Niet alléén de industrie verwijt maken
MILIEUVERONTREINIGING IS
EEN SCHAARSTE-VRAAGSTUK
Ondanks vertraagde levering:
Schoolboeken sneller betalen
gen
■Kras door
Textielhandel: confectionairs zoeken het in Oost-Europa
zomermenu
Vraag naar
het NS-
NS-Vakantie-
dagtochten
8Dagen
kris-
Nederland
6.25 - 725
f44.-
NMB
nederlandsche
middenstandsbank
de bank waar óók u
zich thuis voelt!
OM GELD VERLEGEN?
„FABRIKANT HEEFT NOOIT
DE MARKT GOED VERKEND
7.x
10
OVER GRENZEN
Besparing
DOORBEREKENEN
Winst van ABN
eerste helft ’71
Geen revaluatie
Franse franc
Markt gemist
Wall
Street
BOOSDOENER
LOODSGELDEN
OMHOOG
voordelig
uit met NS
50,7 miljoen
Schaal vergroten
ga met uw tijd mee - ga naardenmb!
1 TOT 2
MILJOENEN
ZATERDAG 31 JULI 1971
r
voordelig
eten bij NS
5
voordelig
uit met NS
F"
L...
ADVERTENTIE
1
4
l.
(Van onze correspondent)
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Is het een reëel verwijt?
ADVERTENTIE
De industrie het gehele probleem op de
nek schuiven en voor de gevolgen laten
opdraaien is een onjuiste benadering van
het probleem en niet in overeenstemming
met de feiten. Het probleem van de mi
lieuverontreiniging zal moeten worden ge
zien als een economisch probleem en, zo-
Hoelang zal het duren voor de Oost-
europese prijzen gelijk zijn aan de Neder
landse?
De Shell zegt zelf, dat dit soort research-
werk niet altijd tot spectaculaire resulta
ten leidt, ook al omdat de meeste maatre
gelen ter bescherming van het leefmilieu
van preventieve aard zijn.
Van Heesch: „Er is wel reden voor zorg.
Misschien zijn de faillissementen sympto
matisch voor slecht gefuseerden, zoals de
Groninger Kleding Unie en Helvi in Am
sterdam. Daar was sprake van slechte be
drijfsvoering na de fusie.” Maatman vult
aan: „Prof. Bauduin heeft een opsomming
gegeven van de oorzaken van falen van
een bedrijf. Het lijkt of de GKU aan alle
zeven voorwaarden heeft voldaan. Daar is
dan toch wel een directiebeleid geweest
dat niet helemaal juist was.”
Welke categorie van de textielbranche
zit het moeiiijkst?
Wie 8 dagen lang veel in
ons land wil reizen, is het
voordeligst uit
met een 8-daags kris-kras-
abonnement.
NS-identiteitsbewijs
of pasfoto meebrengen.
schraling van het aanbod. Nu al zijn we
door een zeker evenwicht heen.”
In Textiel-visie van 23 juli schreef Van
Heesch: „Er gaat bijna geen week voor
bij zonder dat de post een of meer berich
ten brengt van confectionairs die een deel
van hun produktie naar een Oosteuropees
land hebben overgebracht. Zij sturen hun
al dan niet gesneden stof naar die landen,
waar de verdere bewerkingen geschieden.
Het eindprodukt is belangrijk goedkoper
dan wanneer het hier was vervaardigd,
want de produktiekosten in Europa zijn een
derde lager dan in ons land. In 1968 werd
voor 11 miljoen gulden in Oost-Europa
passief veredeld, in 1969 voor 40 miljoen
gulden, in 1970, voor 43 miljoen gulden.
Daarmee heft de Nederlandse confectie-
industrie zichzelf als industrie op.
Deze zomer kunt u In
50 stationsrestaurants
een compleet menu
krijgen voor de
aantrekkelijke prijs van
inclusief bedieningsgeld
en BTW.
Maatman (in de lach schietend): „Vol
strekt irreëel. Het is juist de taak van de
handelaar om het te halen waar het het
goedkoopste is. De betere fabrikanten hoor
je dat niet zeggen. Het is een drogreden.”
Hoelang geleden was op goede gronden
te voorzien dat Oost-Europa en de derde
wereld een bedreiging voor de Nederland
se confectionairs zouden worden?
