Gemeente in Drempt knoopte tien tapijten
Kosmokomplot 71 in Driebergen
I
I
Projectenlijst Wereldraad
Hervormd kerkje parel in Achterhoek
Rekenschap van
de hoop
Dr. Blake vermaant
President Liberia
leidde tot 1970
baptisten
Groningse kerken
vinden elkaar
over gastarbeiders
i
e
r.
i i
JjB*
■Wx
MSi
iib
I
F
4» -
F
r
ZATERDAG 21 AUGUSTUS 1971
14
Erbij
Beeldhouwwerk
Hervormde gemeenten
t
DREMPT Wie langs de kleine plattelandsgemeen
te Drempt rijdt, gesitueerd halverwege Doesburg en
Keppel in Gelderland, een dorp waar nog vredige rust
heerst, mag bepaald niet vergeten een bezoek te bren
gen aan het zo rustieke Nederlands hervormde kerkje,
gelegen in de bocht van de rijksweg, die daar een pre
historische zogenoemde Hessenweg volgt. Deze slaat
onder Hoog-Keppel het bos in en liep vroeger door tot
diep in Duitsland. Gedeelten van die fraaie bebossing
kan men nu nog terugvinden in de prachtige beuken-
Wandtapijten
4
t
laan tussen Keppel en Hummelo. Dit hervormde kerk
je, voor het eerst vermeld in 1067, was in een ver ver
leden uiteraard gewijd aan een heilige, namelijk aan
Sint Joris, de heilige Georgius die onder keizer Dio-
cletianus generaal van het Romeinse leger was. Hij
verweet de keizer, dat deze zich schuldig zou maken
aan Christenvervolgingen, welk verwijt hem duur te
staan kwam. Want de keizer liet hem gevangen nemen
en folteren en op 23 april van het jaar 303 werd hij
onthoofd.
Het orgel
Tragiek van platteland
in financiële zorgen
4
- V - J
it -
i
v -q
7
Ir
4
f,,
3
Siii
De kerk in Drempt.
BEP ANDREAS.
-VVVVVWVWWVVtAA#WVWV\A#WVWWWVVWWWV»/VWVWVVVVW\/VVWWWWVVVWWVVWVWWWVVWVVWWVWV\A/VWVVWVVVVWVA/WWWWWVVWl/WVVVVVWVV*AAA/WVV^A#VVWVVVWWVVVWWVWVVWW
Kerk
1966
Orgel in de
hervormde kerk in Drempt.
*MMM*/VWWW>MAMfWWWWWVWWWW\/VVVWVVWVV\^^
VMVVWVWVVWWWWIAIVVWWWWWWWW'WWWMWWWWWWWWWWWI
**WVWWW\A/WW\AA/WWWWWWWWV‘AAAA
1
dium. De tragiek van het platteland is
namelijk dat de landbouw geen brood
winning meer biedt en er tevens een
groot gebrek aan woningen is.
TNO stelde een onderzoek in; Bert
Garthoff sprak erover in zijn radioru-
briek op zondagmorgen „Weer of geen
De akoestische functie van de wand
kleden bleek volledig aan haar doel te
beantwoorden terwijl ook de financiële
besparing door deze huisvlijt aan de ge
stelde verwachtingen voldeed. De tapij
ten hebben de volgende voorstellingen,
ontleend aan de bijbel: de Morgenster,
het Mosterdzaad, het geknakte riet: de
distels, het kruis, de palmtak, de zon,
de fontein, de korenaren en de wijnstok.
Een speciale commissie, ingesteld door
het moderamen van de hervormde sy
node en de generale financiële raad
van de hervormde kerk, heeft plannen
uitgewerkt om de plaatselijke hervorm
de gemeenten behulpzaam te zijn bij de
geldwerving. Een aanzienlijk aantal
hervormde gemeenten heeft namelijk te
maken met grote financiële problemen,
waardoor het voortbestaan van die ge
meenten ernstig wordt bedreigd. De
commissie heeft plannen uitgewerkt om
de geldwerving landelijk te coördineren
en te stimuleren via een appèl op en
ten gunste van de plaatselijke gemeen
ten. Het gaat dus niet om geldwerving
voor de landelijke kerk, maar uitslui
tend om de plaatselijke gemeenten in
hun zorgen te helpen.
