van het racisme is een goede zaak
KRISHNAMURTI VIJF DAGEN IN AMSTERDAM
„Steun van wereldraad aan bestrijding
Dr. Carson Blake over kerk
en rassendiscriminatie
Lutherse kerk
en oecumene
OPSPORING
VERZOCHT
Odijk
14
z
Ds v. d. Veen
Daniël de Lange
en
van
Onderwegdienst
bij Zwijndrecht
en
Betaald antwoord
X - Y - Actie
Protestant convent
naar
Eigen secretaris
Conferenties kerk en milieuzorg
„Betaald antwoord"
ZATERDAG 15 MEI 1971
Erbij
Van bevoogding mag geen sprake
meer zqn
Taak voor kerken
Educatief voor kerken
Identiteit verliezen
Subject eigen handelen
Wereldraad van Kerken aan de bestrijding van het ra
cisme een goede zaak is. Er is de laatste tijd vooral van
de zijde van het Hervormd Werelddiakonaat kritiek
geweest omdat hier sprake zou zijn van steun aan ge
welddadige acties, en omdat het werk van het diako-
naat hierdoor zou worden belemmerd. Figuren als Hel
der Camara, Martin Luther King en Beyers Naudé
laat men vallen, heeft mej. dr. Kohlbrugge gezegd.
.0
Pinkstergastendagen
„NIEMAND HUNGERT wei! wir zuviel essen,
sondern weil wir zu wenig denken”. Deze spreuk hangt
in de werkkamer van ds. R. J. van der Veen te Amstel
veen, algemeen secretaris van de Nederlandse Zen
dingsraad, en een van de stuwende krachten van de
actie „Betaald Antwoord”. Samen met de bekende
publicist dr. Daniël de Lange, die ook zeer geënga
geerd is in het streven van „Betaald Antwoord”, heeft
hij nog eens aangegeven waarom de steun van de
>4'
en
KEES MAAS
DS. VAN DER VEEN
(Van een medewerker)
DANIËL DE LANGE
Van
Ds. Van der Veen betreurt het als
tegenstanders van „Betaald Antwoord”
de namen van Martin Luther King,
Beyers Naudé of Helder Camara gaan
hanteren.
De Wereldraad heeft groepen gezien,
die kernen kunnen zijn voor gemeen
schapsvorming en gaat hen steunen.
Het gaat er om dat de mensen zelf
zoveel mogelijk geactiveerd worden.
Dat de landbouw bijvoorbeeld voor de
mensen zelf nut gaat af werpen; dat
niet meer 94 percent van de mijnbouw
ten goede komt aan machten buiten
Zuidwest-Afrika.
Voor de kerken ligt er een grote
taak, zo stelt de werkgroep Betaald
Antwoord. Activiteiten op het gebied
van landrechten, investeringen die het
onderdrukkende regime ten goede ko
men, wapenleveranties, emigratie, toe
risme.
„Laat de kerken hun eigen investe
ringen maar eens in het licht houden”
zegt Daniel de Lange „en wat zouden
ze niet veel kunnen doen op het ge
bied van de grondrechten. Van ouds
her heeft de kerk in vele landen grote
oppervlakten grond in bezit, die aan
de oorspronkelijke bevolking hebben
behoord, zoals Indianen of aborigines.
Het heeft iets te maken met de be
kering van de tollenaar. En hoe is het
hier gesteld met de gastarbeiders? Is
de kerk zich bewust van wat er in
Suriname gebeurt?”
Het Nederlands Protestants Convent
de Evangelische Maatschappij, de re
dactie van het maandblad „Tenmin
ste”, de Ned. Gustaaf Adolf vereni
ging, de Nederlandse vereniging Het
Evangelie in Spanje en de Stichting
Silo-Nederland hebben een nieuwe ge
meenschappelijke behuizing gevonden.
Sinds 20 april 1971 luidt het adres van
de secretariaten en/of .administraties
enz. van deze organisaties: Jodichem-
dreef 28, Odijk; tel. 03405-1870.
Eigenlijk zijn we al veel te laat,
zeggen de initiatiefnemers. Al dit ge
praat over die 200.000 dollar voor be
paalde groepen is eigenlijk tijdverspil
ling. We hadden al veel verder moe
ten zijn.
