Onbemande automa
tische bakens gaan
hun taak overnemen
IJmuider Courant
Veertien dagen aan de
ketting in open zee...
T
I.
a
o Bruiloft
Weerstation
o Levensbelang
11
|g||
I
j
1
i
.9
ra
Of
js
I
De lichtschepen
gaan verdwijnen
positie bepaald, zodat we, niets ziende, toch de zeker-
Afscheid van de bevoorraders halverwege de lange wacht.
WIM VAN LUYKEN
Het betonningsschip Vlissingen vult eens per week de voorraden
van het lichtschip aan.
De meteo-afdeling aan boord van de Texel.
Erbij
Anker en ketting zijn van levensbelang.
blijft liggen. Steekt een zware storm op
dan steekt (viert) men de ketting een
aantal meters. In zijn lange loopbaan
heeft gezagvoerder Dral het slechts
twee keer meegemaakt dat de ketting
brak, in welke gevallen de reserve-ket-
ting uitkomst bracht.
DAT OMVANGRIJKE pakket kan
soms worden uitgebreid met „gastop-
drachten”. Voor de Duitse hydrogra-
VARIATIE genoeg, waarbij nog niet
eens is gerekend het onderhoud van het
***^^**WWWWRI**W^
Af en toe laat men de ketting enkele
schakels vieren of ophalen, zodat steeds
een andere schalm het gewicht van
de hele ketting moet dragen. Het anker
is ook niet het voornaamste: dat is het
gewicht van de ketting, waardoor het
schip altijd met de kop op de golven
EN ONDOORDRINGBARE MIST trekt een witte
muur voor de boeg van het schip op als we ter
hoogte van Den Helder langs de Noordzeekust
varen met bestemming Duitsland. De kapitein heeft
op de radar het lichtschip „Texel” opgespeurd en de
ALTIJD, dag en nacht, staan
twee man op wacht, waarvan er één
als dat valt te ontcijferen, de naam
van passerende schepen en de koers
moet opschrijven. Valt de naam niet te
lezen, dan worden de bijzonderheden
genoteerd. Vooral wanneer een jacht op
gespeurd moet worden erg waardevolle
gegevens. De wacht wordt verdeeld
onder de negenkoppige bemanning be
staande uit vier matrozen, de kok, de
stuurman, de machinist, de scheeps-
werktuigkundige en de gezagvoerder.
De hondewacht van 0 tot 4 en de ach-
termiddagnacht van 12 tot 16 uur zijn
voor de stuurman en een matroos; de
dagwacht van 4 tot 8 en de platvoet
van 16 tot 20 uur voor de eerste ma
troos en een collega en de voormid-
dagwacht van 8 tot 12 en de eerste
wacht van 20 tot 24 uur voor de kapi
tein en een matroos. Bij slecht weer
zijn er meer hands aan dek.
BEHALVE als baken vervult een
lichtschip ook een belangrijke taak als
weerstation. Met behulp van luchtvoch-
ven. Daarom controleert men de ket
ting aan het paddestoelvormige anker
regelmatig. Iedere maand haalt men
van de tweehonderd meter lange ket
ting 125 meter op en meet men deze
na op dikte. Een zwakke schakel ver
zwak de hele ketting. Iedere 25 meter
ketting weegt anderhalve ton! Dat he
le gewicht rust niet direct op de lier,
maar voor een groot deel ook op een
aan een veer bevestigde arm, waar een
van de schakels van de ketting in rust.
seconden, dat is de „Texel”, waar mensen onder alle
weersomstandigheden in touw zijn voor de veiligheid
der zeevarenden.
lichtschip. Zo moet de lamp van 4200
watt in de zestien meter boven het
wateroppervlak uitstekende vuurtoren
na duizend branduren worden vervan
gen. De lichtbundel is „bij donkere
nacht een heldere hemel”, zoals de
zeegidsen de beste omstandigheden om
schrijven, zestien zeemijlen ver te
zien. Onderhoud vergt ook de machine
kamer, al beschikt het schip niet meer
over vermogen tot varen. De vele ap
paratuur, welke in het hart van het
schip een oorverdovend lawaai produ
ceren, moet zorgen voor o.m. stroom
en druk op de waterleiding voor toilet
tafels en douches.