Van Heesch: „Het eerste begin was de
grote invoer van nylons uit Oost-Europa,
ongeveer in 1963. Tot voor kort waren hei
vooral de witte overhemden uit Hong-
Kong. Dat die landen tegen zulke lage
prijzen leveren, komt voort uit economi
sche noodzaak. Ze hadden geen deviezen
De lonen worden of stelselmatig laag ge
houden, of de produkten worden gesubsi
dieerd om een hoge omzet te krijgen. Ver
geet niet, de vakbonden In die landen kun
nen zich niet met hetzelfde succes tegen
zo’n loonpolitiek teweerstellen als hier
Maar op grond van die ontwikkeling was
al lang geleden te zien wat er stond te ge
beuren.”
Zou u willen stellen dat de fabrikanten
niet tijdig de bakens hebben verzet?
Acht u het acceptabel dat bijna faillie
te bedrijven uit de staatskas steun krijgen
om te overleven?
Keuze uit 30
mogelijkheden.
Alle informatie in de
brochure Vakantledag-
tochten op de stations.
Een dagje naar
Scheveningen of de
Efteling, naar Volendam,
of Avifauna, naar
Giethoorn of Texel.
PARIJS (AP)
van
Santa Fé Ind,
Can. Pacific
Illinois Cent.
Penns. Centr.
South. Pac.
Union Pac.
Allied Chem.
Am. Can.
A.C.F. Ind.
Am. Smelting
Am. T. a. T.
Am. Brand
Anaconda
Beth. Steel
Boeing
Chrysler
City Bank
Cons Edison
Dougl. Alrcr.
Dup.de Nem.
Eastm. Kodak
Gen. Electr.
Gen. Motors
Goodyear T.
8
t
tl
si
ii
o
n
h
d
g
n
si
t
a
si
d
P
n
P
R
2i
v
h
e
d
L
Schiet niet op de boekhandelaar, want
hij ligt al onder vuur. In de schoolboe
kenhandel wringt het dit jaar sterk tus
sen uitgevers en winkels. Tot dusver had
den de winkels drie maanden krediet bij
In juni, juli en augustus:
extra plus, half geld op
de interlocale bus.
DEN HAAG. Wie dit jaar schoolboe
ken koopt, zal in vele gevallen tot de ont
dekking komen dat zijn boekhandelaar
heel wat vlugger is met het innen van
zijn rekeningen, dan vroeger. In augustus
zal de boekhandel nog wel even geduld
hebben, maar daarna zal er zeer snel moe
ten worden betaald. Juist ook die school
boeken en dat zijn er nogal eens een
paar waarvan de levering is vertraagd
en waarop de klant vol ergernis heeft zit
ten wachten. Men zou kunnen gaan den-
n dat de boekhandel niet zo’n haast heeft
met het afleveren van de bestelling, maar
wel met het incasseren van het geld.
Hoogovens zegt de laatste jaren per jaar
een bedrag van 10 tot 20 miljoen gulden
uit te geven ter verbetering van de mi
lieuhygiëne. De komende jaren zal tussen
de 45 en 50 miljoen gulden worden ge
ïnvesteerd teneinde de stofoverlast zoveel
mogelijk te beperken. Die investeringen
betekenen jaarlijks nog eens een extra
uitgave aan personeel en energiekosten
van rond de 14 miljoen.
Uit deze voorbeelden blijkt, dat er jaar
lijks door de industrie miljoenen guldens
worden uitgegeven ter bestrijding van de
vervuiling. Vervuiling die voor een groot
deel ook door die fabrieken zelf veroor
zaakt wordt, maar toch nog ver in de
minderheid is bij wat wij met z’n allen
produceren aan rioolwater, huisvuil, auto-
uitlaatgassen en dergelijke.
periode
heden
27%
63%
36
5
38%
30%
34%
50%
23%
43%
44%
17%
22
16% e
26%
35%
26
28%
144%
75'/,
53%
76%
31%
6%
als eerder gezegd, als een probleem van
schaarste.
