Ds. Van den AKKER een protestantse pastoor
De bijbel vindt alleen
in China de deur dicht
Vertaling in 110 talen
dankzij samenwerking
HEEFT MEN EEN
VREEMD BEELD
VAN DE PAUS”
„IN NEDERLAND
9"
Bij streven naar oecumene moet men
de kerken niet
voor
de voeten lopen
ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1971
12
Erbij
Zuiveringsproces
Niet geborneerd
Oecumene
Mgr. Beckers
Sociale dienstplicht
Drie sterren
Produktie
Drs. C. D. Grijns, laatste Nederlandse vertaler in Indonesië.
(Van onze correspondent)
DEN BOSCH De paus is zeer begaan met de situa
tie in Nederland. Dat het goed zou zijn als deze man.
die aan de stabiliteit van Petrus de reislust van Paulus
paart, naar Nederland zou komen om zich hier op de
hoogte te stellen van wat er gaande is in de Nederland-
NBG’s chef-produktie H. Duijm
in het bijbelmagazijn in Bogor.
se kerkprovincie, zoals men in Rome zegt, dat staat
voor mij vast. Maar zo’n reis zou dan terdege voorbe
reid moeten worden en een ontmoeting met de synodes
van de twee grote Nederlandse protestantse denomi
naties: de hervormde en gereformeerde kerken zou
zeker op het programma moeten staan.
IN EEN VORIG ARTIKEL („Erbij” van 3 juli) heb
ben wij uitvoerig aandacht besteed aan het jaarverslag
van het Nederlands Bijbelgenootschap, met name aan
de bijbelvertalingen en de verspreiding daarvan in de
wereld. Thans willen wij ons bezighouden met het
bijbelvertaalwerk op de diverse continenten en aan de
immense arbeid die door bijbelvertalers overal ter we
reld wordt verzet. Het is immers zo, dat mede door de
steeds toenemende ontkerkelijking nieuwe wegen moe
ten worden gezocht om de mensen dichter bij de bijbel
te brengen. De ontdekking van de jaren zeventig is, dat
ook de bijbelgenootschappen daar hun steentje aan
moeten bijdragen en het NBG spreekt dan ook van
hulpverlening in meervoud, zeker ook ten aanzien van
het vertaalwerk.
J g fe. O
il
op
'VVWVVVV'/VVVVVVVVVVVWVVVVVVVVVVWVVVVVV^^
VVVVVVWVVVVVVVVVVVVVVVWVVVVVVVVWVVVVVVVVVVVVVVVVVW/VVV\^^^
Is die toon er nog, in Rome?
wwwvwwvwwvwwwwwwvwwwwvws
BEP ANDREAS.
lus in wezen een vriendelijk en bezorgd
man is, die de last torst die de leiding
van een wereldkerk meebrengt.
king voorkwam. Wij moeten als protes
tanten in het contact en het gesprek met
Rome nooit vergeten dat de stoel van
Petrus erbij hoort. Daaromheen scha
ren zich 800 miljoen katholieke gelovi
gen! De paus bedoelde met die woor
den: „Ik zou zelf wel eens de grootste
I
Ds. Van den Akker: Welnee! Kijk
toch naar de context waarin die uitdruk-
Ds. Van den Akker: Aan zo’n moge
lijkheid geloof ik niet. De paus is er
beslist de man niet naar om zich voor
een „staatsgreep” te laten gebruiken. En
wat onze verhoudingen hier in Neder
land en in het bijzonder in Den Bosch
betreft: ik geloof niet dat die door wat
dan ook gefrustreerd kunnen worden.
Daarvoor zijn we te ver op de weg met
elkaar gevorderd”.
Aanleiding tot het gesprek: het vijf
entwintig jarig ambtsjubileum dat ds.
Van den Akker dezer dagen heeft ge
vierd.
