Premier Meir op congres in Helsinki:
militairen van
Geen geld voor kranten
VS verslaafd
Voorlopige redding voor Zweedse
pers: belasting op advertenties
Vast werk!
Diplomaten: gijzelaars van de revolutie
VAN DAG TOT DAG
commentaar op actuele zaken
AKKOORD SUEZKANAAL”
„Circa 40.000
„GEEN GEDEELTELIJK
aan heroïne”
HOOGOVENS IJMUIDEN
l
Dode bij bomaanslag in Belfast
Centrumpartij steunt voorstel regering-Palme
Thant treedt af
2
WOENSDAG 26 MEI 1971
F
W aakhond
240 bladen
I
Concurrentie
(Van onze redactie buitenland)
Geen tv-reclame
Melk uitdelen
Overzicht
C ongrescommissie in
Zuid- Vietnam:
Hoogovens kan bedrijfspersoneel plaatsen. Goed salaris.
Kom vrijblijvend over de mogelijkheden praten.
Maximum leeftijd 50 jaar.
Hoofdkantoor 2, afdeling Personeelsvoorziening,
Velsen-Noord (met bus 75 van Stationsplein, Beverwijk).
U bent welkom elke werkdag tussen 9 en 5 uur,
ook voor telefonische inlichtingen (02510 - 94000).
Twee ontvoeringen, kort na elkaar, één in Turkije en één in Argen
tinië, hebben de wereld opnieuw opgeschrikt. In het weekeinde werd
tijdens een massale huiszoeking in de Turkse stad Istanboel, waaraan
meer dan 30.000 politiemannen deelnamen, het lijk van de Israëlische
consul-generaal Efraim Elrom gevonden. Elrom werd vorige week maan
dag ontvoerd door gewapende leden van het „Turkse Bevrijdingsfront”.
Over het lot van de Britse consul in de Argentijnse stad Rosario, Stanley
Sylvester, afgelopen zondag ontvoerd is ondanks een grootscheepse klop
jacht van de politie niets bekend.
-
ij
Ie
VVVVtfVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVWVVVVWVVVVWVV'lfWVVVV
ADVERTENTIE
e
(Van onze redacteur in Stockholm)
DE KRANTENDICHTHEID in Zweden
t
Guatemala.
of
EPHRAIM ELROM
(V.S.)
Uruguay,
(V.S.)
Uruguay,
Canada,
l
L
1
r
de
en
De onafhankelijkheid van de krant van
zijn onmisbare commerciële apparaat is
in de meeste gevallen goed gewaarborgd
en wordt door allerlei in de pen zijnde
garanties steeds beter gewaarborgd. De
onafhankelijkheid van de pers ten opzich
te van de overheid mag niet worden be
laagd door overijlde vormen van subsi
diëring. Terecht klaagt de Nederlandse
journalistiek over het gebrek aan onaf
hankelijkheid van radio en televisie. Wel
nu, de pers mag in dat opzicht terdege
op haar tellen passen, ook al kan worden
aangenomen dat er vormen van hulp met
overheidsgeld zijn die deze onafhanke
lijkheid onverlet laten. Om dié vormen
gaat het. Dat kost tijd.
VOORDAT DE regering-Palme nu met
het voorstel kwam belasting op adverten
ties te gaan heffen stond bijvoorbeeld
voor het budgetjaar 1971-’72 17,5 miljoen
gulden op deze manier ter beschikking.
:n
;d
sr
?e
t-
Betrekkingen. Albanië heeft diplomatieke
betrekkingen aangeknoopt met Iran. De
twee landen zullen op korte termijn am
bassadeurs uitwisselen.
Daarbij moet men bedenken dat de
onschendbaarheid van diplomaten, een
1961 in Wenen een verdrag over deze
kwestie ondertekend.”
Stanley Sylvester (Brits) Argentinië
onbekend.
