N
marihuana
van
Komedie waaraan 12 jaar
wordt gewerkt
C
Hoe is het ontstaan
bescherming
in
FIETSENBOOM
Medisch beroepsgeheim in het geding
MAG ARTS OUDERS INLICHTEN ALS HIJ
MINDERJARIGE DE PIL VOORSCHRIJFT?
Aartsbisschop van Parijs
neemt kerkbestormers
Opsporing
„HERVORMINGSUNIVERSITEIT” IN BREMEN:
Vormingswerk voor
militairen bepleit
„Enterovioform bij
normaal gebruik
onschadelijk”
MAANDAG 17 MEI 1971
10
Dit woord: LEKKER
U
Dit woord:
STOELGANG
Dit woord:
LANKMOEDIG
Z
1
RELATIESTORING
BEROEPSGEHEIM
POGING
(Van onze redacteur in Bonn)
BONN De regering van de piepkleine, maar steenrijke Westduitse
deelstaat Bremen dreigt te worden aangeklaagd door de leiding van haar
bijna tot stand gekomen „hervormingsuniversiteit”. Daarmee wordt een
nieuwe scène toegevoegd aan een tragi-komedie, waaraan nu al twaalf jaar
wordt gewerkt. De oude hanzestad werd in 1959 door West-Duitslands
wetenschappelijke raad aangewezen als vestigingsplaats voor een universi
teit. Een deel van de regenten had daar al lang naar uitgekeken (want con
current Hamburg bezit sinds 1919 een universiteit), een ander deel (ver
tegenwoordigers van handel en industrie) vreesde niet ten onrechte dat
de uitbreiding der plaatselijke nijverheid er onder zou leiden.
AANKLACHT
Kettingreactie
Brussel gaat verkeer
regelen met computer
Mi8
i
be-
Een constructie waar maar liefst i
88 fietsen mee tentoongesteld kunnen
Waarschijnlijk is stoel afgeleid van
het werkwoord staan. Het Grieks heeft
stèlè voor: zuil, pilaar.
Zuidvietnamese politiemannen bezig
met het verzamelen van marihuana
planten met de bedoeling deze te
vernietigen. Dit gebeurt op Ameri
kaans advies om de stroom van mari
huana naar de V.S.-dienstplichtigen
tegen te gaan.
P
a
a
fi
o
d
h
r
I:
d
z
V
e
t
1
t
s
t
1
1
i
El
ke n
voor
ving
van
gen
de i
die
steil
nisa
kiez
reet
men
de
blac
van
raai
O
den
com
den
ond
kie?
mei
min
E
drs.
ken
leg:
gen
afg'
Sto
ma;
var
der
nis:
ner
slui
stel
mii
de
De
het
uit:
is.
rei'
ga:
me
wil
CVf
nai
dri
ma
af,
in
ra:
ip
ha
Er is een zegswijze: de lekkere tand
zal er uit moeten vcor: er zal zuini
ger geleefd moeten worden. Lekker
betekent in die uitdrukking dus ook:
belust op wat goed smaakt en dus
duur is.
van
volgend jaar zal een groot deel van het
verkeer op de grote Brusselse invalswegen
en op de zogeheten „grote ring” gecontro
leerd en geregeld worden door een com
puter.
De zaak heeft nog een andere zeer be
langrijke kant. Een 16-jarig meisje dat
de pil gebruikt, terwijl zij niet wil dat
haar ouders dit weten, bewijst daarmee
dat er een relatiestoornis bestaat tussen
haar en haar ouders. De minderjarige,
Deze recente gebeurtenis heeft sterk de
aandacht getrokken, ook in ons land. Ook
hier is het gebruikelijk dat consultatie
bureaus (met toestemming van de patiën
te) de huisarts inlichten indien haar de
pil wordt voorgeschreven.