Niet doen: broddelwerk en niet oecu
menisch, omdat je dan de bisschoppen
voor de voeten loopt. Die echt begaan
zijn met het vraagstuk, maar die het in
overleg met de wereldkerk moeten op
lossen. En wie streeft naar eenheid tus
sen de kerken moet de fase van ’t ambt
en van de sacramenten niet overslaan.
Wat er tegenwoordig gebeurt maakt op
mij vaak de indruk van paniekvoetbal.
verhindering voor die eenheid, die u als
wereldraad nastreeft, kunnen zijn”.
En laten we niet vergeten, aldus ds.
Van den Akker, als die wereldkerk bij
de wereldraad zou komen, wat bleef
er dan van die wereldraad over? Zui
ver naar het getal gerekend?
Essentieel is dat de reformatie eerst
nu haar kans krijgt,. Het ging Luther
in eerste instantie om een reformatie
van de katholieke kerk. Dat is toen mis
in Nederland ook met hun noden ge
confronteerd.
Met deze namen zijn slechts enkele
belangrijke figuren vermeld, die hun
Geboren in Weesp, 54 jaar geleden
vader hervormd hoofd der school,
moeder gereformeerd Hij bezocht het
gereformeerd gymnasium in Amster
dam, had er de befaamde ds. S. G.
de Graaf als docent voor godsdienst
onderricht, las thuis behalve De Stan
daard het rooms katholieke apologe
tische tijdschrift Het Schild. Dat was
nog een verdediging van het rijke Room
se leven van die dagen. Een exponent
van dat leven was pater Borromaeus
de Greve. Geen vastenpreek van hem
sloeg ds. Van den Akker over. En in
de Westerkerk in Amsterdam liet hij
de donderstem van professor Den Har-
tog, de vader van Jan, over zich heen
gaan. Wat er gezegd werd etste wel
een bepaald patroon in zijn ziel.
In Utrecht tijdens de theologische stu
die verdiepten de colleges van prof,
dr. J. M. van der Linde de gedachten
over de oecumene. Het werk in de klei
ne gemeente van Renooy en Gellikum
bracht drs. Van den Akker in aanra
king met de problematiek van zijn ei
gen kerkgenootschap. Hij was praeses
van de provinciale kerkvergadering.
Maar het beroep naar Den Bosch in
1951 gaf hem gelegenheid om de ge
dachte, die hem steeds meer ging be
zielen uit te werken, namelijk, dat voor
de kerkelijke situatie in Nederland de
verhouding tussen Rome en de refor
matie beslissend is.
Een van zijn eerste bezoeken in Den
Bosch gold dan ook: de bisschop. Er
kwam een gesprekskring voor theolo
gen en de fijne tijd met Beckers brak
aan, die later voortgezet werd met mgr.
Bluyssen. Beiden staan en stonden open
Uit het bovenstaande blijkt overdui
delijk, dat de vertaalarbeid over de ge
hele wereld steeds doorgaat. In steeds
meer gevallen werken in deze rooms
katholieke, protestantse en oosters-or-
thodoxe vertalers samen, zodat buiten
kijf is, dat thans al in 110 talen samen
wordt vertaald.
OOK LE PRODUKTIE van bijbels en
bijbelgedeelten neemt elk jaar in de ge-
En je mag je natuurlijk ook als ker
ken wel eens vergissen. Waarom zou
Heeft die samenwerking en dat zoe
ken van elkaar nu merkbare invloed op
de belangstelling voor het kerkelijk le
ven in Den Bosch in het algemeen?
je wel bidden om vergeving van per
soonlijke zonden en niet voor die je als
kerken begaat?
Dominee, auteur en levensgenieter.
Daarvan getuigen zowel zijn vrouw als
zijn mooie huis in Den Bosch. „Alleen
wie erg aards is kan straks genieten
van het hemelse” is er een levensregel.
Het klinkt of de dagen van het blijde
leven zijn teruggekeerd. Niet die van
het Roomse, maar wel die van het ka
tholieke leven.
in Genève tijdens het bezoek aan de
Wereldraad zei de paus: Onze naam is
Petrus, was dat niet het terugdraaien
van de klok?
