gezveld
ONTREDDERING IN STAD DIE IN
19de EEUW IS BLIJVEN STEKEN
Gevluchte Tsjech
Nixon ontketent nationale controverse
over rassenintegratie op scholen
71/72
Dick Bartels
Bont-
mode
kent geheimen
Belfast: een museumstad, beheerst door
Bocek was Dubcek-aanhanger
Minister Richardson zou denken aan ontslag
Telegram van Wallace was
schot in de roos
I
W oonwagenproblemen
President Nixon
Vliegtuigongeluk
tien doden
wil publikatie
geheime stukken
gaan bespoedigen
2
500 BONTMANTELS
i
3
VRIJDAG 13 AUGUSTUS 1971
Levis Jack
Uraniumlijn
Opportunistisch
Onduidelijk
Feiten
Dankzij onze aircon
ditioning past U bont
bij wintertempera-
tuur
L*
O
e
over
ADVERTENTIE
Tsjecho-SIowakije is een van de belang-
Keuze uit
(aangesl: bij Bond van Bontbedrijven)
Wagenweg 146, Haarlem. Tel. 31 65 29
Nog 3 weken
Speciale Zomerprijzen
De minister van Onderwijs Elliot Ri
chardson, op het ogenblik met vakantie in
Alaska, zou al eerder deze maand hebben
overwogen zijn ontslag in te dienen om
dat Nixons beleid een afwijzing betekent
van de door zijn ministerie uitgewerkte
integratieplannen.
Er werd in eerste instantie een merk
waardig compromis gevonden. De rege
ring zou wel in hoger beroep gaan, maar
tegelijkertijd zijn overplaatsingsplan af
zwakken dat wil zeggen, meer accepta
bel maken voor Austin.
aan moest trekken dan een Levis-jack.
Alles wat lijkt op iets militairs moet je
in deze tijd thuislaten.
Katholieke betogers in de Noordierse
stad Suffolk tijdens een demonstratie
tegen de interneringswet.
ua-
nt-
ite-
eks
oor
311e
de
in
iran
ge-
n
e
e
r
ks-
on-
ren.
aar
fles
cele
nde
van
de
het
tijd
al-
Iso-
be-
de
Hen
on”
loet
wet
on
ster
aar
R.
ing
de
>lo-
djn
dus
'er-
rer-
zijn
na-
te
sen
be-
en-
sen
het
teid
ing
am,
be-
wet
een
zo,
last
uto
;ma
-
;t
g
Wallace, die dan ook prompt een telegram
naar het Witte Huis stuurde en Nixon
erop wees dat zijn uitspraken in de ver
kiezingsperiode lijnrecht indruisten tegen
de handelingen van zijn ministeries van
Justitie en Onderwijl. Hij verzocht Nixon
zijn ministers beter in de hand te houden.
Het was onduidelijk hoe de regering zich
dat voorstelde, en het compromis werd
dan ook op het ministerie van Onderwijs
met gefronste wenkbrauwen ontvangen.
In het zuiden klonk het compromis
alsof de president uit twee mondhoeken
sprak zei wat hij niet deed, of deed
wat hij niet zei. Dat was koren op de
racistische molen van gouverneur George
Wallace’s telegram was blijkbaar een
schot in de roos, want nog de volgende
dag kondigde de president zijn dreigement
aan dat employés van de twee ministeries
overgeplaatst of gewoon ontslagen zouden
worden, wanneer zij zich niet zouden
houden aan de minimum-toepassing van
het besluit van het Hooggerechtshof.
WASHINGTON. (AFP) De Ameri
kaanse regering heeft besloten de publi
katie te bespoedigen van bepaalde gehei
me stukken betreffende de oorlog in Korea,
de Amerikaanse interventie in Libanon in
1958 en voor wat Cuba aangaat, de crisis
inzake de Russische raketten en de inva
sie in de Varkensbaai.
schot voor wat een etalage was, iets
aangeplakt; „opruiming wegens bom-
schade”. Een oude man die Marlow
kent, wil ook meerijden. De bussen
staken hun dienst over twee uur, we
gens het gevaar van sluipschutters.
