheid van ver
schillende oorzaken, die op evenveel ma
nieren zullen moeten worden opgespoord
en bestreden.
Een andere zaak waartegen het Memorandum van
Levende Talen de strijd aanbindt is de „miskenning
van het moedertaalonderwijs”. Nederlands is vanouds
al het centrale vak bij het voortgezet onderwijs, stelt
Goud en zilver spelen ook een be
langrijke rol in de verbeelding van kin
deren over God. Zilveren en gouden
borden en ook een gouden troon. En
de brochure, vanwege zijn belang voor de algemene
menselijke vorming en de functie van de moedertaal
bij alle vakken.
1
eei
sin
gei
ori
bo
va
rü
lat
be
he
ga
1
i
1
I
1
oc
v<
b<
tv
w<
ce
de
de
w<
m>
si,
w<
dt
ni
n«
d«
v
ti
d
ii
t
h
r
1
i
Erg vrolijk zijn de twee vrienden
niet. Geen wonder, beiden hebben de
waterpokken. Het zijn de zoon van
een dierentuindirecteur in Omaha
(Verenigde Staten) en een acht
maanden jonge gorilla die elkaar in
deze moeilijke ogenblikken wat bij
staan.
De zes jaar oude Caroline is het er
mee eens, dat „God het laat sneeuwen,
regenen en de zon laat schijnen”.
Paul van 4 denkt dat God slechts
weinig tijd heeft om te slapen. „En
als één van de mensen verdwaald
raakt terwijl hij niet oplet denk ik dat
hij ze gaat opzoeken”. Paul stelde ook
vast dat God van goede muziek houdt
als die maar zacht is. „Boven in
de hemel zijn engelen die trompet en
harp spelen en God houdt van mooie
zachte deuntjes, als ze maar niet hard
zijn”.
Aan elke inrichting is een college van
toezicht, bestaande uit buitenstaanders!
verbonden. Maar dit college heeft alleen
een adviserende taak en pleegt zich uiterst
Zeer bescheiden en realiseerbare wensen, alleen zou
men t.a.v. de taakverlichting na het voorafgaande be
toog toch wat meer verwachten. Niettemin vertelt P.
H. S. Batelaan, voorzitter van de sectie Nederlands van
Levende Talen en mede-opsteller van het Memoran
dum, desgevraagd dat tot nog toe op deze eisen noch
door het departement, noch door de Raad van Lera
ren (die ze zou moeten overnemen) gereageerd is. Wel
hebben sommige leraren individueel op sommige scho
len verbeteringen bereikt inzake de groepsgrootte, met
het Memorandum in de hand.
Het Memorandum mondt uit in een aantal eisen: 1.
De garantie dat in alle klassen op alle schooltypen een
toereikend aantal uren Nederlands zal blijven. 2. Eén
wekelijks lesuur in gesplitste klassen voor le t.m. 3e
MAVO/HAVO en le t.m. 4e VWO (speciaal om beter
spreek- en schrijfonderwijs te kunnen geven).
3. In 4 MAVO. 4 en 5 HAVO en 5 en 6 VWO niet
meer dan twintig leerlingen in de klas bij de leraar
Nederlands.
Door cursussen tracht het gevangenis
wezen wel het type van de met een sleu
telbos rammelende cipier om te bouwen
tot een begeleider, maar het succes is
matig. Duidelijk blijkt dat bij een mo
derne opzet meer maatschappelijk ge
schoolde groepsleiders nodig zijn. De mo
derne opzet verlangt een andere mentali
teit dan de op orde en rust gerichte in
stelling waarin de bewaking centraal
staat. Niet één directeur, maar een staf
moet de inrichting besturen. De deskun
digen moeten openstaan voor de proble
matiek van de gevangene, maar voor
die ook van het bewakend personeel.