Er wordt beweerd dat de kerk in de
9e eeuw door keizer Karei de Grote ge
sticht zou zijn. Het mooie stuke ro-
maanse beeldhouwkunst in de zuidmuur
van de toren is zwaar beschadigd door
de restauratie van 1863, toen toren en
kerk werden bedekt met pleisterwerk
en baksteen. De twee beelden daar aan
gebracht zouden Karei de Grote en een
heilige voorstellen, doch zekerheid daar
omtrent bestaat er niet.
Deze Hervormde kerk, vóór de refor
matie dus gewijd aan S. Georgius is
een laat-Gotische dorpskerk met een
15de-eeuws koor en een schip van om
streeks 1500.
In de speciale commissie geldwerving
onder voorzitterschap van de praeses
van de hervormde synode ds. J. A. G.
van Zanten (en als secretaris ds. W. H.
den Ouden uit Rotterdam, die in zijn
wijkgemeente en in vorige gemeenten
opmerkelijke resultaten met zijn sy
steem van benadering van de kerkleden
heeft behaald), zijn vertegenwoordigers
uit vele sectoren van de kerk betrok
ken. De commissie is gevormd uit leden
van het moderamen van de synode, de
generale financiële raad, de Vereniging
van kerkvoogdijen, de algemene kerk
voogdij raad, de generale diakonale raad
voor de zending.
continent
interkerkelijke
één of twee
deze
De nieuwe president van Liberia, dr.
William Tolbert jr., die als vice-presi
dent van deze Afrikaanse republiek de
onlangs overleden president Tubman
heeft opgevolgd, is een vooraanstaand
baptist. Hij is zelfs president geweest
van de Baptisten Wereld Alliantie.
fondsen en personeel gevraagd die het
werk van de kerken op lange termijn
voor dienst en ontwikkeling mogelijk
maken en die de minderheidskerken
hun getuigenis meer kracht te geven.
Op de lijst wordt een belangrijke plaats
ingenomen door projecten voor land-
bouwverbetering, gezondheidszorg, on
derwijs en gemeenschapsvorming.
Op initiatief van het Oekumenisch
aktiecentrum (Oac) wordt Kosmokom-
i
s
c
Anno 1868 is deze kerk herbouwd on
der het bestuur van H. Romyn Pzn.,
G. Kets Czn., en J. W. Smit, die toen
kerkvoogden waren, alsmede door de
notabelen J. G. Kets, J. Peters, H. Geer-
ligs en H. Smit GHz, zoals in de ker-
keraadskamer van de huidige kerk ver
meld staat, allemaal bekende familiena
men in dit dorp.
I
x
c
1
c
t
c
x
t
2
T
I
I
1
C
X
1
1
1
1
1
c
1
t
2
k
i
1
1
1
1
x
I
a
I
s
X
X
r
t
c
c
e
r
c
k
k
r
I
x
k
x
k
1
I
k
c
1
1
j
k
c
X
s
2
l
I
j
1
1
Dr. William Tolbert jr. heeft steed
een leidende rol gespeeld, zowel in de
Liberiaanse Baptistengemeenten als in
The Baptist World Alliance. Hij diende
de laatste «rganisatie, die in de gehele
wereld meer dan 30 miljoen baptisten
omvat, als president van 1965-1970. Dr
Tolbert was de eerste niet-blanke bap
tist die de Baptisten Wereld Alliantie
op deze hoge post diende.
Tijdens het weekend van 4-5 sep
tember wordt op het terrein van Kerk
en Wereld in Driebergen de manifesta
tie Kosmokomplot 71 gehouden. Een
bonte verscheidenheid van actiegroe
pen, actiemodellen en actiemateriaal
wordt bijeengebracht op en rondom de
kosmomarkt. Daarmee zal een over
zicht worden gegeven van de vele ma
nieren waarop in het nieuwe actiesei-
zoen aandacht zal worden gevraagd
voor knelpunten in de nationale en in
de wereldsamenleving.
