IN NOORD-FRANKRIJK STAAN
55 GODSHUIZEN TE KOOP
TOESPRAKEN IN AMSTERDAM
INVLOED VAN VERWARMING OP KERKORGELS
„Een-tand”
wordt
blind
Zomerweken in vormingscentra
Zuid-Afrika
Conferentie in
Soesterberg
Afrika als
brandpunt
Pauselijke
audiëntiezaal
Lutherse delegatie
Werkweek
voor
kerkmuziek
naar
Eigendom van mijnmaatschappijen
Vrij Evangelischen
niet in Raad
Kerken
van
14
ZATERDAG 10 JULI 1971
ZAr
Erbij
(Van onze correspondent)
Gedeelde kosten
PARIJS De bordjes te koop zijn nog wel niet
definitief opgehangen, maar niettemin moeten alle on
roerende bezittingen van de rooms-katholieke kerk
in de Noordfranse steden Rijsel (Lille), Cambrai en
Atrecht (Arras) nu van de hand worden gedaan. De
volledige inventaris van deze uitverkoop omvat vijfen
vijftig kerken en kapellen, eenennegentig pastorieën,
Afvalligheid
zestig parochiehuizen en nog flink wat lappen grond.
Al die bezittingen behoren intussen officieel niet de
kerk, maar de (genationaliseerde) mijnmaatschappij
toe. De kerk betaalt de mijnen een symbolisch bedrag
van één frank per jaar en per gebouw. Maar omdat het
die Noordfranse mijnindustrie ook al lang niet meer zo
erg naar den vleze gaat, zou de directie zich nu eigen
lijk maar het liefst van al die godshuizen zo gauw mo
gelijk willen ontdoen.
Ontkerstening
Vroegtijdig samenwerken
I'
ruw
wuvtsAAiwvwwvwrr
t/WUWWVWtAAAA/WVWWVWWWlA/WWVWVWWW
PROF. DR. CARL WISLOFF
DS. CHARLES GUILLOT
A/WWWWWWWWWWWWWkA/WWVWWWVLAs
^AA#VVWVWWVVVWVVVVVWVVVVVVVVUWWVtAAAAAA/IAAAAA«VIAAAAAA/VWWVVVVVVVVVWVVVVVVVVVVVVVVVlAAA4V,
UWWWWVVVWUWWWUVWVVUtfUUWUVUWI/MVWIIWWWVI/WVM
Leven is dodelijk 1724 juli; Gods-
Bergmann, Duitsland.
Die tegenprestaties werden door de
kerk, als gratis huurder, zonder morren
ook geleverd. In de kerkelijke archie
ven zijn de bewijzen even veelvuldig
als verpletterend.
praktisch gratis onderdak te blijven
verlenen, want tenslotte ligt de schei
ding tussen kerk en staat sinds 1901
in de grondwet verankerd.
Ziedaar dus het probleem, waarvoor
alle tot dusver gesuggereerde oplossin
gen weer op nieuwe problemen blijken
te stuiten. Na de geestelijkheid zouden
de gemeentebesturen misschien als kan-
didaatkopers kunnen worden benaderd.
Maar alle Franse steden en vooral dor
pen beklagen zich nu al over gebrek
aan financiële middelen en hoe dus al
die kerken te onderhouden en vaak te
restaureren die steeds minder gelovl-
Weken voor echtparen en alleenstaan
den 27 augustus en 1621 augustus
Centrum De Drieklank, Hoofdweg 264,
Paterswolde (Dr.), tel. 059072700.
volledige" gezinnen, werkende jeugd en
werkende ouderen, 65+’ers.
De kosten van zo’n zomerweek zijn
niet hoog. Zij variëren van ongeveer
85 tot omstreeks 100 per persoon.
Bij gezinsweken is er uiteraard reductie
voor meekomende kinderen.
Derde wereld-week 31 juli7 augus
tus; Geloven in de Kerk 714 augustus.
Centrum Kerk en Wereld, De Horst 1,
Driebergen, tel. 034382241.
