Brigadier B. Tjeertes even uit
Singapore terug in Overveen
Oekumenisch Aktiecentrum
de Geest kan zich ook doorzetten
Beweging
van
binnen kaders
de institutionele kerken
van
Hervormd en gereformeerd
één in Lelystad
te
Interkerkelijke
samenwerking
Al 23 jaar in het zendingswerk
Ds. Jansma
gaat heen
z
14
I
ZATERDAG 11 SEPTEMBER 1971
Erbij
Nursery Home
Paradoxale situatie
Hervormd Nederland
Huwelijksinzegening
toch op zondag
Veroudere vormen
i
OVERVEEN Een bekend Leger des Heils-zendingsofficier, brigadier
B. Tjeertes (in rang gelijk met een luitenant-kolonel in ons leger) is voor
een verlofperiode van zeven weken in Haarlem teruggekeerd. Zij logeert
bij haar zuster en zwager, de heer en mevrouw Van Batenburg in de Croe-
senstraat 30 in Overveen. „Ik was wel moe toen ik in Singapore, waar ik
directrice ben van een „Nursery Home”, aan boord ging. Op de boot heb
ik echter negen weken kunnen luieren in een ligstoel op het dek en nu
ben ik fijn uitgerust. Ik ben al 33 jaar officier bij het Leger des Heils en
zodoende heb ik de rang van brigadier bereikt. Als ik weer moest kiezen,
ging ik weer bij het Leger. Reeds als kind was het mijn vurigste wens de
zorg voor zwarte of bruine kindertjes op mij te nemen. -
De beleidsraad van het Oekumenisch Aktiecentrum (OAC) in Drieber
gen, waarin samenwerken de hervormde stichting Kerk en Wereld te
Driebergen, de r.k. St. Willibrordvereniging en het r.k. sentrum De Hors-
tink te Amersfoort, heeft zich met een positiebepaling over „de kerk als
vernieuwende kracht” gericht tot de Raad van Kerken in Nederland, tot
de besturen van de bij deze raad aangesloten kerken en tot de besturen
van de in het OAC samenwerkende organisaties.
Goede verstandhouding
11MMH
Actie synode voor
- JLx
A J
V’
I
BEP ANDREAS
AAA/VVVV\/VVVVWVVVWVVV\AAA/VVVU>A/VVVVVVVVV\^/VVMVV^/V\A/V\AA^AAAA/W\M/VVVVVVV>AA4V\/V\AA/\/X/V>AA/'
„Van allen, die de mensheid wil
len helpen, wordt een grotere ver
bondenheid met de waarheid ge
vraagd”, werd dezer dagen tot meer
dan 5.000 Christian Science studen
ten aan universiteiten gezegd, die
uit meer dan 31 landen bijeenkwa
men.
haat en andere problemen op te
lossen.
Het is voor mij een grote voldoe
ning dat ik thans door drie assisten
wordt bijgestaan die als baby in ons
Kerstfeest in „Nursery Home”, ge
organiseerd door een jongeren
groep.
Het vertrek van drs. Daniël de Lan
ge als studiesecretaris van de St. Willi-
brordvereniging en lid van de beleids
raad van het OAC, omdat hij meende
dat „zinvolle arbeid binnen het kader
van de huidige verstrakkende structu
ren van de r.k. kerk niet meer moge
lijk is”, onderstreepte de noodzaak van
een nadere positiebepaling.
De gescheidenis van de christelijke
kerken draagt daar helaas ontelbare
voorbeelden van” aldus de beleidsraad
van het OAC. In de positiebepaling
wordt het een paradoxale situatie ge-
Het OAC zegt in een dubbel relatie
patroon te willen staan: enerzijds met
de institutionele kerken, anderzijds met
die bewegingen die binnen of buiten de
institutionele kaders bezig zijn een weg
te zoeken naar de ook door het OAC
Dr. A. Th. van Leeuwen,
verlies voor het OAC
Op de foto drie van de Nederland
se deelnemers: Wouter Hendriks,
Den Haag, Marijke van den Kerk-
hoff uit Bussum en Herman Ne
ring Beugel, Voorburg.
binnen door experimenterende bewe
gingen gezocht kan worden naar radi
cale vernieuwing, vervullen de beleids
raad van het OAC met grote zorg.
