Regeringspsychiater dokter Van Belkum meent:
loopt het zo'n vaart niet
T
hf
Ik I
„Met de kinderverkrachting
l vrouw;
f w
ff
ERNSTIGE GEVALLEN
„PER JAAR NOG GEEN 10
VERPLEEGSTER MET
KINDEREN KAN AAN
DE SLAG DANK ZIJ
DE „INBOUWCRECHE”
F B
k I
ZATERDAG 22 MEI 1971
I
4
(Van een medewerker)
Die vraag en vele die daarmee verband houden
ff
GEEN RISICO
0 „VRIJWILLIG”
0 AANRANDING
Wg
i
DE SEKSUALITEIT KENT BIJNA GEEN TABOES
MEER. BIJNA OVERAL IN DIT EENS ZO PURITEINSE
LAND KAN MEN PRIKKELLECTUUR KOPEN EN
NIETS-VERHULLENDE SEXFILMS IN SCHEMERIGE
ALKOOFJES AANSCHOUWEN ZONDER DAT ER
EEN HAAN NAAR KRAAIT. OOK „HET PUBLIEK’’
SCHIJNT GEEN AANSTOOT MEER TE NEMEN
AAN HET „VERVAL DER ZEDEN”, ALTHANS: ERIN
TE BERUSTEN. WELLICHT OMDAT MEN TOT DE
CONCLUSIE GEKOMEN IS. DAT PROTESTEN
TOCH NIETS UITHALEN EN DAT JE „DE KLOK NIET
TERUG KAN DRAAIEN”.
IE MASSALE verontwaardiging is volkomen
begrijpelijk. De vraag is alleen, of zij ook reëel
is, ergo: of dit soort zedenmisdrijven zo in aantal en
ernst toeneemt dat we van een acuut gevaar voor de
samenleving kunnen spreken.
MAAR ER IS EEN UITZONDERING. ZODRA DE
NIEUWSMEDIA MELDING MAKEN VAN KINDER
VERKRACHTING OF ANDERE SPECTACULAIRE ON
TUCHT MET MINDERJARIGEN, KOMT HET „GE-
SUNDES VOLKSEMPFINDEN” MET ALLE HEVIGHEID
IN ACTIE. DAN DAALT ER EEN STORTVLOED VAN
INGEZONDEN STUKKEN OP DE DAGBLADREDAC
TIES NEER, WAARVAN DE TENEUR VRIJWEL ON
VERANDERLIJK NEERKOMT OP: „ZE MOESTEN
ZO’N KEREL CASTREREN (CASU QUO: LEVENS
LANG OPSLUITEN)!”
hebben wij voorgelegd aan de zenuwarts J. A. van
Belkum, die verbonden is aan het ministerie van Jus
titie als psychiatrisch adviseur voor de psychopaten-
verpleging. Van dit ministerie komen de wetsvoorstel
len over het al dan niet strafbaar zijn van seksuele
handelingen en over de mate waarin maximaal gestraft
moet worden. Het heeft voorts, nadat de rechter op
basis van die wetgeving heeft gevonnist, de uitvoering
van dat vonnis in handen.
r
Erbij
^VVVVMMVVVWVVVVVXAAHWVVVVWVWVWAMAMAAMMMAMMVWVVIAANVMVVVWWVWVVVVVWVVVWVVSAAAA
(Van onze medewerkster)
,VWVVVVWVWVW\A/\A/WW\A/VWIAAAAAA/WWWWW\/\AAAS\A/W\A
VVVVVVVVVVVVUWVVVWVVUV'kRARfVINfVVVVVVVVVlflAJVVIA/VWWWU
ZO SCHARRELEN er op het ogenblik dagelijks
r
Als castratie geen garantie voor
genezing is, waarom dan de behoefte,
iemand te laten castreren als straf
maatregel?
De gezusters Fontana, vermaar
de Romeinse haute couturières,
zetten haar beste beentjes voor
met deze fraaie avondjurk van
zwart satin met zilveren bor
duursels, die deel uitmaakte
van hun dezer dagen geshowde
wintercollectie, bestemd voor
de confectiesector.
In alle soorten gevallen eist het
„gezonde volksgevoeV’ straf.
Van Belkum: „Dat mag de conclusie
niet zijn. De oplossing moet gevonden
worden in de eerste plaats door het
slachtoffertje verder zo goed mogelijke
is, dat de overgrote meerderheid van
goed behandelden bij terugkeer in de
maatschappij niet meer in herhalin
gen terugvalt. Dat komt in slechts en
kele gevallen voor.”
