CAIRO ZOU BEREID ZIJN
de olmen
Weer Poolse leider „weggezuiverd
Chileense parlement
keurt nationalisatie
MET ISRAEL TE PRATEN
kopermijnen goed
VAN DAG TOT DAG
commentaar op actuele zaken
k
„als alternatief oorlog is”
H|
w
onderschept
paar bomen
Al meer dan
Met Pinksteren
achtergrond
geen pasjes
voor de muur
100 doden
in Turkije
o
Geen halvering
troepenmacht
in Europa
w
een
VERHOEVEN
W
- lifc
échte
Politieke moorden
in Guatemala
graan-genever
die is van
verhoeven!
DONDERDAG 13 MEI 1971
Erkenning
Amerikaanse regering:
Na aardbeving
Gierek
„Nieuwe ster'
WARSCHAU (AFP) In de leiding van de communistische partij
in Polen lijkt opnieuw een machtig man op een zijspoor te zijn ge
manoeuvreerd. Nog geen half jaar na de val van partijleider Vladislav
Gomoelka gaan er nu geruchten dat generaal Mieczislav Moczar, de
sterke man naast Gomoelka’s opvolger Eduard Gierek, vrijwel van het
politieke toneel in Polen is verdwenen. De generaal is al sinds een maand
niet meer in het openbaar verschenen en al heet het dan officieel dat
hij ziek is, waarnemers geloven dat Moczar alleen nog op papier de
functies van hoofd van het leger en de veiligheidsdienst bezit. Het gezag
hebbende Franse blad Le Monde meent zelfs te weten dat generaal Moc
zar op 11 april al officieel van zijn functies is ontheven. Aan de voor
avond van een bijeenkomst van het politieke bureau van 4e partij zou
partijleider Gierek hem toen in het bijzijn van premier Jaorszevicz van
een en ander op de hoogte hebben gebracht.
Hf
vt
ANN01792
een
na
dat stedelingen op een of andere geheim
zinnige manier een hunkering naar de
levende natuur in zich voelen ontwaken,
ook al is die levende natuur gereduceerd
tot een eenzaam groepje bomen in een
plantsoen, spreekt boekdelen. Het spreekt
vooral boekdelen over de enorme vergis
sing die sommige knappe ontleders van
de menselijke mentaliteit maken, wan
neer zij beweren dat een burgerij de stad
krijgt die zij verdient, of tenminste, dat
een stedelijke bevolking in meerderheid
de moderne geest van staal en beton be
zit, niets over heeft voor niet-materiële
genoegens en geen oog meer heeft voor
de dingen des levens die niets met auto’s
en televisie-apparaten te maken hebben.
Gezien de bemoeiingen van de inter
nationale gemeenschap met het conflict
in het Midden-Oosten, en het feit dat Is
raël als militair sterkste partij uit de
zesdaagse oorlog is getreden en Egyptisch
grondgebied bezet houdt, kan de V.A.R.
nu onmogelijk directe onderhandelingen
'n zuiver
'natuurprodukt
zacht
smaakvol
exclusief
ISTANBOEL (Rtr.). Meer dan hon
derd mensen zijn omgekomen bij de aard
beving die het zuidwesten van Turkije
heeft getroffen. Het centrum van de be
ving lag kennelijk vlakbij het bergstadje
Boerdoer, ongeveer 600 kilometer ten zuid
oosten van Istanboel. Daar heeft men ook
de meeste slachtoffers onder de puinhopen
van ingestorte gebouwen vandaan gehaald.
Dit is uit officiële kring in Istanboel ver
nomen.
WASHINGTON (DPA) Een Ameri
kaanse Sprint-raket heeft bij een oefe
ning boven de Stille Oceaan voor het
eerst een duikbootraket van het type Po
laris onderschept. Volgens het Ameri
kaanse Ministerie van Defensie heeft de
raketafweer hiermee een nieuwe dimensie
gekregen.
Als het ooit zover komt dat een stede
lijke bevolking inderdaad niet meer weet
hoe een boom eruit ziet, hoe een bloem
moet worden gekweekt en wat vrucht
bare aarde is, dan zal dat toch in hoofd
zaak te wijten zijn aan degenen die onze
mooie steden bouwen, onze snelwegen
aanleggen en onze aarde bedekken met
beton en grint, zonder voldoende te be
seffen dat mensen nog iets anders nodig
hebben om te leven dan snelheid, com
fort, spaarbankboekjes en doorzonkamers.