Filmweek 714 augustus. Centrum
Oud-Poelgeest, Oegstgeest, tel. 01710—
5.3662.
Evangelie met handen en voeten 19—
24 juli; Met het gezin er op uit 2631
juli; Kosmoweek 26 augustus; Evan
gelie met handen en voeten 27 augus
tus; 65+ week 914 augustus. Centrum
Vinea Domini, Arumerweg 5774, Wit-
marsum (Fr.), tel. 05175444.
De lutherse wereldfederatie, LWF, is
van plan een delegatie naar Zuid-Afri
ka te sturen ter bespreking met de le-
den-kerken van de LWF daar van pro
blemen betreffende de mensenrechten.
Datum en plaats van samenkomst zijn
nog niet vastgesteld.
commissie, met proeven in zijn labora
torium begonnen. Aan de hand van de
uitkomsten van deze proeven kon in
1967 een voorlopig rapport worden op
gesteld. Nadien werden de door de com
missie aanbevolen maatregelen in 1969
en in 1970 langdurig in de praktijk be
proefd op het koororgel van de her
vormde Westerkerk te Amsterdam.
De Lutherse werkgroep voor kerk
muziek houdt haar 21e Werkweek van
24 juli tot 30 juli op Kasteel Well te
Well (Noord-Limburg).
Tijdens deze week wordt een pro
gramma van kerkmuziek ingestudeerd
o.l.v. dr. Willem Mudde en Meti Smit
Duyzentkunst, dat aan het slot in de
r.k. kerk te Well en in de hervormde
kerk te Wageningen tijdens een concert
zal worden uitgevoerd. Ook zal aan
huismuziek, koorstemvorming en ont
spanning de nodige aandacht worden
besteed.
Theaterweek 1216 juli; Week voor
ouderen 1923 juli. Centrum Crabbe-
hoff, Talmaweg 10, Dordrecht, telefoo-
01850—37988.
Het uitvoerend comité van de Oecu
menische jeugdraad in Europa, EYCE,
besloot inmiddels een staflid aan te
stellen, dat zich voor de helft van zijn
werktijd zal gaan inzetten voor bevor
dering en uitvoering van werkprojecten
van de raad.
De aan deze praktijkproeven verbon
den kosten 13.000) werden gedragen
door leden van de vereniging van her
vormde kerkvoogdijen 4.000), door
een bijdrage van de hervormde gene
rale financiële raad uit de actie „Ant
woord ’64” 5.000), een bescheiden
subsidie van het ministerie van Onder
wijs en Wetenschappen, en voorts uit
bijdragen van de centrale verwarmings-
industrie, protestantse orgelbouwers, de
gereformeerde kerken en een vijftal
kleinere kerkgenootschappen. Al eer
der in het verleden werd vastgesteld
dat perioden van langdurige lage voch
tigheid, welke optreedt bij aanhouden
de strenge vorst schadelijk zijn voor het
orgel. De mate waarin het verschijnsel
zich in de vorstperiode van 1962-1963
voordeed was echter onrustbarend. Al
spoedig werd duidelijk, dat het grote
aantal kerkverwarmingsinstallaties, dat
in de jaren na de tweede wereldoorlog
werd aangebracht, daarbij een rol speel
de.
Bijzondere historische of kunstzinni
ge waarde hebben ze niet. Maar alleen
al als „ruimte” vertegenwoordigen al
die onroerende goederen toch een be
drag dat de clerus onmogelijk op zou
kunnen brengen. Ze is desnoods bereid
een wat hogere huur te betalen voor
de kerk- en andere gebouwen die wer
kelijk worden gebruikt. Voor de rest,
ongeveer tweederde van het bezit, heeft
zelfs de clerus geen belangstelling, want
ook onder het Noord-Franse kerkvolk
is de afvalligheid groot.