WASHINGTON (Reuter) Ongeveer
oost-Azië zijn verslaafd aan heroïne. Som-
oost Azië zijn verslaafd aan heroïne. Som
migen hebben tijdens gevechten de neiging
zich terug te trekken door gebrek aan
heroïne. Dit staat in een rapport van het
Amerikaanse Congres, dat gisteren is ge
publiceerd.
te exemplaren per 100 inwoners. In Ne
derland zijn dat er dertig en in de Ver
enigde Staten 31. Dat de krant moet blij
ven en zeker het divertissement van bla
den is een zaak die al in 1956 de mening
was van de sociaal-democratische rege
ring onder premier Erlander. Toen werd
er een plan op tafel gelegd waarin de
pers een overheidssubsidie werd voorge
schoteld, een zaak die men resoluut af
wees.
B
1
e
J
1
HELSINKI (AFP en DPA) „Het
Israëlische volk is niet bereid een ge
deeltelijk akkoord voor heropening
van het Suezkanaal te aanvaarden.
Dat zou neerkomen op een terugkeer
P
e
n
>r
n
IS
>p
at
>r
e
ie
t.
n
d
ie
r-
ie
■n
i-
i-
te
i-
ie
a.
i-
;r
:e
S"
n,
n,
te
at
Ie
re
le
NEW YORK (AFP) Secretaris-gene-
raal Oe Thant van de Verenigde Naties
heeft nog eens bevestigd dat zijn besluit
om na 31 december 1971 niet nog een
nieuw mandaat te aanvaarden definitief is.
Thant zei dit op een bijeenkomst in New
York.
grote krantensterfte begon, beschikten het
land en de lezers over 240 bladen, waar
van er nu nog slechts 149 over zijn. Daar
entegen is tijdens dezelfde periode de da
gelijkse oplage in totaal gestegen van
3,5 tot 4,4 miljoen exemplaren.
Onlangs heeft een subcommissie voor de
strijdkrachten van het Amerikaanse Huis
van Afgevaardigden verklaard, dat zware
verdovende middelen in Zuid-Vietnam nog
gemakkelijker te verkrijgen zijn dan si
garetten of kauwgum en dat wellicht tien
percent van de Amerikaanse militairen
in dat land verslaafd is aan verdovende
middelen. Zestig percent van de Ameri
kaanse troepen zou tenminste met verdo
vende middelen „geëxperimenteerd” heb
ben.
DE STIJL van dit „Volksleger” doet
overigens ook weer denken aan de
overvallen van Robin Hood in Enge
land tijdens de middeleeuwen. Zo
kaapte de groep in Rosario een vracht
auto met flessen melk die werden uit
gedeeld aan bewoners van een krotten
wijk. De lege flessen moest men later
inleveren.
vrouw Golda Meir, op het congres van
de Socialistische Internationale in de
Finse hoofdstad Helsinki verklaard. Zij
verzette zich tegen elke opgelegde rege
ling van het conflict en verbaasde zich
erover, dat nog in 1971 de grote mogend
heden geloven te kunnen beslissen over
het lot van de kleine landen.
DE NU IN TE VOEREN advertentie-
belasting zal de situatie in zoverre ver
beteren dat het de persreuzen niet slech
ter zal gaan terwjjl de zwakkere broedere
op de been worden gehouden, waarmee
volgens de minister van Financiën de si
tuatie voorlopig is gered.
van de grondslagen van het interna
tionale verkeer en pas na langdurig
onderhandelen tot stand gekomen, in
gevaar wordt gebracht.
In 1961 heeft tenslotte de persoon
lijke onschendbaarheid van de diplo
maat algemene en formele erkenning
gevonden. Aan het eind van een con
ferentie der verenigde Naties over het
diplomatieke verkeer is op 18 april
STOCKHOLM De Zweedse sociaal-democratische regering van premier Olof
Palme heeft besloten de pers te gaan steunen door het heffen van een belasting op
advertenties. De opbrengst hiervan, die op ongeveer 63 miljoen gulden jaarlijks wordt
geschat, zal worden gebruikt om de noodlijdende bladen te steunen. Wanneer de
alcohol- of benzinebelasting wordt verhoogd protesteren uit politieke overwegingen
maar enkelen, zo verdedigde minister van Financiën Straeng zich tijdens het debat, Is de grootste ter wereld met 57 verkoch-
maar als het om de pers gaat dan trap je in een mierenhoop.
bladen in het land. De dagbladen die sub
sidies in elke vorm nodig hebben zullen
dan worden gesteund door de sterke broe
ders in de persgelederen. Evenals in veel
andere landen kan in Zweden ook van
een perscrisis worden gesproken. Ook
hier is men op weg naar een monopolise
ring van de dagbladpers, waarbij de lan
delijke dagbladen ten onder gaan.