Niet het werk vanuit het bekende
vorige adres (Pr. Hendriklaan 10a,
Utrecht), maar onzekere plannen van
de gemeente Utrecht met dit pand
brachten de wenselijkheid van verhui
zen met zich mee.
of hoop geeft om zich te kontinuëren
(bijvoorbeeld door middel van denk
beelden als reïncarnatie, of een hier
namaals) moet er wel oorlog zijn en
konflict tussen mijn vlag en jouw
vlag, mijn land en jouw land, mijn
ideologie en jouw ideologie, mijn gods
dienst en jouw godsdienst enz.
Als zodanig ziet men de actie „Be
taald Antwoord” ook als een educatief
proces voor de kerken. Om met Martin
Luther King te spreken: „Als de kerk
niet de opofferingsgezinde geest van
de oudste kerk terugkrijgt, zal ze het
Martin Luther King: zou achter
Betaald Antwoord hebben gestaan.
„Steun aan instellingen als die van
Beyers Naudé gaat door”, zegt ds. Van
der Veen. „Maar er is sprake van aan-
„Wat er in feite aan de hand is”
aldus dr De Lange, „is dat hele groe
pen dreigen hun identiteit te verlie
zen. Dat is het ergste dat een groep
kan over komen. De Wereldraad juicht
het toe als in een conflictsituatie men
sen hun eigen identiteit hervinden en
opbouwen.
De Stichting centrum en milieuzorg en
de sectie voor Soc. vragen van de Raad
van kerken in Nederland gaan het
vraagstuk der milieuhygiëne en milieu
zorg gezamenlijk aanpakken. Om te be
ginnen wordt een drietal werkconferen
ties georganiseerd, dat in de eerste
Daarom is gezocht naar groepen, die
het geld en bloc ontvangen en de prio
riteiten voor hun land hebben vast
gesteld. De oude situatie van gever en
ontvanger, waarbij de gever de be
stemming kon bepalen, is zo opgehe
ven. Op het gegeven geld wordt geen
enkele controle uitgeoefend.
Van binding door geven en ontvan
gen (een verhouding van ongelijken)
tot een samen als gelijken staan
KRISHNAMURTI gaat een serie lezingen geven in het RAI-congrescentrum in
Amsterdam. Krishnamurti werd geboren in India en op vijftienjarige leeftijd door
Annie Besant naar Engeland gebracht. Men zag een „wereldleraar” in hem en
bouwde een wereldomvattende organisatie rondom hem op (De Orde van de
Ster), die ten doel had hem behulpzaam te zijn bij het overbrengen van zijn spiri
tuele boodschap. In Krishnamurti zelf echter groeide een onafhankelijke visie,
die zich niet met een ketting aan een organisatie liet vastleggen. In 1929 hief
Krishnamurti de hele zaak op, deed afstand van de Messias-rol en verklaarde
voor eens en altijd dat de waarheid of het leven zelf door niets en niemand kan
worden georganiseerd. Geen enkele autoriteit kan je de waarheid overbrengen.
Voor je uiteindelijke realisatie ben je op jezelf aangewezen. Vanaf die tijd reist
Krishnamurti de wereld rond en houdt overal lezingen en discussies.
stempel van echtheid verliezen
worden afgeschreven als een onbelang
rijke club, die niets betekent voor de
twintigste eeuw.”
Hij had een grote angst bemerkt bij
velen uit de joodse gemeenschap voor
de oecumenische beweging van chris
telijke vereniging, die mogelijk kan
leiden tot nieuwe christelijke overheer
sing en nieuw christelijk anti-semitis-
me. Volgens dr. Blake moeten de rela
ties en contacten tussen christenen en
joden juist uitgebreid worden. Hij be
sloot zijn toespraak in de Westerkerk
met de opmerking, dat er geen toe
komst is voor verdeelde nationalisti
sche, cultureel-arrogante, blanke ker
ken.
De actie „Betaald Antwoord” heeft
het volgende gironummer: postgiro
75651 t.n.v. Crediet- en Effectenbank,
Utrecht, t.b.v. „Betaald Antwoord”.
