Ter financiering verkiezingscampagne
BUNKER ZOU KY GELD
HEBBEN AANGEBODEN
Nuchtere analyse over China
Moskou stelt
Bulgaars-
rechtszaal
Gevecht
Russische
Ex Boliviaanse minister:
in Vietnam
Amerika en verkiezingen
Bont-
mode
71/72
Dick Bartels
oefening uit
jrt
CIA organiseerde
coup tegen Torres
n
F
in
achtergrond
Braziliaanse
ratten waren
OVER 5 DAGEN
Zes Israëliërs
op bezoek in
Sovjet-Unie
„high”
500 BONTMANTELS
i. /P Jli
VRIJDAG 27 AUGUSTUS 1971
3
Farce
SPECIAALHUIS
99
99
Muskie
Makarios naar Athene
Keuze uit
De essentie
Naïef
Kampioen
LAATSTE WEEK
Speciale Zomerprijzen
NAAR
WINKELCENTRUM
SCHALKWIJK
voor
KLOKKEN
HORLOGES en
SIERADEN
(Van onze redacteur in Washington)
WASHINGTON Vier jaar geleden, in 1967, werden in Zuid-Vietnam
voor het eerst verkiezingen gehouden. In de campagne die er aan vooraf
ging, was al duidelijk geworden dat generaal Ngoejen Van Thieu, die toen
in naam staatshoofd was. en maarschalk Ngoejen Cao Ky, die toen pre
mier was, het gebruikelijke toonbeeld van eenheid waren. Ze gingen
zelden samen de politieke hort op, en gaven er de voorkeur aan on
afhankelijk van elkaar het land af te reizen. Ze wonnen de verkiezingen
met een ruime meerderheid, nadat ook toen hun opponenten waren uit
geschakeld.
Dankzij onze aircon
ditioning past U bont
bij wintertempera-
tuur
t
t
Tijdens de rechtszitting in de Ameri-
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
r
RIVIERADREEF 39 TEL. 322990
1
s
1
NEW YORK (Reuter en AP) De
Amerikaanse ambassadeur in Saigon,
Ellsworth Bunker, heeft vice-presi
dent Nguyen Cao Ky van Zuid-Viet-
nam en generaal Duong Van Minh
geldt aangeboden wanneer zjj zich als
kandidaat zouden melden voor de ko
mende presidentsverkiezingen.
Bunker zou beide Zuidvietnamese lei
ders vrijwel onbeperkte financiële en an
dere materiële steun hebben aangeboden
voor hun verkiezingscampagne en het or
ganiseren van een groepering die in oppo
sitie kan gaan.
duidelijk. We moeten een datum vaststel
len voor een algehele en prompte terug
trekking uit Indo-China. Dit regime in
Saigon is niet waard er nog één Ameri
kaanse militair voor op te offeren”, aldus
Muskie.
(aangesloten bij
Ned. Bond v. Bontwerkerijen)
Wagenweg 146, Haarlem. Tel. 31 65 29
t
r
1
r
s
r
a
i
i
1
3
1
i
1
5
i
e
a
t
t
t
l.
De kritiek die nu in Amerikaanse
kringen wordt geuit op de duidelijke in
menging van Washington door middel
van ambassadeur Bunker in de verkie
zingen, omdat deze inmenging zou aan
tonen dat Amerika weer eens zijn poli
tieke handen niet thuis kan houden,
gaat dan ook voorbij aan de essentie
van het Zuidvietnamese drama. En die
essentie is dat Zuid-Vietnam een Azia
tisch land is, en dat het concept van
een westerse democratie er even welig
kan tieren als asperges in de Sahara.
In genoemde kringen in Londen is ver
der gezegd, dat de Sovjet-Unie aanvanke
lijk van plan geweest zou zijn, drie divi
sies door Roemenië te laten trekken. Mos
kou zou evenwel naderhand ervan afge
zien hebben de officiële toestemming van
Roemenië hiervoor te vragen om een
eventuele Roemeense weigering te voor
komen.
