Kent U nog TOP, DOSKO, De Valk, Oldenzaal, Tubantia,
’tGooi, Zwartemeer, Wilhelmina en Oosterparkers
Met vijftigduizend gulden op de bank werd in 1955
door voetbalclubs begonnen aan groot avontuur
dl
26
27
Ter herinnering
DINSDAG 10 AUGUSTUS 1971
5
EBOHDOS 24, AmsterdamVitesse 01,
NACStormvogels 51, Be QuickLonga 21,
KFCOldenzaal 31, OosterparkersDHC 5—3,
Rapid JCEmma 21. Zomaar een paar uitslagen.
Betaald voetbal anno 1956. Clubnamen die voor
menig jong voetballiefhebber in veel gevallen niet
of nauwelijks thuis te brengen zijn. En toch waren
EBOHDOS, AmsterdamVitesse en Rapid JC
Emma, om er een paar te noemen, wedstrijden voor
de hoogste klasse. Tachtig clubs telde eens de kolcfc,
die in Nederland betaald voetbal heet. Tachtig
clubs, bestaande uit de gerenommeerde sterken
van een roemrijk verleden, de in 1955 her en der
verrezen profverenigingen uit het korte maar be
langrijke rijk van Egidius Joosten enkele tientallen
tweede- en derdeklassers uit oost, noord, zuid en
west die met vijftigduizend guldens op de bank be
gonnen aan een avontuur waarvan zelfs nu de af
loop nog onzeker is.
slechts 39 over zijn. De voor terugkeer aangeweze
nen hebben zich tot dusver evenwel met alle ter
beschikking staande middelen verzet. Ook in het
verleden had de sanering een aantal keren plaats
via „degradatie” van de laagstgeplaatste clubs in
de tweede divisie. Degradatie naar het amateur
voetbal, dat voortdurend problemen had met de
indeling.
Vanaf 1963 was het afgelopen met die gedwongen
terugkeer. Het in 1968 verschenen handboek Van
de KNVB vermeldde daarover: „Om door middel
van een nieuwe promotie- en degradatieregeling de
zwakke broeders uit de tweede divisie te laten
degraderen naar het amateurvoetbal bleek niet
meer mogelijk. Juristen hebben vastgesteld, dat
aan de hand van het Burgerlijk Wetboek en de
reglementen van de KNVB, verenigingen deel
nemende aan het betaalde voetbal met hun grote
investeringen en verplichtingen, de status van
semi-profclub niet zonder meer kan worden ont
nomen”.
Thans meent men die mogelijkheden te hebben
her-ontdekt. Bijgaand overzicht geeft in namen en
cijfers het proces van de sanering weer. Van
tachtig naar
Het aantal van tachtig is sinds de competitie
1955-1956 voortdurend, zij het erg langzaam terug
gelopen. Binnen afzienbare tijd zullen er, wanneer
althans de wens van de meerderheid in de sectie
betaald voetbal van de KNVB wordt vervuld, nog
FC
opge-
VAN TACHTIG VERENIGINGEN NAAR
Om twee plaatsen in de eredivisie
II
Vlaar-
DFC-RBC
De eindstanden waren:
le klasse B
le klasse C
KFC
(Zie verder pagina 35)
en
de
naam
De competitie 1954-'55 was de eerste
in de historie van de KNVB waarin het
betalen van voetballers, althans in de
eerste (hoogste) klasse legaal geschied
de. Men kende toen in de hoogste klas
se vier afdelingen van elk dertien clubs.
In november 1954 werd deze competitie
afgebroken nadat de KNVB en de met
een eigen competitie (tien clubs) draai
ende Nederlandse beroepsvoetbalbond
(NBVB) tot een akkoord waren geko
men.
Op 28 november 1954 werd met 56
clubs (vier meer dan tevoren begonnen
aan de nieuwe, nu gecombineerde com
petitie. De nummers 1 t.m. 9 van elke
klasse promoveerden naar de nieuw in
te stellen hoofdklasse.