In die afvalligheid moet natuurlijk
ook juist de verklaring worden gezocht
van de weinig gangbare transacties
die nu te wachten staan. In de goede
oude tijd toen de maatschappelijke or
de nog stevig op haar benen stond had
den de mijnmaatschappijen, die in die
dagen nog helemaal in particuliere han
den waren, die kerken en andere reli-
se gebouwen op eigen kosten opgezet,
om ze vervolgens aan de rooms-katho
lieke geestelijkheid ter beschikking te
stellen. Huur in klinkende munt be
hoefde (vrijwel) niet betaald te worden
maar wel stelden de mijneigenaars een
ruime dosis begrip voor hun belangen
subsidiair de handhaving der bestaande
orde op redelijke prijs.
Deze commissie, waarin kerkvoogden
orgeladviseurs, orgelbouwers en de ver-
warmingsindustrie zijn vertegenwoor
digd, werd in de 2e helft van 1964 sa
mengesteld. Reeds najaar 1964 gaf de
commissie een voorlopig advies. Inmid
dels was prof. dr. ir. C. W. Kosten,
hoogleraar in de theoretische en toege
paste natuurkunde (akoestiek en bouw
fysica) aan de Technische Hogeschool
te Delft, eveneens lid van de studie-
Het aantal verzoeken en klachten, dat
bij het bureau van de vereniging bin
nen kwam en de vele omstandigheden
die in het geding waren leidden er toe,
dat het hoofdbestuur voorjaar 1964 be
sloot wetenschappelijk onderzoek ervan
te bevorderen. Er werd een studie
commissie ingesteld, die het gehele
vraagstuk van de invloed van de kerk-
verwarming op de kerkorgels in studie
zou nemen.
Gastenweken met aparte program
ma’s voor kinderen tot 16 jaar: 1724
juli Aktualiteit; 2431 juli Heer-schap-
pij?; 31 juli7 augustus Vrije tijd, bron
van recreatie? Centrum Hedenesse,
Cadzand (W.Zws.Vl.), tel. 01179654.
Naar verluidt willen de lutheranen
intercommunie tussen christenen van
alle rassen en hoe zich te verzetten te
gen de principes en de praktijk van
rassendiscriminatie en rassenscheiding
bespreken. De vorig jaar juli gehouden
vijfde assemblee van de LWF had aan
bevolen afvaardigingen te sturen naar
kerken met rassenproblemen en hen
aan te sporen hun aanpak op het ge
bied van de rassen zo snel mogelijk
in overeenstemming te brengen met de
grondbeginselen van christelijke broe
derschap. De beslissing van de leiding
van de LWF was al genomen voordat
de Wereldraad van kerken zich begin
dezer maand genoodzaakt zag af te
zien van een bezoek aan Zuid-Afrika.
De kosten bedragen f 110,-, 120,- en
145,-. Informatie bij ds. A. J. Allan,
secretaris van de Lutherse werkgroep
voor kerkmuziek, Meezenbroekerweg
78, Heerlen.
Ter conferentie zal met name aan
dacht worden besteed aan het speciale
programma van de Wereldraad van ker
ken ter bestrijding van racisme. Er zal
op aan worden gedrongen de informatie
over dit programma door te geven aan
jongeren-organisaties in het eigen land
van de deelnemers aan de assemblee.
Op het Evangelisatiecongres in Amsterdam (28 augustus-
4 september) zullen de volgende hoofdtoespraken worden ge
houden
„De kerk, haar natuur en missie” door prof. dr. Carl Wisloff,
Noorwegen.
„De heilige geest en evangelisatie” door ds. John Stott,
Engeland
„Jeugd in opstand” door prof. dr. H. Rookmaaker Nederland
en ds. Charles Guillot, Frankrijk.
„Strategie voor de zeventiger jaren”, door ds. Gilbert W.
Kirby, Engeland.
„Sociale consequenties van het evangelie” door prof. Paavo
Kortekangas, Finland.
„Beletsels voor het evangelie” door José Grav, Spanje.
„Het bijbels mandaat om te evangeliseren”, door dr. Billy
Graham (USA).