VAN LEVENSBELANG voor schip en
bemanning is het anker met de ketting.
Worden anker en reserveanker ver
speeld, dan is het schip dat geen mo
toren heeft, overgeleverd aan de gol-
Hoewel het op het lichtschip een uur
vroeger is dan op de wal, komt de af
lossing na veertien dagen geen uur
eerder. Wel later, als het Loodswezen
door storm niet kan uitvaren. Wat eten
betreft is dat niet erg. De kok heeft voor
enkele maanden voedsel aan boord. Er
ger is het zoals Dral op de Terschel-
lingerbank heeft meegemaakt, dat on
der de af te lossen manschappen een
aanstaande bruidegom wacht. De kaar
ten waren verstuurd, maar de bruiloft
ging niet door. De storm stak op
fische dienst zijn eens plastic kaarten
overboord gezet, die de vinder terug
moest sturen en aan de hand waarvan
inzicht werd verkregen over stromin
gen. Voor het Nederlands Instituut voor
Onderzoek van de Zee werd de trek van
glasaaltjes gevolgd en voor de visserij
werden garens over de reling gehan
gen, uit welke test het beste garen
voor visnetten geselecteerd moest wor
den. Ook weet gezagvoerder Dral zich
uit zijn zestienjarige ervaring als licht-
schipper te herinneren, dat de „Texel”
als keerpunt wordt gebruikt bij zeil
wedstrijden.
■j»
heid van de juiste koers hebben. Vaag horen we nu ook
tussen het bassen van onze misthoorn een ander ver
signaal. Iedereen op de brug telt: drie stoten per dertig
Die weersomstandigheden kunnen
vaak slecht zijn. Wat denkt u van
windkracht twaalf? „Vooral in de zo
mer kunnen dergelijke stormen kort,
maar hevig de kop op steken en ’s zo
mers ben je er niet zo op voorbereid.
We moeten alles vastzetten, de deuren
dicht halen en dan maar afwachten.
Eten doe je met je bord in de hand.
Ik heb wel golven van vier meter hoog
meegemaakt”.
HOEWEL RADAR en andere moder
ne apparatuur de schepen minder af
hankelijk maakt, is het lichtschip nog
altijd een onmisbaar onderdeel bij het
navigeren. Op de radar bij mist of in
vliegende storm -rrgenomen, met de
kijker of het blote oog bij een strak
blauwe hemel en een rimpelloze zee
ontdekt, de misthoorn gehoord of de
lichtbundel flitsend door het zwart van
de nacht gezien, het is voor de passe
rende schepen een herkenningspunt.
DE BEMANNINGSLEDEN zijn zee
lui en toch weer geen zeelui. Ze zit
ten op een schip dat niet kan varen,
dat als anker en reserve-anker in een
zware storm worden verspeeld, hulpe
loos is overgeleverd aan de luimen der
soms huizenhoge golven. Veertien da
gen lang in dienst, dan doemt aan de
horizon het schip met aflossing op.
VEERTIEN DAGEN wachtlopen, TV-
kijken, weerberichten maken en vissen
zitten er weer op. Welke zeeman trekt
dit leven aan? Gezagvoerder A. Dral
zegt na zestien jaar op een lichtschip
heel nuchter: „Het is door mijn vrouw
gekomen. Ik zat eerst bij de koopvaar
dij en bleef vaak lang weg, maar dat
stond mijn vrouw niet erg aan. Het
lichtschip is een compromis, veertien
dagen binnen, veertien dagen weg”.
Weg betekent met een vaartuig van
het Loodswezen het vasteland de rug
toekeren en twee weken lang met acht
anderen in één en hetzelfde schuitje.
Vrijwel de enige afwisseling is de
aanvulling na een week van de voor
raad water, voedsel en brandstof door
een loodswezenvaartuig. Bij de lading
bevinden zich vaak pakketjes van de
vrouwen met wat lekkers en een brief.
