Amerikaanse regering krijgt nog)
Demonstraties
geen inzage van geheime stukken
NEW YORK TIMES GEEFT
Het nieuwe kabinet
LIJST VAN DOCUMENTEN
Socialisten op
Malta winnen
verkiezingen
van kwestie-Berlijn
Grieks regime
noodzakelijk
laat Glezos
GROTE
MATEN!
Proefschrift van vandaag gepromoveerde dr. Oey Hong Lee
IS
JERSEY
SHOP
in Japan tegen
verdrag van
Okinawa
vrij
„Voor ontspanning oplossing
ar bis Bjft
„In Indonesië
geen persvrijheid”
u
p
SENSATIE
PRIJZEN
Cholera-patiënt in Calcutta
Franse minister
Bondskanselier Brandt in New York:
door boeren op
de vlucht gejaagd
Ulbricht lijdt aan
acute storing van
bloedsomloop
té
week
end
Jip
VRIJDAG 18 JUNI 1971
2
I
Onderzoek
Humphrey
‘t
(Van onze Amsterdamse redactie)
Armoe
Barteljorisstraat 27 - Haarlem
Telefoon 320618
Alleen maten
46-48-50
m
DEUX PIÈCES
JAPONNEN
BROEKPAKKEN
AMSTERDAM „In Indonesië mag dan, sinds de perswet van 1966,
persvrijheid bestaan, er zijn zoveel beperkingen aan de pers in dat land
opgelegd, dat die vrijheid alleen op papier bestaat. Toch is er sinds 1966
meer kritiek gevoerd op het beleid van Djakarta dan voorheen. Het is haast
vanzelfsprekend als men bedenkt dat de dagbladen niet door de regering,
maar door particulieren, door stichtingen worden uitgegeven”.
aS i
w -
Oostduitse
(Van onze redacteur in Rome)
na
verondersteld
NEW YORK (AFP en AP) De New York Times heeft gisteren op ver
zoek van rechter Murray Gurfein de regering vrijwillig een lijst overhandigd
van de geheime documenten die het blad heeft gebruikt bij de drie artikelen
die het tot dusver over de geschiedenis van de Amerikaanse politiek inzake
Vietnam heeft gepubliceerd.
>rst'
erd
;rd.
de sociale wetenschappen op het proef
schrift „Indonesische pers en regering ge
durende de geleide democratie”. Over die
periode van geleide democratie, van 5 juli
1959 tot de mislukte coup van 30 septem
ber 1965, waarna Soekarno’s bewind werd
vervangen voor dat van Soeharto, schrijft
de in Indonesië (Soekaboemi) geboren
heer Oey: „De toenmalige regering heeft
geprobeerd via de dagbladen het Indone-
Senator Edward Kennedy heeft er gis
teren op aangedrongen dat de geheime
documenten over Vietnam en het werk
Glezos, 48 jaar oud, verzetsheld uit de
Tweede Wereldoorlog en leidende functio
naris van de illegale Griekse Communis
tische Partij, was een van de eerste ar
restanten na de militaire coup in april 1967.
In april van dit jaar liet de regering
alle communisten vrij, maar vijftig men
sen werden met hun gezinnen nog vast
gehouden in afgelegen dorpen.
Glezos zou nu volledige bewegingsvrij
heid genieten.
(Van onze redacteur in Parijs)
PARIJS De Franse minister van In
dustrie, Ortoli, die gisteren een nieuwe
fabriek in een voorstad van Rijssel zou
openen, heeft by die plechtigheid verstek
moeten laten gaan omdat de boeren uit de
omstreken hem de toegang tot de gebouwen
hadden ontzegd.
ige-
in
die
wee
een
i de
eri-
Een
els-
tm-
ka-
ezit
die
ring
lor-
een
de
»eze
oest
De
ter-
aan
;ens
nog
be-
aris
;lke
i/of
led-
“mt,
den
ïie-
35-
■ee-
on-
gen
rer-
een
loor
Met
oen
luis
ens
de
>rm
an-
De
dse
mt-
rle-
A.).