De onderzoekers hebben te horen gekre
gen, dat hoge militaire en resgeringsfunc-
tionarissen in Zuidoost-Azië onder wie
het hoofd van de Laotiaanse generale staf
in hoge mate betrokken zijn bij de
smokkel van heroïne naar Vietnam.
Het rapport is samengesteld door een
subcommissie van de commissie voor Bui
tenlandse Zaken van het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden, die een reis
door negen landen in Azië heeft gemaakt
om de omvang van de zwarte handel in
heroïne na te gaan.
van de raketmacht en Egyptische
strijdkrachten op de oostelijke oever.
Het gevaar voor ons land zou hier
door toenemen”.
Dit heeft de Israëlische premier, me-
Bij een bomaanslag op politie
bureau in Belfast is een Britse mili
tair gedood en zijn zeker twintig
mensen gewond. Volgens een woord
voerder van de politie gooide een
man een tas door de deur, waarin een
grote hoeveelheid explosieven zou
hebben gezeten. Op de foto een po
litieauto die door de explosie totaal
werd vernield.
HET WETSVOORSTEL dat van juli af
aanstaande waarschijnlijk van kracht
wordt verzekert het divertissement van
Reklame-televisie heeft men niet in
Zweden en als het aan de regering ligt
hoeven de Zweedse kranten de komende
jaren nog geen rekening te houden met
een afvloeiing van advertentiegelden naar
dit concurrerende medium. Interessant in
dit verband is overigens het feit dat in
Japan, na Zweden op de tweede plaats
qua krantendichtheid, de commerciële te
levisie geen gevaar voor de pers vormt.
Daar blijken de inkomsten door adver
tenties sneller te stijgen bij de pers dan
bij de televisie.
De situatie in Zweden is voorlopig iets
minder kritiek door deze regeringsmaat
regel en in regeringskringen meent men
dat dit de enige mogelijkheid vormde de
verscheidenheid van bladen te behouden.
In Zweden is het vreemd genoeg de
sociaal-democratische pers die het meeste
geld nodig heeft om de persen draaiend
te houden. Dit wordt veroorzaakt door
het feit dat de oplagecijfers van de na
tionale bladen de politieke verhoudingen
in het land niet weerspiegelen. De Zweed
se pers is vrijwel voor 75 percent libe
raal. Bij de verkiezingen daarentegen
ligt de verhouding tussen socialisten en
niet-socialisten bijna gelijk. De concur
rentie is echter fel en in het algemeen
kan worden gezegd dat de financiële posi
tie van de meeste bladen allesbehalve
rooskleurig is.
Want, zoals de Britse historicus Harold
Nicolson heeft opgemerkt: zelfs tot de
Cromagnon-mens of de Neandertha
ler moet het zijn doorgedrongen, dat
dergelijke onderhandelingen ernstig
belemmerd konden worden als de af
gezant van de ene partij werd gedood
of opgegeten door de andere partij
voordat hij tijd had gehad zijn bood
schap over te brengen. Pas in maart
1815 werden in de handelingen van
het Congres van Wenen de verschil
lende klassen van diplomatiek perso
neel vastgesteld, maar over de on
schendbaarheid werd nog met geen
woord gerept.
