Noren boos
om bezoek
Parijs zou ongezonde belangstelling
tonen voor de „vliering van Europa
van ex-nazi
DOOR FRANSE ANNEXATIE
Keramisch
eetgerei
bevat
Franse Frank
Na sterke druk van de VS op Ankara
Turkse boeren beëindigen
met moeite papaverteelt
Vermoed elijke
moordenaar
kampeerders
dood gevonden
ANDORRA VOELT ZICH BEDREIGD
l
Giscard: geen
revaluatie
Speer
O Verzamel echte schelpen
Bi Tank bij Shell.
lood”
vakantie
tl
meerderheid
Uitgenodigd door
tandarts voor
in Lagerhuis
voor EEG
Heath verwacht
i
O
WOENSDAG 14 JULI 1971
19
18
Passencontrole
Waarschuwing in VS:
Kiesrecht
Petitie
Politie staakt zoeken
Vernieuwing
Demirel
Aantrekkelijk gewas
of 2 liter Shellina Premix krijgt u er één.
Bovendien heeft Shell een fraai uitgevoerd
schelpenboekje voor u.
Samen met een handige verzameldoos voor uw
schelpen voor slechts 75 cent.
3
WA
fo'o,
(Van onze redacteur in Madrid)
BARCELONA. Sinds er in Pa
rijs van de „grandeur” niet meer over
is dan een stille heimwee en de licht
stad haar politieke uitstraling over
de rest van de wereld heeft gedimd,
krijgt men in de Pyreneeën het kre
gelige gevoel dat Frankrijk een on-
Nooit eerder kon u zo gemakkelijk een bijzondere
verzameling schelpen aanleggen als nu.
Shell zocht ze voor u op uit tropische en
subtropische zeeën.
En geeft ze u gratis. Bij 20 liter benzine
gezonde belangstelling toont voor de
kleine gebieden die meer bij zijn hui
dige expansiekrachten passen. Tus
sen de hoge toppen van de Pyreneeën,
op de „vliering van Europa”, liggen
immers twee herinneringen uit de
goeie ouwe tijd: het dwergstaat je
Andorra en de Spaanse enclave Lli
via, respectievelijk 452 en 12,6 vier
kante kilometer klein. Onder de in
woners van deze gebieden, in het
eerste geval grotendeels en in het
tweede geval uitsluitend Spanjaar
den, gaan er de laatste tijd boze en
bange geruchten over Franse inmen
ging in hun eeuwenoude onafhanke
lijkheid. De oorzaak van deze ge
ruchten staat ook in verhouding tot
hun respectieve omvang: in Lli
via blijft het voorlopig beperkt tot di
plomatieke verwarring rond twee
verkeersborden, maar in Andorra
fluistert men al over een politiek of
fensief.
(Van onze redacteur in Istanboel)
ISTANBOEL Deze herfst zullen 70.000 Turkse boeren voor het laatst
papavers zaaien en volgend jaar juni zullen zij, met bezwaard gemoed, hun
gewas voor het laatst „melken” om het sap te winnen dat, ingedroogd, dat
gene oplevert waar de smokkelaars op azen en de regeringscontroleurs op
loeren: opium. De regering-Erim heeft vorige week, onder ongekend sterke
pressie van Washington, de gehele opiumteelt in Turkije met ingang van
volgend jaar af geschaft.
-
99
(Van onze redacteur in Oslo)
Z
De hoo-fdstad van het dwergstaatse in de Pyreneeën.
ADVERTENTIE
se staat, die nooit officieel door Andorra
zijn erkend.
Het ziet er niet naar uit dat de ingekorte
„grandeur” zelfs maar op de vliering van
Europa veel succes zal hebben
De auto waarin het lijk werd aange
troffen, was gestolen. De politie wilde niet
zeggen hoe de ongeveer 25-jarige man aan
zijn eind is gekomen.
LONDEN (Reuter en AFP). De Brit
se politie heeft in een auto in een bos bij
Chester het lijk gevonden van een man,
die vermoedelijk in de nacht van zondag
op maandag drie jonge Franse kampeer
ders heeft vermoord. De politie heeft al
thans bekendgemaakt dat het zoeken naar
de dader is gestaakt.