De mogelijkheden om kanker te genezen
nemen steeds toe. In 1930 was dit nog
slechts het geval met 1 op 5 gevallen, op
dit ogenblik is dit 1 op de 3. Men schat
dat door een beter gebruik van onze tegen
woordige kennis van zaken en de ruimere
toepassing van allerlei technische moge
lijkheden die genezingskans zelfs dicht bij
de 1 op 2 gevallen kan worden gebracht.
De methode voor vroegtijdige herkenning
van kanker van de baarmoeder en van
borstkanker heeft al zeer goede resultaten
opgeleverd. Op dit laatste gebied, het
vroegtijdig herkennen van borstkanker,
bracht dr. Kruisinga een nieuwtje mee uit
Amerika; het onderzoek van de borst met
„zachte” röntgenstralen. Dit zal eventueel
bij vrouwen in bepaalde leeftijdsgroepen
in ons land worden toegepast.
Afgezien van de grote vooruitgang die
door het vinden van virussen als oorzaak
van kanker reeds werd bereikt werden al
vele geneesmiddelen ontwikkeld tegen
sommige soorten kanker. De genezing die
hiermee bereikt wordt geldt vaak voor die
soorten kanker die als snel-groeiend be
kend staan. Nog niet in 100 percent, maar
zeker bij vele van deze gezwellen gedu
rende lange tijd, die samen 15 percent van
alle menseLjke kankers omvatten. Zij ko
men merendeels bij jonge mensen voor en
vooral bij de kinder-leukemie zijn reeds
vele genezingen bereikt. Daarbij moet ver
meld worden dat de meeste van deze
kinderen vroeger binnen enkele maanden
stierven.
leraar Nederlands resp. voor zijn literatuur-, taal
vaardigheids- en grammatikaonderwijs toch wel rede
lijk thuis zou moeten zijn, beginnen hoe langer hoe
meer alleen voor specialisten toegankelijk te worden.
Het Memorandum stelt zich al met al achter de uit
spraak van oud-inspekteur Van Dis dat de leraar Ne
derlands „in de onmogelijkheid verkeert zijn werk
goed te verrichten”. Een enquête die kweekschooldi-
rekteur Houwen enige tijd geleden organiseerde onder
echtgenotes van Neerlandici, leverde een zo groot aan
tal trieste verhalen van ingestorte of totaal van het
gezin vervreemde huwelijkspartners op, dat een en
ander wel bevestigd lijkt te worden.
In de Verenigde Staten wordt kanker de
ernstigste bedreiging voor de gezond
heid van het Amerikaanse volk. Van alle
sterfgevallen in de Verenigde Staten be
rust 16 percent op kanker, die dan ook als
het grootste gevaar wordt beschouwd na
de hart- en vaatziekten. Ongeveer de helft
van deze sterfte aan kanker treedt op vóór
de 65-jarige leeftijd, kanker veroorzaakt
ook meer kindersterfte onder de 15 jaar
dan enige andere kinderziekte. In 1969
stierven acht maal zoveel Amerikanen aan
kanker dan in de zes jaar oorlog in Viet
nam, meer dan vijf maal zoveel dan door
auto-ongelukken en veel meer dan de hele
Amerikaanse verliezen in de tweede we
reldoorlog hebben bedragen. De econo
mische verliezen door kanker in de Ver
enigde Staten bedragen jaarlijks 15 mil
jard dollar, waarvan alleen al aan ge
neeskundige behandeling 3 tot 5 miljard
dollar.
Toen in 1951 de nieuwe „Beginselenwet
voor het Gevangeniswezen” werd aange
nomen, was de basis voor een modern
gevangeniswezen gelegd. Artikel 26 van
deze wet zegt „Met handhaving van het
karakter van de straf moet de executie
mede dienstbaar zijn aan de résocialisa-
tie van de gedetineerde”. Dat betekent
dat de uitvoering van de straf ook een
voorbereiding moet zijn van de terug
keer in de maatschappij. Binnen de vrij
heidsberoving moet de straf zinvol en
activerend zijn. Bij een dergelijk thera
peutisch klimaat behoort groepswerk, zin
rijke, redelijk betaalde arbeid, sport, re
creatie, en contacten met de buitenwe
reld. Óver dit alles wordt wel veel ge
schreven in de officiële stukken, maar
wat er bereikt wordt is nog maar
mondjesmaat.