De crisis zelf is zowel een kwestie van
structuurverandering als algemene con-
junctuurontwikkeling. In 1950, voordat de
fWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWIA^
WWWWWWWVWWWWWVWWWWWWWWWIfVW
Tenslotte is hier een overzicht van
ontvoerde diplomaten sinds 1968, een
door het Nederlands Instituut voor
verdwijnen is dat met het oog op de
pluriformiteit der berichtgeving en me
ningsuiting precies even erg of die krant
in Enschede danwel in Amsterdam ver
schijnt, precies even erg ook, op welke
voedingsbodem van levensbeschouwelijke
of functionele aard die krant ook is ont
staan. Voor een goede informatiever
strekking en een verantwoorde functio
nering in zijn milieu heeft iedere krant
goede redacteuren en goede technici no
dig, en goede mensen moeten goed be
taald kunnen worden. Als de uitgevers
in bepaalde gevallen machteloos of on
willig zijn om de uitgave te continueren
en de regering zou in het ene geval wel,
in het andere geval niet bij springen, dan
is het met de basis van de Nederlandse
pers in alle opzichten droeviger gesteld
dan wanneer er in het geheel niet ge
holpen zou worden.
Op de eerste dag van het congres, dat
drie dagen duurt en waaraan 150 afge
vaardigden van socialistische partijen uit
ongeveer 40 landen uit alle werelddelen
deelnemen om de voltallige vergadering
van de internationale in 1972 voor te be
reiden, hebben de afgevaardigden de al
gemene internationale toestand bespro
ken.
De krant is de waakhond van de over
heid en dient dat te blijven, zo meende
men in perskringen en elke mogelijkheid
tot muilkorven dient te worden verme
den. Het regeringsvoorstel werd dan ook
meteen ingetrokken en een meer accep
tabele oplossing was snel gevonden. In
plaats van een directe uitkering aan de
bladen werd overheidssubisidie uit de
partijkas gegeven. De meeste bladen in
Zweden zijn namelijk aangesloten bij een
politieke partij en via de partijkas kon
nu een noodlijdend blad van de nodige
fondsen worden voorzien.
Vredesvraagstukken opgestelde lijst.
Achtereenvolgens worden genoemd: de
naam van de diplomaat, land van her
komst, land waar de ontvoering werd
uitgevoerd, afloop.
1968: John Webber (V.S.) Guatemala
doodgeschoten;
Ernest Munro (V.S.) Guatemala
doodgeschoten;
John Mein (V.S.)
Gedood.
1969: Charles Elbrick (V.S.) Brazilië.
Geruild tegen 15 politieke ge
vangenen.
Herman Buff (Zwitser) Colum
bia. Vrijgelaten na betaling van
1 miljoen gulden.
DE ONTVOERING van diplomaten
is betrekkelijk eenvoudig. Dit middel
kan met relatief weinig risico worden
toegepast, omdat de ontvoerders het
initiatief hebben en bij verrassing kun
nen handelen. Wat een regering tegen
zo’n ontvoering ook doet, zij doet zich
zelf altijd afbreuk. Stemt men toe in
de eisen van de ontvoerder, dan ver
liest men prestige. Gaat men niet in
op de eisen, dan maakt de desbetref
fende regering in internationaal op
zicht een zeer slechte beurt, vooral als
de ontvoerde diplomaat wordt gedood.
Opmerkelijk is dan ook dat premier
Golda Meir na het vernemen van de
dood van Elrom verklaarde dat de
„Turkse regering al het mogelijke
heeft gedaan om het leven van Elrom
te redden.” De vraag is of het inscha
kelen van 30.000 politiemannen de ont
voerders niet in paniek heeft gebracht.
De eerste spreker was de Britse La-
bour-leider Harold Wilson. Deze steunde
een voorstel om een commissie te vor
men ter voorbereiding van de Europese
veiligheidsconferentie die het Oostblok
wenst. Hij sprak uitvoerig over de Brit
se toetreding tot de EEG. Willy Brandt
is gisteravond aan het hoofd van de
Westduitse socialistische delegatie in Hel
sinki aangekomen. Zijn vliegtuig had
vertraging als gevolg van een stiptheids
actie op het vliegveld van Bonn.
Voor het gebouw waar het congres
wordt gehouden, hebben gisteren 400
mensen gedemonstreerd voor de Arabie
ren en tegen het zionisme. Deze actie
was georganiseerd door het Finse Comité
voor Solidariteit met de Arabische vol
ken.