„Het gaat om het opkomen voor de
verdrukte groepen” zegt dr De Lange,
„de Wereldraad heeft de consequentie
getrokken.” „Maar de kerken zullen
bereid moeten zijn hun vingers vuil te
maken”, zegt ds. Van der Veen. „In
veel landen heeft de kerk als instituut
gezag. Dat betekent dat ze ook mede
plichtig is als ze zwijgt. Als de kerken
zich niet bekeren In de bush kom
je niet meer uit met studeerkamerwijs-
heid!”
„In de besuursorganen van de We
reldraad van Kerken zitten pacifisten
en niet-pacifisten broedelijk samen.
Ik kan erop wijzen dat Andy Young,
De sectie voor sociale vragen van
de raad van kerken meent dat ook de
kerken medeverantwoordelijkheid dra
gen ten aanzien van deze problematiek
en hoopt, dat de verschillende kerke
lijke organen dit standpunt kunnen on
derschrijven. Daarbij zoekt de sectie
naar wegen grotere aantallen en lagen
kerkleden te bereiken ter bevordering
van de „milieubewustheid” van ker
ken en christenen.
Ook in de komende zomermaanden
zullen er in het Pietermankerkje bij
Zwijndrecht, gelegen aan rijksweg 16
van Rotterdam naar Dordrecht
weer elke zondag korte interkerkelijke
„onderweg-diensten” worden gehouden
voor toeristen en anderen, die vroeg
op pad zijn.
De bijeenkomsten duren ongeveer
twintig minuten. De liturgie is eenvou
dig en omvat: een toespraak van on
geveer zeven minuten van een predi
kant of van een rooms-katholiek gees
telijke, het zingen van enkele liederen
en schriftlezingen. Na de dienst is er
gelegenheid tot koffie drinken.
Gezien het succes van vorig jaar zul
len op de drukste zondagen, in de pe
riode van 27 juni tot en met 5 septem
ber twee korte diensten worden gehou
den en wel om 9 uur en 9.45 uur. De
diensten op de andere zondagen begin
nen om half tien. Een werkgroep van
vertegenwoordigers van negen plaatse
lijke kerken bereidt deze diensten voor.
Ook de lokale oecumenische jongeren
groep is actief betrokken bij deze dien
sten.
VVVW<AAAAA/VVVVtAAAAAAAA/WtAAA/VVVVVVVVWlAA/V\AAAAA/VUWVVWtAAA/VVVVVVVVWVVVVVVVVVVVVV\J
helft van juni dit jaar in twee vor
mingscentra zal worden gehouden. De
conferenties zijn bestemd voor diege
nen, die gezien hun functie en hun
betrokkenheid in de diverse kerken, ge
acht worden in het bijzonder actief te
kunnen zijn, wat betreft het milieu
vraagstuk.
KERN VAN HET standpunt van ds.
Van der Veen en Daniel de Lange is
de opvatting dat er niet langer sprake
mag zijn van bevoogding. Men zal de
volken, die lijden onder het racisme
de kans moeten geven hun eigen be
leid te bepalen.
De Wereldraad van Kerken is altijd
tegen racisme geweest, waarbij vrede
lievende oplossingen voorop werden
gesteld. Sinds Uppsala heeft deze
drang slachtoffers van het racisme te
helpen nieuwe impulsen gekregen. In
Notting Hill vond een jaar later een
consultatie plaats, waar met name de
gekleurde deelnemers met zeer veel
kracht erop aandrongen, dat men de
steun niet alleen zou zoeken in het
verlenen van bijstand aan liberale
blanken, maar ook in het verschaffen
van middelen aan de gekleurde bevol
king zelf.
Dit kan inhouden dat er na eeuwen
onderdrukking ook wel eens geweld
als middel zal worden gekozen, maar
die verantwoordelijkheid ligt bij de
betrokkenen zelf. Het is niet zo dat de
Wereldraad geld geeft teneinde geweld
te kunnen uitoefenen.
Daar deze vrijheidsbewegingen door
geweld ertoe werden gedreven geweld
te gebruiken, werden vele Europeanen
zo geschokt en bang, dat zij de Wereld
raad verweten zijn juiste christelijke
rol van verzoening te hebben ver
zaakt”.
