EKSEPTIONS RICK
J
Amerika eert nagedachtenis van
menselijke oorlogscorrespondent
POSTHUME POSTZEGEL
VOOR ERNIE PYLE
VAN DER LINDEN:
Ernie Pvle
Uit in
eigen
land
17
OUD-LERAAR AAN
CONSERVATORIUM
EN VEELZIJDIG
COMPONIST BE
PAALT DE IMAGO
VAN GROEP DIE
popmusicus
AL JAREN AAN
met klassieke
DE TOP STAAT
achtergrond
een gedegen
ZATERDAG 3 JULI 1971
Erbij
(Van een medewerker)
Instorting
Alle stijlen
Allround
Eenzaamheid
Filmmuziek
Menselijk aspect
Namen, namen...
-
E BELT om een gesprek met
Ekseptions 24-jarige muzi
kale voorman Rick van der
Linden. Indruk door de telefoon,
een beetje over het paard getild.
Hij gebiedt: „Papiertje meenemen
met een verklaring dat ik het
interview vooraf kan lezen. Ik heb
daar al zoveel narigheid mee ge
had!” Definitieve indruk, een paar
dagen later na twee uur praten:
eerlijk, vrij doelbewust en zelfver
zekerd, bezeten van „klank” en
erg aardig.
WW
I
t
5
5
(Van onze correspondent mr. H. L. Leffelaar)
IET
I
WASHINGTON Op 18 april 1945, zes dagen na de dood van president
Roosevelt en maar een paar maanden voor het einde van de tweede wereld
oorlog, werd op een weggetje van het eilandje Ie Shima in de Stille Oceaan
een oorlogscorrespondent door een Japanse sluipschutter doodgeschoten. Die
journalist was Ernie Pyle en het bericht van zijn dood beroerde Amerikaanse
soldaten overal ter wereld, en bewoog president Truman en generaal Eisen-
houwer tot speciale boodschappen voor de strijdkrachten en het Amerikaanse
volk. Aan de vele eerbewijzen die Ernie Pyle posthuum werden toegekend, is
er nu één toegevoegd: een 16-cent Ernie Pyle-postzegel. (De enige andere
Amerikaanse journalist die deze eer te beurt viel, was de 19de-eeuwse auteur-
verslaggever Horace Greeley).
VAN DER LINDEN wenst over zijn
privé-leven niets in de krant te lezen,
maar hij maakt er geen geheim van
dat hij door allerlei oorzaken een paar
weken geleden een „redelijke” zenuw-
instorting op zijn dak kreeg.
„Ik ben overproduktief geweest. Ik
was geestelijk en lichamelijk op. Dan
komen er nog wel ideeën maar je kunt
ze niet meer ordenen. Het leven met
VAN DER LINDEN zet een bandje
op een van de twee stereo-bandrecor-
ders die geflankeerd door vier boxen
op de piano staan. Ik zit op de piano
kruk. Luister naar zijn synthesizer
interpretatie van een partita van Bach.
Van der Linden staart uit het raam.
Praat later weer enthousiast over mu
ziek; het houdt hem uur-na-uur bezig.
Het is een uitgemaakte zaak dat hij
één van de veelzijdigste Nederlandse
popmusici is en een bijzonder aardige
jongen bovendien. Die combinatie is
zeldzaam.
„Engeland Christine Parley
(Birmingham) heeft 3144 foto’s
van Joan Crawford”.
„Alabama grootste fabrikant
van snuiftabak in de wereld is
Falk”.
eer
ar-
'St-
•el-
)nd
ita:
)ri-
)ut,
en
ge-
van
en
en
In
tjes
nu-
1OS-
tot-
nen
3ige
ar
en
een
rer-
De
itte
ch-
'en.
len.
lOf-
per
rbij
ad-
Djes
'aar
rtig
Rick van der Linden aan het
toetsenbord van de muziek-
computer: de „synthesizer”
van 40.000 gulden.
macht (die per vergissing hun eigen
troepen troffen) per post in Nor-
mandië bereikte, de stofbril die Trij
in de Afrika-campagne droeg, het
model van een bommenwerper dat
hem door de bemanning werd aan
geboden, de kopie van een ring
waaraan hij gehecht was en waar
mee hij op zijn verzoek werd be
graven en ook het kleine zwarte no
titieboekje.
hamer was gelukt, niet meer dicht
gemaakt kon worden.