Kleine bedrijven zijn daardoor veelal
genoodzaakt over te hevelen op veeteelt,
het houden van koeien en varkens. Het
is hier een hardwerkende bevolking,
maar de narigheid is óók, dat er vaak
geen opvolger voor het bedrijf is, om
dat de jonge mensen het hier in het
stille, landelijke Drempt niet meer zo
zien zitten. Ze willen hun vertier in
de meerbevolkte steden zoeken.
Aan een van deze wandkleden heeft
ook de gepensioneerde veldwachter van
het dorp meegewerkt. Daar in het klei
ne dorp Drempt is met vereende krach
ten iets groots verricht. De gemeen
schappelijke functie van het gezamen
lijk werken voor heil van de kerk bleek
sterker dan iemand ooit had verwacht.
De nieuwe aanpak kan bevorderen
dat meer op basis van werkelijke behoef
te en locale voorkeur hulp wordt ver
schaft, dan dat de gevende kerken op
basis van aantrekkelijkheid van bepaal
de projecten tot him keuze komen.
Van de donorkerken, aldus ds. Brash,
zal nü de bereidheid beproefd worden
tot het respecteren van de beslissing
inzake prioriteiten, genomen door de
kerken die de aanvragen indienden!
Van zaterdagmorgen 11 uur af kan
men binnenlopen. Aan de ingang van
het terrein zijn toeganskaarten te koop
voor ƒ2,50 (alle leeftijden). Met zo’n
kaart kunnen bezoekers de hele mani
festatie meemaken tot zondagmiddag 6
uur Wie wil overnachten kan zich voor
20 verzekeren van een bed en van
alle maaltijden. Voor dat laatste is
opgave nodig bij het conferentiesecre-
tariaat van Kerk en Wereld, De Horst
1, Driebergen, (03438) 2241.
Tot slot vindt een grote bijeenkomst
plaats onder het motto „Oppositie kie
zen”, waarbij de parlementaire en bui
tenparlementaire oppositie elkaar ont
moeten. In discussie onder leiding
Nadat in 1964 de restauratie van de
kerk was voltooid, bleek er door de be
pleistering iets mis te zijn met de akoe
stiek en zowel het gesproken woord als
de zang kreeg een hinderlijke na
galm.
weer” en zo kwam het vast te staan
dat wandkleden uitkomst konden bren
gen. Gunhild Kristensen uit Noorwe
gen nu in Oosterbeek woonachtig, een
zuster van de vorige predikant, ds. B.
Kristensen, die van 1957 tot 1965 in
Drempt het ambt diende en die nu stu-
denten-decaan in Groningen is, maakte
de ontwerpen voor deze tien tapijten.
Ter verbetering van de akoestiek en te
vens als bestrijding van de nagalm ad
viseerde TNO tegen de blinde wanden
hoog in het schip van de kerk tien
rechthoekige vlakken van de reeds eer
der genoemde afmetingen van geluids-
absorberend materiaal en verder een
verende houten koorlambrizering alsme
de een laagpolige vloerbedekking in het
koor aan te brengen.
Welnu, aan deze eisen bleken tapijten
in de Scandinavische rye-techniek ver
vaardigd uit Noorse wol te voldoen. In
slechts luttele maanden in het jaar 1964
werden deze tapijten door 120 vrouwen
en mannen uit Drempt geknoopt. Een
deel van het fontein-tapijt werd ge
knoopt door patiënten van de nabijge
legen reactiveringskliniek „den Ooi-
man.” Gunhild Kristensen had haar ont
werpen gebaseerd op bijbelse symbolen
op een naturel achtergrond, terwijl
slechts om het andere tapijt meer kleu
ren kreeg. Zulks om de rust in het kerk
interieur te behouden. Deze opzet is
wonderwel geslaagd.