Want wat is er nu aan de hand, bij
veel „ruimtelijke ordening”? De men
sen worden van hot naar haar ge
sleept. Ze worden uit familiebanden
weggeslagen, ae worden radeloos en
wortelloos. De tribale gemeenschappen
veranderen in geheel andere samenle
vingen. Een permanente toestand van
„boerenopstand” zou een ramp zijn
voor alle partijen”.
voor dezelfde zaak. Dat is de ontwik
keling, die zich heeft voorgedaan, en
die volgens4ds Van der Veen het Her
vormd Werelddiakonaat blijkbaar
(nog) niet geheel heeft kunnen volgen.
vulling. Er is geen sprake meer van
louter handelen vóór de mensen, ze
worden nu subject van eigen han
delen.”
Er is een wederzijds gewaardeerd
contact ontstaan tussen de Stichting
centrum milieuzorg en de sectie voor
sociale vragen van de landelijke raad
van kerken. De stichting, die bestaat
sinds 1 april 1970, is opgericht door
verontruste vrouwen, die de zorgwek
kende milieuverontreiniging willen te
gengaan, o.a. door voorlichting. Ver
spreid over de maand april werden
dat jaar in Utrecht vijf kaderdagen
voor de bestaande vrouwenorganisaties
georganiseerd. Later, juli/augustus
1970, vestigde de stichting in Amster
dam een informatie- en documentatie-
bureau ter bevordering van het doel
van de stichting: een grote „milieu
bewustheid” bji het Nederlandse volk
tot stand brengen.
Dr. Blake ging in zijn rede verder in
op het prbleem van de rassendiscri
minatie en de rol van de kerk hierbij.
Hij was van mening dat wellicht het
meest ongelukkige moment uit de
vroeg-christelijke historie was het ge
heel verdwijnen van het christendom
in de eerste eeuw uit Palestina.
Het eigenlijk al oeroude thema, dat
Krishnamurti steeds weer onder woor
den tracht te brengen, is een psyscho-
logische revolutie die ieder mens in
zichzelf op gang kan brengen.
Krishnamurti heeft geen filosofie,
geen nieuwe religie met dogma’s leer
stellingen. Ook kan men hem niet
plaatsen in de sfeer van een esote
rische sekte, waarin men okkultisme
bedrijft. Hij is in geen enkel hokie
te plaatsen en niet te toetsen aan wes
terse of oosterse tradities. Het crucia
le probleem dat Krishnamurti voor
legt, is de gekonditioneerdheid van de
perceptie van de werkelijkheid. De zin
tuigen zitten potdicht en missen wer
kelijke sensitiviteit. Het leven zit muur
vast in systemen, in ideologieën, in
een week-end religie, in sociale kon-
venties, in een imaginaire maatschap
pelijke ladder of in de zoveelste taal-
oplossing, die je aanhangt om met je
eigen leven in het reine te komen.
De mens heeft de energie om zich
zelf van binnenuit te revolutioniseren,
dat is een ieder moment afsterven van
deze konditionering, waardoor mensen
elkaar in het harnas jagen en niet
spontaan en fris kunnen staan. Dit af
sterven is psychologisch gezien het
liefdevol slopen van je eigen identi
teit, die historisch is bepaald en be
grensd.
Krishnamurti begint daar waar ethiek
eindigt, althans qua idee of illusie.
Hij ziet geen kollektieve oplossing
voor de wereldproblemen. Zolang de
mens in zichzelf verdeeld is, zich vast
klampt aan alles wat zijn ego opblaast
Oorlog is de bloedige projektie van
een alledaags en routine-achtig leven
tje waaraan we allen deel hebben. Zo
lang we vertrouwen op militaire appa
raten die voortkomen uit angst en heb
zucht en die de vrede moeten garan
deren, zal er geen vrede zijn. Er is in
feite maar één oorlog en dat is de oor
log in de mens zelf. Om daar los van te
komen staan, is een revolutie nodig in
al de dimensies van het bewustzijn.
Het Landelijk Centrum voor Gere
formeerd Jeugdwerk organiseert op zijn
jongerencormingscentrum „De Drie-
burg” gedurende de Pinksterdagen (29-
30-31 mei) de gastendagen voor jonge
mensen van 20-35 jaar, gehuwd of on
gehuwd.