Het besluit om de manoeuvres voor
onbepaalde tijd uit te stellen, zo gelooft
men in Londen, zou ook samenhangen
met het bezoek dat de Russische partijlei
der, Brezjnjev, in de derde week van
september aan Joego-Slavië zal brengen.
Er zijn meer tragi-komische kanten.
Het feit, bijvoorbeeld, dat president
Lyndon Johnson en president Richard
Nixon, maar om bijna tegenovergestel
de redenen, er op gebrand waren om
Zuid-Vietnam als het schoolvoorbeeld
op te houden van een geslaagde trans
plantatie van de westerse democratie
op Aziatische bodem. President John
son liet waarnemers in 1967 naar Sai
gon komen, om de voortzetting van zijn
Het was de bezeten minister John
Foster Dulles die, als kampioen van de
westerse democratie, zich opwierp om
het goddeloze communisme (dat waren
zijn woorden) in de wereld een halt
toe te roepen. En ofschoon het Dulles-
beleid allang in diskrediet is geraakt, is
het belangrijkste exportprodukt van de
Amerikaanse buitenlandse politiek nog
altijd het begrip „westerse democratie”
Amerikaanse versie, gebleven.
Dat Washington de democratie vaak
als een ding ziet, en niet als een hou
ding of een instelling, kwam ook tot
uiting in een van de documenten van
de opzienbarende, aanvankelijk gehei
me Pentagon-studie. Daar staat in, dat
president Johnson op 9 februari 1966
zich na afloop van een bijeenkomst met
Zuidvietnamese legerleiders (onder wie
Thieu en Ky) op Honoloeloe, tot hen
is in strijd met de revolutionaire en
nationale beginselen, aldus de schrijvers
van de brief.
De regering van kolonel Banzer heeft
gisteren nieuwe bevelhebbers van de
strijdkrachten benoemd. Kolonel Federico
Arana Cedud wordt opperbevelhebber van
het leger. General Antonio Arnez blijft
opperbevelhebber van de luchtstrijdkrach
ten.
ATHENE (AFP) President Makarios
van Cyprus wordt op drie september in
Athene verwacht. Van officiële zijde in de
Griekse hoofdstad is meegedeeld, dat hij’
met de Griekse autoriteiten de politieke
toestand op Cyprus zal bespreken.
praktijken van president Thieu om zich
van de herverkiezingen te verzekeren,
is echter minder opzienbarend dan
Amerika’s hardnekkige pogingen om te
gen alle feiten en werkelijkheden in, de
Zuidvietnamese politieke tragi-kome-
die te presenteren als een democratisch
blijspel met een happy ending. En een
van de meest intrigerende tragi-komi
sche aspecten van de bemoeienissen
van de Amerikaanse ambassadeur Ells
worth Bunker om de hoofdrolspelers tot
inkeer te brengen, is dat Ky, nauwe
lijks bekend om zijn democratische in
zichten en die ooit nog eens Hitler als
een van zijn helden noemde, nu de kam
pioen dreigt te worden van openheid en
eerlijkheid in de Zuidvietnamese poli
tiek.
familie te worden opgenomen, en al dik
tevreden zou zijn als het op gelijke voet
met Formosa zou worden behandeld.
In feite zijn het altijd andere mogendhe
den geweest, die een verzoek tot uitnodi
ging van China tot de V.N. hebben gede
poneerd op de bestuurstafel van de volke
renorganisatie. China zelf heeft zich nooit
regelrecht als lid aangemeld. Het zou
volgens de opvattingen van Peking een
onlogische en onduldbare situatie schep
pen, wanneer twee China’s in de V.N. in
gelijkwaardige positie zouden komen.
Voor Peking is zelfs het idee onaanvaard
baar dat communistisch China als grote
mogendheid met dienovereenkomstige sta
tus in de V.N. zou worden geïnstalleerd,
terwijl Formosa als gewoon lid op gelijke
voet met alle andere mogendheden zou
Worden gebracht. Zoals bekend mag wor
den verondersteld fungeert Formosa in de
V.N. thans nog als de enige vertegenwoor
diger van geheel China en is gerangschikt
in de kleine groep grote mogendheden die
permanent lid van de Veiligheidsraad zijn.