landen hoge prioriteit geeft aan de op
lossing van de maatschappelijke, socia
le en rassenproblemen die door het in
dienst nemen van honderdduizenden
gastarbeiders uit de Middellandse Zee
gebieden zijn ontstaan”, aldus schrijft
de secretaris-generaal van de Wereld
raad. Vele gastarbeiders leven in ab
normale omstandigheden en worden in
verscheidene opzichten gediscrimineerd,
in het bijzonder wat de gelijkheid van
kansen op werk betreft, op het gebied
van sociale zekerheid en dat van de
huisvesting, aldus dr. Blake in zijn
brief aan de Westeuropese kerken.
van mr. G. J. P. Cammelbeeck met
de kosmogangers zal worden vastge
steld hoe de parlementaire en buiten
parlementaire acties elkaar kunnen on
dersteunen en aanvullen. Voor deze
slotzitting zijn uitgenodigd de fractie
voorzitters van C.P.N., D’66, P.P.R.,
P.S.P. en P.v.d.A. en vertegenwoordi
gers van de buitenparlementaire actie.
Nadere inlichtingen bij Kerk en We
reld. De Horst 1, Driebergen. Tel.
03438-2241.
De commissie voor interkerkelijke
hulp, vluchtelingenzorg en werelddiako-
naat van de Wereldraad van kerken
heeft voor het jaar 1972 een lijst met
projecten en programma’s ter waarde
van in totaal zo’n 72 miljoen goedge
keurd.
Het overige oorspronkelijke beeld-
houxvwerk in deze kerk is de vorige
eeuw verloren gegaan; het huidige is
vervaardigd in 1954 door Eduard van
Kuilenburg uit Utrecht.
Maar goed, de kerk wordt voor ’t
eerst in 1067 in de annalen vermeld.
Zij moet toen reeds lang hebben be
staan. Haar fundamenten van brokken
ijzeroer langs de Oude IJssel bevon
den zieh vroeger ijzergieterijen wer-
den namelijk blootgelegd tijdens de
restauratie van de kerk in 1947 en te
vens vond men toen ook resten van
verbrand hout van een oudere kerk.
In de zuidelijke kapel, die naast de
voormalige evangelielessenaar ligt,
vindt men de symbolen van de vier
Evangelisten. In de noordelijke kapel,
de voormalige doopkapel, is de doop
gesymboliseerd door vissen, het hijgend
hert dat naar water snakt, Noach en de
duif tijdens de zondvloed, alsmede de
zalving.
In de zijgalerijen worden de zeven
hoofdzonden verbeeld en vervolgens de
vier christelijke deugden. In de hoeken
van het koor ziet een duivel op de kan
sel neer en een engel op de plaats
waar vroeger de evangelielessenaar
stond, thans het doopvont, geschonken
door bovengenoemde beeldhouwer.
Daartussen is de geloofsbelijdenis ver
zinnebeeld.
In deze wandtapijten is het gemeen
schappelijk geloof sbelij den van de
Dremptse bevolking tot uitdrukking ge
bracht. Voor hetgeen daar in grote
eensgezindheid werd gewrocht is een
gang naar Drempt alleen al de moeite
waard.
Het orgel in deze kerk, in 1964 ge
restaureerd, heeft een mechanisch sleep-
ladensysteem en bezit een fraaie or
gelkast uit 1777 die voortreffelijk pijp
werk van omstreeks 1600 bevat. Dat is
één van de attrakties van deze kerk ter
wijl een andere bijzonderheid is, dat
dit indrukwekkend, sfeervolle kerkje
Op de conferentie van de commissie
voor geloof en kerkorde (Faith and
order) van de Wereldraad van kerken,
de eerste helft van deze maand in het
college van de jezuiten van Heverlee in
Leuven, België, heeft de Zwitserse theo
loog dr. Lukas Vischer, directeur van
het secretariaat van de commissie in
Genève, voorgesteld het werk van Faith
and order de komende jaren te concen
treren op een „gezamenlijk rekenschap
afleggen van de hoop die in ons is”. Zijn
voorstel kreeg zeer ruime instemming
van deze conferentie waarop omstreeks
150 theologen uit vele kerken uit de ge
hele wereld bijeen kwamen rond het
thema „eenheid der kerk eenheid der
mensheid”.