In „Gezond gezin”, het maandblad van
de Protestantse Stichting voor Verant
woorde Gezinsvorming, schrijft de arts-
sexuoloog P. J. F. Dupuis, voorzitter van
deze stichting, dat een arts aan een min-
(Van onze medische medewerker)
HAARLEM. Hoe ver reikt het me
disch beroepsgeheim van de arts. Mag
een arts de ouders van een minderjarig
meisje, aan wie hij de pil heeft voorge
schreven, daarover inlichten? Dit vraag
stuk is aktueel geworden nadat in Enge
land een 16-jarig meisje zich tot een con
sultatiebureau voor geboorteregeling had
gewend. Zij kreeg een voorschrift voor
de pil en, zoals gebruikelijk is, lichtte
het bureau de huisarts in. Zonder de toe
stemming van het meisje te vragen gaf
deze de informatie door aan de ouders,
waarop het consultatiebureau een klacht
tegen de 64-jarige arts indiende wegens
schending van het beroepsgeheim. In zijn
verweer bracht de dokter naar voren dat
hij een goede vriend van de ouders is,
dat hij de ouders wilde waarschuwen
voor de lichamelijke gevaren van de pil
en zijn bezorgdheid wilde uiten over de
morele en psychologische gevaren die
het meisje bedreigden.
Onderzeeboten. De Columbiaanse regering
heeft twee onderzeeboten in West-Duits-
land gekocht. De twee vaartuigen, waar
van de waarde op 32 miljoen dollar
wordt geraamd, zijn besteld bij een on
derneming is Essen.
MAAR IN dit stadium neemt de eigen
schepping van de Bremer regering het
niet meer. Het stichtingsbestuur heeft
afgelopen maandag verklaard dat ze een
aanklacht zal indienen tegen de rege
ring als die niet van haar afwijzende be
sluit terugkomt.
Van nieuwe voorstellen kan geen spra
ke zijn, aldus Von der Vring, omdat het
team met oog op de „project-studie”
zorgvuldig in elkaar was gezet.
De SPD had gehoopt vlak vóór de
Landdagverkiezingen, eveneens in okto
ber, eindelijk de colleges te kunnen la
ten beginnen. Maar het ziet er, in een
tijd van grote behoefte aan meer plaat
sen voor studenten (nergens wordt de
numerus clausus zo scherp toegepast als
in de Bondsrepubliek), niet naar uit dat
Bremen in twaalf jaar een universiteit
kan bouwen, al waren vergunning en
kapitaal voorhanden.
Het bijvoeglijke naamwoord lang
luidde vroeger lanc of lanck. Vondel
laat dit woord nog rijmen op klank
eu in het Zuidafrikaans is lank geble
ven. Bij ons is de overgang naar lang
algemeen behalve voor het achter
voegsel -lijk en in samenstellingen als
sprinkhaan naast springen en lank
moedig: eén lang, dus meegaand ge
moed hebbende. Het woord komt in
het Nieuwe Testament dikwijls voor
in de betekenis: veel verdragend, ge
duldig, bereid veel te vergeven. Het
wordt in het bijzonder gezegd van
God ten opzichte van de falende, zon
dige mens. Evenals het Duitse langmil-
tig is lankmoedig een vertaling van
het Latijnse long animus dat weer een
vertaling is van het Griekse makrothu-
mos, groot- of lankmoedig.
derjarig meisje de pil mag voorschrij
ven zonder medeweten van de ouders.
„Nagenoeg elk meisje, dat om de pil
komt vragen, heeft al sexuele omgang ge
had, soms op bijzonder riskante wijze.
Hulp via de pil betekent een zeker uitslui
ten van een ongewenste en vaak zelfs
katastrofale zwangerschap. De arts zit
formeel juridisch fout. „Maar”, zo
schrijft dr. Dupuis, „welke ouders zullen
de arts geen verwijten maken als ze hun
dochter zwanger thuis krijgen en zij des
gevraagd antwoordt dat zij wel om de
pil bij de dokter geweest is, maar dat
deze die niet wilde geven?”
orthodox-gaullistische oud-ministers van
Onderwijs Peyrefitte.
Dat Kamerlid meende mgr. Marty
weer tot de orde te moeten roepen in
naam van het principe waardoor de mach
ten van kerk en staat gescheiden worden.