Tijdens deze dagen zullen de vor-
mingsstaf en de deelnemers op de crea
tieve toer gaan, waarbij de inhoud na
der bepaald zal worden door de deel
nemers.
De kosten bedragen 25 (Eventueel
nog bijkomende materiaalkosten).
Voor opgave en nadere inlichtingen
kunt u zich wenden tot het jongeren
vormingscentrum De Drieburg, postbus
112, Driebergen, telefoon 03438-3193.
AMSTERDAM. Onder het motto
„het falen en het succes van de kerk
als gemeenschap” heeft dr. E. C.
Blake, secretaris-generaal van de We
reldraad van Kerken, tijdens een
dienst in de Amsterdamse Westerkerk
de mislukking van de kerk toegeschre
ven aan het feit, dat mannen en vrou
wen van verschillende culturen, ras
sen, ideologiën en nationaliteiten vaak
net zo gescheiden van elkaar schijnen
te zijn in de kerk als buiten deze kerk,
in de wereld. Volgens dr. Blake zien
velen de veelzijdige oecumenische be
weging als iets dat de mensen in de
kerk eerder verdeelt, dan verenigt.
Sinds september van het vorig jaar
zijn de Europese kerken, zo zei dr.
Blake, „dieper ingegaan op de contro
verse over de acties van de Wereld
raad van Kerken in haar programma
om racisme te bestrijden. In verband
hiermee is uit een speciaal fonds
200.000 dollar gegeven aan negentien
organisaties op het gebied van de ras-
onderdrukkingsbestrijding.
Sommige zijn revolutionaire vrijheids
bewegingen in Zuid-Afrika, die probe
ren de ondrukkende regering van de
blanke minderhied omver te werpen.
Krishnamurti spreekt in het RAI-con-
gres-centrum Amsterdam op zaterdag
22 mei om 11 uur, zondag 23 mei om
11 uur, maandag 24 mei om 19.30 uur,
en dinsdag 25 mei om 19.30 uur.
Een diskussie met jongeren wordt
gehouden op woensdag 26 mei van 17-
18.30 uur.
Toegang vrij, simultaan ver taling in
het Nederlands.
De genoemde conferenties zijn opge
zet in samenwerking met de staf van
de vormingscentra Oud Poelgeest te
Oegstgeest en Den Alerdinck te Heino.
De data zijn: 1 en 2 juni en 3 en 4
juni op De Vuurslag te Joppe en op
15 en 16 juni op Oud Poelgeest.
assistent van King en nu tweede man
in de beweging, een van de zeventien
bestuursleden is van het programma
ter bestrijding van het racisme”. Ook
Abernathy en Dom Helder Camara
hebben zich ten gunste van het pro
gramma uitgesproken. De voorlichting
van mej. Kohlbrugge is dus mislei
dend.
„Een tientje in een busje is zo ge
makkelijk”, heeft mej. Kohlbrugge
over de actie gezegd (zie Erbij van
27 maart). Een goedkoop argument,
oordeelt ds. Van der Veen, als men
weet dat de Wereldraad met deze actie
is begonnen op een tijdstip dat men
er zó moeilijk voor stond, dat er men
sen moesten worden ontslagen. De
tweehonderdduizend dollars zijn uit
zeer spaarzame reserves verstrekt.”
In verband met de landelijk en inter
nationaal toenemende werkzaamheden
heeft de werkgroep X - Y Nederland
besloten tot het aanstellen van een vas
te functionaris voor het eigen secreta
riaat. Als zodanig is benoemd ds. H.
van Andel hervormd predikant voor
buitengewone werkzaamheden.
De actie X - Y is gericht op het indi
vidueel in percentage uit eigen inko
men aanvullen van wat de regering
onder de maat blijft in het bijdragen
van gelden voor ontwikkelingssamen
werking, berekend naar het noodzake
lijk geacht percentage van het natio
naal inkomen. De actie, aanvankelijk
vooral sterk gestimuleerd vanuit de
kring van Sjaloom, wordt steeds be
kender en heeft nu in ons land ruim
7.500 deelnemers. Het vragen om ma
teriaal en begeleiding van plaatselijke
acties neemt toe, evenals de internatio
nale verbindingen en taken. Aan X - Y
Nederland is gevraagd voorlopig het
internationaal secretariaat op zich te
nemen om te komen tot een samen
bundeling op internationaal vlak.