Ha-
seft
dat
cani
dat
ka-
aan
ai
ling
iki-
;ekt
ATHENE (Reuter). Volgens gezag
hebbende kringen in de Griekse hoofdstad
heeft het militaire bewind gisteren de com
munist Manolis Glezos vrijgelaten.
'der
>ver
zo-
ivij-
de
ïki-
ssa-
BERLIJN (DPA) Het
staatshoofd, de 77-jarige Walter Ulbricht,
is maandagavond kort voor het begin
van het achtste congres van de Oostduit
se Communistische Partij ziek gewor
den. Hij lijdt aan een „acute storing van
de bloedsomloop.”
In het verleden, aldus Brandt, ging het
om de verdediging van West-Berlijn. „Nu
gaat het om de verbetering van de toe
stand in en om West-Berlijn en ik ben
ervan overtuigd dat wij dit kunnen berei
ken.”
De bondskanselier verklaarde dat het
mogelijk moet zijn tussen de beide Duits-
landen tot dezelfde soort betrekkingen te
komen als die er bestaan tussen andere
landen in Oost- en West-Europa.
zijn opgelegd en de verplichting die zij
hebben tegenover de regering in Djakarta,
sluit doctor Oey niet uit dat na de ver
kiezingen die volgende maand worden ge
houden, van officiële zijde zal worden ge
suggereerd dat Indonesië wel degelijk een
democratisch land is. „Maar dan wordt er
gemakshalve aan voorbij gegaan dat het
voor en tijdens die verkiezingen niet zo
erg democratisch toeging, en dat de pers
niet bij machte is geweest er over te
berichten.”
ROME. Op het eiland Malta is
een bewind van negen jaar de Nationalis
tische Partij door de socialistische afge
lost. De verkiezingen, die er deze week ge
houden werden en die met grote spanning
tegemoet waren gezien, werden gewonnen
door de 54-jarige ingenieur Dom Mintoss.
bleem. Ik twijfel er niet aan, dat hij ge
handeld heeft uit liefde voor zijn land
en in het belang van zijn land. Hij wilde
een einde aan de oorlog maken door een
vrede, tot stand gekomen door onderhan-
delingen”, aldus Humphrey.
van de heer Oey niet af van wat in wes
telijke landen is vastgesteld, namelijk dat
beïnvloeding van lezers door de pers aan
zienlijk geringer is dan
werd.
De oorzaak daarvan in
aldus doctor Oey, dat de
economische achteruitgang
nemende inflatie massale armoe teweeg
hebben gebracht. Het gevolg hiervan was
algemene frustratie, die in enkele gevallen
tot agressie heeft geleid, zoals bij anti-
Chinese onlusten van 1963. Op het ogen
blik verschijnen in Indonesië circa hon
derd dagbladen met een totale oplaag van
slechts één miljoen. Veruit de meeste zijn
slechts vier pagina’s dik. Een enkele zes
Willy Brandt die in Washington overleg
heeft gepleegd met president Nixon, heeft
gisteren op een persconferentie in New
York verklaard dat er geen handelsoorlog
tussen de vergrote Europese gemeenschap
en de VS mag komen én dat Europa en
de VS politiek nauw verbonden moeten
blijven.
Brandt zei dat zijn land wil dat de in
ternationale samenwerking op valutage-
bied wordt uitgebreid. De Bondsrepubliek
hoopt voorts dat het internationale mone
taire stelsel „meer flexibel” wordt en dat
er flinke vooruitgang wordt geboekt bij de
vrijmaking van de wereldhandel en het
opruimen van handelsbelemmeringen.
Brandt sprak de hoop uit dat de jaren
zeventig „het decennium van de bewape-
ningsbeperking zal worden.” Er bestaat al
het verdrag tegen de verdere verspreiding
van kernwapens. Verder zijn er stappen
gedaan om te komen tot een verbod van
bacteriologische wapens en de kans be
staat dat er daarna een verbod op de pro-
duktie en het gebruik van chemische wa
pens zal volgen, aldus Brandt.