Alle kleinere landen komen bij toerbeurt
tijdelijk in de Veiligheidsraad.
Formosa is voor Peking ook als kleinere
mogendheid onaanvaardbaar, omdat men
daar de stelling huldigt dat Formosa deel
uitmaakt van de Chinese Volksrepubliek
en te zijner tijd zal moeten worden inge-
lijfd. De op oorlogssterkte aanwezige
Amerikaanse vloot in de wateren tussen
China en Formosa heeft dat laatste tot
dusver verhinderd, dus ook die situatie zal
moeten worden gewijzigd vooraleer Pe
king met Washington „normale” relaties
wil aangaan. Bovendien zal Peking eisen
dat de Amerikaanse spionagevluchten bo
ven het Chinese vasteland worden stop
gezet, Deze met het internationale recht
strijdige schending van het Chinese lucht
ruim heeft Washington gemeend zich te
kunnen veroorloven omdat China onmach
tig was iets terug te doen. Als Nixon dat
allemaal wil rechtbreien, komt hij uit Pe
king terug alsof hij naar Canossa is ge
weest. En dat zal, met het oog op de presi
dentsverkiezingen, ook wel niet de be
doeling zijn.
Groeiend scepticisme dus bij de nade
ring van Nixons reisdatum, doorspikkeld
met een vage hoop dat hij in Peking toch
nog een wondertje weet te wrochten.
Wervelstorm. Een wervelstorm heeft het
dal van Joux in het Zwitserse kanton
Waadt getroffen. De orkaan trok een
spoor van een kilometer lengte door de
dichte bossen en beroofde vele huizen
in het toeristenoord Le Brassus van
hun daken.
Verkiezingen. De premier van Laos, prins
Soevanna Phoema, heeft de pro-com-
munistische Pathet Lao uitgenodigd
deel te nemen aan de komende verkie
zingen in januari. De prins beloofde dat
de verkiezingen eerlijk zullen zijn.
Kabinetscrisis. Premier Kirti Nidhi Bista
van Nepal is afgetreden, nadat koning
Mahendra in het parlement kritiek had
geuit op de regering. De koning van het
Aziatische land ten noorden van India
heeft Bista en zijn kabinet verzocht aan
te blijven totdat andere regelingen zijn
getroffen.
kaanse stad San Francisco in het pro
ces tegen de beide overlevende „Sole-
dad-broeders” is het gisteren tot een
bloedige vechtpartij gekomen. De
moeder van John Clutchette had de
rechter uitgescholden, waarna ze de
rechtszaal moest verlaten. Terwijl een
tiental gewapende politie-agenten
zich opmaakten haar uit de zaal te
verwijderen, stonden twee negers uit
de publieke tribune op en probeerden
hen tegen te houden. Er ontstond een
vechtpartij waarbij de politiemannen
met knuppels sloegen (zie foto). Eén
van de negers werd uit de zaal ge
sleept maar hij kwam even later weer
terug. Bloed stroomde uit wonden
boven zijn ogen. De gewonde neger
werd in een hoek gedreven en kreeg
handboeien aan, waarna hij werd
weggevoerd. Ongeveer twaalf negers,
mannen en vrouwen, werden door de
politie met knuppels geslagen. Ten
minste twee mannen werden gearres
teerd.
Het beleid van president Nixon, hoe
wel gericht op een afwikkeling van de
oorlog, wordt nog steeds gekenmerkt
door dezelfde naïviteit, waardoor men
ook nu nog er de voorkeur aan geeft
om democratietje te spelen in Saigon
met Aziatische politici die op hun best
goede acteurs zijn. En zelfs dat kan
men van president Thieu en van vice-
president Ky niet zeggen. Het is de
zelfde naïviteit die Washington er al
tijd van heeft weerhouden om de oor
log te zien voor wat het was: een na
tionalistische burgeroorlog, en geen
strijd tussen het „internationale opruk
kende communisme” (de visie van Dul
les) en de westerse democratie. En dat
zal ook altijd het knelpunt blijven,
welk beleid de Amerikaanse president
ook nog voor Vietnam mag uitstippe
len.