De laatste editie van de Belfast
Telegraph is uit: het stedelijk orakel
ter verdediging van de protestantse
middenstand. De invalide krantenman
op de stoep kraait: „Twee snipers ge
dood.
De truck is er eindelijk. Pete zal met
de oude man achterop ziten. De neef,
die uit Armagh komt, gaat achter het
stuur en ik naast hem. De oude man
schuift een fles Scotch door het raam
pje. De neef zegt dat hij dinsdag Devlin
en haar broer John heeft gezien in
Armagh. Ze had iets gezegd van: „We
moeten ons zelf bevrijden”, en daar
heeft ze groot gelijk in.
Bij een park een paar straten verder
stoppen we. Pete geeft enkele broden
af. Hij komt voorin erbij zitten. De
oude man slaapt alleen met zijn whis
ky achter op het huisraad. Dit is de
Ardoyne, rijen stinkende uitgebrande
huizen. Volgens Pete zijn hier ook
protestantse gunmen” actief geweest.
De mensen die hij brood bezorgde
waren twee keer aan de deur bedreigd:
de fenians (scheldnaam voor de oor-
sprönkelljkè Këltisch-katholieke bevol
king) moeten eruit, was hun gezegd.
Goed dat ze niet meteen vertrokken
zijn, want de groep huizen waar ze in
zitten, staat nog overeind.
(Van onze redacteur in Washington)
WASHINGTON Vlak voordat de Amerikaanse openbare scholen hun
deuren weer zullen openen na de lange zomervakantie is een nationale
controverse opgelaaid over het plaatsen van leerlingen op andere scholen
in de stad dan de dichtstbijzijnde ,om een betere verdeling van de rassen
te bewerkstelligen over alle stedelijke scholen. De controverse, die in wezen
al lang in de maak was en bijzonder gecompliceerd is, is ontstaan toen presi
dent Nixon eerder deze week werknemers van het ministerie van Justitie
en van Onderwijs met ontslag dreigde, wanneer men dit soort overplaat
singen van leerlingen niet tot het absolute minimum beperkte.
Amstelveners hebben het bij de ge
meente geprobeerd, maar kregen nul op
het rekest. Voor hen geen nieuwe autoban
den, zoals voor de woonwagenbewoners,
die de laatste weken hun slechte reputatie
hebben geprolongeerd in enkele gemeen
ten en daar dë bijstandsambtenaren tot
wanhoop hebben gebracht. Het gaat om
een beperkte groep professionele klaplo
pers, die in hun aan fraude grenzende
gewiekstheid de grenzen van het redelijke
bij herhaling ver overschrijden. Zij wor
den daartoe in staat gesteld door de
strekking van de Bijstandswet, die verhin
dert dat wie dan ook van honger moet
omkomen. Wie geen middelen van bestaan
heeft, krijgt bijstand en daar profiteert de
betrokken groep dan ook dagelijks van.
In de Tweede Kamer heeft de burge
meester van Noordeloos, de heer Schakel,
al eens een verbazingwekkend verslag ge
daan over de praktijken, die trekkers in
staat stellen om van de wind en van
Intimidatie te leven. Hij noemde de trucs
om dure autoreparaties op rijkskosten er
door te drukken, de lange reeks branden
in caravans en woonwagens, waarvan als
belangrijkste oorzaak „de vlam in de pan”
wordt gerapporteerd en de gewelddadige
bedreiging van uitvoeringsambtenaren, die
maar al te graag een eind gemaakt zou
den zien aan het bedrog, dat zij wettelijk
niet kunnen bestrijden omdat de groeps-
solidariteit ieder spoor van bewijs verdon
keremaant.