TOKIO (Reuter). In Tokio zjjn de
monstranten, die uit protest tegen het ver
drag tussen Japan en de VS over Okinawa
stenen en benzinebommen gooiden, in bot
sing gekomen met de politie.
Rtf een station blokkeerden een paar
duizend mensen het verkeer. Linkse stu
denten, arbeiders en leden van anti-oor-
logsbewegingen protesteerden tegen het
verdrag, dat het voortbestaan van Ameri
kaanse militaire bases op het strategische
eiland in de Stille Oceaan.
Een A.R.P.-premier Is voor Nederland
een ongewone verschijning, die méér dan
een K.V.P.’er nieuwe verwachtingen wekt
ten aanzien van de geest waarmee een
regering de nieuwe tijden tegemoet zal
treden. Jammer genoeg moet worden ge
vreesd dat ten aanzien van onze buiten
landse politiek weinig zal veranderen,
wanneer een man als Schmelzer het roer
van Luns overneemt. Voor Binnenlandse
Zaken bestaat nog enige ruimte voor een
eigentijdse aanpassing, als de V.V.D. deze
portefeuille gaat beheren. Het liberalisme
in Nederland heeft bij de laatste verkie
zingen een harde les gekregen en het heeft
naar alle waarschijnlijkheid die les ter
harte genomen, al blijft de partij behept
met de eerbiedwaardige maar moeilijk
AfWVWVVVWVVVVVVVIIVVVVWWVVVVVWVWVVVI^VVVVVWWVVVVWVWVVVMMVVVVVVVWVVVVVVVVWtMRA/WVVVVVVVWVVV*
Vogens Michael Hess, een hoofdambte
naar van het Amerikaanse ministerie van
Justitie, was het de regering er niet om te
doen de bewuste stukken terug te krijgen
maar om zich goed te kunnen voorberei
den op de hoorzitting van vandaag, waarop
zal worden beslist of het tijdelijke publi
catieverbod al dan niet definitief zal wor
den. Dinsdag bepaalde Gurfein op verzoek
van de regering dat de New York Times
tot morgen 13.00 uur plaatselijke tijd zijn
artikelenreeks moest opschorten in af
wachting van een definitieve beslissing.
Het blad legde zich onder protest neer bij
deze beslissing die volgens de redactie een
duidelijk geval van censuur inhoudt.
De rechter wilde echter nog geen beslis
sing nemen het blad te dwingen de rege
ring inzage te geven van de geheime
stukken. Gurfein verklaarde gisteren in
New York dat hij zijn beslissing over deze
eis van de regering wilde aanhouden.
Zijn verslagen tegenstander is de 59-ja-
rige George Borg Olivier, die het eiland in
september 1964 de onafhankelijkheid van
Groot-Brittannië bezorgde.
Het belang van deze verkiezingen, die
op het eerste gezicht niet meer vertegen
woordigen dan een schilderachtig provin
cialisme, ligt in het feit, dat het eiland
Malta voor de westelijke verdediging in
het Middellandse Zee-bekken van groot be
lang is. De Britten noemden hun eiland
vroeger „het onzinkbare vliegkamp-moe-
derschip.” Nationalist Olivier zorgde voor
nauwe banden met de NAVO, al was Mal
ta van deze organisatie geen lid.
Met het snel opkomende belang van de
Russische Middellandse Zee-vloot steeg
het belang van Malta nog als die basis,
die de Russen als steunpunt alvast niet in
hun bezit hadden. Want zoal bekend is de
grootste handicap voor de Russen in de
wateren van de Middellandse Zee, dat ze
niet over voldoende steunpunten voor hun
vloot beschikken. Deze wordt tot nu toe
grotendeels verzorgd vanuit drijvende ver
zorgingscentra die in stille gedeelten van
de Middellandse Zee voor anker liggen.