Slotkoersen Eerste
vorige
beurs dag
28
64%
36
5%
38%
31
34%
51
23%
43%
433%
17%
21
16%
26%
3534
25%
28%
144%
76%
53%
77%
31%
Slotkoersen Eerste
periode
heden
291%
25
33%
62
31%
31
23
42%
86
44%
52
45
76'/,
55'/,
34'/,
31%
8%
12%
20',4
28%
83%
45
63
36'/,
Van Heesch: „De lot n-intensieve con
fectie die niet uit eigen middelen kan mo
derniseren. Alleen specialisatie maakt het
die bedrijven mogelijk zich te handha
ven. De zogenaamde goedkope landen, in
Oost-Europa en de derde wereld, brengen
nu produkten hier op de markt tegen mini
male prijzen. Dat wreekt zich op den
duur natuurlijk, en dan krijg je een ver-
Am. Motors
Int. Harv.
int. Nickel
Int. T. a. T.
Kenneeott
Radio Corp.
Republic St.
Royal Dutch
Sears Roeb.
Shell OU
Soc. Vacum.
Stand Br.
Stand. Oil NJ.
Studebaker
Texaco
Un. Aircraft
Un. Corp.
Un. Fruit
Us. Rubber
Us. Steel
Westingh.
Woolworth
Ford
K.L.M.
Maatman: „Eigenlijk niet. Je moet als
bedrijf voor je eigen daden staan. Het is
niet goed dat de staat de aandeelhouder
een bepaald bedrag in de maag splitst.”
Ook Van Heesch vindt het „in principe
onjuist.” Maar hier is het een kwestie van
afwegen. „Steunt de overheid niet, dan
komen in Groningen de mensen op straat
en dan komt de overheid ook in de vorm
van werkloosheidsuitkering. De Groningers
willen best werken, en het zijn ook goede
werkers. In Groningen is het duidelijk een
werkgelegenheidsaspect. Overheidshulp, ik
zou zeggen alleen als er redelijke kans is
dat die hulp over een poosje een positief
bedrijfsresultaat tot gevolg heeft. Ik heb
de stellige indruk dat dat in Groningen wel
kan.”
De bedrijven die er onderdoor zijn ge
gaan, wijten dat in de eerste plaats aan de
aanvoer van goedkope produkten uit Oost-
Europa. Dat is tegelijk een verwijt aan
de consument.
Schone lucht en schoon water worden
schaars en zodra iets schaars begint te
worden, wordt het een economisch pro
bleem. Vanuit die benadering is het lo
gisch, dat de kosten die gemaakt moeten
worden om de verontreiniging te bestrij
den, zullen worden doorberekend in de
prijzen van goederen en diensten.
Maar ook de industrie zelf heeft groot
belang bij schone lucht en schoon water.
Tenslotte is de industrie een van de groot
ste waterconsumenten. Ook het leefkli
maat in en rond de fabrieken is van groot
belang. Het is voor de industrie een ver
ontrustend verschijnsel, dat een arbeider
in het Ruhrgebied ongeveer 300 DM meer
in de maand moet verdienen als zijn col
lega’s in andere streken van Duitsland. In
het Rijnmondgebied dreigen we dezelfde
kant uit te gaan.
Milieubeheer is een zaak van eigen be
lang. Dat van u, maar zeker ook van het
bedrijfsleven.
HAARLEM De Waddenzee vervuilt,
een persleiding loost het vuil, dat nu al
jaren de kanalen in Groningen vergiftigt,
In zee. Straks komt er nog een persleiding
met grotere capaciteit bij. Wanneer over
een paar jaar in de kanalen van Gronin
gen, dank zij de smeerpijpen weer vis
zwemt, is de Waddenzee wellicht een dode
zee geworden.
De strokartonfabrieken en in niet min
dere mate de aardappelmeelindustrie zijn
de hoofdschuldigen aan deze vervuiling.
Het afvalwater van de strokarton is moei
lijk te zuiveren, maar het is mogelijk.
Toch gebeurt het niet, omdat de fabrieken
economisch te zwak zijn. Wanneer wette
lijke maatregelen de fabrieken zouden
dwingen het afvalwater te zuiveren, dan
zouden vrijwel al die fabrieken moeten
sluiten, waarmee Groningen, dat toch al
genoeg moeilijkheden heeft op te lossen,
er weer een probleem bij krijgt.