In 1964 was er reeds een optimistisch
gestelde gevangenisnota. Toen werd on
der andere de bouw van een moderne
gevangenis in Gouda aangekondigd. Maar
nu wordt er nog steeds touwgetrokken
over de grondaankoop.
van opstellen, brieven, verslagen enz. Het Memoran
dum stelt „dat elke leerling veelvuldige oefening moet
krijgen in produktieve taalvaardigheid en dat de le
raar hem bij elke oefening de nodige persoonlijke be
geleiding geeft.” Maar: „Op het ogenblik wordt de taak
van een leraar Nederlands reeds onmogelijk als hij
van alle klassen elke maand twee steloefeningen zou
moeten corrigeren”.
Het Memorandum beperkt zich tot deze opmerkin
gen: er zouden er meer aan toe te voegen zijn, zoals
dat de wetenschappelijke ontwikkelingen juist op het
gebied van het Nederlands wel erg hard gaan. Analyse
van literaire teksten; communicatieleer en sociale
psychologie: Chomskygrammatika, gebieden waarin de
(Van onze medische medewerker)
HAARLEM. Steeds meer landen nemen deel aan de kruistocht tegen kanker,
waartoe in 1965 het Internationaal Centrum voor Kankeronderzoek te Lyon werd
gevormd. In zijn functie van voorzitter van dit centrum voerde staatssecretaris
dr. R. J. H. Kruisinga tijdens zjjn korte reis naar Amerika en Canada enkele be
sprekingen in Washington en Canada. Dit laatste land was tot nu toe geen lid van
het centrum, evenmin als Zweden en Japan. Lidstaten zijn Nederland, de Verenigde
Staten, Rusland, Duitsland, Frankrijk, Engeland, Italië, België en Australië. Voor
een effectieve aanpak van het kankerprobleem is een internationale bundeling van
krachten nodig in plaats van de min-of-meer door elk land verrichtte eigen onder
zoekingen, die via vakliteratuur en op congressen over en weer bekend werden
gemaakt.
zullen wetenschap en techniek moeten sa
menwerken, terwijl ook de mens zelf, het
publiek, moet meehelpen. Nu kanker bin
nen afzienbare tijd een geneesbare ziekte
zal kunnen zijn, is vroegtijdige ontdekking
ervan hiervoor een belangrijke voorwaar
de. Dit kan bijvoorbeeld nu reeds door een
eenvoudig, onpjjnlijk onderzoek. Met geld
alleen is kanker niet te bestrijden: voor-
Internationale samenwerking is de enige lichting, wegneming van de angst en ver-
mogelijkheid om dit immense probleem zo- trouwen in de geneeskunde die deze kruis-
danig aan te pakken dat een oplossing tocht tegen kanker voert, zijn even onmis-
sneller bereikt zal worden. Meer dan ooit baar voor het welslagen ervan.
Van een radicaal nieuwe aanpak, zoals
deze in de nota van 1951 voor ogen stond,
is bijna niets te merken. Dit komt niet
door onwil bij gevangeniswezen, maar
berust op onmacht voornamelijk door
geldgebrek. De accommodatie van de in
richtingen dateert uit de vorige eeuw,
toen het cellensysteem als alleenzaligma
kend werd beschouwd. Vooral in de Hui
zen van Bewaring is er een snelle door
stroming en wisseling van bevolking,
waardoor de democratisering en indivi
dualisering wordt bemoeilijkt. De eis van
„inspraak” speelt niet alleen bij de ge
detineerden^ maar ook bij het personeel.