De kernvraag van de verkiezingen op
Malta is altijd geweest, wat de socialist
Mintoss zou gaan doen, als hij het be
wind in handen kreeg. De socialisten pro
pageren een vergaande neutraliteit, nau
were betrekkingen met Libië voor de
Maltezers de dichtstbijzijnde vastewal
en in ieder geval een betere betaling voor
de strategische positie, die het eiland tus
sen de beide grote machtsblokken inneemt.
'MW”
Tandartsencongres. De voorzitter van de
Internationale Bond van Tandartsen, de
Nederlander dr. Jack Stork, heeft in de
Beierse hoofdstad het wereldtandartsen-
congres geopend. Aan de bijeenkomst
nemen 10.000 tandartsen uit 64 landen
deel.
Beschuldiging. Het Senegalese ministerie
van Buitenlandse Zaken heeft in een
mededeling aan de pers de in Guinee-
Bissao gelegerde Portugese troepen be
schuldigd van het leggen van mijnen op
Senegalees gebied. Deze mijnen hebben
talrijke slachtoffers geëist.
Indonesië is,
voortdurende
en de toe-
van zijn broer, wijlen president John
Kennedy, in verband met die kwestie
worden geopenbaard.
„Ik heb er geen idee van wat erin staat
of waar het op zal uitdraaien”, aldus de
senator, „maar het Amerikaanse volk
hoort er over te kunnen oordelen, over de
hele periode van de jaren zestig en de ge
beurtenissen die aan dat decennium zijn
voorafgegaan.” Volgens Kennedy is uit de
publikaties van de New York Times ge
bleken dat veel regeringsfunctionarissen
destijds het Amerikaanse volk hebben be
drogen. „Ik zou willen dat nu er feiten
over de periode-Johnson zijn gepubliceerd,
dat ook gebeurt met de regering-Kenne-
dy”, aldus de senator.
Het onderzoek van het FBI naar de wij
ze waarop de Times in het bezit is geko
men van de stukken, schijnt niet veel
voortgang te maken. Gisteravond ver
klaarde een voormalige medewerker van
de Times, Sidney Zion, in een radiopro
gramma van zeer betrouwbare zijde te
hebben vernomen dat het blad de stukken
heeft ontvangen van een voormalig ambte
naar van het ministerie van Defensie, Da
niel Ellsberg, die nu verbonden is aan het
technologische instituut van Massachu
setts. Ellsberg was niet voor commentaar
bereikbaar terwijl ook de New York
Times zich niet over Zions verklaring
heeft uitgelaten.
Ellsberg is ook verbonden geweest aan
de Amerikaanse ambassade in Saigon. Hij
is daarna geleidelijk gaan ageren tegen
de oorlog in Vietnam. Hij zou hebben
deelgenomen aan demonstraties tegen de
oorlog in Washington en Boston. Hij is
op het ogenblik met vakantie en wordt de
eerste paar weken niet terugverwacht.
In Washington hebben inmiddels 62 le
den van het Huis van Afgevaardigden de
stelling van de regering-NiXon bestreden,
dat de publikaties in de New York Times
de nationale belangen zouden schaden.
Volgens de betrokken Congresleden
overwegend Democraten betekenen de
gerechtelijke stappen tegen het blad een
schending van de vrijheid van drukpers.
De 62 afgevaardigden hebben de ministers
van Justitie en Defensie Mitchell en
Laird gevraagd een exemplaar van de
bewuste documenten ter beschikking van
het Congres te stellen.
Als de kabinetsformatie zich volgens de
thans uitgestippelde lijnen voltrekt, dan
doet zich de merkwaardige omstandigheid
voor dat door de onvermijdelijkheid van
het compromis dat prof. Steenkamp ten
slotte heeft doorgedrukt, twee ministers
méér zullen optreden. Zo wordt een uit
drukkelijke wens van de oppositie om een
aparte minister voor Milieubeheer te
creëren, ingewilligd tengevolge van de
prestige-eisen der deelnemende regerings
partijen.