26-15
26-14
26-13
26-39
26-37
26-35
26-30
26-29
26-27
26-26
26-25
26-25
6
6
6
6
3
2
1
1
2
2
4
2
1
2
1
3
8
6
6
4
26-24
26-13
26-13
26-12
14- 11
15- 11
10-10
8-15
Rheden, 2e klasse oost*
ONA, 2e klasse west II
1961: Zeist, 3e klasse west I
De Valk, 2e klasse zuid I
Rigtersbleek, 3e klasse oost
1962: Rapid JC, fusie tot Roda JC/2e
klasse zuid II
Roda Sport, fusie tot Roda JC
EBOH 2e klasse west II
Helmond, le klasse E
UVS, le klasse B
1963: Stormvogels, fusie tot Telstar/
2e klasse west I*
VSV, fusie tot Telstar/4e klas
se west I
Oldenzaal, 2e klasse oost
1964: Be Quick Gr., 2e klasse noord
KFC, bet. afd. verder als FC
34-46
34-45
34-44
34-42
34-40
34-40
34-38
34-37
34-36
34-50
34-48
26-38
26-33
26-33
26-32
26-31
26-29
26-29
30-44
30-35
30-35
30-32
30-32
30-31
34-37
34-33
34-33
34-27
34-25
34-24
34-22
34-13
34- 9
26-25
26-23
26-23
26-18
26-17
26-17
26-16
30-30
30-28
30-26
30-24
30-22
30-21
30-15
30-13
mers slechts de ontwikkeling, beter ge
zegd de sanering na te gaan.
Het seizoen 1956-’57 werd afgewerkt
met de hiervoor genoemde constella
tie: 1 x 18, 2 x 16, 2 x 15. Aan het
einde van dat voetbaljaar verliet het
als laatste in de 2e divisie B geëindigde
TOP (Oss) de betaalde sector, zodat
nog overbleven: 79 clubs.
6
5
2
2
2
0
0
1
1
0
1
2
4
5
5
18-11
22- 9
11-17
10-18
8-14
1971: Gooiland, geliquideerd
EDO, 2e klasse west I
Baronie, 3e klasse zuid I
Holland Sport, fusie tot FC
Den Haag/amateurs west II
GVAV, FC Groningen/amateur
afd. sinds 1965 als GVAV/Ra-
piditas zelfstandig
14-20
14-19
14-19
14-13
14-13
14-13
14-10
14- 5
le klasse B
Willem II
Sparta
Willem II
NAC
PSV
Eindhoven
34-35
34-34
34-32
34-32
34-25
34-24
34-24
34-20
34-18
26-38
26-33
26-33
26-30
26-30
26-29
26-29
RBC
De Valk
Go Ahead
PEC
Velocitas
Heerenveen
Ensch. Boys
DFC
Alkmaar
Sittardia
Graafschap
SHS
SW
EDO
Volewijck.
Emma
Be Quick
Longa
Baronie
t Gooi
ONA
Herades
Zw. Boys
le klasse A
NAC
H. Sport
MW
Excelsior
„echte” NBVB-
«luK
Haarlem
3- 4
Limburgia
Excelsior
ADO
Stormvog.
Roda Sport
Vitesse
HVC
Rigtersbl.
EBOH
Zwartemeer
UVS
Zw. Boys
Baronie
Xerxes
Velocitas
Rheden
ONA
ZFC
Hilversum
Oosterp.
Oldenzaal
UVS
DHC
TOP
Zwartemeer
26-39
26-35
26-34
26-33
26-28
26-28
26-27
26-27
26-26
*>R.9a
26-26
26-25
26-23
26-21
26-19
26-15
26-13
1.
2.
3.
4.
De indeling werd aldus, dat de num
mers 1 t.m. 9 uit de vier eerste klassen
van het vorige seizoen twee nieuwe
hoofdklassen van elk 18 clubs vormden.
De overige eerste klassers werden met
de andere tot het betaald voetbal toe
gelaten tweede en derde klassers onder
gebracht In drie afdelingen eerste klas
se, waarbij op één na (Helmond) alle
zogenaamde overige tweede en derde
Onderstaande lijst geeft aan waar
ze allemaal gebleven zijn, waar ze
nu voetballen, voor zover ze niet ge
heel verdwenen zijn:
le klasse C
PSV
Rapid JC
Limburgia
GVAV
Alkmaar
EBOH
Feijenoord
Vitesse
NOAD 1)
1957: TOP, le klasse E amateurs
1958: Profclub Amsterdam,
gaan in DWS
Emma, 3e klasse west II*
1959: Oosterparkers, le klasse C'
Dosko, 3e klasse zuid I
1960: Xerxes, le klasse west**
Velocitas, le klasse C
bant*
Alkmaar, fusie tot AZ ’67
FC Zaanstreek, fusie tot AZ
67
Wilhelmina, fusie met FC Den
Bosch/4e klasse zuid I
Tubantia, 3e klasse oost
1968: Xerxes/DHC ’66, geliquideerd;
Xerxes opnieuw verder als
amateurclub/le klasse west**;
DHC vanaf 1966 aparte ama-
teurclub/2e klasse west II
Fortuna ’54, fusie tot FSC
Sittardia, fusie tot FSC
Hilversum, 2e klasse west I
1969: Zwolse Boys, 4e klasse oost
Zaanstreek/3e klasse west I
Leeuwarden, bet. afd. verder
als SC Cambuur/3e klasse nrd.