De laatste weken van juli is de intimi
datie opnieuw begonnen. In Haarlemmer
meer liep de zaak uit de hand, in Zierik-
zee raakten ambtenaren over hun toeren
en een groot aantal andere centrumge
meenten zit in angst voor wat hun in de
naaste toekomst te wachten staat, als de
ene gemeente met politiehulp en „vertrek-
geld” zijn paadje heeft schoon geveegd en
zo de profiteurs naar de buren jaagt. Er is
een meldsysteem, dat moet voorkomen
dat klaplopers nóg eens krijgen uitbe
taald, wat ze in een vorige gemeente al
hebben ontvangen. Dat is een gedragslijn,
(AWWWWIAAAAfVVVWVWVVIAAAMnAAMWVWIMAfUVVWWIWWIRMtmMAWVVVVVWVVWVWVWWVVWVVVWVVIMAMAmmMIVUUVWWVWV
Dit besluit van president Nixon werd
gisteren bekendgemaakt door John Èhr-
lichman, de voornaamste juridische advi
seur van het Witte Huis.
plaatsen van leerlingen om der wille van
de rassenintegratie is in het zuiden een
zeer emotionele en niet-populaire kwestie,
die Nixon met zijn drastisch dreigement
aan twee van zijn eigen ministeries nu
voor het zuiden hoopt te verzachten.
Afgetreden. De regionale regering van Si
cilië onder Mario Fasino heeft besloten
haar ontslag in te dienen. De crisis die
verband houdt met de verliezen van de
christen-democraten bij de regionale
verkiezingen van 13 juni, is veroorzaakt
door het aftreden van twee christen-de-
mocratische kabinetsleden
(Van onze redactrice in Wenen)
WENEN. Gedetailleerde informatie
over het produktie-programma van de
Sovjet-Unie verwacht men in het westen
van de voormalige directeur-generaal van
de Tsjechische Uranium-industrie Karl
Bocek, die gisteren zoals gemeld in Neu
renberg om politiek asiel heeft gevraagd.
Geheime missie. De Braziliaanse minister
van Buitenlandse Zaken Mario Gibson
Barboza is in Lissabon aangekomen voor
een geheime missie. Het Braziliaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken heeft
commentaar op deze missie geweigerd.
De weg terug zit ik aan boord van
een melkwagen met oplegger. Hij
blijkt veel minder te moeten stoppen.
De chauffeur reageert minder stroef
dan zeer vele anderen als ik na een
uurtje praten vraag hoe hij denkt dat
de IRA het kan bolwerken. De News
letter die hij bij zich heeft, schrijft dat
ze gebrek aan ammunitie hebben. De
Groene en Rode IRA zouden nu samen
tegen de Britse troepen vechten.
Bij een melkdepot aan een heuvel
ik vermoed dat het bij Shankill Road
was drinken we met z’n drieën, de
chauffeur van de melkwagen, een oude
man op pantoffels en ik een groot glas
donker bier, eten gevulde broodjes die
ik heb meegekregen en roken de laat
ste sigaren die ik bij me heb De oude
is niet de depothouder, maar een ma-
gazijnknecht. Zijn zoon van 23, een
huisschilder zit thans op het drijvende
marinehotel in de haven van Belfast.
De nu 41-jarige Bocek is vorige maand
naar de Boonderepubliek gevlucht, rïadat
hij in 1970 op de beschuldiging van
sabotage, waarbij de samenwerking tus
sen Tsjecho-SIowakije en de Sovjet-Unie in
de kernindustrie in het geding was, enige
tijd in de gevangenis heeft gezeten. Als
aanhanger van de liberaliseringen onder
Alexander Dubcek was Bocek al in 1969
als directeur van de uranium-industrie
ontslagen.
Overstromingen. De Middenamerikaanse
republiek Costa Rica heeft te lijden van
overstromingen die de ergste van deze
eeuw worden genoemd. In de hoofdstad
San José staat in enige wijken meer dan
een meter water.
Sigarettensmokkel. De Italiaanse kust
wacht heeft na een achtervolging op 40
mijl van Capri een Panamees vaartuig
aangehouden dat gebruikt werd voor
het smokkelen van sigaretten. De opva
renden bleken in motorboten te zijn
verdwenen, na een deel van de lading
overboord te hebben gezet.
Ook met de andere landen van het
Warschau-pact heeft de Sovjet-Unie der-
gelijke contracten voor de leverantie van
uranium: met Polen eveneens tot 2045, met
Bulgarije tot 1985, met Hongarije tot 1973
en met de DDR tot 1999.