James Reston, een van Amerika’s meest
gezaghebbende journalisten en opinieko-
Jomschrijver van internationale faam,
heeft zes weken in communistisch China
doorgebracht om met het oog op het
aanstaande bezoek van president Nixon
aan Peking de sfeer te proeven en de
politieke gedachtengang van de Chinese
machthebbers te peilen.
Hij is tot een enigszins teleurstellende
ontdekking gekomen, althans teleurstel
lend voor degenen die gemeend hadden
dat president Nixon het wonder had ge
wrocht dat de wereld een nieuw aanschijn
zou geven: de omschakeling van het mil
joenenvolk van Mao en Tsjoe En Lai naar
een volgens Amerikaanse opvattingen
„normale” internationale verstandhouding
en vriendschappelijkheid.
James Reston heeft het „wonder” terug
gebracht tot een nuchtere realiteit. Vol
gens hem kan Nixon in Peking niets anders
bereiken dan een goede propaganda voor
zichzelf bij de volgende presidentsverkie
zingen. Reston zegt niet letterlijk dat dèt
ook de eerste bedoeling van Nixon is
geweest met zijn beleefde buiging in de
richting van de communistische kolos,
maar hij suggereert het wel. Hij zet een
domper op de verwachtingen, die na de
bekendmaking van Nixons besluit om
naar Peking te gaan ook inderdaad wel
op hol geslagen zijn.
De kwestie van de toelating van rood
China tot de V.N. staat in de politieke
verhoudingen tussen Washington en Pe
king natuurlijk centraal. Over deze aan
gelegenheid meent Reston met zekerheid
te kunnen zeggen, dat China de onverbid
delijke eis zal stellen tot verwijdering van
de Formosaanse vertegenwoordiging uit
deze volkenorganisatie, vooraleer Peking
bereid zou zijn het lidmaatschap te aan
vaarden. Aangezien het duidelijk is dat
Nixon deze eis niet kan inwilligen, staat
het voornaamste resultaat van Nixons reis
al op losse schroeven voordat hij zijn
koffers heeft gepakt.
De stellige overtuiging dat de toenade
ring tussen China en de Verenigde Staten
de laatste hinderpaal op de weg van
China naar de V.N. zou opruimen, was
gebaseerd op de tamelijk slecht berede
neerde veronderstelling dat China stond
te trappelen om in de kring van de V.N.-
beleid in Vietnam te rechtvaardigen
met de internationale instemming die
hij nooit had kunnen krijgen. President
Nixon daarentegen heeft de democrati
sche imago voor Zuid-Vietam nodig om
de Amerikaanse troepen zonder ge
zichtsverlies terug te kunnen trekken.
LONDEN. (AFP) In Britse kringen is
vernomen dat de Sovjet-Unie door over
wegingen van internationaai-politieke
aard is gedwongen, Russisch-Bulgaarse le-
germanoeuvres, die 15 augustus in Bulga
rije zouden beginnen, uit te stellen.
Deze manoeuvres, die de codenaam „Is-
tok” (bron) hadden, zouden de eerste Rus-
sisch-Bulgaarde legeroefeningen in Bulga
rije zijn geweest sinds 1966. Men zou nu
oefeningen van louter Bulgaarse eenheden
met een slechts symbolische deelneming
van enkele landen van het Verdrag van
Warschau houden.
richtte voor een samenvatting. Hij zei
over het toen in zwang zijnde „paci-
ficerings-programma”: „Laat me we
ten” hoe jullie democratie hebben opge
bouwd op het platteland. Hoeveel je er
hebt opgebouwd, wanneer en waar.
Geef ons data, tijden, getallen.”