Scheveningen Holl. Sp., Sche-
veningen alleen terug naar
amateurs
BW, bet afd. verder als FC
Den Bosch/le klasse E
uitgesloten) maar de kampioen van Ne
derland in deze sector Velox werd des
gevraagd toegelaten tot het betaalde
voetbal, zodat nog overbleven: 78 clubs.
Voor het begin van de competitie
1959-’6O keerden Oosterparkers en Dos
ko (op de laatste plaats geëindigd in de
beide 2e divisies) vrijwillig terug naar
het amateurvoetbal, zodat nog overble
ven: 76 clubs.
De laagstgeplaatste drie in 2A waren
UVS, Baronie en Xerxes en in 2B Rhe
den, Zwolse Boys en Zwartemeer. ONA
eindigde dat seizoen op de vierde plaats
van onderen en Velocitas was zelfs vijf
de geworden De na-competitie kreeg
nog een vervolg in de vorm van enkele
beslissingswedstrijden. De inzet van dit
alles: vier plaatsen in het betaalde voet
bal.
26-41
26-40
26-34
26-31
Amsterdam 26-27
26-27
26-26
26-26
26-26
26-23
Emma
Stormvog.
DOS
Roda Sport
Longa
Leeuwarden 26-21
Zw. Boys
Veendam
Go Ahead
26-43
26-32
Fortuna ’54 26-31
26-28
26-26
26-26
26-26
26-26
26-26
26-24
26-23
26-21
26-18
De vier afdelingskampioenen kwamen
alle uit de provincie Brabant en speel
den een spannend toernooi om de lands
titel.
VSV
AGOW
Xerxes
Be Quick G
klassers in de le klasse C werden in
gedeeld, terwijl de le klassen A en B
bestonden uit de resterende eerste klas
sers en de (gepromoveerde) tweede
klassekampioenen. De opbouw was ge
richt op een eredivisie van 18, twee
eerste divisies van 16 en twee tweede
divisies van elk 15 clubs. Onderstaande
eindstanden geven aan op welke wijze
deze constellatie werd bereikt:
Naar de eredivisie: de nummers 1
t.m. 8 van de beide hoofdklassen
alsmede NOAD en GVAV (merk
waardigerwijs de beide nummers
9)
Naar de tweede divisie: de reste
rende clubs uit de drie eerste klas
sen.
Vet gedrukt zijn de oorspronkelijke
tweede en derde klassers.
betekent: juist naar deze klasse
gedegradeerd.
betekent: juist naar deze klasse
gepromoveerd.
Hoofdklasse B
Elinkwijk
Rapid JC
Sp. Enschede 34-48
34-47
34-41
34-39
34-39
34-38
34-37
NEC
Blauw Wit
Herm. DVS 26-12
le klasse D
Eindhoven
VW ’03**
Ajax
Graafsch.
Sp. Enschede 26-29
BW
HVC
Volewijck.
DFC 2)
RBC 2)
PSV
Feijenoord
BW
Willem
MW
GVAV
12
10
5
5
4
meer ge-
Kampioenen tweede klasse
west I: RCH en ’t Gooi
west II: ONA
noord: Velocitas
oost: PEC en Rheden
zuid I De Valk en Baronie
Overige tweede klassers:
west I: KFC, Volendam en ZFC
west II: DHC, Fortuna VI. en UVS
noord: Oosterparkers
oost: Oldenzaal, Tubantia en Zwarte
meer
zuid I: Helmond, Dosko, TOP, Hel-
mondia en Wilhelmina.