Na Tsjecho-SIowakije is de DDR voor
de Russen de belangrijkste uranium-leve-
rancier. Dwars door de DDR loopt een
uranium-lijn van 200 kilometer met als
middelpunten Dresden, Karl Marxstad,
Gera, en Erfurt, maar de Tsjechische ert
sen zijn voor de nucleaire bewapening van
de Sovjets absoluut onvervangbaar.
Tot de invasie in 1968 door de troepen
van het Warschau-pact is niet in de laatste
plaats besloten uit angst dat het Tsjechi
sche uranium door de liberalisering van
Dubcek voor de Sovjet-Unie verloren zou
gaan. Van al deze plannen en overwegin
gen is de nu gevluchte Bocek nauwkeurig
op de hoogte, hetgeen voor de Russen
het verlies van kostbare strategische ge
heimen betekent.
rijkste uranium-producenten ter wereld,
niet alleen vanwege de grote hoeveelheden
die er worden gevonden, maar ook van
wege het hoge gehalte aan zuiver metaal
dat het erts bevat. Voor de Russische kern-
indpstrie zijn deze bronnen van onschat
bare waarde, aangezien uranium voor
iedere vorm van kernsplitsing onmisbaar
is. De belangrijkste mijnen in Tsjecho-
SIowakije zijn in Jachymov ten noorden
van Karlovy Vary gelegen.
Sinds het eind van de oorlog zijn alle
uraniummijnen in Tsjecho-SIowakije aan
de Sovjet-Unie verpacht, welk contract pas
in het jaar 2045 afloopt.
De export van uranium bedraagt in kro
nen berekend één kwart van de hele ex
port van Tsjecho-SIowakije naar de Sovjet-
Unie. De exportvoorwaarden zijn voor de
Tsjechen uiterst onvoordelig maar zijn hun
door de Russen onder dwang opgelegd.
CALI, Colombia (EEF en Reuter) Tien
mensen hebben donderdagochtend de dood
gevonden bij een vliegtuigongeluk in Co
lombia.
Het verongelukte vliegtuig was een
toestel van de Colombiaanse staatslucht
vaartmaatschappij. Het was opgestegen
van het vliegveld Palmaseca bij Cali voor
een vlucht naar Ipiales. Kort na de start
deed zich motorstoring voor en de piloot
besloot terug te keren. Op enkele kilome
ters van Cali stortte het vliegtuig neer.
De enige overlevende is een kind van
Vier jaar. -
De federale commissie voor de burger
rechten gaf gisteren een scherpe verkla
ring uit, waarin Nixons beleid gezien
werd als het ondermijnen van de pogin
gen om de rassenscheiding op de openbare
scholen op te heffen.
De achtergrond van de controverse is
uiteindelijk van zuiver partij-politieke
aard. Het komt hierop neer dat president
Nixon in de komende presidentsverkiezin
gen de stemmen van het zuiden in de
wacht hoopt te slepen, vooral nu de
racistische gouverneur George Wallace
gezegd heeft weer kandidaat te zullen
staan voor het presidentschap. Het over-
Het is bijna donker. Pete besluit
naar het Zuidierse plaatsje Falee te
rijden. We worden voor Armagh twee
keer aangehouden door Britse para’s.
Ik besluit alleen terug naar Belfast te
gaan. De man van een tankstation zegt,
dat je over een uur geen enkele brug
meer overkomt. Het wordt te gevaar
lijk. De drie rijden verder ik wacht op
een lift bij het tankstation. De benzi-
neman heeft van Marlow een brood
gekocht. Hij zei hem, dat ik iets anders
(waar de kwestie van een overplaatsings
plan aanhangig was gemaakt) een „bus-
plan” op te stellen. Het plan werd, nadat
ook het Witte Huis zijn goedkeuring er
aan had gehecht, ingediend bij de federale
rechter in Austin. Maar de rechter beslis
te dat het regeringsplan veel te ver ging,
en dat het lokaal opgesteld minimumplan
meer aan de eisen en verlangens van
Austin voldeed.