Hij maakte zijn aantekeningen in
een klein zwart notitieboekje, waar
in hij ze per staat gerubriceerd had.
Zoals:
Ernie Pyle neemt, na
een lange dag van zeu
len over de invasie-
slagvelden van Nor
mandie, een voetbad in
zijn legerhelm.
leden van het Belgische hof gereden
zijn. Voor de dagelijkse ritten heeft
Rick een sportwagentje in racing-yel-
low. Dik onder het stof staat in de
schuur nog een stokoude MG die Rick
zelf wil opkalefateren. Andere hobby's
zijn modelbouw en filmen.
uit het gefluit vari overkomende gra
naten, jeeps, petroleumopslagplaat-
sen en stinkende slaapzakken, rant
soenen en cactussen en opgeblazen
bruggen en gedode pakezels en veld
lazaretten en uniformkragen die vet-
tig-zwart zijn van maanden dra
gen. En ook, van gelach en woede
en wijn en mooie bloemen en con
stant gevloek. En graven, graven,
graven.
HETZELFDE oog voor het onge
bruikelijke maar bijzondere
menselijke typeerde de oorlogsrepor-
tages die van hem een nationale fi-
het begin was onze muziek heel pro
gressief. De „Vijfde” werd een hit en
toen vond iedereen ons opeens com
mercieel.”
„Arizona” Earl Shodes, vier
keer wereldkampioen cowboy
die zijn geld opspaarde”.
PYLE WAS 40 jaar toen hij in
november 1940 voor de kranten van
het Scripps-Howard-concern naar
Londen ging om er de „blitz” te
verslaan. Hij had toen vijf jaar
achter de rug als reizend verslagge
ver. Een van zijn best herinnerde
reportages was het verslag van zijn
worsteling met de gulpritssluiting
van zijn broek die op het kritieke
ogenblik niet open was te krijgen
en, toen dat met behulp van een
BEHALVE COMPONEREN voor de
groep is Rick op vele andere muzikale
terreinen driftig bezig. Hij heeft muziek
gemaakt voor een Franse gangsterfilm
(Fantasia chez les Ploucs), muziek bij
commercials, songteksten („Mind Par
ty” voor The Revels), gaat een her
kenningsmelodie voor de NCRV schrij
ven en verwacht veel van de samen
werking met het bluesfenomeen van
morgen Harry Schaefer (artiestennaam
Mojo Harry) waarmee Rick een lp
gaat maken. „Ik ben niet gauw stuk
van iets maar die jongen is zo gran
dioos.” Van der Linden produceert ook
de vierde lp van zijn eigen groep die
eind van dit jaar uitkomt. Er komen
diverse losse stukken op (in de stijl van
de eerste langspeel) waaronder een
werk met Rick aan de synthesizer, de
muzikale computer waarmee vrijwel
elk instrument geïmiteerd kan wor
den. Het apparaat staat in de Phono-
DAT WAS de journalistiek van
Ernie Pyle, die de oorlog dichter
bij de lezers thuis in de V.S. bracht,
dan de frontverslagen en militaire
analyses van zijn collega’s. Zijn arti
kelen verschenen in 350 dagbladen
en werden gelezen door 12,5 mil
joen Amerikanen.
gram-studio, kost rond de veertig mille
en was een openbaring voor de tengere
musicus. Jlij was de eerste Europeaan
die er een plaatopname mee heeft ge
maakt.