De omzet In Wallstreet was
12.97 miljoen aandelen tegen
14.57 miljoen de beursdag daar
voor. Dow Jonescijfers: 858.43
(-0.26). In het telefonische ef-
openbare nutsbedrijven 115.09
(0.26). In het telefonische ef
fectenverkeer kwamen gister
avond de volgende koersen tot
stand tussen haakjes staat de
officiële slotkoers van gister
middag: AKZO (86.50),
Hoogovens (74.00), Kon. Olie
151.70 (152.20), Philips 43.40
gb - 43.60 gl. (43.60), Unilever
116.80-117.00 (116.80), KLM
(129.00).
AKZO-Chemie kan zijn afval niet kwijt.
Een schip met giftige stoffen is ten einde
raad maar teruggekomen, omdat men,
blijkbaar toch gevoelig voor de massale
protesten, het niet aandurfde het afval er
gens ten westen van Noorwegen te lozen.
vorige
beursdag
6%
26%
34
74
31%
31%
23%
42%
87%
46%
52%
44%
77
56%
35%
32%
81%
12%
20%
29%
84
46%
64%
38
Maatman: ..Voor veel wel. Ei is wel de
gelijk een markt. Te denken valt aan regen
kleding voor jongelui op de brommer, aan
kleding voor de vrouw van middelbare
leeftijd, aan kleding die qua prijs tot de
middenklasse wordt gerekend.
Maatgoed. Een structurele fout die de con-
Bij het vaststellen van het slotdividend
over 1971 zal worden overwogen of aan
deelhouders naar keuze in plaats van een
bedrag in contanten een bedrag in gewo
ne aandelen uit de agioreserve zullen kun
nen ontvangen, dat wel dat naast een di
vidend in contanten een bedrag in aan
delen uit de agioreserve zal kunnen wor
den uitgekeerd, aldus een tussentijdse me
dedeling. Over 1970 keerde de bank 17
mln dividend uit, naar keuze in contan
ten of 10 percent in agio-aandelen.
eens kwade woorden bij, die ook voor de
consument het aanhoren wel waard zijn.
Zoals deze, van een grote boekhandelaar,
die in het Nieuwsblad voor de Boekhandel
spreekt over de vereiste snelle aflevering
van bestelde schoolboeken: „Soms vraag
je je af, hoe de organisatie bij sommige
uitgevers in elkaar zit. Vaak vallen vakan
ties van drukkers of binders precies in de
periode dat een boek staat te verschijnen
of herdrukt moet worden. Bij de uitge
versbedrijven zelf zie je trouwens ook dat
topmensen midden in de drukte met va
kantie zijn. Het lijkt mij voor deze men
sen toch geen probleem wat vroeger of
wat later te gaan. Door dit soort zaken
kun je je voorstellen dat de boekverkoper
aanneemt dat zijn leverancier weinig in
zicht heeft in de dagelijkse praktijk van de
detaillist, met name tijdens de schoolboe-
kendrukte. Tenslotte is het niet de uitge
ver, maar de boekverkoper, die de boze
ouders en geprikkelde scholieren voor de
deur ziet trappelen omdat hun leerboeken
voor het nieuwe studiejaar nog niet te le
veren zijn”.
de uitgevers. Dat is teruggedraaid tot een
tweemaands krediet voor de topmaanden
juli en augustus, en maandrekeningen voor
de rest van het jaar. De boekhandelaar
die te laat af rekent, krijgt per maand of
per gedeelte daarvan 1 percent rente te
betalen.
met onze neus op de vaak onsmakelijke
feiten gedrukt. Zwemmen in open water
is nauwelijks nog mogelijk, de dagen dat
er smog-alarm in het Rijnmondgebied
wordt gegeven, worden steeds talrijker.
Wat wordt er gedaan? In tegenstelling
tot wat vrij algemeen wordt gedacht,
wordt er jaarlijks door de industrie tien
tallen miljoenen guldens uitgegeven aan
milieubeschermende maatregelen. In Ame
rika besteedde de industrie in 1968 naar
schatting reeds meer dan 1 miljard dollar
aan de bestrijding van de vervuiling, in
1969 stegen die uitgaven met 40 percent
tot bijna anderhalf miljard dollar, terwijl
die bedragen nog steeds blijven stijgen.