„Het communiceren van het evangelie door de plaatselijke
kerk”, door J. van Capelleveen, Nederland.
„De verloren status van de mens” door ds. Henri Blocher,
Frankrijk.
„De openbaring van het evangelie vandaag” door dr. Gerhard
In een vormingscentrum wordt ieder
een verwacht en kómt ook iedereen.
Ouderen en jongeren van zestien jaar
af, gezinnen en alleenstaanden, „on-
De Vereniging van kerkvoogdijen in de Nederlandse Hervormde Kerk heeft een
rapport over „Kerkverwarming en kerkorgels” gepubliceerd. In dit rapport worden
gefundeerde aanwijzingen gegeven voor het tegengaan van nadelige invloeden op
kerkorgels door het toepassen van moderne verwarmingssystemen in kerkruimten.
Ook wordt een overzicht van mogelijke methoden van verwarming gegeven, in het
bijzonder met het oog op hun invloed op de toestand van het kerkorgel. Het onder
zoek, dat resulteerde in het nu ter beschikking gekomen rapport, is bevorderd door
de ongewoon strenge winter van 1962-1963, die zeer veel klachten over ernstige ont
stemming en aanmerkelijke beschadiging van kerkorgels met zich meebracht. Het
hoofdbestuur van de vereniging van kerkvoogdijen adviseerde de leden zich met
hun moeilijkheden te wenden tot de verwarmingsadviseur van de vereniging. Het
kerkorgel bestaat voor het grootste deel uit hout, dat snelle temperatuurswisse
lingen maar ook belangrijke veranderingen in de relatieve vochtigheidsgraad niet
verdraagt. Er bleek niet alleen sprake van te hard of ondoelmatig stoken; veel
klachten betroffen ook kerkgebouwen, waar die winter juist minder hard of zelfs
in het geheel niet was gestookt.
Kunst met de K van IK 2431 juli,
creativiteit. Centrum De Klencke,
Klenckerweg 13, Oosterhesselen (Dr.),
tel. 05248—229.
„Een zomerweek in een vormingscen
trum heeft iets weg van een tweede
vakantie,” zo schrijft ons de Federatie
van Vormingscentra. „Er zijn 22 centra
die samen komende zomer enkele tien
tallen weken organiseren. De centra
liggen bijna allemaal in pure recreatie
gebieden: bos, hei en strand zijn dicht
bij.
Alleen daarom is zo’n week al een
verademing. Maar er is meer: de da
gen worden niet gevuld met puur „lui-
zijn”. Het zijn vormingsweken. Dat wil
zeggen: een stuk van zo’n week wordt
aan vorming besteed. Het programma
omvat daarom informatie, gesprek
daarover met elkaar en degenen die in
formatie geven, je hoort eens de mening
van een ander. Daarnaast is er plaats
voor een stuk creativiteit, je gebruikt je
handen anders dan anders voor expres
sie. Een cursus omvat ook film, sport
en spel, excursies. Een vormingsweek
is informatie en ontspanning, ontwik
keling en creativiteit.
In Rome is de nieuwe audiëntiezaal
van paus Paulus VI in gebruik ge
nomen, bestemd voor de massale „ont
vangst” van gelovigen en toeristen, die
tot nu toe in de zeer grote St. Pieter
plaats vond.
De nabijgelegen speciaal gebouwde
nieuwe zaal biedt 8.000 zit- en 7.000
staanplaatsen. De toeloop van mensen
die de paus willen (hebben ge)zien is
soms echter zo groot, dat volgens som
migen dit ontwerp van Nervi nu al te
klein is; de zaal zou ook aanvankelijk
23.000 plaatsen omvatten. De bouw van
de zaal heeft zes jaar geduurd, maar
was al door de huidige paus ontworpen
toen hij nog „staatssecretaris” was bij
Pius XII, in de vijftiger jaren. Kosten
van de zaal: naar schatting 40 miljoen
gulden.