Terbeschikkingstelling (tbr) wordt
door het „gezonde volksgevoel” niet
ervaren als vergelding, anders dus dan
gevangenisstraf. In veel ingezonden
brieven staat: „Ze worden in de wat
ten gelegd!”
IN DE PRAKTIJK werkt het idee totnutoe voor
treffelijk. Terwijl aanvankelijk werd gevreesd dat
een hele vleugel van het verpleegtehuis door ge
brek aan personeel gesloten zou moeten blijven
kan er nu „op volle toeren” worden gewerkt, dank
zij de opkomst van een flink aantal gehuwde krach
ten die hun kleuters onder handbereik goed ver
zorgd weten.
HET LIJKT HET EI van Columbus en mevrouw
J. Gielen, hoofd van het kinderdagverblijf zegt
dan ook: „Het ligt eigenlijk zó voor de hand dat je
niet snapt, dat een dergelijk plan niet eerder is
opgekomen”. Ze vertelt over de verrassend grote
opkomst op een hearing die de Lucia Stichting, in
hakend op een tevoren geplaatste enorme adver
tentie, georganiseerd heeft voor getrouwde vrou
wen. Dank zij de mogelijkheden van de crèche was
de belangstelling zo groot, dat het personeelspro
bleem in minder dan geen tijd kon worden op
gelost.
met enkele in het verpleegtehuis werkende moe
ders wordt bevestigd.
Van Belkum: „al die zieken? Ik zei
het al, de cijfers vallen nogal mee op
een bevolking van 13 miljoen. Maar af
gezien daarvan: sinds 1967 is op justi-
CRÈCHES IN ZIEKENHUIZEN en tehuizen: een
gedachte die, zij het wat laat, aarzelend begint aan
te slaan in Nederland. In Utrecht is (om een enkel
voorbeeld te noemen) een crèche gepland in de
nieuwbouw van een groot ziekenhuis. „We krijgen
van ziekenhuizen en andere inrichtingen wel veel
verzoeken om inlichtingen over onze opzet”, zegt
mevrouw Gielen. „Onze crèche kost drievijftig per
kind voor een hele dag, en een rijksdaalder voor
een halve dag. Die kosten worden aan het eind
van de maand van de salarissen van de moeders
afgehouden. Het grote voordeel van een crèche als
deze is, dat je met een heleboel dingen kunt profi
teren van de faciliteiten die zo’n tehuis op zichzelf
al heeft. Die mogelijkheden heeft elke inrichting
die iets dergelijks opzet”.
MEVROUW GIELEN gelooft wel dat bepaalde
Dolle-Mina-acties met betrekking tot nut en nood-
EN WAT LIGT in zo’n geval meer voor de hand
dan de inrichting van een kinderdagverblijf? In
de Luciastichting heeft men het experiment aan
gedurfd: enkele appartementen in het moderne
gebouwencomplex aan de Liesboslaan zijn als
crèche ingericht, compleet met speelruimte, slaap
kamers, eetzaaltje en badgelegenheid.
Als een behandelde na jaren uit
het gesticht komt, is hij dan genezen
of is hem bijgebracht zijn on-lusten
te onderdrukken?
zaak van kindercrèches ook hier de weg een beet
je hebben geëffend. Ze heeft bovendien ontdekt
dat er nog een belangrijke factor in het spel is: de
onmiddellijke nabijheid van de crèche. „Moeders
hebben hun kinderen graag dicht bij zich. Volgens
mij zouden veel moeders niet komen werken als
ze hun kind eerst in een crèche aan het andere eind
van de stad moesten afleveren”, meent mevrouw
Gielen. Een theorie die naderhand in een gesprekje
Er wordt gezegd: „Alles goed en
wel met die behandeling, maar ze wor
den te snel op proefverlof gestuurd!”
Van Belkum: „Als een bejaarde man
met een meisje van 21 naar bed gaat,
mag dat. Het is niet strafbaar, het is
ook maatschappelijk geaccepteerd. De
wet accepteert thans ook dat een meer
derjarige homofiel met een jongen van
16 jaar gemeenschap heeft. Een man
mag evenwel niet met een meisje in
haar puberteit naar bed. Er zijn echter
veel meisjes van 14, 15 die zelf regel
matig seksueel contact zoeken (en
vinden) met volwassenen. Als het uit
komt, is de volwassene strafbaar en
loopt hij de kans in de gevangenis te
recht te komen, ook al was hij niet de
uitlokker. Is zo’n man geestelijk onge
zond? Het hangt ervan af hoe hij het
doet.”