Faith and order (uit 1920), een van
de oudste en grootste oecumenische
stromingen, stond mede aan de wieg
van de Wereldraad van kerken, waar
van het van de oprichting in 1948 af
een afdeling vormt, is steeds doende ge
weest de zichtbare eenheid der kerk
te bevorderen. Dr. Vischer stelde dat
het wel begrijpelijk was, dat men zich
tot nu toe steeds weer min of meer
uitsluitend met het wezen en de struc
turen van de kerk heeft bezig gehou
den. Eenwording van de kerken was
immers het doel. Maar op den duur is
dat echter ontoereikend en onbevredi
gend. Nu werd het tijd de aandacht te
concentreren op de boodschap die ge
bracht wordt, de inhoud van het evan
gelie. Anders dreigde hetzelfde gevaar
als voor de afzonderlijke kerken: steeds
maar praten over de eigen problemen
zoals de noodzaak van structuurver
andering of hoe te spreken en te han
delen. „Maar de kerk is niet herken
baar als zij steeds weer spreekt over
het „hoe” van het evangelie in plaats
van het „wat”.”.
Dr. Vischer zag de problemen in ver
band met zijn voorstel en hield het
niet voor mogelijk in deze tijd een al
gemeen geldig en aanvaardbaar credo
op te stellen. Maar dat maakte z.i. het
proberen niet waardeloos. Hij noemde
het ergste wat een kerk kan overkomen
dat zij haar hartstocht cm te spreken
van de christelijke hoop die in haar
leeft zou verliezen. Uit het proberen zou
een gemeenschappelijke raditie kunnen
groeien, die wel eens dt zekerste weg
tot eenheid zou kunnen blijken te zijn.
Op de lijst van deelnemende groepen
komen voor: Angolakomité, Aktie Be
taald Antwoord, Bond van Dienstwei
geraars, Clasc Nederland, Interkerke
lijk vredesberaad (Ikv), Kerk en ont
wikkelingssamenwerking, Koffieaktie,
Kritische vakbeweging, Martin Luther
King-centrum, Medisch Komité Viet
nam, Septuagint, Siemens boykot, Sja-
loom, Surinamekomité, Unctad-werk-
groepen, X-Y aktie en Derde wereld
winkels.
::!53
Voor kinderen van dagjesmensen en
weekendgasten is er een crèche. Op
de Kosmomarkt ligt allerhande materi
aal te kijk en te koop. Ook wordt daar
informatie gegeven. De deelnemende
groepen organiseren bijeenkomsten
waarin hun doelen en hun program
ma’s worden gepresenteerd. In trai-
ningssessies worden met de hulp van
deskundigen actiemodellen besproken
en beoefend. Een politieke cineac laat
zien wat voor films beschikbaar zijn
voor gebruik bij allerlei vormen van
actie, ’s Zondagsmorgens vindt een oe
cumenische kerkdienst plaats die met
de deelnemers wordt voorbereid door
Septuagint. Op de zaterdagavond is een
kosmo-politieke speelavond gepland
waarop onder andere een levensgroot
ganzenbord wordt gespeeld op de kaart
van Latijns Amerika.
derland, België, Denemarken, Duitsland,
Frankrijk, Engeland, Noorwegen, Oos
tenrijk, Zweden en Zwitserland.
„Het zich betrokken voelen bij de
rassen- en ontwikkelingsvraagstukken
kan in de ogen van de derde wereld
alleen geloofwaardig zijn wanneer men
tegelijkertijd in de Europese industrie-
■"*-
Door middel van de projectenlijst
worden aan kerken en hun hulporganen
Nieuw aan deze overigens gebruike
lijke jaarlijkse „projectenlijst” is dat
de onderdelen op de projectenlijst 1972
alle in Genève vooraf beoordeeld zijn
door breed samengestelde regionale
groepen met vertegenwoordigers van
plaatselijke kerken en deskundigen op
het terrein van hulpverlening en (in-
ter)kerkelijke samenwerking.