Een principe, dat Peyrefitte dan nog wat
nadrukkelijker wenst te onderstrepen,
omdat onlangs de kamerdebatten werden
geopend over de overheidssteun aan het
bijzondere onderwijs, die kort tevoren
een algemene proteststaking van alle la
gere en middelbare scholen hadden ont
ketend.
UTRECHT. De Vereniging van
Dienstplichtige Militairen (VVDM) be
pleit in een nota „Vormingswerk voor mi
litairen” het instellen van vormingswerk
in de krijgsmacht, dat volgens de samen
stellers de militairen dichter zal betrek
ken bij de maatschappij als geheel, maar
ook bij de krijgsmachtorganisatie. Voor
al voor dienstplichtige militairen wordt
het vormingswerk belangrijk genoemd.
Vraagstukken als partijpolitiek, oorlog en
vrede, vreemde staatsstelsels, vormen van
rechtspraak, maatschappijvernieuwing,
kunst, seksualiteit en dergelijke kunnen
aandacht krijgen.
De vorming dient, aldus de nota, tij
dens de diensturen te geschieden. Het
wordt ook wenselijk geacht, al vóór de
diensttijd voorbereidingen te treffen.
Vormingsleiders dienen, aldus de nota,
volledig onafhankelijk te zijn van Defen
sie. Inleiders kunnen uit de krijgsmacht
komen, maar ook uit de burgermaat
schappij: Politici en deskundigen op di
verse terreinen.
De huidige betekenissen van lekker
zijn: smakelijk, aangenaam. Wij zeg
gen: de taart was lekker en wij zaten
lekker in het zonnetje. In het Middel
nederlands verstond men onder lecker
gesteld op goed eten en drinken, le
vend voor de buik en vandaar ook:
zinnelijk. Een lecker was een lekker
bek, een smulpaap, maar ook: een los
bol, een wellusteling. Het woord lek
ker is een afleiding van het werk
woord lekken of likken: met de tong
over iets strijken. In de zeventiende-
eeuwse blijspelen komt Lecker als ei
gennaam voor, bijv, in Hoofts Wa
nenar, waar de slimme knecht zo heet.
DE STADSREGERING pakte de za
ken echter stevig en overeenkomstig de
universitaire traditie aan, met als ge
volg dat de toch al niet geheel welkome
school onmiddellijk fel werd aangeval
len. Wie in Bremen woont, voelt naar
men beweert een zo grote afstand tot
het van historie gespeende ommeland,
dat de inmiddels op gang gekomen dis
cussie over universitaire hervormingen
de regering van de stad heel goed kan
zijn ontgaan.
TOEGEGEVEN MOET echter worden
dat de jeugdige regerende burgemeester
Hans Koschnik de sfeer onmiddellijk
goed heeft aangevoeld toen geleerde
jongeren in zijn SPD (de „Juso’s”) en
vooral ook de grote studentenorganisatie
VDS duidelijk maakten dat hier de eer
ste kans lag om de Bondsrepubliek een
moderne universiteit te bieden.
Deze ontwikkeling veroorzaakte de
eerste sensatie. De inmiddels gevormde
stichtingscommissie, onder leiding van
respectabele hoogleraren, viel al gauw
uiteen. Haar laatste voorzitter, prof.
Bargmann uit Kiel, sprak in 1967 de
banvloed uit over de al zo druk bespro
ken universiteit, waarvan de eerste
steen nog altijd moest worden gelegd.
Nooit zou een wetenschapsman van for
maat aan dit instituut zijn medewerking
verlenen.
De jongeren benutten echter hun kans.
De Bremer regering van sociaal-demo-
craten (SPD) en liberalen (FDP) aan
vaardde een stichtingssenaat, waarin
naast zes professoren, drie assistenten
en drie studenten (twee met een man
daat van de VDS) zitting zouden nemen.