VLAK VOOR zijn vertrek naar
Engeland had Pyle een stuk grond
gekocht in Albuquerque in de staat
New Mexico, en er een huis laten
bouwen. „Het is niet groter dan je
duim”, schreef hij aan een vriend,
maar bood een prachtig uitzicht
over de vlakten met een bergketen
aan de horizon. Het huis werd na
zijn dood geschonken aan de stad,
die er deels een Ernie Pyle-museum
van maakte, deels een wijkbiblio-
theek.
Het „museum” bestaat uit niet
veel meer dan een aantal opgeprik
te foto’s van Pyle. en een kleine vi
trine. Daarin staan de primus die
hem tijdens een hevig bombarde
ment van de Amerikaande lucht-
„IK HEB niets geschreven over
de zogenaamde Belangrijke Din
gen, omdat ik er niets van afweet”,
schreef hij na afloop van de cam
pagne in Noord-Afrika. „Ik ken al
leen maar wat we vanuit ons wor-
men-gezichtspunt zien en ons deel
van het totaalbeeld bestaat uit ver
moeide en smerige soldaten die le
ven en niet willen sneuvelen, uit lan
ge convooien in het holst van de
nacht, uit geschokte zwijgende man
nen die van de heuvel terug komen
strompelen na de veldslag, uit etens-
rijen en atabrinetabletten, loop-
graafjes, brandende tanks en Ara
bieren die eieren te koop ophouden
Ekseption eist zoveel maar nu gaat het
weer uitstekend. Ik voel me prima.”
Mentaal, zegt hij is het een van de
moeilijkste formaties. „De jongens ko
men uit verschillende milieus en beroe
pen en zijn verschillend opgevoed.”
Na afloop zijn we echt kapot. Je moet
aan de vraag blijven voldoen en we
zouden het ook niet rustiger kunnen
doen.” Een slechte avond heeft het
veelgevraagde kwartet zelden. Rick:
„Nooit! We zijn zo ziekelijk kritisch
dat een valse toon al een punt van dis
cussie is. Als we eens een verrot slech
te avond hebben vindt het publiek het
nog eindeloos.” Hij bedoelt: de groep
heeft een niveau, een minder grote in
zet is niet direct aan de kwaliteit te
merken. Die blijft ruim voldoende.
VOOR DE (AMATEUR)-FOTO-
GRAFEN staan deze zomer in Noord-
Holland drie aantrekkelijke objecten
klaar. Een ervan is de al wat langer
bestaande Fotoroute Hollands Glorie,
die circa 100 kilometer lang is en in
Drechterland loopt, het hele gebied
ten oosten van de E 10 tussen Hoorn,
Medemblik en Enkhuizen. De route be
gint in Hoorn en doet tal van pittores
ke Westfriese plaatsjes aan. Een gede
tailleerde beschrijving van de route is
te krijgen bij de VVV’s in dit gebied.
WIE VAN MARKTEN houdt, komt
deze maanden in Noord-Holland ruim
schoots aan zijn trekken. Tot 15 augus
tus zijn er tal van folkloristische
kunst- en andere markten. Elke dins
dag in Enkhuizen, Den Helder met
een viseetdag op het Julianaplein en
in Bergen, waar op het Plein van twee
tot tien uur een kunstmarkt wordt ge
houden. In Purmerend is er ’s morgens
veemarkt. Elke woensdag: in Hoorn
oud-hollandse markt met demonstra
ties, oude ambachten, klederdrachten
en folkloristische dansgroepen. Van ne
gen tot vijf.
ELKE DONDERDAG is er in Scha-
gen een Westfriese folkloristische boe-
renmarkt met boerendansen. In Alk
maar is het vrijdags raak. De alom be
kende kaasmarkt van tien tot twaalf
en een kunstmarkt bij het Waagplein
van tien tot zes. Elke zaterdag vergast
Medemblik zijn gasten op een heuse
drijvende markt op het Achterom. Dat
is ’s middags van half twee tot vijf. In
Spaarndam wordt, ook ’s zaterdags,
een kunstambachtmarkt rondom de ha
ven gehouden, van elf tot negen uur.