Volgens ds. Alan Brash, de Geneefse
directeur voor interkerkelijke hulp,
heeft dit de hele procedure van de
hulpverlening sterk verbeterd. Tot voor
kort was het zo dat altijd één of twee
landen van een heel continent het
leeuwedeel van alle
hulp kregen vanuit één of
donorkerken, die zich juist op
landen richtten.
plot 71 georganiseerd dooi Kerk en
Wereld en Sjaloom. Vorig jaar werd
een soortgelijke manifestatie bezocht
door anderhalfduizend belangstellenden,
den.
Ds. A. P. Rasch in 1916 geboren,
staat sinds 1966 in het Gelderse
Drempt. Oosthuizen was in 1945 zijn
eerste standplaats, nadat hij in Amster
dam theologie had gestudeerd. De oude,
voormalige pastorie is voor dit predi-
kantsgezin fraai verbouwd en gemoder
niseerd. Kasten vol boeken sieren de
wanden en het lijdt geen twijfel, ge
zien de talloze folders en tijdschriften,
alsmede lectuur over het ontwikke
lingswerk in de wereld van vandaag,
dat dit onderwerp hem intensief bezig
houdt.
Ds. Rasch: „De Hervormde gemeen
te hier in Drempt telt 800 zielen en
ook 800 Rooms-Katholieken. Je hebt
hier in Drempt te maken met een agra
rische gemeente in een overgangssta-
De secretaris-generaal van de Wereld
raad van kerken dr. E. C. Blake, heeft
de kerken in de Westeuropese landen
gevraagd zich in Ie zetten tegen discri
minaties van de gastarbeiders. De brief
van dr. Blake is gezonden aan de bij de
wereldraad aangesloten kerken in Ne-
Sta
maar liefst tien wandtapijten rijk is,
wandkleden van 2x3 meter en 5 cm
dik. En het merkwaardigste is dat niet
minder dan 120 lidmaten van deze kerk
(mannen en vrouwen) zich voor het
vervaardigen van deze wandkleden heb
ben ingezet. Ongeveer 5000 werkuren
zijn daar in gaan zitten, maar ze had
den het voor hun kerk over. Want een
sterk saamhorigheidsgevoel is de
Dremptenaren eigen, zo vertelde de do
minéé ons. „In deze buurt helpen ze
elkaar, zowel bij trouwen als rouwen,
zo verzekerde hij ons. „Overwin het
kwade door het goede” is hier in
Drempt het devies.
■‘.3
Toen wij enige weken geleden op een
fraaie zomerdag door de rijpende ko
renvelden waar een afzetting geluk
kig ontbreekt! in Drempt arriveer
den, had ik het geluk de predikant thuis
te treffen en in de gastvrije pastorie
heeft hij met enthousiasme een en an
der verteld over zijn kerk, waarvan het
wel en wee hem na aan het hart ligt.
Te Groningen hebben zes kerken el
kaar gevonden voor de aanpak van het
kerkelijk werk in de nieuwe wijk Le-
wenborg in het stadsdeel Noorddijk.
De kerken zullen bijzonder nauw gaan
samenwerken en ondermeer elke zon
dag één gemeenschappelijke kerkdienst
houden, die dan bezocht zal worden
door zowel rooms-katholieken, her
vormden, gereformeerden, doopsge
zinden, remonstranten, als evangelisch
luthersen.
Om deze samenwerking tussen de
kerken gestalte te geven is een vereni
ging opgericht, die de „Vereniging vooi
het kerkelijk leven in nieuw Noorddijk
heet.
Zondag zal in een gemeenschappelijk,
kerkdienst ’s avonds de installatie van
het bestuur van de nieuwe vereniging,
die tevens zal functioneren als pastoraal
beraad, plaatshebben.
1 f
3 tij
j.
'S||
SR fc
!’,u' I
Jij
«3 -in i
J* -i
’!l i