Een tweede voorwaarde is dat er eea
schriftelijke overeenkomst is getroffen,
waarin duidelijk de overeenstemming
blijkt ten aanzien van de inhoud van
de prediking en het opzicht en de
tucht bij de sacramentsbedieningen.
De gereformeerde deputaten voor het
geven van adviezen aan kerkeraden en
klasse inzake kerkelijke eenheid stellen
de gereformeerde synode voor er bij de
kerkeraden op aan te dringen, dat deze
bij het beleggen van gemeenschappelij
ke kerkdiensten, blijven voldoen aan
de voorwaarden, gesteld door de gene
rale synode van Sneek.
Home zijn gekomen, de lager school
bezochten en nu op onze kleintjes
passen. Want de regering wil dat zij
zich op de een of andere wijze nuttig
maken in de maatschappij.
noemd dat, dat terwijl het evangelie
voor zijn doorwerking om instituten
vraagt, dezelfde institutionalisering de
dynamische kracht uitgaande van het
evangelie telkens beperkt of verlamt.
In een brief vraagt het moderamen
de predikanten en kerkeraden hun me
dewerking te verlenen opdat Hervormd
Nederland blijft bestaan. Het modera
men vraagt te bevorderen dat zoveel
mogelijk abonnees op de plaatselijke
kopbladedities hun abonnement voort
zetten, maar nu op de landelijke editie
en om acties te ondernemen om nieu
we abonnees te winnen.
In de brief staat ook dat er ook
critische geluiden over de inhoud van
Hervormd Nederland werden en wor
den gehoord, maar dat het moderamen
van de synode thans de nadruk wil
leggen op de waardering die het blad
verdient voor veel wat Hervormd Ne
derland bracht en brengt: bezinning op
geloofsvragen, kerkelijke informatie en
informatie op maatschappelijk gebied.
Brigadier Tjeertes is de één na jong
ste uit een Haarlems gezin van tien
kinderen. „Na de lagere school bezocht
ik de protestants-christelijke huishoud
school in de Tetterodestraat in Haar
lem. Daarna ging ik assisteren in de
keuken bij het Tehuis voor Ouden van
Dagen aan de Schotersingel. Dat was
van 1932 tot 1937. In laatstgenoemd
jaar ging ik naar de Kweekschool voor
Kadetten van het Leger des Heils in
„Als de gegeven instituties zelf niet
voluit dienstbaar zijn aan de geloofsge
meenschap en zijn opdracht in een
veranderende samenleving in het per
spectief van het koninkrijk Gods,
worden zij een belemmering voor de
al 23 jaar in het zendingswerk, eerst
gedurende tien jaar in Indonesië (1948-
1958) en nu al weer 13 jaar in Singa
pore. Van de 33 jaar om de vijf
jaar een verlof ben ik al twintig
jaar directrice.
In bovengenoemd „Nursery Home”
heb ik de leiding over 65 kinderen (van
baby tot zes jaar). De sociale voorzie
ningen zijn slecht in Singapore. Zo zijn
er bijvoorbeeld voor spastische kinde
ren en ouden van dagen geen tehuizen,
terwijl de ziekenhuizen wél goed zijn
geoutilleerd.
In mijn tehuis zijn kinderen opgeno
men, van wie de ouders bijvoorbeeld
niet meer bij elkaar zijn, baby’s van
ongehuwde moders (soms pas 13, 14
jaar oud!) of zo maar baby’s die te
vondeling zijn gelegd.
Vroeger was het bij de Chinezen zo,
dat de jongere generatie bij de ouders
inwoonde. In deze tijd willen zij dat
niet meer.
Wij hebben ook een kleuterschool,
waar plaats is voor 120 kinderen, die
wél schoolgeld betalen. Dit geld wordt
mede besteed om mijn „Nursery Ho
me” te runnen. Subsidie krijg ik niet
en een autobus voor de kinderen heb
ik zelf eigenhandig verdiend.