EEN ANDERE belangrijke taak werd
toebedeeld aan drs. J. J. Kijne, die on
der meer betrokken werd bij het ver
taalwerk in Hongarije Hij bezicht daar
toe in november 1970 een consultatie in
Boedapest over de nieuwe Hongaarse
bijbelvertaling.
De Duitse r.k. bisschoppen onderzoe
ken op het moment de mogelijkheid om
voor alle rooms-katholieke priester- en
theologiestudenten in het land een so
ciale dienstplicht voor de duur van één
jaar in te voeren. Op een verzoek van
het Duitse ministerie van defensie om
de vrijstelling van militaire dienstplicht
voor theologie- en priesterstudenten uit
rechtvaardigheidsoverwegingen te laten
vallen, is het Duitse episcopaat niet in
gegaan. De evangelische kerk in Duits
land echter heeft de minister van de
fensie Helmut Schmidt laten weten dat
ze voor de toekomst geen prijs meer
stelt op een vrijstelling van militaire
dienstplicht voor theologiestudenten.
Het Duitse episcopaat heeft wel op de
mogelijkheid voor priesterstudenten ge
wezen om vrijwillig dienst te nemen in
het Duitse leger.
Kijk, wij moeten niet geborneerd zijn
Wij lijden hier in Nederland aan provin
cialisme: de roomse kerk en de protes
tanten. Wij bekijken de wereld van onze
gezichtshoek uit. Dat is ook de hele el
lende met de celibaatskwestie. Wij
moeten als protestanten niet willen dat
mensen als Oosterhuis en anderen met
hun kerk breken. We moeten ze ook niet
gaan belasten met de zorg voor ge
meenteleden in de diaspora. Leegstaan
de kerken waar geen mens meer be
langstelling voor heeft weer tot leven
wekken door er een gehuwde priester
voor aan te wijzen die dan een gemeen
te op zou kunnen bouwen uit de men
sen die van de kerk vervreemd, op die
manier weer terug zouden kunnen ko
men?
Dat is dominee Van den Akker, een
Nederlandse pastoor, schrijver van 2
schoolboeken over de kerkgeschiede
nis: „Rondgang door 20 eeuwen” een
boek voor de catechese en „De weg
van kerk en christendom door de eeu
wen.” De elfde uitgave ervan staat op
stapel. Bestemd voor het middelbaar
onderwijs.
hele wereld toe: Een verheugend ver
schijnsel. De produktie van bijbels in
Indonesië bijvoorbeeld staat onder de
bekwame leiding van de heer H. Duym,
door het NBG aan het Indonesische Bij
belgenootschap daarvoor afgestaan Hij
is nu adviseur van de bijbeldrukkerij
in Bogor op West-Java. Een probleem
daarbij is nog wél, aldus de heer Duym,
hoe krijgen wij die bijbels bij de men
sen? Het produktieprogramma voor ’71
voorziet opnieuw in een enorme groei.
Bisschop Beckers neemt in zijn her
innering en in zijn huis een vooraan
staande plaats in. Een fraaie foto van
de bisschop staat in de huiskamer van
ds. Van den Akker aan de Demosthe-
neslaan in Den Bosch. En de herinne
ringen aan die bisschop zijn vele. Over
een ontmoeting van mgr. Beckers met
paus Johannes. Beiden kwamen uit boe
rengezinnen, en bij een van de eerste
ontmoetingen maakten zij elkaar deel
genoot van de zorgen van de boeren
stand in hun beider landen. De paus
maakte een eind aan het gesprek over
dat onderwerp door te zeggen: „En
weet u wat maar gelukkig is mijn
zoon? Dat wij er allebei tijdig zijn uit
gestapt!”