Toen die voor het eerst vergaderde, was
het 1968. Het universiteitsgebouw be
stond nog steeds alleen maar op papier.
handelend met het oordeel des onder-
scheids (dat haar in de eerste plaats
door haar ouders werd bij gebracht)
meent zelf te weten wat het beste voor
haar is. Als zij het daar niet met haar
ouders over eens wordt is de relatie
o.uders-kind verstoord. Op dit punt kan
hét beroepsgeheim van de arts en het
persoonlijk geheim van de minderjarige
elkaar kruisen. De medicus wordt hier
geconfronteerd met een uit haar voegen
geraakte ouder-kind-relatie, waardoor hij
in grote moeilijkheden kan komen.
Hij kan het meisje de gevraagde pil
voorschrijven en haar adviseren dit aan
haar ouders mee te delen, hoewel hij vol
gens dr. Schuurmans Stekhoven dan reeds
in overtreding is. Ook dr. Dupuis schrijft
in „Gezond Gezin” dat geprobeerd moet
worden het gesprek tussen het meisje en
haar ouders op gang te brengen, maar
dat de arts de pil wel moet voorschrijven.
„Medisch Contact” zal die uit haar voe
gen geraakte ouder-kind-relatie, als be
langrijk onderdeel van de psycho-hygiëne
nog eens uitvoerig bespreken.
De taak van de huisarts is door het
snel toegenomen gebruik /an de anti-con-
ceptiepil de laatste jaren verzwaard door
de kans op conflicten bij het voorschrij
ven van de pil aan minderjarige meisjes,
waarbij het beroepsgeheim, de wettelijke
voorschriften over het voorschrijven van
geneesmiddelen en zijn morele opvattin
gen over zijn verplichtingen jegens de
ouders in het geding kunnen komen.
(Van een onzer redacteuren)
HAARLEM Enterovioform is een be
kend huisgeneesmiddel dat al vele jaren
tegen diarrhee gebruikt wordt. Vooral in
de zomer en op vakantie in zuidelijke
landen bewijst het goede diensten ter be
teugeling van buikloop en zcmerdiarree,
terwijl er jarenlang niets gebleken was
van mogelijke schadelijke nevenwerkin
gen. De medische vakpers, waaronder het
jongste „Geneesmiddelenbulletin” van
ons ministerie van Sociale Zaken en
Volksgezondheid heeft evenwel recentelijk
melding gemaakt van enkele gevallen
waarin Enterovioform waarschijnlijk een
aandoening van de oogzenuw heeft ver
oorzaakt. Het onderzoek hiernaar is in
middels van diverse zijden (onder andere
door de fabrikant van het middel, Ciba-
Geigy) ter hand genomen, waarbij reeds
is komen vast te staan dat Enterovioform
uitsluitend bij zeer langdurig gebruik (ge
durende vele maanden) en in veel te gro
te dagelijkse doses, gevaar zou kunnen
opleveren voor zenuwaandoeningen. Voor
huis-, tuin- en keukendiarree is en blijft
Enterovioform, óók volgens de bevindin
gen der Nederlandse gezondheidsautori-
ten, in de juiste dosering (6-8 tabletten per
dag, maximaal 4 weken) een goed en vol
komen onschuldig huismiddel. Voor kin
deren moet die dosering heel nauwkeu
rig (in overleg met de huisarts) worden
vastgesteld, maar dat geldt voor elk ge
neesmiddel. Alleen in die gevallen waarin
Enterovioform (bij twee vrij zeldzame
ziekten) in aanzienlijke hogere doserin
gen door een arts werd voorgeschreven,
doet men er goed aan, de huisarts of
specialist in kwestie nog eens te raad
plegen in het licht van de hierboven ge
noemde mogelijke schadelijke gevolgen
van extreem Enterovioform-gebruik.
jarige in artikel 234 B.W. iets verfijnd
door de zinsnede: „Een minderjarige die
met oordeel des onderscheids handelt is
bekwaam rechtshandelingen te verrich
ten met toestemming van zijn wettelijke
vertegenwoordiger”.
Het voorschrijven van de pil en de
daarmee gepaard gaande controle zal men
heel wel als een medische (be)handeling
kunnen beschouwen, zo vervolgt het ar
tikel in Medisch Contact. Volgens het
wetsartikel heeft een minderjarige met
het oordeel des onderscheids naar Ne
derlands recht voor een medische behan
deling altijd nog de toestemming van de
ouders nodig.