DE HEER Van Belkum: „Dat is
onjuist. De behandeling is erop ge
richt, dat de maatschappij geen risi
co meer loopt. Daar heeft de maat
schappij recht op. Elke stap naar de
vrijheid moet goed gevonden worden
door de minister van Justitie. Hij
moet zijn fiat geven als gemeend
wordt dat een patiënt een dag op be
geleid verlof mag. Hij moet ook toe
stemming geven als gemeend wordt
dat een patiënt buiten kan werken, of
lid kan worden van een voetbalvereni
ging. Voor onbegeleid verlof is weer
een volgende toestemming nodig, en
zovoorts. Dat geldt voor alle ter be
schikking gestelden. Per 1 januari j.l.
TOCH HEEFT men bij de Lucia Stichting deze
getrouwde werkkrachten niet „onder de kin ge
streken” door het aanbieden van gemakkelijke
diensten. Er kan zowel fulltime als parttime wor
den gewerkt, maar om de drie of vier weken moet
in de weekeindediensten worden meegedraaid. Tij
dens die weekeinden is de crèche gesloten en dan
wordt dus wel verwacht dat thuis de vaders in
springen als kinderoppas. In perioden van vakan
tie of ziekte van de kinderen kan een regeling voor
onbetaald verlof worden toegepast.
van „gewone” seksuele misdrijven,
zijn die allemaal ziek, ontoereken
baar?
Van Belkum: „Iemand, die eens tbr
heeft gehad, komt minder gemakkelijk
weer in de maatschappij terecht (mede
door de negatieve houding die de ge
meenschap vaak aanneemt) dan
iemand die alleen heeft „gezeten”. Dat
is, ongewild en ongewenst, een vorm
van straf. En men vergeet dat de
daaraan voorafgaande tbr een behan
deling is die vele jaren duurt, drie a
zes, maar ook wel langer soms. Het
gaat immers om mensen met proble
men op méér levensgebieden dan al
leen hun seksualiteit. Mensen, die een
tbr hebben wegens seksueel wange
drag, blijken vaak heel vriendelijk en
welwillend te zijn ,en plegen binnen
de inrichting zelden moeilijkheden te
geven. Ze passen zich aan, stellen geen
eisen. Als je niet oppast, ga je je af
vragen: wat doet die eigenlijk hier?
Maar er zijn dan ook geen jonge meis
jes of jonge jongetjes in het gesticht.
En door hun karakter huppelen ze in
hun contact met de mede-patiënten, de
socio-therapeuten en de psychiater
over hun problemen heen. Ze komen
er soms moeilijk toe, zich werkelijk
voor hun behandeling in te zetten. Het
is een proces van jaren.”
„ER IS EEN GEVAL van iemand,
hij loopt nu tegen de veertig, die zegt:
„Ik wil niet volwassen worden!” Hij
is al tien jaar in een kliniek en pas
nu is er sprake van enige groei naar
volwassenheid. Hoe dan ook, elke tbr
is een langdurige zaak en om die re
den alleen al géén „in de watten leg
gen” van de betrokkene.”
DE LEVENDIGE en spontane aanwezigheid van
die kleine kinderen in het tehuis wordt dan ook
gezien als een belangrijk hulpmiddel bij de thera-
piemethoden voor deze bejaarde patiënten, en bij
het moderne streven om dergelijke tehuizen „open”
te houden in de maatschappij. Want het isolement
der bejaarden, en zeker van de psychisch-gestoor-
de bejaarden is vaak schrikbarend groot.
geen enkele garantie dat wij allemaal
onder bepaalde omstandigheden, niet
dezelfde delicten zouden kunnen be
gaan. Gelijktijdig veroordelen we dat
in ons zelf, wij willen ons zelfs niet
toestaan aan die dingen te denken. Het
is een menselijke eigenschap, het
„slechte”, dat je in jezelf ontdekt, te
projecteren op anderen en die dan te
bestraffen. De rechtspraak staat buiten
die emotionaliteit, behóórt er althans
buiten te staan!”