Democratie in termen van cijfers, tij
den, en plaatsen het klinkt alsof men
het geluk probeert te vangen door een
tabel te maken van de uren en de plaat
sen waar het geregistreerd werd.
Het ergste dat men de Verenigde Sta
ten kan aanrekenen waar het een aan
deel in de oorlog in Vietnam betreft,
is niet dat het in zijn idealen te kwa
der trouw was, maar dat het zo onge
loofwaardig naïef was en wenste te blij
ven, en dat het daarvoor alles over
had: dood, ontreddering, ontheemding
en verwoesting.
De Amerikaanse senator Edmund Mus
kie heeft gisteren gezegd dat Amerikanen
in Vietnam sterven om een regime in
stand te houden dat zó ondemocratisch is
dat de presidentsverkiezingen blijkbaar al
vóórdat er een stemming heeft plaatsge
had zijn beslist.
„De Zuidvietnamezen krijgen de kans
niet om te kiezen. Maar onze keuze is
De politie heeft nu de verklaring ge
vonden: de dieren smulden van in be
slag genomen partijen marihuana, op
geslagen in het gerechtsgebouw. Een
rechter heeft de vernietiging van de
voorraden gelast.
De voorgenomen Bulgaars-Russische
manoeuvres hadden ten doel, zo meent
men in Londen, druk uit te oefenen op
Roemenië en indirect ook op Joego-Slavië
en Albanië, op een ogenblik, dat in de
communistische pers sprake is van „de
pro-Chinese as”-Boekarest-Belgrado-Tira
na.
Niettemin werden de verkiezingen
van 1967 geaccepteerd als een succes
voor de westerse democratie, en de
Amerikaanse regering nodigde zelfs
waarnemers van een aantal landen uit
(waaronder Nederland) om op kosten
van Washington te getuigen dat de ver
kiezingen op volstrekt vrije, open ma
nier hadden plaatsgevonden. In 1971
kan Washington wel iets beters gebrui
ken dan pottenkijkers in Saigon.
De rapporten van die waarnemers in
1967 liepen overigens nogal uiteen. Op
vallend was daarbij dat de suppor
ters van Amerika-in-Vietnam en hun
sceptische tegenhanger zich van het
zelfde argument bedienden om hun me
ningen te staven. De supporters vonden
de verkiezingen een succes omdat zij
niets onregelmatigs hadden kunnen ont
dekken en hun tegenpolen, die ook niets
hadden gezien dat op politieke manipu
laties duidde, zagen juist daarin een
reden om uiterst gereserveerd te zijn
in hun oordeel.
HAVANNA. (AFP en DPA) Antonio
Arguedas, voormalig minister van Binnen
landse Zaken van Bolivia heeft gis
teren in Havanna de CIA de Ame
rikaanse inlichtingendienst ervan be
schuldigd de staatsgreep te hebben geor
ganiseerd die leidde tot de val van presi
dent Torres van Bolivia.
Een dergelijke beschuldiging is eerder
geuit door het Cubaanse persbureau
„Prensa Latina”. Woordvoerder Robert
McCloskey van het Amerikaanse ministe
rie van Buitenlandse Zaken, die men gis
teren om commentaar vroeg op deze be
schuldiging, verklaarde dat hij hierop niet
zal reageren.
In La Paz is gisteren een hondertal
gevangenen in vrijheid gesteld. Zij waren
gearresteerd tijdens de gevechten van de
afgelopen week. Onder hen zijn vele stu
denten.
Uit protest tegen het harde optreden
van de militairen tegen de studenten heb
ben veertig vooraanstaande leden van de
Boliviaanse „Nationale Revolutionaire Be
weging” (MNR) zich uitgesproken tegen
deelneming aan de nieuwe regering van
kolonel Hugo Banzer.
Zij dreigen de partij van oud-president
Paz Estanssoro te verlaten als deze zijn
steun aan het nieuwe regime blijft geven.