De in 1966 uit de Spandau-gevangenls in
Berlijn vrijgelaten Speer bracht op uitno-
winsten zal de papaver een aantrekkelij
ker gewas blijven dan datgene wat er nu
als alternatief voor wordt gesuggereerd:
alfalfa, wikke, suikerbieten.
EEN LICHTPUNTJE is de enorme scha
devergoeding, die de Amerikanen de boe
ren (via de Turkse regering uiteraard) in
het uitzicht hebben gesteld om de eerste
moeilijkheden het hoofd te bieden.
Een klein bericht in een lokaal dagblad
over het vertrek van het echtpaar Speer
bracht de steen na 26 jaar weer aan het
rollen en heeft tot luide protesten uit voor
namelijk vroegere verzetskringen geleid. De
nu 65-jarige Speer is inmiddels met zijn
vrouw weer in Heidelberg teruggekeerd.
Toen minister van Justitie Berrefjord op
de hoogte werd gebracht van Speers va
kantieplannen bevond deze zich al vijf
dagen in Noorwegen. Moeilijkheden aan de
grens bij de passencontrole hadden zich
niet voorgedaan.
In 1933 eisten in het zog van de Spaan
se revolutie ook de in Andorra geboren
afstammelingen van immigranten het kies
recht op. Zij wonden er geen doekjes om:
ze sloten de 24 leden van de raad op in
het gemeentehuis en dreigden dat in brand
te steken als er niet snel een beslissing
kwam. Men kwam tot een compromis,
maar zelfs zó bleef het aantal stemgerech
tigden buiten verhouding met het inwoner
tal. In de laatste verkiezingen van 1969
mochten slechts 1.048 personen hun stem
uitbrengen. En dat terwijl er van de
20.550 huidige inwoners van Andorra 6.324
een geldig Andorraans paspoort bezitten
(12.598 anderen hebben een Spaans pas
poort en 1.136 zijn Fransen).
LONDEN.De conservatieve regering
van Edward Heath verwacht een meer
derheid van zeker 30 tot 40 stemmen in
het Lagerhuis te krijgen voor haar voor
stellen tot toetreding van Engeland tot de
EEG, aldus zegslieden die in nauw con
tact met hef kabinet staan.
Voor de bewoners van Llivia is het
hoogst onwaarschijnlijk dat het Parijse
offensief succes zal hebben, maar in An
dorra staan daarentegen de zaken er an
ders voor. Hier is een politieke vernieu
wing aan de gang die sterk ondersteund
wordt vanuit Frankrijk. De beweging van
de zogenaamde „Joves Andorrans” (jonge
Andorranen) wil een vinger in de politieke
pap krijgen en schermt met voor Andorra
schrikbarend nieuwe ideeën, die zelfs in
republikeinse richting wijzen. Dat zou na
tuurlijk eerder een aansluiting betekenen
bij Frankrijks Vijfde Republiek dan bij het
Snanje dat juist op weg is naar het koning
schap onder Don Juan Carlos de Borbon.
In Andorra riekt zoiets naar je reinste
blasfemie.
In dit dubbel vorstendommetje hebben
Immers sinds de vroege middeleeuwen (de
legende spreekt van Karei de Grote) prin
sen de scepter gezwaaid, vanaf 1278 tege-
DEMIREL HEEFT echter tot het einde
toe geweigerd, de opiumverbouw geheel
en al te doen staken, en dat is zeker een
reden geweest voor Washington dat de
drug-bestrijding tot beginsel van zijn bui
tenlandse politiek heeft gemaakt zijn
val te wensen en toe te juichen.
OSLO De kranten kwamen tijdens het
weekeinde in Noorwegen uit met extra
nummers en de minister van Justitie heeft
overuren gemaakt, toen bekend werd dat
Hitlers ex-minister van Oorlog zijn vakan
tie in Noorwegen doorbracht.
WASHINGTON (DPA). De Amerika
nen moeten in de toekomst voorzichtig
zijn met hun eetgerei. De autoriteiten van
de levensmiddelenbranche deelden giste
ren in Washington mee dat „miljoenen”
exemplaren keramische borden, pannen
en wat dies meer zij op plaatsen waar in
gebrande motieven zijn aangebracht lood
en cadmium bevatten.