President Nixon kwam hierdoor voor
een onaangenaam dilemma te staan, want
moest hij van die beslissing tegen zijn
eigen regeringsplan in hoger beroep gaan,
of niet. Zou hij dat wel doen, dan zou hij
zich daarmee de wraak van het hele
zuiden op zijn hals halen (het zuiden dat
hij al, zo lang hij in het Witte Huis zit,
heeft geprobeerd te paaien). Zou hij het
niet doen, dan stond de regering niet
alleen voor schut, maar dan kon hem ook
verweten worden dat hij het zo nauw niet
nam met de uitspraak van het Hoogge
rechtshof.
Het standpunt van de president was een
slag in het gezicht van talrijke lokale
stadsbesturen die in samenwerking met de
schoolbesturen zelf al geprobeerd hadden
om plannen uit te werken die in overeen
stemming zouden zijn met de uitspraak
van het Hof.
President Nixon ging echter nog een
stap verder. Hij verklaarde dat de onder
wijswet die op het ogenblik ter stemming
in het Congres ligt, en waarin fondsen
van de regering beschikbaar zouden wor
den gesteld voor het transport van de
leerlingen in het kader van de overplaat
singen, gewijzigd zou worden en dat die
clausule geschrapt zou worden. Dus ook
geen regeringsgeld voor het vervoer van
de leerlingen, zoals bevolen door het
Hooggerechtshof.
In vele liberale kringen was dit de
druppel die de emmer deed overlopen,
maar het valt te bezien in hoeverre zij
Nixons nogal opportunistische taktiek de
pas af kunnen snijden.
die tot een vrijwel waterdichte samen
werking onder de gemeenten heeft geleid.
Maar als het om „vergoedingen” voor
nieuwe banden of andere auto-onderdelen
gaat, houden de gemeenten er verschillen
de normen op na. Dat werkt de chaos in
de hand en geeft de groep van driehon
derd als ongunstig bekend staande trek
kers steeds nieuwe mogelijkheden om met
hun intimidatie door te gaan.
Een oplossing zou zijn de trekvrijheid
te beperken. Maar dan is het tegenargu
ment dat de categorie waarom het hier
gaat het juist van die vrijheid moet
hebben. In werkelijkheid leeft zij van de
ene dag in de andere met behulp van de
Bijstandswet, waarbij niet te verwaarlo
zen bedragen in het geding zijn.
Een hoofdstuk apart is dan nog de
huisvesting. Als er in een bepaalde ge
meente weer eens een woonwagen of een
caravan „verloren gaat”, is die gemeente
verplicht een gezin nieuw onderdak te
bezorgen, als er tenminste kinderen zijn.
Dat gebeurt op menige plaats zo snel, dat
de trekkers hun ogen soms zelf niet
geloven. Ze gaan er „brood” in zien en het
resultaat is dan ook dat het aantal bran
den verveelvoudigd is en een opvallende
reeks is gaan vormen in de rij van
„rampen” die arme trekkers allemaal
kunnen overkomen.
De nieuwe bewindslieden van CRM
kunnen geen haast genoeg maken met het
opzetten van een regeling, die eens en
voorgoed een eind maakt aan deze vor
men van maatschappelijke vegetatie. Ze
kunnen onderhand wel een ideeëncompe
titie houden in de lange rij van gemeen
ten, die nu zo langzamerhand wel weten
wat er met doortrapt raffinement uit de
bijstandsregelingen te slepen valt. Intus
sen zou Binnenlandse Zaken maar niet te
zwaar moeten tillen aan het belang van
een bezuinigende personeelsstop voor die
gemeenten, waar de bjstandsambtenaren
zo overwerkt en gespannen zijn geraakt,
dat ze haast voor smartegeld in aanmer
king zouden moeten komen.
(Van een speciale verslaggever)
BELFAST „Belfast is best een aardige stad”, zei een Amerikaanse
zakenman. „Als ze de mitrailleurs vervangen door sierdegens en de pantser
wagens door schimmels, dan behoeven ze aan het decor weinig meer te
doen”. Vierhonderdduizend mensen moeten echter leven in deze soort mu
seumstad, verdeeld door historische grond, tegenstellingen en geweld. In
een stad waar men gewend is geraakt aan bomaanslagen, brandende huizen,
geweersalvo’s in het donker.