Ds. H. van Andel (41) is secertaris
Gooi en Eemland van de AMVJ ge
weest, was vier jaar secretaris van
de landelijke Oecumenische jeugdraad
en sinds eind 1964 te Genève secreta
ris van een internationaal chr. pro
gramma voor jeugduitwisseling. Het
afgelopen jaar fungeerde hij als secre
taris voor oecumenische personeelsuit-
wisseling bij de Wereldraad van Ker
ken.
(Adres: Secretariaat X - Y,
Blankenburgstraat 6, Den Haag; telef.
070-32 58 50).
De rooms-katholieke kerk zal zeker
positief reageren op de plannen die
de evangelische lutherse kerk heeft
inzake de commune. Dit heeft prof,
dr. J. F. Lescrauwaet, hoogleraar
aan de r.k. theologische hogeschool
in Tilburg, gezegd op de generale ker
kelijke vergadering van de evangeli
sch lutherse kerk in Amsterdam. Vol
gens de hoogleraar zal er ook in de
toekomst plaats moeten zijn voor ver
schillende typen kerken.
De lutherse kerk had bij peilingen'
in de verschillende gemeenten uitge
sproken dat de synode van deze kerk
verder moet gaan op de reeds ge
volgde weg, door initiatieven te ne
men tot een gesprek met de besturen
van andere kerken en door open te
staan voor initiatieven die deze mo
gelijk nemen.
Op de generale vergadering waren
drie vertegenwoordigers van andere
kerken aanwezig om hun mening te
geven over de oecumene. Behalve
prof. Lescrauwaet namen aan een fo
rum deel dr. W. Nijenhuis, weten
schappelijk hoofdmedewerker van de
universiteit van Amsterdam, en dr.
H. B. Weijland, gereformeerd predi
kant te Arnhem.
Op initiatief van de afdelingen in
Sint Niklaas, België, van de organisa
ties voor r.k. werkende ouderen en jon
geren is een overdruk verschenen
van een Boliviaans affiche, waaronder
een vertaling is afgedrukt en de aan
leiding tot deze (her) publicatie is ge
geven. Die tekst, bij een tekening van
een kop van een baardige „revolutio
nair”, luidt:
„De onverminderde actualiteit van
het Lijdensverhaal komt naar onze me
ning uitstekend naar voren in deze affi
che, die verspreid wordt door actiegroe
pen voor gerechtigheid in het zeer ka
tholieke land Bolivia. De vertaling
van de tekst is als volgt:
BELONING
ter opsporing van een opruier, mede
plichtig aan samenzwering tegen de ge
vestigde orde, de genaamde
JEZUS CHRISTUS
armoedig voorkomen, werkman, slecht
gevoed, met vreemdsoortige ideeën,
gaat om met de gewone man van de
straat en met werklozen, ook geheten:
„De eerste voor de vrede, het licht
voor onze wereld”, enz. Kenmerken:
baard en lange haren, vertoont wonden
in handen en voeten, aangebracht door
eerbiedwaardige burgers, op bevel van
de wettelijke overheden”.
(De affiche formaat 57 x 44 cm.,
met originele versie en de hierboven
geciteerde vertaling, kan tegen ƒ1.-
per stuk worden besteld bij he+ infor
matieblad voor het r.k. bisdom Breda:
„Overweg”, Veemarktstraat 48, Bre
da; tel. 01600-47414, of per postgiro
1066316 met vermelding van „affiche
Bolivia”).
Dr. Nijenhuis meende dat een sa
mengaan van de hervormde en de lu
therse kerk nooit mag leiden tot een
reformatorisch blok, maar dat men
als deel van het geheel moet bijdra
gen aan de oecumenische ontwikke
ling. De hervormde en gereformeer
de kerken zullen zich ervan bewust
moeten zijn dat ze heel gemakkelijk
oecumene kunnen bedrijven en dat de
kleinere kerken weleens bang zijn om
opgeslokt te worden.
Volgens dr. Weijland ligt de waar
de van de lutherse kerk vooral in zijn
levend geweten ten aanzien van de
calvinistische overdrijvingen. Hij
noemde het een wonder dat de evan
gelisch lutherse kerk in Nederland er
nog is.