Als troost voegden zij eraan toe: „Bij
normaal gebruik, dat wil zeggen bij het
eten, behoeft men niet bang te zijn voor
vergiftiging. Men moet alleen niet etens
waren voor langere tijd op of in dit gerei
bewaren.
Erim, met militaire pressie tot stand ge
komen, heeft deze zorg niet. Het heeft in
het parlement een weliswaar wat gefor
ceerde, maar ruime meerderheid, waar
binnen ook wel niet te veel moeilijkheden
zullen worden gemaakt als de opiumban
er in bespreking komt. Een afgevaardigde
uit één der provincies heeft protest aan
getekend, een aantal dagbladen heeft
vraagtekens gezet, vooral bij de kwestie
of het niet India zal zijn dat het meest van
de maatregel zal profiteren: de maffia die
tot nu toe in Turkije werkte, zou zich nu
op dit land, waar veel meer opium wordt
verbouwd dan in Turkije, kunnen gaan
richten. Maar Demirel zelf, die zich op an
dere gebieden geenszins stilhoudt zo is
hij woedend uitgevallen over het plan, het
stemrecht te ontnemen aan analfabeten
heeft zich nog niet uitgelaten over het
door hem steeds tegengehouden opiumver-
bod.
diging van een Noorse tandarts veertien
dagen vakantie door in Noorwegen en is nu
min of meer officieel tot persona non grata
(ongewenst persoon) verklaard.
Minister van Justitie Berrefjord wordt
ervan beschuldigd een oorlogsmisdadiger in
het land te hebben laten verblijven, terwijl
hij op de hoogte was van diens bezoek.
Tegemoetkomend aan de vele protesten
heeft hij Speer nu laten weten in de toe
komst elders vakantie te gaan houden, om
dat hij in Noorwegen niet meer welkom is.
Oorzaak van de nationale beroering, die
dit voorval in het land heeft gewekt, is de
interesse van de Oslose tandarts Karl Hov,-
den. Na Speers memoires gelezen te heb
ben, kwam een briefwisseling tot stand die
uiteindelijk resulteerde in een uitnodiging
naar Noorwegen te komen.
Dezer dagen zijn de „Joves Andorrans”
weer een pas opgerukt. Zij hebben de raad
der 24 net zolang onder druk gezet totdat
deze toegaf aan een petitie met 200 onder
tekeningen om aan de co-princepes voor te
stellen volle burgerrechten te verlenen aan
alle in Andorra geboren personen. Men
neemt aan dat de co-princepes dit al voor
de verkiezingen van december dit jaar
zullen goedkeuren, zodat de kiezerslijst
dan plotseling enorm verlengd zal worden
in vergelijking met 1969. Men ziet de uit
komst van die verkiezingen dan ook met
spanning tegemoet, aangezien het politieke
programma van de „Joves Andorrans”
duidelijk naar het Franse model overhelt.
De ambities van Parijs zijn duidelijk en
werden onlangs nog onderstreept door een
rechtskundig zeer twijfelachtig besluit van
een provinciaal gerechtshof in het aan
grenzende Franse departement. Dit ver
klaarde namelijk dat, aangezien de presi
dent van de Franse republiek soeverein is
in Andorra „ook al deelt hij deze macht
volgens de traditie met de Spaanse bis
schap van Urgel”, de Andorraanse en
Franse justitie niet te scheiden zijn. Deze
Franse annexatie van de Andorraanse
rechtspraak heeft aldaar felle protesten
POPULAIR zal de rigoureuze maatregel
hier niet kunnen worden, noch in de pit
toreske opiumdorpen, noch daarbuiten. De
papaver was een „makkelijke” plant, die
juist op schrale bodem gedijde, slechte
weersomstandigheden trotseerde en de
boerenfamilies behalve de opium ook olie,
veevoer en zelfs een soort salade oplever
de.