In ons Home, dat een Chinese multi
miljonair liet bouwen en aan het Leger
des Heils schonk, hebben wij zowel
Chinese als Indiase kinderen.
Het OAC heeft van het begin af ook
ten dienste gestaan van de in de Raad
van Kerken vergaderende institutionele
kerken. De verklaring van het OAC
wijst er echter op dat men zich bewust
dient te zijn van de grote gevaren die
juist geïnstitutionaliseerde geloofsbe-
wegingen bedreigen, zoals de kerken en
ook de organisaties die in het OAC
samenwerken.
In het afgelopen jaar moesten trou
wen meer vooraanstaande figuren van
het Oekumenisch Aktiecentrum, zij het
wegens andere omstandigheden, het
OAC verlaten, zoals de r.k. prof. dr. H.
A. M. Fiolet, omdat hij secretaris werd
van de Raad van Kerken, de hervorm
de dr. A. Th. van Leeuwen wegens zijn
benoeming tot lector aan de r.k. uni-
versiteit te Nijmegen en de hervormde
dr. J. M. van Veen wegens zijn pensio
nering als directeur van Kerk en We
reld.
Studenten uit Amsterdam. Den
Haag, Voorburg en Rotterdam
woonden de driedaagse tweejaar
lijkse studentenbijeenkomst bij, die
in de Christian Science Moederkerk
in Boston werd gehouden.
beweging van de geest. Dat kan bij
voorbeeld het geval zijn als vormen,
die wellicht in een vorige tijd dienst
baar waren, in een andere tijd kramp
achtig worden gehandhaafd, of als
vormen die slecht bij het evangelie
passen, werden of worden gekozen en
verduurzaamd.
Zowel studenten- als gastsprekers
legden de nadruk op de verbonden
heid met „de waarheid van God en
de mens” als hulp om vraagstukken
als milieu-vervuïling, verslaving
aan bedwelmende middelen, rassen
in een begeleidend stuk schrijven
gereformeerde deputaten dat, waar er
contacten zijn met andere kerken, deze
vooral zijn gelegd met de hervormde
kerk en daarnaast op tal van plaatsen,
vooral in het zuiden en westen van het
land, ook met de rooms katholieke
kerk.
Ingaande 1 oktober zal ds. T. Jansma
te Arnhem zijn werk als administratief
vrijgestelde van de Unie van Baptisten
Gemeenten in Nederland om gezond
heidsredenen vervroegd beëindigen.
Ds. Jansma werd in 1946 als eerste
vrijgestelde van de Unie tot secretaris
penningmeester benoemd. Het Unie-
bureau, dat hij beheerde, was aanvan
kelijk te Haarlem gevestigd en sinds
1955 te Arnhem. In 1967, nadat 't werk
te omvangrijk was gebleken, werd ds.
Th. van der Laan tot algemeen sekreta-
ris benoemd, terwijl ds. Jansma als
algemeen penningmeester optrad. Voor
ds. Jansma in directe dienst van de
Unie trad diende hij als predikant de
baptisten gemeenten van Nieuwe Peke-
la en Haarlem.
Tot zijn opvolger werd benoemd de
heer A. van den Hoef uit Apeldoorn.
Overeenkomstig een besluit van de
jongste Algemene Vergadering van de
Unie van Baptisten Gemeenten in Ne
derland wordt ingaande 13 septem
ber het sinds 1955 te Arnhem gevestig
de Bureau van de Unie overgebracht
naar de gebouwen van De Vinkenhof te
Bilthoven. In De Vinkenhof, Biltseweg
10, is ook het seminarium van de Unie
gehuisvest. Ook de algemeen sekreta-
ris van de Unie, ds. Th. van der Laan,
heeft in verband met deze verhuizing
Arnhem verlaten om zich metterwoon
te vestigen in De Bilt.
1 januari 1969 in Swifterbant gestaan,
samen met de hervormde predikant ds.