Overigens geeft het patroon van het in
de maak zijnde kabinet nog weinig aan
wijzingen ten aanzien van het regerings
programma, waarmee dit breekbare bouw
sel van prof. Steenkamp straks voor het
voetlicht van de Kamer zal treden. Er zijn
wel een aantal detailpunten bekend ge
worden omdat zij stuk voor stuk struikel
blokken hebben gevormd voor een vlotte
overeenstemming, maar de algemene ten
dens waarmee de regering-Biesheuvel de
overvloedige hoeveelheid maatschappelij
ke, politieke en economische problemen
telijf wil gaan ligt nog in de schoot der
toekomst verborgen.
In een ziekenhuis van Calcutta in In
dia tracht men het leven van deze
Pakistaanse cholerapatiënt te redden.
De man is tot op het bot vermagerd.
Hij is één van de ruim 20.000 cholera-
patiënten onder de zes miljoen ge
vluchte Oostpakistanen.
„Fundamenteel is die kritiek echter niet,
en dat is ook onmogelijk ais we bedenken
dat iedere publikatie die indruist tegen de
„Pantjasila”, die geacht wordt in strjjd te
zjjn met de grondwet van 1945, en die ge
ïnspireerd is door communistische, marxis
tische of Leninistische ideologiën, niet mag
verschijnen. Daarmee kun je alle kanten
uit.”
Ofschoon de politie met zware verster
kingen ter plaatse was, kon toch niet wor
den voorkomen, dat de minister door een
felle aanval van de boeren, die hem vooral
met aardappelen bekogelden, op de vlucht
werd gejaagd. Via kleine landweggetjes
heeft de bewindsman tenslotte een veiliger
heenkomen moeten zoeken.
De oorzaak van de woede der landbou
wers in Noord-Frankrijk schuilt in een
overprodufctie van aardappelen, waardoor
de prijzen nu tot 414 centimes, ofwel; 3
cent, per kilo, zijn gekelderd. Sinds enkele
dagen storten de Noordfranse boeren om
hun woede te bekoelen huh aardappels* bij
tonnen tegelijk in de straten van Rijssel en
andere steden, die nu met eën vette puree
zijn bedekt. Het boerensyndicaat heeft de
regering verzocht de overtollige produktie
van ongeveer 80.000 ton, voor 10 centimes
per kilo te willen ovememen. Oorspronke
lijk hadden ze 20 centimes geëist.
Het Oostduitse persbureau ADN heeft
pas gistermiddag voor het eerst iets ge
meld over de ziekte van de gewezen
Oostduitse partijleider.
Het hoofd van het burgerbestuur op
Okinawa, Yara, gaf een verklaring uit,
waarin gesteld werd, dat de overeenkomst
tegen de wensen van de bewoners indruist.
Hij zei, dat het aantal Amerikaanse bases
niet wordt verminderd, de garanties voor
de verwijdering van Amerikaanse kern
wapens die zich op het eiland zouden be
vinden, uiterst vaag zijn en dat de Ameri
kaanse financiële vergoeding onvoldoende
is.
Tijdens de ondertekening van het ver
drag gisteren in Tokio noemde premier
Sato het akkoord het begin van een nieuw
tijdperk „waarin Japan en de VS zullen
samen werken om een bijdrage te leveren
voor de vrede en welvaart in Azië en het
gebied van de Stille Oceaan en dus ook in
de wereld”.
President Nixon was niet, zoals was aan-
gekondigd, bij de plechtigheid in Washing
ton aanwezig, hetgeen teleurstelling in
Tokio wekte. De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Rogers, las een bood
schap van Nixon voor. Minister Rogers zei,
dat het verdrag aantoont, „dat Japan en de
VS met intelligentie en goede wil ver
standige oplossingen van de gemeenschap
pelijke vraagstukken kunnen vinden”.
plooibare figuren die liberale beginselen
met conservatisme verwarren.