Een verslavingsprobleem was er in Tur
kije, anders dan in Iran, in het geheel
niet. En zo zal men nu veel Turken kun
nen horen vragen: waarom moeten wij
boeten voor misstanden in de Verenigde
Staten? Zelfs met aftrek van de smokkel-
lijkertijd één in Spanje (de bisschep van
Urgel) en één in Frankrijk (nu de presi
dent van de republiek). Deze „co-princepes”
hebben praktisch diktatoriale macht, want
zij zijn gelijktijdig rechtgevers, rechtspre
kers en uitvoerende macht. Normaliter la
ten zij hun functies echter over aan hun
ambassadeurs in de hoofdstad Andorra-La-
Vella en aan enkele andere instellingen
'voorzover het zuiver interne zaken van
Andorra aangaat. Deze steunen voorname
lijk op een soort parlement, de „Raad der
24”, die door de inwoners van de valleien
gekozen wordt. Tot 1865 hadden alleen de
patriarchen van de voornaamste families
stemrecht, daarna werd dit uitgebreid tot
alle mannelijke leden van de zuiver Andor
raanse families. Maar het is bijzonder
moeilijk de Andorraarise nationaliteit te
krijgen (gewoonlijk gaan daar minstens
drie generaties overheen) en aangezien het
aantal immigranten, vooral uit Spanje,
steeds groter werd, kon het „parlement”
steeds minder als een echte vertegenwoor
diging van alle inwoners beschouwd wor
den.
Het verschil zit in de beruchte generatie-
kwestie. De in Andorra geboreri kinderen
van buitenlanders krijgen wel een pas
poort, maar nog geen burgerrechten. Die
blijven aan hun kleinkinderen voorbehou
den. Geen wonder dat er onder de zoge
naamde „jonge Andorranen” dan ook tal
rijke zeer eerbiedwaardige grijsaards zijn.
Maar tot voor kort wilde niemand naar
deze „broekjes” luisteren. Pas het eerste
en enige bezoek van de Franse co-princeps
(Charles de Gaulle natuurlijk, wie anders
kon zo statig als prinselijk soeverein op
treden?) bracht hierin verandering. Le
Grand Charles die het niet kon nalaten
de parallel met Karei de Grote te onder
strepen schonk ten overstaan van de
ontstelde raad der 24 zijn vorstelijke steun
aan de „Joves Andorrans”. Zo kon deze
in 1970 bereiken dat de tweede generatie
van immigranten al voor vol werd be
schouwd en burgerrechten kreeg (om hun
overwicht te bewaren voegden de echte
Andorranen daar meteen voor het eerst
het vrouwelijke kiesrecht aan toe, in het
naïeve vertrouwen dat hun echtgenotes en
dochters wel volgens hun aanwijzingen
zouden stemmen).
De meerderheid kan volgens hen nog
groter uitvallen als de Labourfractie het
recht krijgt om vrij te stemmen en de
„Europese” Labourleden de regering steu
nen. Maar zelfs zonder hulp van Labour
acht de regering bij voorbaat het pleit
beslecht.
De conservatieven hebben een absolute
meerderheid van 28 zetels in het 630 zetels
tellende Lagerhuis. Als de EEG-plannen
in oktober in stemming komen, zullen naar
verwachting slechts 12 tot 15 Tory-rebellen
tegenstemmen.
De regering kan echter verzekerd zijn
van de steun van tenminste 20 tot 30
Labourleden, die ongeacht een eventueel
besluit van de partijleiding om en bloc
tegen te stemmen, Engeland nu in de
Euromarkt willen voeren.
Heath hoopt echter, aldus de zegslieden,
zijn eigen partijfractie verenigd te houden
in het EEG-debat, omdat een fiat voor
principiële toetreding nog lang niet het
einde van de weg betekent.
In 1972 zal het parlement met ruim
1.000 afzonderlijke wetsvoorstellen betref
fende toetreding worden geconfronteerd,
die alle voor de streefdatum van toetre
ding, 1 januari 1973, moeten zijn goed
gekeurd.
PARIJS Op het ogenblik is een reva
luatie van de Franse frank volledig uitge
sloten. Dat heeft minister van Financiën
Valery Giscard d’Estaing dinsdag in een
televisie-interview herhaald. De situatie
waarin de frank verkeert, rechtvaardigt
zijns inziens nu geen pariteitsverandering.
De handelsbalans, het vervoer, het ver
zekeringswezen en het toerisme tussen
Frankrijk en andere landen zijn in even
wicht.
Een tweede argument tegen revaluatie is
volgens Giscard dat het niet in het belang
van de Franse economie in haar huidige
evenwichtige toestand is een stijging van
de exportkosten te bewerkstelligen, die het
gevolg van een opwaartse herziening van
de koers zou zijn. De betekenis van de
speculatie met het oog op een mogelijke
revaluatie moet niet worden overschat. Op
de wisselmarkt is dinsdagmorgen twaalf
miljoen dollar aangeboden, aldus Giscard.
