Ruimte voor
audiovisuele
begeleiding
Honderden voetafdrukken
op grasvelden gewalst
Streven naar grasvelden
die meer kunnen hebben
Op Papendal wordt mechanisch
gevoetbald door deskundigen
-1
4 J
J
21
Efficient
J 4
mi
f-
ZATERDAG 29 MEI 1971
Erbij
Tal van taken
Delden op voorgrond
pornografie werden beschouwd, maar zeker niet zo waren bedoeld”.
Onderbreking
r wis
Wanneer de heer J. E. van der Dussen, hoofd van de NSF-afdeling film
en fotoproduktie, zijn zin zou krijgen, dan werd bij het ontwerpen van
sportaccommodaties met ingang van vandaag rekening gehouden met
voldoende ruimte voor audiovisuele begeleiding. Hiervoor voert hij steek
houdende argumenten aan. We noemen er enkele:
„In de zwembaden wordt bij het lessen en ook bij de training zeker
40 a 50 percent van de tijd verkletst. Als je in het water ligt versta je
de instructeur of de trainer vaak heel slecht. Bovendien begrijp je vaak
niet wat hij bedoelt omdat je je eigen bewegingen niet ziet”.
„Bij bijvoorbeeld turnen in de sporthal, maar ook bij andere takken
van sport zien we hetzelfde, veel kostbare tijd wordt omgezet in woor
den. Verloren tijd omdat het anders kan”.
„Denk ook aan het gymnastiekonderwijs, waar veel tijd beter benut
zou kunnen worden, wanneer de leerlingen al voor de les via de video
recorder getoond wordt, wat er van hen tijdens die les wordt ver
wacht”.
„Dan op een geheel ander vlak de mogelijkheid om via de beelden van
een videorecorder vergaderingen meer inhoud te geven. Vergaderingen
over bijvoorbeeld de vraag: Hoe breng je de ideeën van de Nota Sport
’70 over? Je kunt tijdens zo’n vergadering lang en breed praten naar
aanleiding van de gedrukte tekst. Goede beelden maken veel nodeloos
gepraat overbodig en bovendien de situatie veel duidelijker”. Ja, steek
houdende argumenten, die en we laten de heer Van der Dussen weer
aan het woord „al door de Egyptenaren, de oude Grieken en later
ook in de middeleeuwen werden gehanteerd. In de oude Egyptische
graftempels werden series tekeningen aangetroffen, die worstelaars
in veel verschillende standen voorstelden. Zonder meer een visueel
middel dat we later terugvinden op prenten met schermers. Of in boe
ken, zoals in de Japanse en Chinese huwelijksboeken, die hier als
Dit is de noppen-imitator van Papendal. Met deze wals waarop voetbalnoppen zijn aangebracht, tracht men
op het sportcentrum de realiteit zo dicht mogelijk te benaderen. In plaats van honderden voetballers een paar
keer per week in te schakelen om de proeftuintjes te lijf te gaan wordt de wals gebruikt.
J j j J
k
.4 j
i
de
leverde
werken, op Papendal nog het proefla-
boratorium, waar jaarlijks honderden
monsters onderzocht worden.
„Een bijzonder belangrijke zaak. Ons
land heeft naar schatting een tekort van
2500 velden. Op deze wijze is dat tekort
terug te dringen, al blijft natuurlijk de
aanleg van nieuwe velden noodzakelijk.
Vele zaken komen hierbij aan de orde:
„Ik noem er een paar: de grasrassen,
die bij het inzaaien gebruikt dienen te
worden, de onderlaag van de velden, de
bemesting, natuurlijk het onderhoud,
enzovoorts”.
Dat er inderdaad veel advies wordt
gevraagd blijkt elke keer uit de jaarver
slagen van de NSF. In ’65 waren er al
bijna ÖOOO adviesaanvragen, nu ligt dat
aantal al boven de 3500.
Zo hebben we bij de bouw van de
academie voor lichamelijke opvoeding
in Amsterdam de gehele audio-visuele
ruimte mogen adviseren. En dan na
tuurlijk Papendal zelf, waar we veel
met visuele middelen als de video
recorder werken. Daarbij kunnen we
op verschillende hoogte filmen. Op de
begane grond dus, vanuit de luiken In
de zijwand en ook vanuit het plafond,
waarin zich ook luiken bevinden, die,
wanneer we niet filmen, als lichtorna-
menten dienst doen.”
Tal van proeven, die jaren in beslag
nemen, helpen ons daarbij. Dan kunnen
we gaan adviseren aan de verschillen
de overheden, de sportbonden, de sport
verenigingen. De resultaten van alle on
derzoeken worden ook gepubliceerd.