Maar ook onze nationale industrieën
steken veel geld in dit probleem. Uit het
jaarverslag van de Koninklijke Olie over
het afgelopen jaar blijkt onder meer dat
4 percent van de totale jaarlijkse investe
ringen van de groep wordt besteed aan
milieubescherming. Dat komt neer op 25
miljoen Engelse ponden, ongeveer 412 mil
joen gulden per jaar. In de researchsector
wordt nog eens 30 miljoen gulden per
jaar voor milieubescherming uiteggeven,
waarvan alleen al ongeveer 4 miljoen om
het probleem van de zwavelverbindingen,
die vrijkomen bij het gebruik van olie-
brandstoffen, op te lossen.
Daar zijn inmiddels belangrijke vorde
ringen mee gemaakt en men is in staat nu
al 90 percent uit de schoorsteengassen te
verwijderen, terwijl onderzocht wordt in
hoeverre het systeem nog is te verbeteren.
Er wordt gewerkt aan de uitlaatgassen
van motoren en er wordt onderzocht wat
de gevolgen van het gebruik van plastici-
den zijn voor het milieu
Ook als het om een per
soonlijke lening gaat,
kunt u onbevangen
binnen stappen bij de
NMB. Daar wordt het als
de gewoonste zaak van
de wereld gezien u te
helpen. Om enkele
bedragen te noemen:
3000,kunt u aflossen
in 24 x 144,20 en
4000,— in 24 X 192,26;
Veel formulieren komen
er niet aan te pas. Op elk
NMB kantoor is
vlotheid en plezierige
behandeling het
wachtwoord.
Deze kredietregeling is een van de maat
regelen van de uitgevers om geld te be
sparen op de verspreiding van schoolboe
ken. Die verspreiding kost thans zo’n 33
percent van de prijs van elk boek. De
handel loopt via 1600 boekhandelaren, van
wie er 400 alleen al 80 percent van de
hele omzet verzorgen. Dus de overige 1200
hebben samen maar zo’n klein aandeel,
dat maar 12 percent van de omzet via hun
loopt.
De uitgevers willen niet meer direct
aan deze kleine klanten leveren. Zij zijn
dit jaar begonnen het grootste deel van de
kleintjes uit te sluiten. De rest volgt vol
gend jaar.
Bij zulke winkels kan het publiek nog
wel schoolboeken kopen, maar voor de
winkelier wordt de handel minder interes
sant. Hij moet met zijn bestellingen naar
grossiers toe, waardoor zijn eigen marge
met enige percenten daalt tot 21 en vol
gend jaar 20% (op gewone boeken is de
marge 35 tot 40%).
Men voorziet dat het aantal boekhandels
dat in schoolboeken wil doen, zal afbrok
kelen. Met andere woorden, dat het leer
gierige publiek steeds minder verkooppun
ten dicht bij huis zal vinden. Maar, zeg
gen de uitgevers, daardoor kunnen wij
juist de kosten en dus ook de prijzen la
ger houden.
Uiteraard is er intussen een verwoede
argumentenstrijd gaande tussen uitgevers
en boekhandelaren. En daar vallen wel
(Van onze pariementsredactie)
DEN HAAG. De ministerraad heeft
vrijdag zijn goedkeurig gehecht aan een
verhoging van de loodsgeidtarieven voor
alle Nederlandse zeehavens, geldend voor
zowel binnenkomende als uitgaande zee
schepen. De tariefsverhoging gaat op 1 ok
tober in. De tarieven, die voor het laatst
in 1969 zijn aangepast, zullen in twee tran
ches van elk vijftien percent worden ver
hoogd. Tussen beide tranches zullen maxi
maal acht maanden verlopen.
Ook de vergoedingen voor het eerder
bestellen of langer aanhouden van de
loods dan strikt noodzakelijk is, gaan om
hoog. Ook deze vergoedingen zijn sedert
1965 niet meer aan het gestegen prijspeil
1 aangepast
Overigens heeft een groep Westeuropese
oliemaatschappijen 8 jaar geleden een stu
diegroep opgericht, die tot taak heeft
milieuhygiënische vraagstukken te bestu
deren. De groep heeft inmiddels enkele
tientallen rapporten uitgebracht, waar
dankbaar gebruik van wordt gemaakt.