De druk op de frank blijft groot door aan
houdende speculatie. De vraag is of Frank
rijk daaraan weerstand kan blijven bieden,
zonder enige tegenmaatregel.
Nu zijn de 755 inwoners van Llivia in
rep en roer, omdat Parijs hun vrije door
tocht bedreigt, en wel met zo’n 20ste eeuws
onding als een verkeersbord. Onlangs ont
dekten de Llivianers op een goede ochtend
midden op hun neutrale weg twee levens
grote „stop”-borden, die ’s nachts als pad
destoelen uit de grond waren verrezen.
Parijs had besloten dat zij voorrang moes
ten verlenen aan een Franse provinciale
weg die hun verbinding met Spanje kruis
te. Dat is toch te gek om los te lopen,
meenden de Llivianers, wat doen die
Fransen met hun stopborden op onze in
ternationale, neutrale weg? Het Spaanse
temperament kwam in het holst van de
nacht in aktie: Tweemaal achtereen ver
dwenen de gewraakte stopborden, door
„onbekende” handen gesaboteerd. Maar
tweemaal achtereen herstelden de Fransen
hun verkeerstechnische Maginot-linie. Nu
zijn de vroede vaderen van Llivia op gro
ver geschut overgegaanzij hebben de
Spaanse regering verzocht met diploma
tieke middelen dit politieke verkeerspro
bleem uit de weg te helpen.
uitgelokt. Men wijst erop dat er een groot
verschil bestaat tussen een persoonlijke
unie, waarbij de Franse president zijn
macht als Andorraans co-princeps krijgt,
en de onpersoonlijke rechten van de Fran-
Alleen op enkele „regeringsvelden” zal
het produkt nog worden gewonnen ter wil
le van de morfine die de binnenlandse
farmaceutische industrie nodig heeft.
Amerikaanse autoriteiten hebben bere
kend dat tachtig percent van alle heroïne
die de Verenigde Staten illegaal binnen
komt van Turkse opium afkomstig is. In
Turkije wordt dit percentage weliswaar in
twijfel getrokken, maar wel wordt toege
geven dat meer dan de helft van alle Turk
se opium naar de smokkelaars gaat, die de
boer vijf- a tienmaal zo veel betalen als
de staat. Dit is niet beter, eerder erger
geworden nadat het aantal provincies
waar de papaver nog mocht worden ver
bouwd onder de regeringen-Demirel
(1965-71) geleidelijk tot vier werd terug
gebracht, met als voornaamste die van
Afyon, welk woord dan ook gewoon opium
betekent.
De eerste jaren zullen zij het dubbele
ontvangen van wat de opium hun op
bracht. Een en ander gaat op basis van de
hoeveelheden die zij dit jaar bij het offi
ciële staatsorgaan voor de opium inleve
ren. Dit heeft het nevenvoordeel dat de
smokkelaars al dit jaar een harde dobber
zullen hebben, want de boer heeft er nu
alle belang bij, zo veel mogelijk legaal in
te leveren. Bovendien wordt er dit jaar
dank zij de weersomstandigheden toch al
een recordopbrengst verwacht.
Bij de „Vrede van de Pyreneeën” van
1659. Spanje’s laatste capitulatie in zijn
Europese machtspogingen, waarvan ook de
tachtigjarige oorlog deel had uitgemaakt,
behaalde Frankrijk belangrijke voordelen,
maar moest wel de Spaanse garnizoens
plaats Llivia als enclave erkennen. De vele
latere pogingen om Llivia alsnog naar het
deuntje van de Marseillaise te laten dan
sen. mislukten eveneens. De Llivianers
bleven vrij en blij met de Spaanse grens
stad Puigcerda verbonden via een 5 kilo
meter lange „neutrale” bergweg in de Py
reneeën.
Gratis echte schelpen
uit de wereldzeeën
De leider van de rechtse, vooral door
de boeren gesteunde Gerechtigheidspartij
had na de verkiezingen van 1969 nog
slechts een geringe meerderheid en een
ontevreden stemming in de vier laatste
opiumprovincies had hem noodlottig kun
nen worden.
Het sinds maart optredende kabinet-
S