Want hoewel voor de „resocialisatie”
deskundig personeel, een psycholoog, een
sociaal ambtenaar, een bejegeningscoör-
dinator, werd aangetrokken, zijn deze
functionarissen stuk voor stuk onderge
schikt aan de directeur van de gevan
genis. Hij is oppermachtig en het hangt
van zijn tact en inzicht af in hoeverre
hij de overige personeelsleden in zijn
beleid wil mengen.
In de afgelopen vijf jaar heeft men aan
getoond dat sommige vormen van kan
ker bij dier-experimenten door drie soor
ten virus verwekt kunnen worden. Van de
500 bekende virussen blijken 110 in staat
te zijn bij hogere diersoorten kanker te
verwekken. In sommige gevallen slaagde
men er zelfs in om door middel van een
met deze virussen vervaardigd vaccin de
ontwikkeling van kanker te voorkomen.
Hierbij spelen ook weer erfelijke factoren
die met deze virussen samenhangen een
belangrijke rol. Reeds werd van 1000 schei
kundige stoffen aangetoond dat zij bij die
ren kanker kunnen verwekken en onge
veer 20 van deze stoffen doen dit bij de
mens. In onze moderne samenleving wor
den elk jaar 200.000 nieuwe gebruiksstof-
fen ingevoerd en het onderzoek op hun
eventuele kankerverwekkende werking
vereist een omvangrijk, kostbaar apparaat.
Een eerste verkenning levert al direkt het volgende
op: hij moet op de hoogte zijn van ontwikkelingen in
de leerstofplanning (om in zijn lessen de leerstof sa
menhangend en zinvol te kunnen presenteren); idem in
de psychometrie (om verantwoord te kunnen toetsen
en te cijferen); idem in de sociale psychologie (om met
de klas als groep om te kunnen gaan); idem in de
pedagogie (om individuele leerlingen op te kunnen
vangen); idem in de didaktiek van zijn vak en in de
algemene didaktiek (om de leerstof zo over te kunnen
dragen dat hij ook overkomt).
Hij moet op de hoogte zijn van wetenschappelijke
ontwikkelingen in zijn vak (om relevante leerstof over
te kunnen dragen), van ontwikkelingen in het onder
wijsstelsel (waar hij, zijn klassen en zijn school deel
van uitmaken), van maatschappelijke en politieke ont
wikkelingen (idem).
Hij moet er niet alleen van op de hoogte zijn, hij
moet een en ander ook nog in de praktijk brengen: 26
a 29 uur per week lesgeven, vele vergaderingen op of
buiten school bijwonen, thuis korrektiewerk doen en
voorbereiden. Onnodig te zeggen dat geen leraar zo’n
taak geheel kan verrichten. Hoe zwaar de taak al is
die hij dan wel verricht, zal de enquête naar de taak
van de leraar bij het voortgezet onderwijs (door het
Instituut voor Toegepaste Sociologie te Nijmegen en het
Bureau voor Organisatie en Efficiency Vis-Penning-
Malotaux te Bilthoven) binnenkort wel uitwijzen.
De taak van de leraar in de moedertaal, zo sugge
reert het onlangs gepubliceerde Memorandum van de
Sectie Nederlands van de Vereniging van Leraren in
de Levende Talen, is nog zwaarder dan die van zijn
collega’s. Zo is het voor hem, in verband met de be
handeling van niet-literaire teksten en met diskussies,
een absolute eis dat hij op de hoogte is „van de be
langrijkste artistieke, maatschappelijke en politieke
ontwikkelingen”. Een ander punt vormt de correctie
(Van onze juridische medewerkster)
HAARLEM. Onder druk van de vak
bonden heeft het Directoraat van het Ge
vangeniswezen een aantal maatregelen
genomen om de gespannen situatie bin
nen de Huizen van Bewaring in het wes
ten enigszins te verlichten. Bepaalde ca
tegorieën gestraften zullen hun straf in
het oosten des lands moeten uitzitten.