Van 24 juli tot en met 3 augustus
1971 wordt in het centrum Kontakt der
kontinenten te Soesterberg de 8ste Liga
internationale bijeenkomst van oud-
katholieke en anglikaanse jongeren ge
houden. Doel is de vriendschapsband
tussen leden van verschillende kerken
te versterken. Het thema van de con
ferentie, „Mini-Maxi-Mundi”, slaat op
een behandeling van de vraag wat een
individu (mini), staande in een groter
geheel (n.l. kerk of maatschappij
maxi zinvol kan doen voor anderen
in de wereld (mundi). Hierbij zal in
het bijzonder informatie worden gege
ven over de welvaartsverdeling. De or
ganisatie van de „Liga 1971” is in han
den van de stichting voor oud-katholiek
jeugdwerk in Nederland.
De maximale kerktemperatuur moet
met het oog op het orgel niet hoger
zijn dan 15° C bij - 10° C (of -12° C)
buitentemperatuur, vooral als het his
torische, grote kerkruimten met een
waardevol orgel betreft. Dan dient ook
het opwarmen van de kerkruimte lang
zaam plaats te vinden.
Nu wordt deze taak nog voor de
EYCE waargenomen door de afdeling
oecumenisch jongerenkandidaat van
de wereldraad. Ook zal worden ge
streefd naar een eigen actieve inbreng
in bestaande verwante projecten zoals
bijvoorbeeld het internationale christe
lijke jeugduitwisselingsprogramma.
Eén-tand is een oude Papoea in een
dorp in Australisch Nieuw-Guinea. Hij
wordt al jaren zo genoemd, omdat die
ene tand in de bovenkaak alles is wat
van zijn sterke gebit is overgebleven.
Hij verdient de kost door hout te hak
ken voor een klein zendingsziekenhuis-
je. Omdat hij pas heeft leren lezen, is
hij vaak te vinden in de keuken van het
ziekenhuis, gebogen over zijn bijbel.
Of hij leest gezeten op het gras in de
schaduw onder een boom patiënten
voor die een beetje mochten rondlopen.
Zelf staat hij ook onder behandeling.
Beide ogen zijn ontstoken. Het moment
kwam dat de arts hem moest vertel-
ken: „Eén-tand, ik heb slecht nieuws
voor je.” „Moet ik een bril dragen?”
vroeg de man angstig. De dokter schud
de zijn hoofd. „Dat zal je misschien
een poosje goed doen, maar niet lang.
Je zult op den duur blind worden en-
ik kan je niet helpen.’'
De volgende morgen was de oude
houthakker spoorloos. Een jonge kerel
kwam zijn werk overnemen. Hij ver-
vertelde dat ik spoedig helemaal blind
zonden. Waar de oude man heen was,
wist hij niet.
Na dagen zoeken werd Eén-tand ein
delijk gevonden. Hij zat verscholen op
de begraafplaats van zijn stam. Een jon
gen bracht hem iedere dag wat te eten.
De dokter ging hem opzoeken en vroeg:
„Waarom heb je je hier verstopt? Waar
om ben je niet in het ziekenhuis ge
bleven waar ik je kon helpen?”
Eén-tand antwoordde: „Toen u me
ve-telde dat ik spoedig helemaal blind
zal worden, heb ik me hier terugge
trokken om Gods Woord uit mijn hoofd
te leren; zoveel mogelijk gedeelten als
ik maar kan onthouden. Ik heb de Berg
rede al geleerd en de verhalen over de
kruisiging en de opstanding en ook de
gelijkenissen. De jongen die me iedere
dag mijr. voedsel brengt overhoort me.
Ik kom echt spoedig weer in het zie
kenhuis terug. Dan kan ik geen hout
meer hakken, maar ik kan de patiën
ten wel vertellen wat er in de bijbel
staat. Toen u mij vertelde dat ik blind
zou worden, dacht ik dat ik een on
bruikbaar mens zou zijn. Maar nu kan
ik toch nog iets doen voor de patiën
ten.” Aldus een ware geschiedenis, ons
toegezonden door het Nederlands Bij—
belGenootschap.