Uit een overzicht van de laatste ja
ren, opgesteld door het Nederlands In
stituut voor Vredesvraagstukken in
Den Haag blijkt dat de ontvoering van
diplomaten niet zelden gepaard gaat
met het verlies van mensenlevens.
„Het is onbegonnen werk”, aldus een
overzicht van het genoemde instituut,
„aan te geven waar het begin van de
diplomatie is gelegen. Sinds er tussen
groepen mensen is onderhandeld het
zij omdat men. het gevecht moe was,
hetzij omdat men een gevechtspauze
wenste, teneinde zijn gewonden te
kunnen verzorgen en zijn doden te be
graven zo lang moet het besef heb
ben geleefd dat de wederzijdse woord
voerders een bepaalde mate van on
schendbaarheid moesten genieten.
Het regeringsvoorstel behelst een hef-
ging van zes percent op alle advertentie-
inkomsten van de dagbladen en tien per
cent op die van de weekbladen. De kran
ten en weekbladen treden in dit geval
dus zuiver op als ontvanger van belas
tingen, zo verzekerde de minister, die
felle kritiek te verduren had uit opposi
tionele kring. Steun kreeg men daarente
gen van de Centrumpartij, die het voor
stel van de minderheidsregering-Palme
redde.
1970: Sean Holly (V.S.) Guatemala,
geruild tegen drie pol. gevan
genen.
Nobua Okuchi (Japan) Brazilië,
geruild tegen 5 politieke gevan
genen.
Donald Crawley (V.S.) Domini
caanse Republiek, geruild tegen
twintig politieke gevangenen.
Joacquin Sandhez (Paraguay)
Argentinië, vrijgelaten.
Karl von Sprett (West-Duits-
land) Brazilië, geruild tegen 40
politieke gevangenen.
Aloysio Gomide (Brazilië) Uru
guay, vrijgelaten in ruil voor
herstel burgerrechten.
Gordon Jones
ontsnapt.
Dan Mitrione
doodgeschoten.
James Cross
vrijgelaten na
(Brits)
vrijgeleide ont
voerders naar Cuba.
Eugen Beihl (West-Duitsland)
Spanje, vrijgelaten.
Giovanni BuCher (Zwitserland)
Brazilië, vrijgelaten in ruil voor
70 politieke gevangenen.
In 1971 onder meer: Geoffrey Jack-
son (Brits) Uruguay, onbekend.
Efraim Elron (Israel) Turkije, ge
dood.
VERANTWOORDELIJK voor deze
ontvoering is het „Revolutionaire
Volksleger” (ERP) een van de be
langrijkste groepen stadsguerrilla’s die
op het ogenblik in het Latijns-Ameri-
kaanse land Argentinië opereren. Dit
„Volksleger” maakte vorig jaar in Ro
sario bij een overval op een politie
bureau eerst een grote hoeveelheid wa
pens buit. Daarna werd in februari van
dit jaar een gepantserde geldtransport
auto overvallen waarbij de guerrilla’s
er met ruim één miljoen gulden van
door gingen. Spectaculair vooral was
de overval op een televisiestation in
Cordoda, waar de kijkers werden op
geroepen „de revolutionaire strijd
voort te zetten.”
De regering heeft bij monde van de
demissionaire minister-president De Jong
een duidelijk standpunt ingenomen te
genover de van vele zijden gestelde eis
tot onmiddellijke financiële steun aan
noodlijdende dagbladen. Het antwoord is
neen.
De verklaring van premier De Jong
was voornamelijk gebaseerd op vragen
van het P.v.d.A.-Kamerlid Roethof, die
zich tot tolk in het parlement heeft ge
maakt van verschillende acties om over
heidsgeld los te weken voor ondersteu
ning van dagbladen, wier voortbestaan
door hun uitgevers problematisch wordt
genoemd. Dr. Roethof herhaalde een aan
tal argumenten die ook recentelijk uit
perskringen konden worden vernomen,
waarbij er enkele zijn die uit het oogpunt
van de verantwoordelijke ministers wei
nig overtuigend kunnen worden genoemd.