Onze grootste wasmiddelenfabrikant,
Unilever, is druk bezig met het zoeken
naar een vervangingsmiddel voor de in de
wasmiddelen voorkomende fosfaten. Ook
Unilever geeft miljoenen uit aan zuive
ringsinstallaties voor afvalwater en de
verwerking van andere afval dat de fa
brieken verlaat.
Hoogovens schrijft in het jaarverslag de
indruk te hebben, dat de problematiek van
de milieuhygiëne vaak zodanig uit de maat
schappelijke samenhang wordt geïsoleerd,
dat de juiste proporties uit het oog wor
den verloren. Een effectieve aanpak van
de vervuiling vraagt verder om een aan
pak over de grenzen heen, op internatio
nale schaal. Niet alleen omdat de gevol
gen van de verontreiniging, vooral die
van water, niet bij de grens blijven staan,
maar ook omdat het gewenst is tussen be
drijven in verschillende landen ongeveer
gelijke concurrentievoorwaarden te hand
haven.
AMSTERDAM De Algemene Bank
Nederland n.v. heeft in de eerste helft van
1971 een winst voor voorzieningen en re
serveringen behaald van 50,7 miljoen te
gen 34,4 mln in de overeenkomstige pe
riode van 1970. Het balanstotaal van de
bank steeg in het eerste halfjaar van
19.586,5 mln tot 20.415,3 mln. Besloten
is tot de uitkering van een onveranderd
interimdividend van 8 per aandeel van
100.
fectionairs hebben gemaakt, is dat ze niet
beseft hebben dat de Nederlandse markt
niet de enige is. Jarenlang is er gebruld
om een grotere markt, en nu hij er is, de
EEG, zitten ze ernaast, loopt het fout. De
Duitsers hebben dat veel beter begrepen.’
Van Heesch: „Hebt u ooit gehoord van
een onderzoek naar wat het publiek wil op
het gebied van kleding? Zelfs ik niet. C en
A is geloof ik de enige, maar dan alleen
onder zijn eigen klanten. Wat de confec
tionairs zich moeten afvragen is wat er
onder het publiek leeft. Kijk eens naar
de talrijke boetieks hier in Amsterdam
Zij voorzien duidelijk in een behoefte.”
Maatman: „De confectiefabrieken moe
ten nu de grote stap maken van klein ate
lier naar grote industrie. We spreken nu
nog van een groot bedrijf als er meer dan
55 werknemers zijn, in de loonconfectie
zelfs bij een minimum van 10 werknemers
Sommige bedrijven hebben dan nog 10 tot
25 percent gastarbeiders in dienst om de
loonpost laag te houden. Dat is zelfbedrog.
Juist de Groninger Kleding Unie had mei
1200 werknemers volop de mogelijkheid tot
schaalvergroting.”
(Van onze redactie in Amsterdam)
AMSTERDAM. De confectionairs heb
ben nooit goed hun markt verkend en niet
op tijd de zaken verzet. Al een jaar of
acht geleden kon op goede gronden wor
den aangenomen dat de aanvoer van con-
fectiekleding uit Oost-Europa en de der
de wereld een bedreiging voor de Neder
landse industrie zou worden. Wat die in
dustrie nodig heeft om te overleven is
schaalvergroting, marktonderzoek, specia
lisatie en intensief overleg, zowel met ont
werpers als met de handel.
Dat blijkt uit een gesprek met de voor
zitter van de stichting Mitex, G. E. M.
Maatman, en met de adjunct-hoofdredac-
teur van het weekblad Textiel-visie, C. D.
van Heesch. De stichting Mitex in Amster
dam is het representatieve samenwerkings
orgaan van de vakorganisaties in de tex
tielhandel. Wfl spraken met hen in het
Textielhuis aan de Herengracht in Am
sterdam.
Zqn de recente faillissementen in de
textielindustrie symptomatisch voor de
hele bedrijfstak?
De Franse minister
financiën, de heer Valery Giscard
d’Estaing, heeft meegedeeld dat, of de
Duitse mark gaat revalueren of niet, de
Franse franc dit niet zal doen.
De landen van de EEG zei hij, en dit
was vooral gericht aan het adres van
Bonn, zouden niet tot een vergelijk kun
nen komen over monetaire zaken voor de
vergadering van het Internationale Mone
taire Fonds, voordat de mark weer een
vaste koers had gekregen.
Die vergadering zal in september in
Washington worden gehouden.