Men ziet in Amsterdam en in Stock
holm stadsmensen als straatvechters op
treden tegen politie en gemeentewerklie
den, die als overheidsdienaren het bevel
tot executie van de bomen wilden uitvoe
ren. In Stockholm was het gevecht zo he
vig, dat de politie de indruk kreeg dat
sommige verdedigers van de bomen zelfs
hun leven veil hadden. Vanwaar die ver
rassende emoties? Men hoort vaak bewe
ren dat stadsmensen liever een parkeer
plaatsje voor hun auto dan een plantsoen
hebben, maar dat blijkt dan toch niet al
tijd te kloppen. Een metro is een open
baar nutsbedrijf waarvan de stedeling
veel gemak kan beleven. Een boom is een
ding waar ogenschijnlijk niemand wat
aan heeft, uitgezonderd de hondjes van
de flatbewoners, maar die zijn met een
lantaarnpaal even gelukkig.
En toch vechten Stockholmers zich bij
na dood om een groepje iepen te behou
den, dat midden in het stadsgewoel staat
te groeien op een plek waar het niet ge
wenst is. Het gebeurt in Amsterdam, het
gebeurt in Stockholm, het gebeurt zelfs
in Japan waar onlangs een soort boeren
opstand uitbrak toen gemeentelijke bull
dozers akkers kwamen vernielen. Het feit
De strijd- om het behoud en de cultive
ring van de sociale ethiek in het individu
kan moeilijk worden gewonnen als er ge
streden wordt met oogkleppen op. Toch is
die strijd het belangrijkste evenement dat
in onze tijd plaatsgrijpt. Soms moet men
vrezen dat die strijd al verloren is.
*AZVWWWWWVWVWWA/WVVVWV\AAAAIVVVWVWVVVV\AAAAAXWVWWVVVVWWWWWWVVVWVVWVWV
nMAAHAAAM/WVV\HIVVVVVVVVIAWVVVVVVVWVVVVVVVWVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVXA
Overigens bestaat er grote vrees dat het
dodencijfer nog veel hoger zal uitkomen.
Door het wegvallen van de verbindingen
begonnen er gisteravond pas berichten
binnen te komen dat ook het gebied van
Jesilova, zo’n 50 kilometer ten westen van
Boerdoer, zwaar is getroffen. Verscheidene
dorpen zouden hier door de beving volle
dig zijn verwoest.
In Boerdoer zelf schijnen meer dan 50
grote gebouwen, waaronder vele regerings
gebouwen, en zo’n 70 percent van de hui
zen totaal te zijn verwoest. Over het aan
tal gewonden waren nog geen volledige
cijfers beschikbaar maar het is in ieder
STRAATSBURG (ANP) Een verklaring van de Israëlische regering
dat zij bereid is troepen uit bezette gebieden terug te trekken zou het begin
kunnen zijn van een vermindering van spanning en een ontwikkeling naar
vrede, aldus heeft de Egyptische minister van Staat, Esmat Abdel Meguid,
gisteren in de politieke commissie van de Raad van Europa verklaard, zo
is in gezaghebbende kringen in Straatsburg vernomen. De voorzitter van
deze commissie, de Westduitse christen-democraat Erik Blumenfeld, ver
klaarde uit hetgeen minister Meguid had gezegd de indruk te hebben ge
kregen dat de Verenigde Arabische Republiek bereid zou zijn tot recht
streekse onderhandelingen met Israel als het alternatief oorlog zou zijn.
zenlijke recht” de minerale rijkdommen
van het land, met inbegrip van koper en
nitraat, te exploiteren.
De maatregel heeft met name gevolgen
voor de grote Amerikaanse maatschap
pijen Anaconda, Kennecott en Cerro, die
tot dusver met deelneming van de Chi
leense staat de grote kopervoorraden van
het land exploiteerden.
De wanhopige worsteling om het be
houd van een paar iepen in een stad lijkt
immers op een achterhoedegevecht, dat
alleen nog maar symbolische waarde
heeft.
met Israël aanknopen. Maar zou de in
ternationale gemeenschap de V.A.R. dwin
gen tot directe onderhandelingen, dan zou
een geheel nieuwe situatie ontstaan, zo
verklaarde, volgens deze kringen, minis
ter Meguid.