Dominee Van den Akker heeft zijn
best gedaan om in de twintig jaar dat
hij in Den Bosch staat de andere, eer
ste vijf werden doorgebracht in Renooy-
Gellikum in de Betuwe dat allemaal
waar te maken.Heel calvinistisch gere
deneerd zou men kunnen zeggen, dat hij
er toe voorbestemd, gepredestineerd is.
schouders hebben gezet onder dit we
reldwijd vertaalwerk.
lukt, maar dat komt nu wel in zicht,
maar dan moet je elkaar niet voor de
voeten lopen.
Uit die gesprekken en uit die samen
werking groeide, mede dank zij de ac
tiviteit van prof. dr. H. Fiolet, thans
secretaris van de Raad van Kerken in
Nederland, het pastoraal beraad van
kerken in Noord-Brabant, Zeeland en
Limburg, dat al genoemd werd. Alle
bisschoppen werken er in mee en er
zijn een aantal belangrijke zaken uit
voortgekomen.
Ds. van den Akker: Er is een zuive
ringsproces gaande in alle kerken. De
kerk wordt een randverschijnsel. Haar
invloed in en op de wereld neemt af.
Dat heeft voordelen. Wat overblijft is
een creatieve minderheid, die dus min
der burgerlijk is. Je ziet het gevaar
van het versluieren van de kerkelijke
problemen door horizontale dimensies.
Maar de kerk moet in de dienst aan
de wereld zichzelf zijn. Dat is ook een
stuk identiteit van de kerk. De er
kenning van ambt en sacrament. Dat
is een fase, die je in het streven naar
kerkelijke eenheid niet mag overslaan.
Maar dat streven naar de eenheid tus
sen de kerken die nu mogelijk is, moet
z’n neerslag vinden in het zich samen
scharen rond de tafel des Heren. Dat
is een structuur die de Heer zelf echt
gewild heeft. En de opvattingen die je
dan huldigt of aantreft zijn alle: stuk
ken theologie, die mee moeten.
AL MET AL staat onomstotelijk vast,
dat het NBG alle zeilen bij zet om de bij
bel in de gehele wereld te verspreiden
en met at hulp van vele bekwame me
dewerkers zal dat „waerachtig wel
gaen”.
Hij kreeg nationale bekendheid toen
hij, tijdens de uitvaartdienst voor mgr.
Beckers in de Sint Jan te Den Bosch
voorging in gebed. Hij kon dat doen,
omdat hij vele contacten had met de
overleden bisschop, omdat hij voorzit
ter is van het pastoraal beraad van ker
ken in Noord-Brabant, Limburg en Zee
land en omdat hij de eerste protestant
is die gekozen werd als lid van het
hoofdbestuur van de Sint Willibrord-
vereniging, interdiocesane instantie
voor de oecumene in Nederland.
HET NBG wordt trouwens op tal van
manieren bij het wereldwijde werk be
trokken. Zo maakt de algemeen secre
taris van het NBG te Amsterdam, mr.
F. L. S. F. Baron van Tuyll van Se-
rooskerken ook deel uit van het dage
lijks bestuur van de Wereldbond en is
hij tevens voorzitter van de Europese
Regionale Commissie. De adjunct-alge-
mene secretaris voor vertalingen, de
heer J. J. Kijne, is ook lid van de
commissie voor vertalingen van de We
reldbond. Dr. J. L. Swellengrebel maakt
deel uit van de subcommissie voor hulp
middelen voor vertalers.
VERMELDENSWAARD is tevens dat
het NBG voor het werk buiten de gren
zen in 1970 1.2 miljoen gulden uitgaf
en voor het werk in eigen land 800.000.
Er wordt ook naarstig gewerkt aan
een herziening van de Statenvertaling
In de loop der jaren hebben drukkers
daar soms eigenhandig veranderingen
in aan gebracht. Men wil nu trachten
te komen tot een zuivere tekst, waarbij
woorden die van betekenis zijn veran
derd sedert de eerste uitgave in 1637,
zullen worden vervangen door woorden
die nu weergeven wat zij oorspronkelijk
bedoelen.