De gegadigden uit zuid II werden af
gewezen of hadden zich reeds door fu
sies een plaats in het betaalde voet
bal verzekerd.
derdeklassers:
west I: Hilversum en Zeist.
le klasse A
RCH
DWS
AGOW
VSV
Xerxes
Veendam
NEC
Herm. DVS
Wageningen
Blauw Wit
Helmond
Haarlem
Leeuwarden
Rheden
Sedert de volumineuze start van
de competitie betaald voetbal met
80 clubs in 1955 is meer dan de helft
van de namen, die toen op de lijst
van „deelnemers” stonden, verdwe
nen. Dat niettemin het aantal vrij
gekomen plaatsen in deze sectie van
do KNVB „slechts” 33 (80 - 47) be
draagt, is een gevolg van een reeks
fusies en in een enkel geval van li
quidatie, terwijl bovendien ook van
naamsverandering sprake is. Niet
minder dan 20 van de 25 toenmalige
tweede en derde klassers, die zich in
het betaalde avontuur stortten, ko
men niet of niet meer onder de vroe
gere naam bij de indeling voor de
komende competitie voor. Van de
voormalige NBVB-clubs heeft er
slechts één de strijd onder eigen
naam kunnen volhouden: De Graaf
schap. Van Fortuna *54 en Alkmaar
Dit is het elftal van VSV zoals dat
in het betaalde voetbal speelde,
voordat Telstar ontstond door
samengaan van de top bij VSV en
Het zou te ver voeren het betaalde
voetbal helemaal te volgen aan de
hand van de competitie-elndstanden.
Uitgangspunt bij dit overzicht was im-
Voor het begin van de competitie
1958-’59 besloten DWS en de Beroeps
voetbalclub Amsterdam tot een fusie
onder de naam DWS-A. Emma (Dor
drecht) ging uit de tweede divisie „vrij
willig” terug naar het amateurvoetbal
(in feite door toepassing van art. 20 van
het reglement betaald voetbal: Een club
die in een toestand komt te verkeren
dat zij niet voldoet aan de voorwaar
den en verplichtingen etc. kan worden
vindt men nog iets terug bjj FSC en
AZ *67. Twee keer trad de amateur-
kampioen van Nederland toe tot het
betaalde voetbal: Velox in 1959 en
Xerxes in 1962, na eerder te zijn ge
degradeerd.
Stormvogels. Men ziet doelman
Stuy, de backs Jager en Pieterse, de
halfs Brederveld, Kort en Brom, de
Naar de eerste divisie: de num
mers 10 t.m. 18 van de beide hoofd
klassen alsmede de nummers 1
t.m. 5 van de le klassen A en B
en de nummers 1 t.m. 4 van de le
klasse C.
Brederveld, Kort en Brom, de'
voorhoedespelers Dikstaal, Uniken,
Farenhorst, Van Dolder en Van
Malesteyn.
De profclubs Amsterdam, Alkmaar,
Fortuna ’54, De Graafschap en Holland
Sport (ontstaan uit „Rotterdam”
„Den Haag”) gingen over naar
KNVB-club Juliana, onder de
Rapid JC. Elinkwijk combineerde met
de NBVB-club Utrecht, waarbij de naam
Elinkwijk (KN^B) gehandhaafd bleef,
evenals die van VW, welke club een
fusie aanging met de NBVB-club Ven
lo. Kerkrade en Bleijerheide, beide uit
de KNVB, besloten in principe tot een
(later officieel geworden) fusie; een ge
combineerd elftal van beide verenigin
gen nam onder de nieuwe naam Roda
JC deel aan de competitie. De NBVB-
club Twentse profs ging eerst later over
tot een fusie met de tweede klasser
Tubantia, die in 1955 tot het betaalde
voetbal toetrad.
Eigenlijk behoorden Dosko (Bergen
op Zoom) en Oosterparkers (Gronin
gen) tot de vier clubs (de nummers
laatst en voorlaatst van de beide 2e
divisies) voor wie een degradatiecom-
petitie zou worden gehouden. Hun vrij
willige terugkeer met indeling in de
klasse waarin zij voorheen speelden,
stelde ONA (Gouda) en Velocitas (Gro
ningen), die daarvoor ook in aanmer
king kwamen, in staat nog in het be
taalde voetbal te blijven. Maar de de
gradatieregeling voor het seizoen 1959-
'60 vermeldde: De laagstgeplaatste drie
elftallen van de 2e divisies A en B
komen in aanmerking voor terugkeer
naar het amateurvoetbal met dien ver
stande dat zij met de nummers voor
laatst van het seizoen 1958-’59, te weten
ONA en Velocitas. zullen spelen om het
aantal plaatsen dat nodig is om bij de
aanvang van het seizoen 1960-’61 te ko
men tot één afdeling van 18 elftallen
voor de 2e divisie.