De weinige kinderverkrachters en
de veel grotere groep van bedrijvers
INTUSSEN ZIET de directie van dit verpleeg
tehuis het experiment met de kindercrèche tegen
een veel bredere achtergrond dan alleen de ophef
fing van een personeelstekort. Want tussen kin
deren op deze leeftijd en de bejaarde patiënten
ontstaat vaak gemakkelijk een onbevangen contact,
terwijl de kleuters bovendien als tussenpersoontjes
fungeren tussen verpleegsters en verpleegden.
een twintigtal kindertjes rond in de voor hen on
gebruikelijke entourage van een verpleegtehuis
voor bejaarden. Twee kinderverzorgsters en een
kleuterleidster zorgen voor de kinderen die inge
deeld zijn in twee leeftijdsgroepen: van nul tot
twee jaar, en van twee tot vier jaar. Voor de kleu
ters die vier jaar zijn geworden is ook al een op
lossing gecreëerd. Ze gaan naar een dicht bij het
tehuis gelegen kleuterschool zodat hun moeders
het werk in het tehuis voorlopig niet hoeven op te
geven.
tieel advies niemand meer gecastreerd.
Men is bezig met het onderzoeken van
oude dossiers. Daarbij is al gebleken
dat tussen 1938 en 1967 381 mensen in
justitueel verband zijn gecastreerd.
Vrijwillig, maar dat is natuurlijk niet
helemaal waar, het bleef immers een
beslissing vanuit een onvrijwillige si
tuatie en de betrokkene kon voorts
niet vooraf overzien wat het zou bete
kenen”.
„Castratie is ook geen „ingreepje”
Castratie is onherroepelijk. Er zijn
er, die er gelukkig mee zijn. Anderen
voelen zich voor het leven verminkt
en zijn door castratie dus niet „ge
zond” geworden.
„Trouwens het is nogal primitief te
denken dat de problemen, die zo’n pa
tiënt beeft, door castratie „over” zijn.
Van de 381 bekende gevallen zijn de
dossiers van 303 achterhaald. Daar
van is 6 pet. (achttien der behandel
den later opnieuw wegens seksuele de
licten met de justitie in aanraking ge
komen. Het is helaas niet bekend of
dit percentage bij niet-gecastreerden,
bij degenen die ter beschikking zijn
geweest en behandeld, hoger ligt of la
ger. Evenmin is uiteraard iets bekend
over het aantal delicten dat niet aan
het licht kwam.
Van Belkum: „Het heeft te maken
met de angst voor castratie, die, zo
als we weten, onbewust in ieder leeft.
Een angst om op die maneir bestraft
te worden voor driften en verlangens,
waarvan men vindt dat we er niet aan
mogen toegeven. Hoe dan ook: castra
tie is mijns insziens in justitieel ver
band terecht verleden tijd. Er kan op
andere wijze beter worden behan
deld”.
waren het er 576. Daarvan hadden 15
een t.b.r. wegens zedendelicten de
meerderheid wegens voortdurend ex
hibitionisme, niet-agressieve ontucht
met minderjarigen en aanrandingen
of verkrachtingen van volwassenen.
„HET WORDT ALLEMAAL anders
als vrouwen of meisjes van fietsen
worden gesleurd en in bosjes aange
rand, als kinderen worden verkracht,
als er een combinatie is van sex en
agressie. Dat gebeurt dan door mensen
die alleen om de een of andere reden
gestoord zijn in hun persoonlijkheids-
ontwikkeling. Voor wat binnen die
groep de bedrijvers van seksuele mis
drijven met jonge kinderen betreft:
kind is geen gebruikelijk lustobject
voor volwassenen, maar de bedrijvers
gaan misschien wel uit van de ver
wachting dat het „lekker” is. Bij psy
chiatrisch onderzoek blijkt, dat ze niet
tot normaal seksueel beleven zijn ge
komen. Ze zijn blijven steken in een
infantiele seksualiteit. Overigens is de
overgrote meerderheid van hen, die
sex met kinderen bedrijven, niet
agressief, dat is een minimale minder
heid.”