OM NOG EVEN in het Noorden te
blijven. In Bergen, waar het al goed
vol loopt, wordt in het centrum iedere
vrijdag na zonsondergang een diarama
gepresenteerd. Met behulp van vier
projectoren worden op een transpa
rant scherm van 36 vierkante meter
kleurendia’s geprojecteerd. Door de
flitsende afwisseling van de vier tege
lijkertijd geprojecteerde beelden ont
staat een effect, dat veel dynamischer
is dan een geprojecteerd filmbeeld.
Onderwerp van de dia’s: alle aspecten
van de oude Heerlijkheid in Noord-
Kennemerland. Plaats: bij de verweer
de muren van de vijftiende-eeuwse
Ruïnekerk. Tijd: deze en volgende
maand half tien en kwart over tien.
In augustus negen uur en kwart voor
tien.
DE STICHTING Amateur Fotografie
heeft in het Noord-Hollands Duinre
servaat een foto-safari uitgezet. De
start is bij restaurant Duinvermaak
aan de Breelaan in Bergen. Vanaf daar
staan er afgeknotte paaltjes in het
duingebied met de nummers 1 of 2. No.
1 betekent één uur wandelen, no. 2 on
geveer twee uur. De VVV in Bergen
heeft routebeschijvingen.
DE GROEP DIE MET DE Golden
Earring tot de populairste van Neder
land behoort, heeft iedere dag werk.
„Je went eraan. Het is wel vermoeiend.
OVER DE huidige samenstelling: „De
blazerssectie heeft de naam, de beste
in Nederland te zijn. Ekseption is een
allround groep. Er is geen naam voor
onze muziek, het is een mengeling van
alle stijlen. De ene keer is de pop-in-
vloed erg sterk, de andere keer jazz.”
Toch klinkt het overwegend klassiek.
Rick, haar lang en blond achter de
oren, rossige krullerige baard: „Okay,
dat is een image-verschijnsel. We heb
ben nu eenmaal de naam en daar is
iedereen gelukkig mee.” Hij gaat ver
der: „Binnen de groep is veel gewis
seld. Muzikaal zit het nu wel ideaal.
Of het mentaal ook zo is zou je je
kunnen af vragen. Maar je moet steeds
aan je theorie en techniek blijven wer
ken, een gedegen popmusicus zijn. Niet
zo’n flutvogel die een paar akkoordjes
aanslaat. Die verdwijnt na een paar
jaar omdat de basis zo rot is dat alles
vanzelf in elkaar zakt.”
guur maakten. In zijn artikelen ver
zuimde hij nooit de namen en woon
plaatsen van de soldaten te noemen
over wie hij schreef vaak de
enige aantekeningen die hij van een
gesprek maakte. Hoewel hij
tikelen wijdde aan luchtmacht
marine, had Ernie Pyle zijn hart
verpand aan de infanterie, de ge
wone „G. I. Joe” voetsoldaat die
sjouwend bij weer en bij ontij, ge
bukt onder zijn uitrusting, het vui
le werk van de oorlog opknapte.
NOCH DEZE herinneringen, noch
de film „The story of G.I. Joe” die
er van hem gemaakt werd, noch
ook zijn artikelen onthullen iets over
het drama van zijn persoonlijke le
ven dat geteisterd werd door zijn
alcoholische vrouw die langzaam
aan zwakzinnig werd en die, kort
nadat Ernie Pyle gesneuveld was,
de hand aan zichzelf sloeg. Colle
ga’s die ter gelegenheid van de uit
gifte van de Pyle-postzegel herinne
ringen aan hem ophaalden tijdens
een lunch van de National Press
Club in Washington, memoreerden
hoe hij van alle soldaten altijd de
meeste post kreeg (van bewonde
raars) en maar zelden de brief van
zijn vrouw waarop hij wachtte. Het
was vooral de eenzaamheid van
hem, die zo geliefd en populair
was, die hen het meest was bij ge
bleven.