Dat is een verschuiving van de proble
matiek, omdat ook in het oosten een te
kort aan deskundig personeel in de gevan
genissen en Huizen van Bewaring be
staat. Ook daar heerst er onvrede bij
het personeel. In de laatste justitiebegro
ting wordt het personeelsverloop zorg
wekkend genoemd. Het werk is deprime
rend, vergt veel avonddiensten en de ho
norering is niet indrukwekkend. Daar
komt bij dat ouder personeel nieuwe ont
wikkelingen moeilijk kan volgen. De men
selijker benadering van gedetineerden
eist een intensieve begeleiding van de
bewakers.
kanker bij de mens soms veroorzaakt
wordt door bepaalde chemische stoffen,
sommige soorten stralen (zoals röntgen
stralen) en zeer waarschijnlijk ook door
virussen. Maar de werkelijke wijze waar
op deze „oorzaken” kanker tot ontwikke
ling brengen of hierbij van invloed zijn,
is nog steeds onbekend. Ook is er nog wei
nig bekend over de natuurlijke weerstand
tegen kanker, waardoor deze ziekte bij de
ene mens wèl bij de andere niet optreedt.
Dit geldt weer in het bijzonder voor het
ontstaan van bepaalde soorten kanker door
virussen. Welke virussen dit precies zijn,
hoe zij worden overgebracht en hoe zij
werken vormen nog evenzoveel vraagstuk
ken.
Dat de oorzaak van kanker één enkel
voudige zou zijn die één soort kanker ver
oorzaakt en dat er één enkelvoudige vorm
van onvatbaarheid tegen kanker zou op
treden is even onwaarschijnlijk als één
passief op te stellen. In vele inrichtingen
bestaan er communicatiestoornissen tus
sen deze functionarissen onderling en de
directeur. De ambtelijke rang garandeert
lang niet altijd de grootste geschiktheid
voor deze functie. Bovendien voelen de
bewakers zich steeds meer in de steek
gelaten. De gedetineerden krijgen allerlei
deskundige aandacht, maar de bewakers
moeten maar zien hoe zij uit hun pro
blemen komen. En deze mag men niet
onderschatten. Tenslotte weten de gevan
genen dat de periode in de gevangenis
een aflopende zaak is, maar de bewakers
hebben in zekere zin „levenslang”. Zij
blijven in de sfeer van de inrichting.
Door recente maatschappelijke ontwikkelingen komt
Nederlands nog centraler te staan: enerzijds de externe
demokratisering die meer aandacht voor bestrijding en
opheffing van taalachterstanden vraagt, anderzijds de
„informatiestroom”: luisteren, spreken, schrijven en
lezen worden in onze ingewikkelde maatschappij steeds
belangrijken
En juist nu dreigt de toestand te verslechteren voor
het Nederlands, stelt de brochure: er zijn nieuwe uren
tabellen in bespreking op het overleg met het depar
tement in Lochem, waarbij leerlingen in bepaalde leer
jaren nog maar drie uur Nederlands per week zouden
krijgen! Ten tweede krijgt de leraar Nederlands steeds
meer te maken met maximaal grote groepen (omdat
Nederlands geen keuzevak is, maar voor iedereen ver
plicht), wat hem het lesgeven niet gemakkelijker maakt
De leerlingen uit taalarme milieus worden van deze
gang van zaken in de eerste plaats de dupe, aldus het
Memorandum.
hij heeft een douche als bij ons in de
badkamer en als hij die aanzet dan
regent het over”, aldus Catherina (ze
ven jaar oud).
Billy gaf' deze dagindeling van het
goddelijke opperwezen: „Hij helpt de
mensen de gehele dag en maakt ze be
ter en als het donker is gaat hij op
een mat liggen slapen. Hij draagt een
lang wit kleed”.
Susan vijf jaren oud gaf aan de wol
ken de schuld dat je God niet kunt
zien. Susan is er ook van overtuigd
dat God geen baard zou willen hebben
en dat hij zich veel liever scheert.