BERLIJN. (DPA) De Westberlijners
kunnen met Pinksteren niet voor familie
bezoek naar het oostelijk stadsdeel. Het
overleg tussen Oost- en West-Berlijn over
een bezoekregeling wordt pas op 30 juni
voortgezet.
Oost-Berlijn wil een officiële regeling
op lange termijn. West-Berlijn voelt meer
voor bijzondere afspraken van beperkte
duur, die de verantwoordelijkheid van
de Grote Vier voor Berlijn niet in het
Een bijzonder treffend voorbeeld levert
op het ogenblik de reactie van stedelingen
voor het behoud en de sanering van hun
leefmilieu op. Het is bijna ongelofelijk dat
in steden als Amsterdam en Stockholm
volkomen onafhankelijk van elkaar inci
denten kunnen plaatshebben die in aan
leiding en verloop op elkaar lijken als
twee druppels water. Het gaat hier om
de bijna op razernij lijkende getergdheid
waarmee stedelingen een groep bomen
verdedigen, die de plaatselijke overheid
wil omkappen in verband met metro-
bouw.
Een aantal amendementen, ingediend
door het Huis van Afgevaardigden en
overgenomen door de senaat, kan nog
voor moeilijkheden zorgen. In de amen
dementen wordt de samenstelling vast
gesteld van het tribunaal dat zal moeten
beslissen over de bedragen van de schade
vergoeding die aan de getroffen onderne
mingen wordt toegekend. De linkse coa
litieregering wenst meer regeringsverte
genwoordigers in het tribunaal en Allen
de zou onlangs hebben laten dóórscheme
ren dat hij het ontwerp niet zal onderte
kenen als aan dat verlangen niet tegemoet
wordt gekomen.
moedigend. De belangstelling voor
mens als natuurprodukt is tanend,
evenredigheid met de stijgende belang
stelling voor hem als werkkracht en po
litiek element. Gespecialiseerde deskun
digen besturen onze maatschappij en ver
diepen zich in moderne methoden van
samenleven, maar vergeten daarbij vaak
zich eerst te verdiepen in de menselijke
natuur en de absurde verwringingen
waaraan die nu al bijna een halve eeuw
blootgesteld is.
Ook de grootste oppositiepartij, de
christen-democratjsche partij van ex-pre-
sident Eduardo kei, gaf haar steun aan
het ontwerp. Het wetsontwerp moet nog
door de president worden ondertekend
alvorens het van kracht wordt.
Minister Meguid verklaarde echter ook,
zo merkten deze zegslieden op, dat als
Israël het aide memoire aan Jarring van
de hand wijst, „de wapens zullen spre
ken”. Dit aide memoire, een antwoord
op vragen van VN-bemiddelaar Gunnar
Jarring, en niet de verklaring van de
geconfedereerde Arabische Staten de
V.A.R., Syrië en Libië van Benghazi
vormt het kernpunt van de Egyptische
politiek, aldus minister Meguid.
Terwijl de economische en politieke
omstandigheden in Europa steeds op
nieuw de grote verschillen tussen de na
tionaliteiten illustreren, doen zich nu en
dan evenementen voor die duidelijk ma
ken dat de mensen in dit werelddeel toch
eigenlijk ook heel veel gemeen hebben.
SANTIAGO DE CHILI (Reuter). De
Chileense senaat heeft gisteravond zijn
goedkeuring gegeven aan een wetsont
werp dat president Salvador Allende
machtigt de grote kopermijnen en andere
grondstoffen in het land te nationalise
ren. Het Huis van Afgevaardigden ging
vorige week al akkoord met dit wetsont
werp, dat Allende vier maanden geleden
bij het parlement indiende. Het geeft de
Chileense staat het „permanente en we-
Een grote groep demonstranten heeft
gisteren verhinderd dat in een park
in het centrum van Stockholm, de
zogeheten „Kunstradgarden”een
groepje olmen is gerooid. De bomen
zouden moeten verdwijnen voor de
aanleg van een metrostation, maar
na een veldslag tussen inderhaast op
getrommelde duizenden demonstran
ten en de politie, die de rooiers te
hulp was gekomen, konden slechts
drie bomen worden geveld. Na de slag
waren er onder de agenten vier en
onder de betogers dertig gewonden.
De demonstranten hebben de wacht
in de olmen betrokken. Sommigen
liggen in hangmatten, anderen zitten
op zware takken. Zij hebben meege
deeld te zullen volhouden tot de ge
meente Stockholm terugkomt op het
besluit bomen te rooien.