Van Belkum: „Noch het een, noch
het ander zou ik zeggen. Hij is in staat
min of meer in de maatschappij te
functioneren zonder dat hij voor zich
zelf en de anderen al te grote proble
men schept. En als hij nog impulsen
zou voelen, dan is hij in staat ze te
onderdrukken. Hoewel er geen exacte
cijfers over zijn het onderzoek daar
naar is nog onvoldoende van de grond
gekomen komt recidive, voor zo
ver bekend, weinig voor. Men vergeet
altijd dat de overgrote meerderheid
van de seksuele misdrijven een zeker
de agressieve, geploegd worden door
mensen van wie niemand verwacht
dat ze daartoe het plan hebben. Je
kan ze er niet „op zicht” bij voor
baat uitpikken
In ingezonden brieven naar aanlei
ding van b.v. kinderverkrachting wordt
vaak gesteld „waarom castreren ze
deze zieke mensen niet”? „Bij elk nog
voorkomend geval zou dit medische
ingreepje moeten worden toegepast,
dan worden al die zieken weer ge
zond”.
Dokter Van Belkum: „De primitie
ve reactie van „sla erop” past bij ons
allemaal. Er spelen vrij ingewikkelde
psychologische processen mee. Er is
lil AAROM IS HET ZO MOEILIJK om gehuwde
WW verpleegsters en andere getrouwde werk-
1 krachten naar de ziekenhuizen te krijgen?
„Omdat ze alleen maar gemakkelijke diensten wil
len hebben”, is een vaak verkondigde mening. In
de gloednieuwe Luciastichting, een verpleegtehuis
voor geestelijk gehandicapte bejaarden in Breda
denkt men er anders over. Men is hier uitgegaan
van de veronderstelling dat die getrouwde ver
pleegsters, bejaardenhelpsters en bejaardenver
zorgsters best buitenshuis willen werken, maar
thuis vaak aan handen en voeten gebonden zitten
door hun kleine kinderen.
kansen te geven opdat het er geen
trauma van overhoudt. De manier
waarop de ouders en de verdere om
geving daarbij reageren is zeer belang
rijk. In de tweede plaats moet de da
der een zodanige behandeling krijgen
dat hij in de toekomst niet in herha
lingen valt. Dat sluit het uitzitten van
een gevangenisstraf niet uit. De straf
is meestal minder dan een jaar, niet
zo erg lang dus. Hoewel ook tot 15 jaar
gestraft is met pas daarna terbeschik
kingstelling, voor kinderverkrachting
met moord. In het algemeen tendeert
het beleid van de rechter voor bedrij
vers van seksuele misdrijven, welke
dan ook, naar een zo snel mogelijke
doelmatige behandeling. De ervaring
in ons land in de laatste twintig jaar
..sLjSv -.
DOKTER VAN BELKUM zegt: „Dat
er dagelijks verkracht wordt, of dat je
zonder geleide geen park meer in kan,
is heel erg overdreven. In 1969 zijn
1718 schuldigverklaringen wegens sek
suele misdrijven uitgesproken. Die lo
pen van simpel exhibitionisme
waarvan je je kan afvragen of dat nog
een misdrijf moet worden genoemd,
want wie krijgt tegenwoordig nog een
trauma bij het zien van een blote man
en bloedschande (incest) tot aan
randing en verkrachting. Daarbij: in
cest, of seksueel verkeer met minder
jarigen door vreemden, wordt in een
derde van alle gevallen door de be
trokken minderjarigen zelf uitgelokt.
Er wordt wel gezegd dat zo’n liefdes
relatie het kind ten goede komt. Bij
af gedwongen seksueel verkeer met
jongeren is het eveneens de vraag of
het voor die jongeren werkelijk psy
chisch schadelijk is."
„Anders ligt het natuurlijk bij het
toebrengen van ernstig letsel, aan vol
wassenen en jongeren, zowel als aan
kinderen. Kinderverkrachtingen met
ernstige lichamelijke gevolgen zijn
daarbij gering in aantal, nog geen tien
per jaar. Dat kinderen na een seksueel
delict vermoord worden, gebeurt twee
keer per jaar. Het verkeer en gevaar
lijke stoffen in keukenkastjes, richten
bij kinderen honderden malen meer
ernstige lichamelijk letsel aan, en ook
doden, dan seksuele misdrijven. Hoe
komt het dat men zich daar minder
over opwindt?”
Waarom dan desondanks, na een
zedenmisdrijf met een kind steeds die
golf van emotie, al die uitingen van
wat dan heet „het gezonde volksge
voel?”
Koning Voetbal in het domein van de huisvrouw. Een als zwart-witte
wedstrijdbal „vermomde” legpuzzel, bestaande uit 19 onbreekbare,
in elkaar passende borden en schalen die samen een compleet servies
voor vier personen vormen.