„Verschillende mogelijkheden dus, en
dat is belangrijk. Niet zozeer voor het
vastleggen van de techniek van spelers
en speelsters. Dat kun je ’t best vanaf
heuphoogte filmen. Maar wil je de tak-
tische concepten filmen, dan ben je aan
gewezen op de luiken in het plafond.
Bij de sporthal is een instructielokaal,
waar de videobanden afgedraaid kun
nen worden.”
De heer Van der Horst vertelt graag
over het werk van de slechts zelden
op de vóórgrond tredende afdeling
sportaccommodaties van de NSF, die op
Papendal voor het proefstation vijf
hectare tot haar beschikking heeft. Bo
vendien is er voor de afdeling sportac
commodatie waar in totaal veelal el
ders gestationeerd zestien personen
„Het is nu wel duidelijk en nu
kom ik terug op hetgeen ik in het begin
heb opgesomd dat het toepassen
van bijvoorbeeld de video-recorder
(slechts één van de vele visuele mid
delen) in de sportwereld ’n heel nuttige
zaak is. De visuele middelen vergroten
de efficiency van de sportaccommoda
ties.”
„Op tal van gebieden is de afdeling
actief. Eigenlijk al sinds kort na de
tweede wereldoorlog. Het NOC had na
melijk ook een afdeling sportaccommo
datie, die naar de NSF verhuisde, toen
de NSF in ’59 opgericht werd, waarna
het NOC zich uitsluitend aan de Olym
pische taak kon gaan wijden. Dank zij
de steun van de sporttoto kon ook de
afdeling zich meer ontplooien. Zeker,
toen we in ’65 als eerste bewoners
ruimte kregen op Papendal”.
En dit gedurende het seizoen, waarin
er overal wordt gevoetbald. Ik schat
zo’n kleine dertig keer per jaar dus,
natuurlijk speelt de intensiteit van de
betreding hierbij een belangrijke rol.
Het aantal keren dus, dat de machine
op zo’n maandag over het gras walst,
loeten de situatie, zoals die zich
Gedurende vijf jaar werden negen
sportvelden, aangelegd op verschillen
de gronden, nauwkeurig vanaf de aan
leg gevolgd. Een systematisch onder
zoek dus, waaruit onder andere bleek
welke grassen wel en welke niet in een
sportveld thuishoren. „Gezamenlijk heb
ben we ook diverse grassoorten dood
verklaard”, aldus de heer Van der Horst.
gesloten sportveldenonderzoek van
NSF, de KNVB en de Koninklijke Ne
derlandse Heide Maatschappij.
Het sportveldenonderzoek
veel meer op. Bijvoorbeeld de conclu
sie, dat de bespelingsintensiteit van een
veld van vier naar vijf wedstrijden per
week kan worden opgevoerd, wanneer
bij het jaarlijkse onderhoud de resul
taten van de moderne onderzoekingen
worden toegepast.
„Het is op Papendal regel, dat wij op
verzoek van de bonden of de bondtrai-
ners met onze video-apparatuur in ac
tie komen. We hebben nu twee recor
ders, waarbij er nog twee komen. Een
groot voordeel, dat ook al weer tijdbe
sparend werkt, is, dat de video-banden
onmiddellijk afspeelbaar zijn”, aldus de
heer Van der Dussen, die wat Papen
dal betreft, grote plannen heeft.
„Nederland staat al hoog genoteerd
op het gebied van visuele middelen.
Papendal moet in dit verband een we
reldnaam krijgen. Daar vecht ik voor,
zoals ik er ook voor knok deze midde
len, die een enorme toekomst hebben,
ingang te doen vinden in de Nederland
se sportwereld. En echt niet alleen voor
de topsport. Het is ook een prachtige
begeleiding voor bijvoorbeeld de re
creatiesport, bij de opleiding van kader
voor de medische begeleiding.”
„Papendal moet op dit gebied een
soort laboratorium worden, waar nieu
we ontwikkelingen op de voet gevolgd
moeten worden zelf volg ik daarom
intensief de ruimtevaart waar ook
veel research moet worden gedaan. Ja,
in samenwerking met de industrie”. De
heer Van der Dussen, die als free-lancfe
filmer zeven jaar geleden bij de NSF
in dienst kwam, heeft concrete plan
nen voor Papendal.
„Wij zouden graag de beschikking
hebben over een mobiele studio, waar
bij je met je camera zo’n twaalf me
ter de lucht ingaat. De buitenlucht dus,
waardoor je ook de buitensporten kunt
opnemen. Zoals je we hebben hier
mee in Wageningen geëxperimenteerd
ook zwemmers en zwemsters via een
zogenaamde loopkat van bovenaf kunt
filmen.”
grasveld in de eerste plaats bestand zijn tegen kort maaien en be
treding. Voor dat laatste kunnen we echter moeilijk telkens een voetbal
elftal laten opdraven. Voor een goed testprogramma is een intensieve
betreding echter noodzakelijk en daarvoor hebben we de beschikking
over een zogenaamde betredingsmachine. Inmiddels werken we al met
een nieuwe uitgave. Eerst was er een wals, voorzien van vier stalen
banden Op die banden in totaal twaalf imitatievoetbalschoenen, die
wanneer de trekker zich in beweging zette, voor afdrukken zorgden”.