Verder twee weken lang water, lucht
en nog eens lucht. Regelmatig een schip
want de Texel ligt bij een drukke
scheepvaartroute. De Texel is voor de
schepen herkenbaar aan: de fel oran
je kleur (overdag); het lichtbaken,
(’s nachts), iedere dertig seconden een
patroon van vier lichtbundels; iedere
zes minuten een sein van het radio
baken of bij mist de nautofoon of mist
hoorn. Sinds kort is het lichtschip op
het radarscherm van andere puntjes
(schepen) te onderscheiden: het is een
streep, veroorzaakt doordat het licht
schip het radarsignaal van een schip
naar datzelfde schip terugzendt.
-pv EZE WEEK IS HET LICHTPLATFORM „GOEREE” in de Noordzee ter hoogte van Zeeland geplaatst ter ver-
1 vanging van het gelijknamige lichtschip. Het Loodswezen heeft namelijk becijferd, dat een platform financieel
veel aantrekkelijker is dan een nieuw schip. Het feit, dat het platform volautomatisch werkt en derhalve on
bemand zal zijn, betekent een besparing van vierhonderdduizend gulden per jaar. Het is niet onwaarschijnlijk, dat
de andere lichtschepen, de „Texel”, de „Terschellingerbank” en de „Noordhinder”, wanneer zij aan vernieuwing toe
zijn, ook door platforms verdrongen zullen worden. Veel hangt af van het antwoord op de vraag: „Is de bodemgesteld
heid van de zee ter plaatse geschikt voor een platform?” Maar de kans is groot dat de overige lichtschepen in de toe
komst zullen verdwijnen. Reden voor onze verslaggever met medewerking van het Loodswezen een bezoek te brengen
aan het lichtschip „Texel”. In deze reportage vertelt hij over de taak van de negenkoppige bemanning, die de „Texel”
bedient als baken voor de scheepvaart en als weerstation voor het KNMI. Hoe gek het ook moge klinken, in feite zal
het platform „Goeree”, het eerste in zijn soort in Europa, niet het gelijknamige lichtschip vervangen, maar het licht
schip „Terschellingerbank”. Het lichtschip Goeree gaat namelijk de Texel vervangen, de Texel de Terschellingerbank,
terwijl de Terschellingerbank, het oudste van de lichtschepen, als reserve-schip dienst zal gaan doen. Het huidige in
Den Helder gestationeerde reserve-schip wacht hoogstwaarschijnlijk de sloop. Uiteraard zal de Goeree voortaan Texel
heten, evenals de Texel verder als Terschellingerbank te boek zal staan.
Gezagvoerder A. Dral: van koopvaardij naar lichtschip.
1
w -t.
S-
HET VERTIER aan boord bestaat
uit radio of televisie. Een kaartje leg
gen in het dagverblijf is sinds de
komst van de tv wat teruggedrongen.
Voorts beschikt men aan boord over
een hobby-kamer, die voor studie wordt
gebruikt. Elke week komt er een nieu
we map met weekbladen. Een boeken
kist, die na verloop van tijd omgeruild
kan worden vormt de ijzeren lectuur-
voorraad’. Een visje vangen kan ook
en zelfgerookte makreel smaakt pri
ma. De feestdagen zijn het moeilijkst,
al brengen een extra-feestelijke dis en
pakketten van de Stichting Kerstfeest
op Zee en van het Leger des Heils wel
wat afleiding. Voor de rest kabbelt het
leven aan boord rustig verder. Soms
komt een jacht langszij voor de positie
of vraagt een visser assistentie bij
brokken.
tigheidsmeter, barograaf, barometer,
golfhoogtemeter en zeewaterthermome-
ter plus waarnemingen op zicht wordt
een weerbericht samengesteld, dat, in
code, ieder uur radiografisch naar
het KNMI wordt gezonden. In een in
ternationale code worden door de daar
mee belaste kapitein, stuurman of oud
ste matroos de meest uiteenlopende za
ken doorgesseind. Van windsterkte en
-richting, barometerstand, temperatuur,
zicht,regen, sneeuw, mist, tot bewol
king (type en hoogte) vochtigheids
graad, zeegang en golfhoogte aan toe.
Verder wordt iedere ochtend een mon
ster van het zeewater getrokken en de
stroomsnelheid van het zeewater, op zes
en achttien meter diepte gemeten en
doorgegeven aan De Bilt. Ieder uur
wordt vastgelegd of er olievlekken op
zee drijven.
R69B»sMSMS «'CS -’
*3. wÉtssR*
1
9
9» i