Het aanhoudende patrouilleren van
soldaten op gevechtwagens, het geweer
in de aanslag, de blikken gericht naar
de daken. „In het Marktdistrict brandt
het weer”. Eén van de vrouwen, wach
tend bij een bushalte aan Donegal!
Square, raakt over haar zenuwen. Ze
schreeuwt: „Mijn kinderen, waar zijn
mijn kinderen?”
Vrachtwagens vol huisraad rijden
langs. Voor een stoplicht krijgt een
van de auto’s panne. Een militaire jeep
stopt: „Weg vrij. Er komt een colon
ne.” Matrassen, kasten, dekens en de
rest verhuizen naar de stoep. De wagen
wordt weggeduwd, een zijstraat in.
Een man van midden dertig probeert
van plastic een tent over zijn spullen
heen te spannen. Het motregent. De
man heet Pete Marlow. Zijn huis en
dat van zijn buren is bij de bestorming
van de Inglis-Bakery in het Marktdis
trict zwaar beschadigd. In plastic
broodzakken met de merknaam „Mo
ther’s Proud” heeft hij vijf witte bro
den meegenomen die nog aan elkaar
vastzitten. „Ik wacht op mijn neef”,
zegt hij, „die heeft een truck”.
Waar gaat de rit heen? „Over de
grens natuurlijk. Het is al de derde
keer dat mij dit overkomt. Eerst had
den wij uit de Falls moeten vluchten,
toen uit de Lower Falls, en nu, je kunt
het zien. Mijn vrouw? Die moet wer
ken, in een hotel. Onze drie kinderen
heeft mijn neef de vorige week al naar
familie in Ierland gebracht”.
We spreken af dat ik meerijd als de
truck komt. „Je hoeft niet op te laden
als je geen zin hebt”, zegt Marlow. Een
auto huren met stuur rechts is tenslot
te ook geen pretje. Na vier uur leverde
ik hem bij Victoria Station in, terug
van een rit naar de luchthaven Alder-
grove. Onderweg werd ik één keer
gefouilleerd bij Crumlin Road. Er wer
den huiszoekingen gehouden. Er zat een
boobytrap van Geligniet aan een serie
oliedrums gebonden. Een luitenant van
de fuseliers reed me terug toen ik in
gedachten aan het linkerportier wrik
te om in te stappen.
Twee ambulances gieren voorbij.
Aan de overkant wordt óp een houten
DE FEITEN zijn als volgt. In april
besliste het Hooggerechtshof, zeer tot het
ongenoegen van de regering, dat het over
plaatsen van leerlingen (hier bekend met
de term „bussen”) om de rassenscheiding
op te heffen, in overeenstemming was
met de al eerder door het Hof gedane
uitspraken over de segragatie aan de
scholen.
Op grond van deze beslissing ging het
ministerie van Onderwijs aan het werk, in
samenwerking met het ministerie van
Justitie om voor de stad Austin in Texas
Naar de HMS Maidstone is namelijk
een deel van de gevangengenomen
IRA-mannen overgebracht. De oude
man vindt het overdreven. Zijn zoon,
zegt hij, heeft slechts zelden via familie
in de republiek iets voor de IRA
gedaan. Ze zullen hem wel vlug vrijla
ten. Zeventig zijn er al vrij, zeg ik.
De man haalt de schouders op Wat
geheimzinnig laat hij een formulier
zien, maar het is niets anders dan een
bevestiging van de Noordierse commis
sie voor Binnenlandse Zaken, die hij
heeft verzocht zijn zoon te mogen
opzoeken.
Over Ulster, over Belfast ligt de
doem van een niet overwonnen verle
den, dat tot nu toe deze week 22 doden
kostte. Een isolement van religieus fa
natisme gecombineerd met de emoties
van staminstincten maken Ulster naar
buiten tot een tragischs bezienswaar
digheid.