Hoewel vooralsnog geen officiële
bekendmaking van de affaire wordt
verwacht, is het wel duidelijk dat de
„afgang” van generaal Moczar al
meer dan een maand geleden is be
gonnen. De leider van de partizanen
is op 9 april voor de laatste keer in
het openbaar gezien. Hij bevond zich
toen met andere autoriteiten op het
vliegveld van Warschau om partij
leider Gierek en zijn delegatie te ver
welkomen die terugkeerden van het
24ste partijcongres in Moskou. Sinds
dien is de naam van de generaal vol
ledig uit de officiële publikaties ver
dwenen. In de tweede helft van april
vernam men in onofficiële kringen in
de Poolse hoofdstad dat de 58-jarige
generaal ernstig ziek was (volgens de
één getroffen door een hartaanval,
volgens de ander door een hersen
bloeding) en dat hij was opgenomen
in de kliniek van het ministerie van
Binnenlandse Zaken in Warschau.
Generaal Moczar zou momenteel
van zijn ziekte herstellende zijn,
maar ook hier lopen de meningen uit
een: volgens sommigen zal hij spoe
dig weer in het openbaar verschijnen
GUATEMALA (Reuter). Op ver
schillende plaatsen in Guatemala zijn
gisteren de acht lijken van vermoorde
mannen gevonden. Maandag maakte de
politie al de ontdekking van elf lijken,
kennelijk slachtoffers van politieke
wraaknemingen, bekend. Twee van de
lichamen vertonen sporen van folte
ringen. Vier lijken waren doorzeefd met
kogels.
De Polaris werd van een proefschip ge
lanceerd, de Sprint van de basis Kwaja-
lein.
en volgens anderen kan het nog ver
scheidene maanden duren voor hij
weer geheel genezen zal zijn.
Men kan natuurlijk zo’n rel in Stock
holm rangschikken onder de reeks on
fatsoenlijke inbreuken op orde en gezag,
zoals die de laatste jaren voortdurend
plaatshebben. Van veel rellen wordt nooit
de achtergrond onderzocht, laat staan de
oorzaak weggenomen. Men kan ook pro
beren er een les uit te trekken en overleg
te plegen over de manier waarop over
heid en particulier initiatief tegemoet
kunnen komen aan de duidelijke behoefte
aan een goed levensmilieu. Wat dat be
treft, zijn de ervaringen echter niet be
de
in
Op het gebied van de mode, de religie,
de generatieconflicten en de tal van an
dere maatschappelijke voedingsbodems
doen zich verschijnselen voor die een
merkwaardige overeenkomst vertonen
over alle grenzen heen. Daaruit blijkt een
verrassende eenvormigheid van denken
en reageren, die ten aanzien van de poli
tiek en de economie de verdenking wekt
dat zij de naties eigenlijk kunstmatig iso
leren, terwijl de maatschappelijke ont-
wikkelingsvormen vrijwel synchroon ver
lopen en zelfs incidenteel tot identieke
explosies leiden, waarin een uniform
denk- en reactiepatroon valt te onder
scheiden.
Een van de sterkste argumenten
waarop politieke waarnemers in War
schau hun mening over Moczar base
ren is de steeds grotere publiciteit die
wordt gegeven aan de „nieuwe ster”
van de partij, de 44-jarige Stanislav
Kania, die op 16 april nog werd opge
nomen in het secretariaat van het
centrale comité. Deze Kania zou vol
gens sommigen al de verantwoorde
lijkheid over de veiligheidsdienst zijn
toevertrouwd terwijl partijleider Gie
rek persoonlijk de controle over het
leger zou hebben genomen.
Op 23 april nam Kania, aan de zijde
van Gierek, deel aan een bijeenkomst
van werknemers van het ministerie
van Volksgezondheid. Op 6 mei ver
scheen hij samen met zijn partijlei
der op een vergadering van de lei
dende figuren van de veiligheids
dienst en enkele dagen later zag
Le Monde ziet in de „zuivering”
van Moczar een duidelijke overwin
ning voor Gierek. Het blad schrijft
dat de partijleider al lange tijd wei
nig sympathie voor de generaal heeft
gekoesterd. Zo stelde Moczar in 1964
als onder-minister van Binnenlandse
Zaken voor in het apparaat van de
geheime politie een orgaan op te ne
men dat belast was met het toezicht
op de partij. Het plan, dat geïnspi
reerd leek te zijn door de ideeën van
Beria in het Kremlin, werd door het
politburo verworpen dankzij met na
me de oppositie van Edward Gierek,
in die tijd eerste secretaris van de
partij in Silezië. In 1968 leidden gene
raal Moczar en zijn partizanen het
offensief tegen de Revisionisten, de
Zionisten en andere vijanden van de
partij. In Silezië weigerde Gierek
echter zich met deze bemoeizucht van
de centrale macht in te laten.