DIE AFWIJKENDE achtergrond van
de musici brengt ook met zich mee dat
zich in het Ekseptiongeluid zoveel stijl-
invloeden manifesteren; pop en jazz,
klassiek en country and western. „Met
deze invloeden moet ik componeren en
het blijkt hitpotente muziek te zijn. In
EVEN BOVEN ZAANDIJK ligt het
schilder achtige plaatsje Jisp. Vroeger
een thuishaven van walvisvaarders is
het nu een sluimerend charmant dorp
je met vele bruggetjes. Het dorp heeft
een sierlijk raadhuis, uit 1650, en wordt
omgeven door een typisch Noordhol-
lands landschap met meren als ’t Zwet,
de Marken en de Noorder Gangsloot.
Elke zondag worden vanuit Jisp boot
tochten gehouden door het vogelrijke,
2100 ha grote Jisperveld, om 14 en
15.30 uur. Vertrek vanaf Café De
Lepelaar.
„Illinois Chicago, Josephine
Burns, vestiairejuffrouw in het
Wrigley-restaurant. Gebruikt
geen nummers, kent iedereen
bij naam, repareert jassen, wil
geen biljet wisselen voor een
fooi”.
RICK VAN DER LINDEN trekt de
aandacht: niet alleen vanwege zijn
prestaties op muzikaal gebied ook qua
uiterlijk. Geen wonder dat hij gauw her
kend wordt. „Het lukt niet zo best om
onopgemerkt door het leven te gaan.
En je privéleven is eigenlijk het enige
wat ik heb. De rest is een open boek
voor het publiek. Maar de leukigheid
gaat gauw van die belangstelling af.
Ik ben een erg huiselijke jongen. Als
je elke avond onder de mensen bent
zoek je op je vrije avond geen dan
cing op,” zegt Rick, die dolblij is met
zijn laatste auto-aanschaf, een crème
kleurige Cadillac uit 1950 waarin ooit
Bij het herlezen van zijn gebun
delde oorlogsreportages valt verder
op dat de oorlogen in Korea en
Vietnam geen evenknie van Pyle
hebben geproduceerd. Misschien om
dat het andere oorlogen waren dan
de tweede wereldoorlog, die uit
overtuiging werd gevoerd en die
de inzet van de soldaten een bijna
moralistische heroïek gaven. Wat
zou, om maar wat te noemen, Er
nie Pyle over de tragedie van My
Lai hebben moeten schrijven?
HIJ WOONDE VELE JAREN in
Haarlem, waar hij zijn MO-staatsakte
piano behaalde. Was twee jaar leraar
aan het conservatorium en kwam vijf
jaar geleden bij Ekseption. Speelt or
gel en componeert veel repertoire voor
de groep. Hij bepaalt het muzikale
beeld van Ekseption. Ook waakt zijn
oog over de „act” en kleding. Zelf
houdt hij van een opzichtige dracht,
maar hij vindt het geen punt om in
een net pak te spelen als er met een
symfonie-orkest wordt opgetreden. „Je
moet bereid zijn tot concessies als twee
uitersten elkaar ontmoeten. Die klas
sieke musici doen een concessie door
met ons te spelen en wij door het nette
pak aan te trekken.”
ERNIE PYLE was een minuscu
le, vroeg oude man, die voortdurend
kou leed, bang was voor slangen en
uit pijnlijke zelfbewustheid met
geen stok bewogen kon worden om
toespraken te houden. Het mirakel
van zijn oorlogsjournalistiek was,
dat hij geen letter schreef over de
gevechtsstrategie of de politieke en
diplomatieke gevolgen van de oor
log. Hij interesseerde zich alleen
voor het menselijke aspect.
X.