In het Nederlands Tijdschrift voor Ge
neeskunde heeft dr. mr. W. Schuurmans
Stekhoven onlangs als zijn visie gegeven
-■’at het vanzelf spreekt dat de arts niet
bevoegd is pilrecepten af te geven aan
minderjarige meisjes zonder schriftelijke
verklaring van ouders of voogden. Blijft
vooreerst de noodzaak voor de arts te be
oordelen of de minderjarige patiënt met
oordeel des onderscheids handelt en of
de behandeling medisch noodzakelijk is.
„Medisch Contact”, het officieel orgaan
van de Koninklijke Nederlandse Maat
schappij tot Bevordering der Geneeskunst
wijdt een redactioneel hoofdartikel aan
deze kwestie onder het opschrift „Be
roepsgeheim en minderjarigheid”. In dit
geval is er inderdaad sprake van een
schending van het beroepsgeheim, omdat
gegevens aangaande patiënten alleen mo
gen worden doorgegeven in het belang
van de patiënt en op voorwaarde dat deze
daarmee akkoord gaat. De redactie vindt
het een duidelijke zaak, die hiermee ech
ter niet is afgedaan, omdat ook het stand
punt van de ouders in de meningsvor
ming betrokken dient te worden. In ons
modern burgerlijk recht is de minderja
rige handelingsonbekwaam. Wel wordt de
absolute onbekwaamheid van de minder-
Het woord stoel wordt omschreven
als: zetel voor één p:rsoon met vier
poten en een rugleuning. Maar het
werd en wordt waarschijnlijk in be
paalde kringen ook nog gebruikt voor:
preekstoel. Men zegt: dominee is op
stoel en bedoelt daarmee: de kerk
dienst is al begonnen. Ook in de bete
kenis macht wordt stoel gebruikt in:
de Pauselijke stoel. In de samenstel
ling stoelgang is stoel: het verplaats
bare geheim gemak, in de wandeling
stilletje genoemd. De betekenis van
stoelgang, een vooral in medische
kringen gebezigde term, is: ontlas
ting.
TWEE JAAR later mislukte een po
ging van de zes professoren om de las
tige studenten kwijt te raken. Studenten
en assistenten verklaarden zich bereid
met een nieuwe groep hoogleraren het
werk voort te zetten. Directeur van de
stichtingssenaat werd daarop de 33-jari-
ge vice-president van de „Juso’s”, Tho
mas von der Vring.
Voor alles wat rechts is en aan de weg
timmert, was toen de boot aan. De CDU-
oppositie adviseerde CDU-regeringen in
andere deelstaten tegen het verlenen
van subsidies te stemmen. De algemeen
geachte burgemeester Koschnik werd
echter ook buiten het eigen tandje niet
in de steek gelaten. Hij diende er slechts
op toe te zien dat de ontwikkelingen bin
nen de perken van de grondwet zouden
blijven. De machtige en conservatieve
Springer-pers stelde vast dat in Bremen
„een rode kaderspitze” werd gebouwd.
worden vormt een spectaculaire blik-
vanger op een internationale beurs
voor etalagemateriaal in Tokio,
s •.•«.SXX.X.s S «AW* W
Deze elektronische verkeersregelaar
krijgt onderdak bij het ministerie van
Openbare Werken. Brussel volgt met die
elektronische verkeersregeling het voor
beeld van grote steden als Hamburg, Hel
sinki, Wenen, Berlijn, Londen, Zürich en
zovoort.
Onder het wegdek van de voornaamste
invalswegen en van de grote ring zal een
signalennet aangebracht worden dat voor
de computer het verkeer telt. Zo zal men
een globaal beeld krijgen van het verkeers
aanbod ter plaatse.
Inderdaadzijn de jeugdige bouwers
van de universiteit in Bremen van uit
gesproken linkse signatuur. Von der
Vring is een tegenstander van het kapi
talisme, die zich niet ronduit een mar
xist wil noemen, maar wel verklaart
zeer veel van Karl Marx te hebben ge
leerd. Onder zijn leiding kwam het, con
cept voor een „hervormingsuniversi
teit” tot stand, waarin volgens het sy
steem van zogenoemde „project-studie”
zou worden gewerkt. Ervaring daarmee
is eigenlijk alleen opgedaan in de be
ruchte „rode cellen” van de Westberlijn-
se Vrije Universiteit.