„Nu hebben we de beschikking over
een meer moderne uitgave. De noppen
groter in getal bevinden zich nu
op de wals zelf en daarmee rijdt een
medewerker elke maandag over de
proefveldjes”.
Op Papendal wordt ook gevoetbald. Ir. J. P. van der Horst, mede
werker aan de afdeling sportaccommodaties van de NSF, wijst op de
afdrukken van noppen, zoals die zich onder voetbalschoenen bevinden.
De tientallen als een lappendeken aan elkaar geregen proefveldjes zijn
ermee bezaaid. Afdrukken, die op sommige veldjes weinig van het gras
hebben overgelaten, zeker daar, waar het gras tot op een centimeter is
gemaaid. In andere vakken lijkt het voetbalduel nauwelijks vernielende
sporen te hebben achtergelaten. „Voor recreatieve doeleinden moet een
Van der Horst: „Vanzelfsprekend héb
ben deze adviezen betrekking op meer
zaken dan alleen de grasvelden. Denk
aan de adviezen voor binnensport-ac-
commodaties, en de adviezen voor gras
loze oppervlakken (ir. J. Th. Moorman
is momenteel bezig met een fundamen
teel onderzoek) de halfverharde topla
gen, de kunststofoplagen. Een kunststof-
oplaag, zoals die ligt op de atletiekbaan
op Papendal, het proefstation van de
NSF beoordeelde de kwaliteit van on
der andere Rekoran en Tartan”.
Met de komst van de camera’s werd
het allemaal nog duidelijker. Eerst was
het noodzakelijk om de bewegingen van
bijvoorbeeld een sportman via een
groot aantal met elkaar verbonden ca
mera’s te registreren. Veertien of vijf
tien camera’s op één rij, maar nu
kunnen we met één camera die beel
den vastleggen op een band, die dan
voor het beeldscherm afgedraaid kan
worden. Het beeld kan ook nog stilge
zet worden, terwijl het bovendien mo
gelijk is twee beelden naast elkaar te
projecteren.
op ZO 1
We Ai
op de voetbalvelden voordoet, natuur
lijk zo dicht mogelijk benaderen”, zegt
ir. Van der Horst, de met zijn col
lega’s moest ondervinden, dat een iden
tieke situatie niet helemaal is na te
bootsen. „Ja, je mist bijvoorbeeld de
glidings, maar over het algemeen ko
men we heel dicht bij de praktijk”.
„Helemaal nieuw is deze wijze van tes
ten overigens niet. Het instituut voor
akker- en weidebouw maakt gebruik
van een machine, die geïmiteerde koei
enpoten heeft”.
„Ja, ik zei het al, op tal van gebie
den zijn we actief. Er wordt geëxperi
menteerd, het laboratorium neemt proe
ven, we verrichten gerichte onder
zoeken, en dit alles om op het gebied
van sportaccommodaties en dan in
in de ruimste zin van het woord te
komen tot de meeste ideale situaties.
Dus bijvoorbeeld grasvelden, die straks
wellicht veelvuldiger bespeeld kunnen
worden dan nu het geval is”, aldus
de heer Van der Horst, die onder an
dere meewerkte aan het vorig jaar af-
„Zet eerst de groep in de bij het
zwembassin, het speelveld gelegen in-
structiekamer. Inmiddels kan de twee
de groep dan van de sportruimte ge
bruik maken, terwijl de eerste groep
de instructies via het scherm in zich
opneemt. Alle bewegingen kunnen
geanaliseerd worden, hetgeen voor met
name de topsport van groot belang is.”
De heer Van der Dussen moet ech
ter constateren, dat de sportwereld nog
steeds een afwachtende houding aan
neemt. „Natuurlijk is het niet goedkoop
maar je moet beseffen, dat je veel tijd
kunt winnen, en dat je instructie ook
kwalitatief beter wordt. In de industrie
hebben ze dat al lang ontdekt. De Ame
rikanen gaven in de tweede wereldoor
log de grote stoot, toen ze in een korte
tijd via instructiemateriaal een groot
leger moesten opleiden. Nu worden de
Visuele middelen bij alle legers ge
bruikt, en ook in alle grote industrieën’
Tot nu toe „hapt” de Nederlandse
sportwereld nog niet. Toch heeft de
heer Van der Dussen die assistentie
heeft van de heer Somerwil en juffrouw
Van den Berg enkele successen kunnen
boeken.
F