Deze en nog vele andere gevallen zijn
er de oorzaak van, dat industrie en milieu
beheer twee begrippen zijn die lijnrecht
tegenover elkaar lijken te staan. „De in
dustrie is de grote vervuiler. Ze doen
maar. Bij het vestigen van nieuwe bedrij
ven spelen alleen economische motieven
een rol. Waar het afval blijft, is van min
der belang. Milieubeheer is mooi, vooral
als eraan kan worden verdiend. De „witter
dan wit”- of „De Rijn schoner met ons”-
slagzinnen zijn alleen bedoeld om de om
zet te vergroten.”
Het bedrijfsleven is in de ogen van de
publieke opinie de grote boosdoener, de
oorzaak van vervuiling. Winstmaken is te
genwoordig een hoogst verdachte zaak ge
worden.
Het ligt voor de hand, dat wanneer ne
gatieve elementen bij de beoordeling de
overhand krijgen, de industriële groei in
gevaar komt, met alle gevolgen van dien.
Onze welvaart hangt in grote mate af van
hoe wij onze behoeften kunnen bevredi
gen. Voor een grote welvaart is een grote
graad van industrialisatie noodzakelijk.
Industrialisatie leidt weer tot milieuver
ontreiniging.
Een oplossing ligt niet in het beperken
van de industrie, zoals veelal wordt gesug
gereerd. Produktie is geen economisch doel
op zich, maar er wordt geproduceerd om
aan die goederen te komen die nodig zijn
om onze behoeften te bevredigen. Dat die
behoeften vaak op kunstmatige wijze op
geschroefd worden, is zonder twijfel, maar
de hoeveelheid noodzakelijke behoeften is
al zo groot, dat aan alle lang niet voldaan
kan worden.
Dat het bedrijfsleven zelf ook niet zo
gelukkig is met deze ontwikkeling blijkt
onder meer uit de woorden, die de voor
zitter van de Kamer van Koophandel in
Amsterdam indertijd bij de aanvaarding
van zijn functie sprak. „Het bedrijfsleven
wordt gezien”, zo zei hij, „als een bron
van milieuverontreiniging. Daarbij wordt
over het hoofd gezien, dat milieuveront
reiniging een uitvloeisel is van de moderne
samenleving, die door de bevolkingstoene-
ming, de auto met zijn vuile verbrandings
motor, bestrijdingsmiddelen en vele ande-
je zaken verontreiniging teweegbrengt.”
„Het is duidelijk dat de industrie daar
In een aantal gevallen in meespeelt. Het is
eveneens duidelijk, dat daar normen voor
gesteld dienen te worden, maar het gaat
niet aan het bedrijfsleven en milieuver
ontreiniging met elkaar te vereenzelvi
gen.”
De Westduitse regering heeft uitgere
kend, dat zij de komende dertig jaar de
gigantische som van 230 miljard gulden
zal moeten uitgeven om water-, lucht- en
bodemverontreiniging te kunnen bestrij
den en het afval te vernietigen.
Een aantal beleggingsanalisten in de
Verenigde Staten heeft becijferd dat de
Amerikanen de komende vijf jaar zeker
rond de 95 miljard dollar zullen moeten
uittrekken ter bestrijding van de vervui
ling.
Minister Nelissen heeft indertijd ver
kondigd, dat binnen niet al te lange tijd
1 tot 2 percent van ons nationale inkomen
per jaar nodig zal zijn om het milieu ade-
kwaat te beheren.
Milieubeheersing is een kostbare zaak,
waarvoor het geld zal moeten worden op
gebracht. Een aantal voorzieningen zullen
door de staat moeten worden bekostigd,
maar het grootste deel moet worden opge
bracht door de individuele producent en
consument. Het principe van: de vervuiler
betaalt, zal niet alleen moeten gelden voor
de industrie, maar ook voor andere vervui
lers, particulieren en de landbouw.
Uit dat beginsel vloeit dan automatisch
voort, dat als gevolg van het stijgen van
de produktiekosten de samenleving een
deel van haar welvaart zal moeten prijs
geven, of liever zal moeten inruilen voor
een vermindering van de vervuiling.
Want dat er iets gedaan moet worden,
is zo langzamerhand wel tot iedereen
doorgedrongen. We worden bijna dagelijks