Zij scrijven dit in een gisteren gepubli
ceerde brief aan de leider van de MNR,
welke partij deel van de regering uit
maakt. Tot de ondertekenaren behoren
onder meer de oud-minister in de rege-
ring-Estenssoro Federico Alvarez Plata
(Economische Zaken), José Rellman Ve
larde (Buitenlandse Zaken) en Nuflo Cha
vez (vice-president). De aanval op de uni-
versiteit door troepen van Banzer, waarbij
twaalf doden en dertig gewonden vielen,
Dit is van betrouwbare zijde, zowel in
de omgeving van vice-president Ky als in
die van generaal Minh, vernomen.
Ambassadeur Bunker zou dit aanbod
hebben gedaan in gesprekken onder vier
ogen met Ky en Minh. Generaal Minh zou
„woedend” zijn geweest over dit aanbod
en het als een persoonlijke belediging
hebben opgevat. Vice-president Ky had
het echter als iets normaals beschouwd en
zeker niet als een poging om hem „om te
kopen.”
Zowel Ky als Minh zou zijn naaste
medewerkers van het aanbod op de hoogte
hebben gesteld, maar geen bedrag hebben
genoemd.
Volgens Sydney Byrnes, correspondent
van de Amerikaanse omroeporganisatie
ABC in Saigon, heeft zowel Ky als
Minh het aanbod van Bunker verworpen.
Byrnes voegt eraan toe dat hij het bericht
heeft vernomen van „welingelichte zegs
lieden”. Hij zegt dat de Amerikaanse am
bassade het verhaal heeft ontkend.
De Noordvietnamese delegatieleider
Xoean Thoey heeft op de Parijse vredes
conferentie verklaard, dat de komende
presidentsverkiezingen in Zuid-Vietnam
(waarbij president Thieu de enige kandi
daat is) „een farce” zijn en „een schande
voor de Verenigde Staten.” Eerder had
Thoey bij zijn aankomst voor het confe-
rentiegebouw tegen verslaggevers gezegd:
„Ik heb een belangrijke aankondiging. Het
Witte Huis brengt in Saigon een klucht
uit. Deze originele produktie staat onder
leiding van de Amerikaanse ambassade
daar. De toegang is gratis. Je hoeft zelfs
geen programma te kopen want de afloop
is toch van tevoren bekend.”
De Zuidvietnamese onderhandelaar Pham
Dang Lam heeft gisteren op de conferen
tie Noord-Vietnam beschuldigd van op
voering van hun gewelddaden met het
oogmerk „de komende verkiezingen in
Zuid-Vietnam te verstoren.”
De nieuwe Amerikaanse delegatieleider
Porter, die maandag in Parijs aankomt,
zal de andere delegaties voor het eerst
ontmoeten op 9 september.
MOSKOU (Reuter) Zes vooraan
staande Israëliërs zijn gisteren in Moskou
aangekomen om op uitnodiging van de
Russische commissie voor behoud van de
vrede de gespannen betrekkingen tussen
hun land en de Sovjet-Unie te bespreken.
Een van de bezoekers is professor Dan
Miron, die Hebreeuwse litteratuur doceert
aan de universiteit van Tel Aviv. Deze zei
bij aankomst op het vliegveld van Mos
kou tegen westelijke verslaggevers: „Dit
kan tenminste worden beschouwd als een
gebaar van vriendschap tegenover delen
van de Israëlische gemeenschap, zo niet
tegenover de Israëlische regering zelf.”
De Israëliërs hopen verscheidene steden
te kunnen bezoeken met grote joodse
gemeenschappen, zoals Riga en Wilna, de
hoofdsteden van de Russische Oostzeere-
publieken Letland en Litauen.
Wat er nu in Saigon bekend is ge
worden over de politiek-frauduleuze
RIO DE JANEIRO (Reuter). Sinds
enkele weken toonden ratten in Brazi-
lië’s federale hoofdstad Brasilia zich
ongewoon agressief. Ze bonden zelfs,
zonder dat ze bedreigd werden, de
strjjd aan met katten.