H. B. Oosthoek. Toen ds. Houtman
naar Lelystad vertrok, werd de af
spraak gemaakt dat de achterblijvende
ds. Oosthoek de pastorale zorg voor de
hele gemeenschap van hervormden en
gereformeerden in Swifterbant op zich
zou nemen, en dat ds. Houtman hetzelf
de zou doen voor Lelystad. De gezamen
lijke bouwcommissie die de bouw van
de Ontmoetingskerk heeft voorbereid,
stond onder voorzitterschap van ds.
Oosthoek uit Swifterbant.
Na levendige discussies zijn de ge
meenten van de „reformierte” (her
vormde of gereformeerde) kerk van
Elberfeld, Duitsland, tot de overtui
ging gekomen, dat een huwelijksinze
gening op een door-de-weekse dag
maar een privé-bedoening is. Een ker
kelijke huwelijksinzegening zou beter
inderdaad „in het midden van de ge
meente” als die werkelijk bijeen
komt dus tijdens zondagse kerkdien
sten, kunnen gebeuren. Er werd beslo
ten hiertoe over te gaan.
Maar aan „trouwen in de kerk” op
een andere dag dan die waarop het
burgerlijk plaatsvindt, zijn ook prak
tische nadelen verbonden. Daarom
stelde de kerkeraad voor weer af te
zien van de zondagse inzegeningen,
een dergelijke dienst op andere dagen
voor een behoorlijke opkomst zou zor
gen. Maar toen bij een eerste poging
ondanks tijdige en herhaalde uitno
digingen behalve de bruiloftsgasten
slechts twaalf gemeenteleden versche
nen, werd aan iedereen wel duidelijk:
dit is een mislukking: dit is geen hu
welijksinzegening temidden van de
christelijke gemeente En dus voort
aan in „reformiert" Elberfeld: „ker
kelijk huwelijk”? Dan op zondag!
In Lelystad is met de ingebruikne
ming van de oecumenische „Ontmoe
tingskerk” opnieuw duidelijk geworden
hoe de oude grenzen tussen de her
vormde kerken in de nieuwe Flevopol-
ders aan het vervagen zijn. De kerk met
550 zitplaatsen, die aan bouw en inrich
ting ongeveer ƒ805.000 heeft gekost, is
samen door de gereformeerde kerk en
de hervormde gemeente in Lelystad ge
bouwd, met financiële steun en advie
zen van de landelijke organen van de
hervormde en gereformeerde kerk(en).
Alles gebeurt op kerkelijk gebied tus
sen hervormden en gereformeerden in
Lelystad gemeenschappelijk. Er wor
den uitsluitend gezamenlijke kerkdien
sten gehouden, ook wanneer de secre-
menten worden bediend, er is een ge
meenschappelijke kerkeraad, catechisa
ties, vormingswerk en andere activitei
ten worden evenens gezamenlijk ge
organiseerd.
De gereformeerde predikant ds. C.
Houtman heeft ook de pastorale zorg
voor de hervormden in Lelystad onder
zijn hoede. De kerkelijke gemeenschap
van hervormden en gereformeerden in
Lelystad is echter te groot geworden
voor één predikant. De gemeenschap
telt thans ongeveer 2.400 leden, terwijl
Lelystad voortdurend wordt uitgebreid.
Er zal binnenkort een hervormde pre
dikant worden beroepen door een ge
meenschappelijke hervormd-gerefor-
meerde beroepscommissie. De nieuwe
hervormde predikant zal eveneens voor
de Ontmoetingskerk werken.
De hechte samenwerking tussen her
vormden en gereformeerden is in Lely-
stadhaven ontstaan. In het nabijgelegen
Swifterbant ontstond eveneens een ver
gaande oecumenische samenwerking;
daar participeren de rooms-katholieken
thans ook mee. Ds. Houtman heeft tot
Overigens kan ik u zeggen, dat de
verstandhouding zowel met het consu
laat als met ambassade in Singapore
uitstekend is. Ik heb een mooie flat in
Singapore en de militairen zijn ontzet
tend behulpzaam met allerlei zaken.