De dagbladpers worstelt met grote
moeilijkheden, die voornamelijk een ge
volg zijn van de snel stijgende produktie-
kosten en de hoge investeringen. Daarbij
komt als secondaire factor het teruglopen
van de advertentie-inkomsten, dat kan
worden gezien als een gevolg van ver
schuivingen in het advertentie-budget van
ondernemingen naar de televisie en radio.
Door deze samenwerkende oorzaken is in
de krantenwereld de tendens naar grotere
eenheden gestimuleerd, omdat daardoor
kostenbesparende voornamelijk tech
nische coördinaties kunnen worden be
reikt. Er zijn echter voorbeelden van der
gelijke schaalvergrotingen die niet tot de
gewenste besparingen hebben geleid, al
thans niet in zodanige omvang dat de ren
tabiliteit van dagbladuitgaven kon wor
den hersteld of beveiligd.
In deze situatie verschilt de positie van
de dagbladuitgeverijen weinig van die,
waarin de rest van het bedrijfsleven zich
bevindt. Er zijn de laatste jaren tal vap
bedrijven in allerlei branches verdwenen,
zonder dat de regering hulp heeft willen
of kunnen bieden. Er is echter ten aan
zien van de dagbladpers een ander argu
ment in het geding gekomen dan dat,
waarmee de rest van het bedrijfsleven
zich zou kunnen wenden tot de regering:
dat is de bedreigde verscheidenheid in de
pers, de verschraling van de pluriformiteit,
de inkrimping van de scala van uiteen
lopende vormen en principes van me
ningsuiting. Dit argument werd ook door
dr. Roethoef sterk naar voren gebracht.
De regering erkent dat argument ten vol
le, maar stelt zich op het standpunt dat zij
het probleem van de eventuele hulp moet
overlaten aan het volgende kabinet. Er is
namelijk een rapport onderweg van de
commissie-Rooij, die zich onder leiding
van deze professor in de communicatie-
leer (oud-hoofdredacteur van de Nieuwe
Rotterdamse Courant) bezint op een mo
gelijke methode van steunverlening door
middel van overheidsgeld.
Dit regeringsstandpunt is te billijken.
Er is wel grote haast geboden, maar het
gevaar dat met improvisaties volkomen
verkeerde wegen worden ingeslagen is te
groot om het te riskeren. Dat de regering
weigert om „stante pede” geld te geven
aan ondernemingen die een niet meer
renderend blad uitgeven en deze uitgave
willen stopzetten, kan onmogelijk worden
uitgelegd als een gebrek aan belangstel
ling van de regering voor het wel en
wee van de pers. Wat dat betreft lijken
de verwijten van dr. Roethof ongegrond.
Even ongegrond moet zijn betoog wor
den geacht over het verschil tussen bla
den die primair winst beogen en die,
welke primair informatie willen ver
strekken. Dat is een onaanvaardbaar en
onbewijsbaar betoog, waardoor de ver
houdingen in de Nederlandse dagbladpers
zouden kunnen worden vergiftigd
verscherpt.
Dagbladen zijn met betrekking tot
rendementseisen en de economische
intern-sociale factoren gebonden aan een
tweedelige taak, die voor geen enkel dag
blad scheidbaar is: zij moeten winst ma
ken om te kunnen bestaan en hun taak
als voorlichtings- en communicatiemiddel
te kunnen uitvoeren. Wat de uitgevers
met de eventuele winst moeten doen,
wordt in hun eigen belang bepaald door
de eisen van het gezonde bedrijf: kwali
teitsverbetering, investering, beveiliging
van de onafhankelijkheid der onderne
ming. Wat dat betreft zitten alle Neder
landse kranten in hetzelfde schuitje en
hebben zij allemaal recht op dezelfde
behandeling.
Als een krant gevaar loopt te moeten
ontstaan van één reuzenkrant dus geen
gevaar, zo lang er tenminste een moge
lijkheid bestaat de hulp aan de kleintjes
te kanaliseren.