ANDERE vertaalobjecten: drs. Grijns
zag zijn langdurige arbeid bekroond
met het voor druk gereedkomen van
de nieuwe Indonesische vertaling. Op
dr. Swellengrebel is een beroep gedaan
om in het voorjaar van 1972 samen met
de secretaris voor vertaalarbeid van
het Indonesische Bijbelgenootschap een
onderzoek in te stellen naar de behoef
ten én mogelijkheden voor vertaalwerk,
die de komst van een vertaaladviseur
wenselijk maken.
DIE VERTALERS in de wereld heb
ben natuurlijk hulp nodig bij het ver
talen van het boek der boeken. Zo is
er een serie handboeken uitgegeven
waaraan ook Nederlanders meewerken.
In het afgelopen jaar begon de firma
Brill in Leiden met het drukken van
het „Translator’s Handbook of the Gos
pel of Luke” dat door dr. J. L. Swel
lengrebel samen met drs. J. Reiling
werd voorbereid. Thans is er een begin
gemaakt met een handboek over de
brieven van Johannes, waaraan dr.
Swellengrebel eveneens zijn medewer
king verleent, naast prof. dr. M. de
Jonge en drs. C. Haas.
AANGEZIEN MEN een zekere mate
van bureaucratie wilde vermijden
werd de wereld in vier regio’s ver
deeld, te weten de beide Amerika’s te
zamen, Afrika, Europa en Azië met
de eilanden van de Stille Zuidzee. De
hulp aan het Indonesische Bijbelgenoot
schap wordt thans begeleid door het re
gionale kantoor voor Azië in Singapore.
Dit betekent geenszins een verminde
ring van de Nederlandse bijdrage aan
het werk in de wereld. Integendeel, het
NBG worden steeds vaker urgente pro
jecten ter medefinanciering voorgelegd
Dat meepraten, financieel steunen en
meedenken heeft voor Nederland direc
te consequenties gehad, want in de Eu
ropese organen ontmoeten staffunctio
narissen van het NBG collega’s van
andere Europese genootschappen, óók
uit Oost-Europa en daardoor worden wij
Er verscheen een „handreiking” voor
gezamelijke kerkelijke sluiting en in
zegening van een gemengd huwelijk zon
der eucharistieviering. En een verkla
ring en oproep over het optreden van
de Septuagintgroep in 1970 en over de
groeiende behoefte aan oecumenische
diensten. Tenslotte is er uitvoerig ge
sproken na een inleiding van ds.
Van den Akker over de ambtsvraag
binnen de kerk.
Daarnaast was er het reformato
risch beraad met de kerken van refor
matorische herkomst: gereformeerden,
luthersen, doopsgezinden, remonstran
ten.
UITERAARD ZIJN er ook diverse
vertaaladviseurs uitgezonden om bij
het directe vertaalwerk te assisteren.
Zo werkt dr. J. de Waard als vertaal
adviseur in Kameroen en Gabon en
heeft hij tevens verantwoordelijkheid
voor het vertaalwerk in Tsjaad en de
En dat alles, zo zegt ds. Van den
Akker, om te komen tot goede en juiste
gedragsregels voor het verkeer tussen
de kerken. Dat is in feite ons uitgangs
punt geweest. Geen stiekem gedoe bij
overgangen of huwelijken over en weer
maar openheid en eerlijkheid ten op
zichte van elkaar en belangstelling voor
het wel en wee van eikaars gemeen
schappen.
VRIENDEN VAN het mooie werk
van het NBG hebben het door financië
le steun mogelijk gemaakt de produk
tie van bijbels in Roemenië en in Ba-
takland (Sumatra) ook ter hand te kun
nen nemen. Een geste die door het
NBG en ook in die genoemde landen
enorm op prijs is gesteld. Helaas is er
nog één land in de wereld, waai bij
belverspreiding nog tot de onmogelijk
heden behoort. Dat land is China. Via
de radio heeft men al iets kunnen
bereiken. De behoefte aan bijbels
is er, naar men zegt zó groot, dat chris
tenen bereid zijn de bijbel met de hand
over te schrijven.