Veel profiteren van mijn flat kan ik
overigens niet, want ik ben 24 uur per
dag in touw. In vijf jaar heb ik slechts
tweemaal een vakantie van drie weken
gehad en verder nooit een vrije dag!
De onderwijzeressen aan de kleuter
school werken „pro deo”. Dus er is wel
een dosis idealisme nodig en vooral
ook roeping om dit werk aan te kun
nen.
Ik doe dit werk, door God aan mij
opgedragen, met de grootste vreugde
en als ik morgen al weer terug moest
gaan, dan deed ik het graag”, aldus
brigadier Tjeertes. „Ik blijf nu zeven
weken in Nederland en zal hier voor
het Leger des Heils in diverse plaatsen
spreekbeurten houden om over mijn
werk te vertellen.
Ik vind mijn levensgeluk in de kerk
en in het Leger des Heils. Gedurende
die negen weken aan boord heb ik
zondags de kerkdiensten geleid, omdat
er geen predikant aan boord was. Dat
heeft mij veel voldoening gegeven.
Straks vóór de Kerst ben ik weer bij
mijn kindertjes”, zegt de brigadier op
gewekt tot besluit.
Het OAC verklaart zich daarom soli
dair met allen die voor deze ruimte
opkomen. Het OAC acht de hoop dat
de beweging van de geest zich zal
kunnen doorzetten ook binnen de ka
ders van de institutionele kerken, voor
alsnog een gegronde verwachting. Van
uit die hoop wil men verder denken.
De synode van de gereformeerds
kerken zal een voorstel behandelen
over de interkerkelijke samenwerking
van plaatselijke kerken, zo staat in
Kerkinformatie, het officiële maand
blad van de gereformeerde kerken in
Nederland. Het voorstel houdt in dat
de gereformeerde kerken mogen be
sluiten tot verregaande samenwerking
in het gezamenlijk houden van kerk
diensten en kerkeraadsvergaderingen,
het beroepen van een predikant in
gemeenschappelijk overleg, het ge
meenschappelijk verzorgen van cate
chese, diakonaat en evangelisatie, het
gemeenschappelijk brengen van huis-
en ziekenbezoek.
Brigadier Tjeertes.
Voor het eerst in het ruim 25-jarig
bestaan van het weekblad Hervormd
Nederland heeft het moderamen van
de hervormde synode de predikanten
en kerkeraden meegedeeld dat het een
algemeen kerkelijk belang is dat de
uitgave van Hervormd Nederland
wordt voortgezet.
Het blad maakt door de snelle stij
ging van de exploitatiekosten moeilijke
tijden door. Met ingang van oktober
1971 zullen alle 32 plaatselijke edities
ophouden te verschijnen. Het weekblad
gaat alleen verder met de landelijke
editie.
In de positiebepaling van het OAC
wordt gesteld dat het voor de kerken
zelf van levensbelang is dat zij ruimte
laten voor de vernieuwende kracht van
het evangelie. „Een kerk heeft alleen
leven als het instituut wordt aange
vuld, uitgedaagd en vernieuwd door
kernontdekkingen. gedaan door margi
nale experimenterende bewegingen,
van welke kerkelijke of maatschappe
lijke signatuur ook” zo wordt in de
verklaring gezegd.
Amsterdam. In 1938 werd ik kadet-
luitenant van een Jongenshuis in
Amersfoort. In de oorlog werkte ik
onder meer bij het Leger aan het
Spaarne en in Den Haag.
Van de 33 jaar die ik nu al bij het
Leger des Heils werkzaam ben, zit ik
gezochte eenheid door radikale ver
nieuwing.
De beleidsraad van het OAC is zich
bewust dat de houding van critische
solidariteit tegenover beide relaties
vroeg of laat een breuk met de ene of
met de andere kant kan inhouden, met
name daar waar geen andere solidari
teit van het OAC wordt geaccepteerd
dan die van het conformisme. Bepaalde
recente ontwikkelingen inzake het in
perken en aantasten van de in de
laatste laren verworven ruimte, waar-
i
J
is