In januari van dit jaar, kort
Erkenning van Israël, aldus de Egyp
tische minister, is een politieke daad, zo
als Amerikaanse erkenning van de Chi
nese Volksrepubliek zou zijn. Maar de
V.A.R. ontkent uiteraard niet het bestaan
van Israël, getuige onder andere het feit
dat zjj op Cyprus een wapenstilstands-
overeenkomst heeft gesloten.
Meguid waarschuwde, aldus gezagheb
bende kringen in Straatsburg, dat indien
het westen rekent op Israël als verde
diger van de democratie en schild tegen
het communisme in het Midden-Oosten,
vrede onmogelijk is: wanneer ideologische
overwegingen een rol gaan spelen in het
conflict is een oplossing uitgesloten.
In antwoord op een vraag of de Rus-
siche deskundigen na beëindiging van
het conflict zouden worden teruggetrok
ken, zoals de Engelse troepen de kanaal
zone hebben geëvacueerd, verklaarde Me-
quid dat een vergelijking onmogelijk is.
Egypte had de hulp van Russische ex
perts ingeroepen om zich tegen Israëli
sche aanvallen op doelen diep in Egyp
te te kunnen verdedigen: vóór de wa
penstilstand konden dank zij Russische
hulp vijftien Israëlische vliegtuigen wor
den neergeschoten.
„Als eenmaal vrede is gesloten, waar
om zouden de Russische deskundigen dan
blijven’,’ aldus minister Meguid, die hier
aan toevoegde dat hun hulp het Egypte
mogelijk had gemaakt een achterstand
van tien jaar te overbruggen.
MEICZISLAV MOCZAR
e
de val van Gomoelka, kwam het duo
GierekMoczar opnieuw tegenover
elkaar te staan. Er was een nieuwe
staking uitgebroken in Szczecin en
generaal Moczar, verantwoordelijk
voor de veiligheid in het land, vond
dat de socialistische staat in gevaar
was en stelde een gecombineerde ac
tie voor van grondtroepen en mari
niers om de onwillige arbeiders weer
op het rechte pad te zetten. Maar hoe
wel er al een verklaring was opge
steld om de bevolking op de nood
zaak van een gewapende interventie
te wijzen, werd het plan op het laat
ste moment door Gierek getorpe
deerd. Hij besloot naar Szczecin te
gaan en daar met de arbeiders een
praatje te houden. De eerste secre
taris kwam van zijn „Poolse tour”
terug als overwinnaar, aldus Le Mon
de.
men hem in Katowice bij de feeste
lijkheden ter herdenking van de 50ste
verjaardag van de opstand in Silezië.
Het is vrijwel zeker, zo meent men,
dat Moczar reeds voor zijn ziekte een
groot deel van zijn invloed had verlo
ren. Zijn populariteit van onverzoen
lijke nationalist, gekleurd met gevoe
lens van anti-semitisme, nam de laat
ste jaren meer af naarmate de onder
de oude generatie wijdverbreide par
tizanengeest terrein moest prijsge
ven aan de opkomst van jonge diplo
maten met een na-oorlogse opleiding.
Bovendien hebben de door Moczar
uitgedragen nationalistische ideeën
altijd een zeker wantrouwen in Mós
kou gevonden, hetgeen een verklei
ning betekende van zijn kansen
rol op het eerste plan te spelen.
WASHINGTON. (DPA) Met grote
nadruk heeft de Amerikaanse regering
zich gisteren tegen een wetsontwerp van
de Democratische senator Mike Mansfield
gekeerd om het aantal Amerikaanse sol
daten in Europa te verminderen van
300.000 tot 150.000.
Een woordvoerder van het ministerie
van Buitenlandse Zaken zei dat dit ern
stige en verstrekkende gevolgen voor de
Amerikaanse buitenlandse politiek zou
hebben. Amerika wil zijn troepen in
Europa pas verminderen als de Russen
hetzelfde doen.
t.-S
;''4
W
.*.4
L>.
Mbb.