Centraal Afrikaanse Republiek. Een
van de markantste gebeurtenissen was
voor hem de bijeenkomst van ’t verta-
lersinstituut van 3 tot 28 augustus 1970
in Yaoudé, waar dr. De Waard met
zijn collega’s maar liefst tachtig deel
nemers kon helpen die betrokken zijn
bij 24 vertaalprojecten in Kameroen,
Gabon, Tsjaad, Kongo-Kinsjasa, Mali
en Opper-Volta.
Vragen over doop en avondmaal zijn
daarbij essentieel, maar we zijn nu
zover althans in de reformatorische
kerken dat we allen die de Heer
lief hebben en willen hebben uitnodi
gen tot zijn tafel. Dat ligt bij de eu
charistieviering wat moeilijker maar
we ervaren dat de drempels lager wor
den.
voor de vernieuwing van de kerk in
de geest van Johannes de drieeëntwin-
tigste.
In Nederland, zegt ds.Van den Ak
ker, heeft men een vreemd beeld van
de tegenwoordige paus. Een streng en
weifelend man denkt men dan, belust
op het handhaven van oude vormen en
vergane glorie. Maar wie veel in Rome
komt en ds. Van den Akker vertoeft
er zo frequent, dat de bezoeker zich af
vraagt of men daar niet meent dat de
bisschop van Den Bosch Van den Akker
heet en de plaatselijke hervormde pre
dikant Bluyssen weet dat paus Pau-
WAT NU INDONESIë betreft, heeft
Nederland zich meer dan een eeuw
lang verantwoordelijk gesteld zowel
voor de bijbelvertaling als de bij
bel v erspreiding in Indonesië.
Welnu, met de terugkeer van drs. C.
D. Grijns kwam er een einde aan
twaalf maal twaalf jaar persoonlijke
Nederlandse vertaalarbeid in Indonesië,
een arbeid om respect voor te hebben!
Andere westerse bijbelgenootschap
pen werkten in andere landen van Afri
ka, Azië en Latijns-Amerika. Evenwel,
toen de jongen kerken van de Derde
Wereld zelfstandig werden, schaarden
nieuwe nationale bijbelgenootschappen
overzee zich in de rijen van organisa
ties die bestaan sedert het begin van
de vorige eeuw. Samen vormen die ge
noemde bijbelgenootschappen de We
reldbond van Bijbelgenootschappen. De
bijbelgenootschappen kwamen dus al
tot internationalisering toen vele ande
re organisaties daar nog niet aan toe
waren of nauwelijks over spraken.
JONGE MENSEN die zich voor di
belangrijke werk willen inzetten, kun
nen een stage lopen van hooguit twee
jaar om opgeleid te worden tot ver
taaladviseur. Twee Nederlanders, die
die opleiding achter de rug hebben en
met succes, zijn al uitgezonden. Drs.
J. A. Koole vertrok begin februari 1970
met zijn gezin naar Agboville in
Ivoorkust, met als voornaamste taken
het leren, bestuderen en beschrijven
van de Abbe-taal en daarnaast het ver
talen van een deel van de bijbel in die
taal met behulp van een assistent.
Drs. M. P. van der Marei vertrok
met zijn gezin medio september 1970
naar Bangkok, Thailand, voor studie en
vertaalarbeid in het Thai.
Ds. N. K. van den Akker, Nederlands
hervormd predikant te Den Bosch zegt
het bovenstaande ernstig en diep be
wogen. Het is een antwoord op onze
vraag over de gevolgen voor de ont
wikkelingen tussen protestants
rooms-katholiek Nederland van een
eventueel tot wet verklaren van de lex
fundamentals. Zou die, buiten de bis-
schopssynode om door een „curiale
staatsgreep” rechtsgeldigheid kunnen
krijgen?