1970: DOS, fusie tot FC Utrecht/
DOS ’01 sinds 1965 in am.
voetbal
Beslissingswedstrijden: XerxesVelo
citas 4-0, BaronieVelocitas 1-0, Xer
xesBaronie 0-1.
Xerxes, Velocitas, Rheden en ONA
„degradeerden” zodoende naar de ama
teur-sector, waardoor de competitie
1960-’61 werd begonnen met72 clubs
Voor de competitie 1960-’61 gold we
derom een degradatieregeling. De num
mers laatst en voorlaatst van de twee
de divisie verdwenen naar het ama
teurvoetbal, te weten De Valk en Zeist.
Bovendien maakte Ritgersbleek ge
bruik van de mogelijkheid om een plaats
in de eerste klasse te krijgen. Daar
door begon de competitie 1961-’62 met
69 clubs.
Aan het einde daarvan zouden nog
eens vijf clubs de weg terug moeten in
slaan; men wilde naar vier afdelin
gen (eredivisie, eerste divisie en twee
tweede divisies) van elk 16 ploegen. Die
vijf „waren” de nummers 11 tot en met
15 van de tweede divisie waarvan de
degradatie van nummer laatst, UVS,
het eerst vaststond. Daar bleef het bij
nadat EBOH en Helmond (resp. twee
de en derde van onderen in de le divisie
B) tot vrijwillige terugkeer besloten en
door een fusie tussen Rapid JC (eredi
visie) en Roda JC (tweede divisie) drie
plaatsen vrijgekomen waren. Zelfs een
beslissingscompetitie tussen NEC, de
Graafschap en Oldenzaal, die met een
gelijk aantal punten op de elfde plaats
waren geëindigd, bleek achteraf geheel
onnodig gehouden te zijn. Aangezien ten
slotte Xerxes, dat voor de tweede keer
kampioen van Nederland bij de ama
teurs was geworden, ditmaal wel tot de
betaalde sector werd toegelaten wat
overigens een terugkeer betekende na
de degradatie van 1961 ging de com
petitie 1962-’63 dus van start met
66 clubs.
1) beslissingswed
strijd
NOAD
2) beslissingswed
strijd
1-0.
fusie KNVB-
club met -NBVB-
club of anderszins.
1965: Sportclub Enschede, fusie tot
FC Twente/le klasse D
Enschedese Boys, fusie tot FC
Twente/le klasse D**
Longa, 2e klasse zuid I
‘t Gooi, bet. afd. verder als
Gooiland/3e klasse west I
1966: Zwartemeer, bet. afd. verder
als SC Drente/3e klasse noord
1967: Helmond!* ’55, bet. afd. verder
als Helmond Sport/afd. Bra-
SW
ADO
Elinkwijk
EDO
Rigtersbl
Sittardia
DWS
Heerenveen
Heracles
Brabantia
Wageningen 26-14
Voor de competitie betaald voetbal
1955-’56 meldden zich in eerste instantie
82 clubs! Twee daarvan kwamen later
op hun inschrijving terug. Resteerden
80 verenigingen. Het waren 55 eerste
klassers Brabantia trok zich terug
en geniet sindsdien de eer de eerste
club te zijn die „het gevaar” tijdig in
zag acht van de twaalf kampioenen
uit de tweede klasse, alsmede nog vijf
tien andere tweede klassers en twee
derde klassers.
Hoofdklasse A
Sparta
NAC
Fortuna '54
Ajax
VW
DOS
Eindhoven
Amsterdam
NOAD
Elinkwijk, Rapid JC, Sparta en NAC
namen deel aan het kampioenschap van
Nederland, winnaar Rapid JC.
NOAD, GVAV, RCH, Hermes DVS en
KFC speelden om twee plaatsen in de
nieuwe ere-divisie.
Beslissingswedstrijd GVAVDFC 4-3
Beslissingswedstrijd Rapid JCSport
club Enschede 4-3.
Beslissingswedstrijd Fortuna
dingenTubantia 2-1.
Ensch. Boys 26-18
26-17
26-14
30-49
H’mondia ’55 30-44
Volendam
Fortuna VI
Tubantia
Wilhelmina
Zeist
Dosko
NOAD 7
GVAV 7
KFC 7
RCH 8
Hennes DVS 7
(resterende wedstrijden niet
speeld).
Elinkwijk, fusie tot
Utrecht/2e klasse west I
Velox, fusie tot FC Utrecht/
3e klasse west I