De komende weken zullen leren in welk
opzicht de Socialisten van 1970 in hun
ijver om de P.v.d.A. haar progressiviteit
in te peperen, zich door de confessionelen
en liberalen hebben laten inpalmen. De
groep van Drees jr. blijft in dat gezelschap
toch een vreemde eend, al zal zij op
diverse paragrafen van het komende pro
gramma een duidelijk eigen stempel druk
ken. Hoe dat in de toekomst zich bij de
aanpak van praktische beleidsproblemen
zal ontwikkelen, moet worden afgewacht
maar het zal de Socialisten ’70 moeilijk
vallen hun socialistische beginselen zo
zij die nog willen behouden in het
kabinetsberaad tot gelding te blijven
brengen.
De kabinetsformatie heeft zich intussen,
net als in het verleden afgespeeld zonder
dat de kiezers zich op een of andere manier
bij de onderhandelingen betrokken hebben
gevoeld. De stembusuitslag en de ver
schuivingen in de partijen zijn bij de
informatieprocessen op geen enkele wijze
uitgangspunt geweest, behalve dan dat
ene punt van het Drees-effect.
De aanhangers van Drees jr. hebben
ongetwijfeld bedoeld dat hun stem tot
deelneming van de nieuwe partij aan een
regering zou leiden, maar of zij hebben
beseft dat het tot zulke zware concessies
aan de confessionele partijen zou komen
valt te betwijfelen.
Men moet trouwens afwachten hoe het
kabinet zich door de rijstebrij van proble
men zal heenwerken en in hoeverre de
uitgangspunten van DS ’70 in de loop
van de regeringsperiode zich meer gezag
zullen verwerven bij de andere ministers.
Dat de heren het niet gemakkelijk zullen
krijgen, zal niemand betwijfelen. Men kan
hun in ieder geval nageven dat er moed
voor nodig is, in deze situatie aan de natie
te beloven dat alles beter zal gaan.
Senator Hubert Humphrey, die onder
Johnson vice-president was, heeft gisteren
verklaard dat hij niets afwist van deze
documenten. Volgens de eerste drie arti
kelen die de New York Times heeft ge
publiceerd voordat het tijdelijk verbod
werd afgekondigd, wist president Johnson
tijdens de campagne voor de presidents
verkiezingen van 1964 dat begin 1965 de
luchtoorlog tegen Noord-Vietnam zou be
ginnen. Niettemin noemde hij zijn Repu
blikeinse tegenkandidaat Barry Goldwater
een oorlogshitser, omdat deze een derge
lijke luchtoorlog bepleitte.
WASHINGTON (DPA). De Ameri
kaanse regering wil de strijd tegen het ge
bruik van verdovende middelen en de
sluikhandel daarin intensiveren.
President Nixon heeft gisteren het Con
gres verzocht, 525 miljoen gulden ter be
schikking te stellen voor een nieuwe actie.
De half miljard gulden zouden gevoegd
moeten worden bij de 1,3 miljard gulden,
die in de begroting van de Amerikaanse
regering al zijn begrepen.
NEW YORK (Reuter en DPA)
Bondskanselier Willy Brandt heeft op
een bijeenkomst in New York verklaard
dat alle pogingen van West-Duitsland en
zijn bondgenoten om tot ontspanning in
Europa te komen, tot mislukking zijn ge
doemd als de kwestie-Berlijn niet bij het
streven naar ontspanning wordt betrok
ken.
„Ik ben geen leugenaar”, verklaarde
Humphrey gisteren. „Ik zou Goldwater
niet hebben beschuldigd als ik zou hebben
geweten dat wij zo’n politiek hadden.”
Overigens vond de oud-vice-president dat
uit de artikelen van de Times niet blijkt
„hoe gekweld president Johnson in die
tijd was. Hij handelde met grote voorzich
tigheid. Als u niet met aandacht leest,
hebt u de indruk dat het om een wel
overwogen escalatie van de oorlog ging,
maar dat was niet het geval. Ik heb de
president gebukt zien gaan onder dit pro-
die vanmiddag aan de universiteit van
Amsterdam is gepromoveerd tot doctor in
ces van die poging kan sterk worden be
twijfeld”. Daarmee wijken de ervaringen
12 tot 14 pagina’s.
Gezien de beperkingen die de kranten