Aanbevelenswaardig is een (continu
te gebruiken) vloer- of voetverwar-
ming in combinatie met een aanvul
lende verwarming, zoals een indirecte
luchtverwarming.
Indien binnen het orgel grote tem
peratuursverschillen tussen lippijpen
ontstaan dan 1° C, dan treedt ontoe
laatbare ontstemming op. Ontstem
ming en schade kan worden voorko
men door het orgel klimatologische
scheiden van de kerkruimte, bijvoor
beeld door een scherm van fijn gaas
of plastic folie en door binnen de orgel-
ruimte de lucht in beweging te bren
gen door ventilatoren of een compleet
recirculatiesysteem, waarbij het or
gel met lucht wordt „doorgespoeld”
waardoor te grote temperatuurver
schillen in het bijzonder tussen de lip
pijpen, worden tegengegaan.
Tot zover enkele notities uit het een
voudig gehouden en geschreven rap
port „Kerkverwarming en kerkor
gels”, waarin ook wordt ingegaan op
luchtbevochtiging en airconditioning
Dat wederzijdse dienstbetoon strekte
zich ook in de dagelijkse praktijken uit.
Met een persoonlijke aanbeveling van
meneer pastoor was een jongen vanaf
zijn twaalfde jaar of nog iets jonger
ervan verzekerd werk in de mijnschac
ten te vinden, terwijl anderzijds ietwat
nonchalant kerkbezoek en dito vervul
ling der andere religieuse plichten een
onoverkoombaar obstakel vormden voor
iedere „sociale promotie”.
Toen in 1944 na de bevrijding de
Franse regering ook deze mijnen na
tionaliseerde, werden gelijktijdig de
fundamenten van deze stilzwijgende sa
menwerking als garantie der heersende
orde bedreigd. Het kerkbezoek nam ge
staag en zienderogen af en een paro-
chiekoor in een mijnstadje zag binnen
enkele weken zijn om vang tot de helft
gereduceerd
De toekomst van de mijnen is vandaag
nog wel allerminst zeker gesteld, ter
wijl de ontkerstening in Noord-Frank-
rijk voorlopig al evenmin tot stil
stand schijnt te komen. En in dit
dubbele perspectief is het begrijpelijk
dat de Noordfranse geestelijkheid zich
met zware investeringen voor kerk
gebouwen die in ieder geval al veel
te groot voor de bescheiden toeloop
zijn geworden, niet vast wil leggen.
Aan de andere kant zijn de genatio
naliseerde mijnen van oordeel dat het
niet op hun weg ligt de geestelijkheid
Een compleet zomerprogramma is
verkrijgbaar bij de Federatie van vor
mingscentra, postbus 36, Driebergen.
Men kan in de volgende centra nog te
recht voor een week met de volgende
onderwerpen: De weerbare mens 17
24 juli (gezinsweek)Beeld van onze
tijd 31 juli7 augustus; Ontmoeting met
vandaag 714 augustus. Centrum Den
Alerdinck, Alerdinckweg 6, Laag-Zu-
them (0.), tel. 05290—284.
Elke mijn had zijn eigen kapel of
kerk, waarvoor de directieleden of
eigenaars als diakenen fungeerden. En
bij iedere inwijding van een nieuw
godshuis werd het patronaat uit naam
van de „zielen der mijnarbeiders” van
af de kansel bedankt voor deze „wel
daad die groter is dan welke materiële
schat ter aarde”.
De Bond van vrije evangelische ge
meenten heeft midden vorige week in
Lage Vuursche zijn tweedaagse bonds
vergadering gehouden. Vooral de oecu
menische contacten en de eigen ver
houding tot verwante andere gemeen
ten en kerken vormden onderwerp van
bespreking. Besloten werd de gemeen
ten plaatselijk vrij te laten al of niet
tot georganiseerde samenwerking over
te gaan.
De bond is lid geweest van de We
reldraad van kerken en van de Oecu
menische raad van kerken in ons land
maar trok zich daaruit indertijd terug.