Alle kinderen zijn het er over eens
dat God de mensen probeert te hel
pen goed te zijn „en hij doet aller
lei dingen zoals bloemen, gras en bo
men laten groeien, maar hij laat niet
het onkruid groeien dat gaat vanzelf”.
Het kankervraagstuk omvat een veelheid
van ingewikkelde, ver-uiteenlopende fa
cetten, bij een deel waarvan in de afgelo
pen twintig jaar al zulk een enorme voor
uitgang werd geboekt, dat het onderzoek
zich in der eerste plaats hierop moet rich
ten. De voornaamste hiervan zijn: het op
sporen en herkennen van de scheikundige
fysische en andere „milieu”-invloeden die
(mede) kanker veroorzaken, zoals lucht
verontreiniging, andere produkten welke
van de industrie afkomstig zijn, stralingen
en voedingsbestanddelen. In de tweede
plaats werd bij enkele soorten kanker aan
een virus reeds een belangrijke rol toe
gekend, zodat in deze richting intensief
verder moet worden gezocht naar de soor
ten virus, hoe zij worden overgebracht en
naar hun werking. In de eerste plaats
komt dan de biologie van cellen en gezwel
len in al haar onderdelen, waaronder hun
erfelijkheid, voeding, groei en andere bio
logische aspecten. Dan volgt de immunolo
gie ten aanzien van kanker en de thera
peutische mogelijkheden die zij biedt, di
rekt gevolgd door de epidemiologie, het
voorkomen van kanker met betrekking
tot de geografische, sociale, economische,
voedings- en beroepsinvloeden en de con
stitutionele verschillen.
Het voorkomen van kanker door beter
gebruik te maken van de reeds bestaande
kennis en verdere bestudering van preven
tieve maatregelen en mogelijkheden dan
het herkennen van kanker en de daarvoor
in aanmerking komende technische en
biologische hulpmiddelen volgen direkt
daarna op deze lijst. Daarna komen (zeker
niet als onbelangrijke punten) de verschil
lende ter beschikking staande therapeu
tische mogelijkheden van kanker, waar
onder de chemische stoffen die nu reeds
worden toegepast en die steeds verder
kunnen worden uitgebreid; de stralings-
therapie, die door de ontwikkeling van
nieuwe en betere technieken en appara
ten zeer veelbelovende mogelijkheden
omvat, en de chirurgische behandeling die
tot steeds betere resultaten leidt.
Daarmee samenhangend is de revalidatie
van behandelde kankerpatiënten en hun
terugkeer in het gewone leven van groot
belang. Het combineren van therapeuti
sche mogelijkheden: de chirurgische, radio
therapeutische, chemo-therapeutische en
immuno-therapeutische completeert deze
uitvoerige verlanglijst.
LONDEN (AP). God woont in de
lucht. Hjj scheert zich, douchet, is dui
zend jaar oud en draagt gouden pan
toffels. Dat geloven Britse kinderen
tussen de vier en zeven jaar. In het
blad „Daily Sketch” staan gesprekken
met verscheidene kinderen over hun
ideeën van het opperwezen.
„Hij is duizend jaar oud”, zo zei
Nan, die zes jaar is. „Hij heeft prach
tige gouden pantoffels met een randje
bont en hij beslist wanneer wij gebo
ren worden”.
De evenoude Alexandra was er niet
zo zeker van. „Hij is veel ouder om
dat hij er altijd is geweest en wat hij
vooral doet is proberen om alle men
sen in de hemel te helpen”.
Nan denkt, dat alle mensen die ster
ven naar de hemel gaan. „Soms wordt
het daar wel druk”. Alexandra was
het niet met haar eens. „Het kan daar
niet vol worden omdat het er groter
is dan heel Bromley (een Londense
voorstad) en hij heeft daar een kamer
voor elk van ons”.
De 6-jarige Billy denkt, dat God wel
dertig jaar oud is, maar Jane die ze
ven jaar is houdt het op ongeveer 106
„met een lange baard en nog een
a 4- 4 o kon?’ Vt z'trxTZI
i- MOS