Het was ondenkbaar dat conservatieve
professoren naar Bremen zouden ko
men, waar zelfs volgens de wel conser
vatieve maar ook hoogaangeslagen
„Frankfurter Allgemeine Zeitung” een
speelplaats voor revolutionaire ideolo
gen” wordt aangelegd. Toen echter Tho
mas von der Vring kortgeleden, bijna
aan het einde van de lange worsteling
want in oktober moet de universiteit
worden geopend (nee, de gebouwen zijn
nog altijd niet klaar) zijn staf aan de
SPD/FDP-regering voorlegde en in bre
de kring werd gevonden dat het al met
al een heel redelijk team was, werden
vijftien kandidaten (eenderde van de
hele staf) voorlopig of definitief afgewe
zen.
ER WAS inmiddels volop gestookt.
Dr. Christian Sigrist, kandidaat voor de
leerstoel sociologie, zou eens hebben op
geroepen tot een campagne tegen Sprin
ger. De politicoloog Niels Kadritzke
mocht dan minder revolutionair zijn dan
hij in Dutschkes Berlijnse tijd was, zijn
broer Ulf is nog altijd een rebel.
Dit soort kritiek was er veel. De pluri
formiteit, die de stichtingssenaat werd
toegestaan, bleek uiteindelijk niet zo erg
groot te zijn.
Er waren SPD-politici die nu de con
sequentie van hun jarenlange toegeven
niet langer wensten te aanvaarden en
te laat „halt” riepen. Maar vooral de
per traditie conservatieve FDP vond
plotseling dat ze lang genoeg door de
SPD (met wie ze al 25 jaren een coalitie
vormt) op sleeptouw was genomen.
Daarbij is zonder twijfel doorslaggevend
geweest dat de FDP met grote zorgen
de Landdagverkiezingen van oktober te
gemoet ziet en nog snel even een stoere
houding heeft willen aannemen. Ze heeft
zelfs met een breuk in de coalitie ge
dreigd, waarover men bij de SPD harte
lijk zou hebben gelachen.
Wanneer al deze kettingreakties op de
gauchistische betoging die op zichzelf
niet zo heel veel om het lijf had één
ding hebben duidelijk gemaakt, dan is
het wel dat ook de Franse rooms-katho-
lieke geestelijkheid zich de wet door de
regering of haar woordvoerders niet lan
ger al te bindend voor wil laten schrij
ven.
Een weigering, waartoe de Parijse
aartsbisschop zich in dit geval te sterker
geroepen voelde omdat hij het recht had
het hele geschil tenslotte als een interne
zaak tussen de kerk en enkele tientallen
protestesterende revolutionairen te
schouwen en te beoordelen.
BRUSSEL (ANP). Tegen het eind
(Van onze redacteur in Parijs)
PARIJS. De recente manifestatie
van linkse extremisten, onder wie de fi
losoof Jean-Paul Sartre en de cineast
Jean-Luc Godard rond en zelfs in de Pa-
rjjse kathedraal van de Sacré Coeur
heeft een staart, en zelfs een dubbele
staart, gekregen.
Want niet alleen heeft een Parijse
rechtbank dertien van die betogers, waar
bij de genoemde en beroemde voortrek
kers als gewoonlijk weer stelselmatig
buiten schot werden geplaatst, tot vier
en zes maanden gevangenisstraf veroor
deeld, maar bovendien heeft die veroor
deling anderzijds weer een protest ont
lokt aan de aartsbisschop van Parijs,
mgr. Marty, die de strengheid van die
straf betreurt. Tenslotte heeft het aarts
bisschoppelijke communiqué, dat de link
se kerkbestormers dus in zekere zin in be
scherming nam, ook nog weer eens een
tamelijk vinnige reaktie verwekt van de
C 4