De ontwikkelingen sindsdien hebben
herhaaldelijk de discussie weer op gang
gebracht over hernieuwde aansluiting
in enigerlei vorm. Voor bespreking in
eigen kring had een studiecommissie
van de bond een genuanceerd rapport
opgesteld. Genoemd werden de moge
lijkheid van een nieuw volledig lid
maatschap als bond, van gastlidmaat-
schap van beide raden, van correspon
deren over toetreding onder bepaalde
voorwaarden en van niet toetreden,
maar gemeenten en personen in de
bond, die wel contacten met andere
kerken wensen en zich bijvoorbeeld aan
sluiten bij een plaatselijke raad, wat
uiteraard geen directe consequenties
voor de landelijke overkoepelende bond
inhoudt daarin vrij te laten. Tot
dit laatste passend bij de plaatselijke
zelfstandigheid, is tenslotte besloten met
85 stemmen voor 25 tegen en 3 blanco,
blanco.
Eeuwen lang werden kerken niet
verwarmd, enerzijds omdat de nodige
technische middelen ontbraken, an-
gen trekken? Ze dan maar opblazen,
met de grond gelijk maken, nu de Fran
se monumentenzorg evenmin belang
stelling voor deze cultuurgoederen
heeft?
Pas op, want zo ver heeft het onge
loof in de Franse geesten nu ook weer
niet doorgevreten. Een, zelfs bouwval
lige, lekke, verveloze en lelijke kerk
blijft niettemin altijd dan toch maar
het huis van God waaraan de tand des
tijds mogen knagen maar waarvan
mensenhanden af moeten blijven.
Allemaal dus niet zo eenvoudig. Iede
re makelaar zou zijn vingers natuurlijk
wel af willen likken en de aartsbis
schop van Atrecht onmiddellijk advise
ren te profiteren van het „begrip” der
mijndirectie, de hele inboedel voor een
zacht prijsje over te nemen en vervol
gens te verzilveren. Maar de aartsbis
schop wil het morele aanzien van de
kerk niet (nogmaals) te grabbel gooien.
Wij zijn geen businessmen, zo heeft
hij daarbij laten weten, en bovendien
moet de kerk niet alleen arm zijn,
maar vooral ook lijken. Zodat de liqui
datie van het verleden ook in Noord-
Frankrijk zo wel haar eigen complica
ties afwerpt...
derzijds omdat men er nauwelijks be
hoefte aan had. Daarin is verandering
gekomen door de technische ontwik
keling in deze eeuw en het wonen in
verwarmde huizen, gebruik maken
van verwarmde verkeersmiddelen,
werken in verwarmde ruimten en het
zich dienovereenkomstig kleden. On
der deze omstandigheden konden ook
de kerken niet onverwarmd blijven.
Het rapport met de technische be
vindingen van de studiecommissie ter
zake is nu verschenen als bijvoegsel
bij het maandblad „De Kerkvoogdij”;
het is voorts verkrijgbaar via het bu
reau van de Vereniging van kerkvoog
dijen in de hervormde kerk (secreta
riaat: Postbus 176 (singel 119), Do-
drecht; tel. 01850-41167.
In het rapport wordt onder meer
gesteld dat bij restauratie of nieuw
bouw van een kerkgebouw zeer vroeg
tijdige samenwerking tussen de archi
tect, de verwarmingsadviseur en de
orgeladviseur een gebiedende eis is.
Kerkorgels dienen zodanig te worden
gerestaureerd of gebouwd, dat ze tech
nisch zo goed mogelijk bestand zijn te
gen de gevolgen van temperatuursver
schillen, die bij kerkverwarming op
treden.
dienstopvoeding 19—24 juli. Centrum De
Haaf, Natte-weg 9, Bergen N.H., telef.
02208—4141.
De algemene vergadering van de
Oecumenische jeugdraad in Europa, die
in oktober in Londen gehouden
zal worden, heeft „Brandpunt Afrika”
tot thema.
1
