FORELLEN KWEKEN, EEN
babi
SMAKELIJKE HOBBY
Huishoudelijk afvalwater gevreesde vuilbron
Zachte zeep goed reinigingsmiddel
jVBOUW
Zoete koekjes
en
pangang
Schoon koken in
zilverpapier
15
pfc - w
ZATERDAG 18 SEPTEMBER
1971
Erbij
Zwembad
Karakters
Visjes eten
s
(Van een medewerkster)
Gewone zeep
„MEN HAALT waschpot of -ketel en waschkuipen voor den dag, zorgt
voor de noodige brandstoffen, voor zeep, soda of zeeppoeder, voor stijfsel
en blauwsel en ook voor bleekpoeder en andere middelen om vlekken
uit te maken”. Dit is een klein stukje lectuur uit een huishoudelijk hand
boek van enkele tientallen jaren geleden, betreffende de voorbereidingen
voor „de dag van de groote wasch’’. Lectuur uit die zogenoemde oude
tijd waarover hedendaagse huisvrouwen, met de zekerheid van moderne
wasapparatuur en supersnel wassende wasmiddelen achter de hand, ge
amuseerd en ietwat medelijdend kunnen glimlachen.
OP
DEZE
MILDE
kunnen de jonge forellen
een
'VVWVWVV»A/VWVV\A/VVVV\/VVVVVVVVVVVVVV\AAA/VV\AA(VVVVVVV\AAAAAAA/\AAAAAAAAAAAA/VV\A/VV^
WWWWWW\A/WWVWWV\AAAAAA/WWWWW\^
HET ENIGE NADEEL is dat die
en
oven
een
GASTON GOURMET.
ingewikkelder
door het inburgeren van de syntheti
sche wasmiddelen.
een forelletje kunnen appreciëren, hier
in de nabije toekomst hun visje kun
nen barbecuen. Een deel van de ge
kweekte forellen gaat tegenwoordig
ook voor consumptie naar nabijgelegen
hotels en restaurants.
DEZE WEEK twee soorten recepten.
De eerste recepten gaan over koekjes,
het laatste over babi pangang, geroos
terd speenvarken, een bekende lekker
nij uit de Indische keuken.
Krakelingen. U hebt ervoor nodig: 4
eieren, 200 gr. suiker, 250 gr. zelfrij-
TOT SLOT het veel gevraagde recept
van babi pangang, ontleend aan Else-
viers culinaire encyclopedie.
Ook mogelijk een andere verhouding
van ingrediënten te nemen, namelijk:
Vs liter melk. 750 gr. suiker en
ongeveer 1 kilogr. zelfrijzend bakmeel.
Aan!
RIET STEEHOUDER kweekt forel
len en ze is in Nederland waarschijn
lijk de enige vrouw met deze bijzonde
re hobby. Ze heeft zojuist het vierde
seizoen op haar Forellenhof achter de
rug en weet dus inmiddels dat ze vier
jaar geleden met een boeiende, maar
ook veeleisende en tijdrovende hobby
is begonnen. „Forellen kweken is niet
zo eenvoudig als het misschien lijkt”,
zegt ze. „We hebben al heel wat studie
achter de rug en we zijn nog steeds
bezig, nieuwe dingen te leren”.
leen forrellenkweekster, maar (met as
sistentie van werkstudenten) ook nog
een rondleidster is. Intussen moet dan
het verzorgen, voeren, het vangen van
consumptie-exemplaren. het periodiek
schoonmaken van de vijvers op dezelf
de voet voortgaan. Over het water van
een der vijvers staat nog een beeldje
gebogen: een wassende vrouw van Au
guste Manche. Want op de Forellenhof
betekent hoogseizoen ook het seizoen
voor culturele manifestaties. Afgelopen
zomer exposeerden beeldhouwers hun
werken tussen de forellenvijvers.
een van de „verenigingen milieuhygië
ne” die in verscheidene delen van Ne-
Dit valt nog te variëren door tussen
twee koekjes een laagje bessenjam of
abriko- i te doen en het geheel te
bestrooien met poedersuiker.
paradijs, al is het wel een paradijs
waar het hele jaar behoorlijk moet
worden aangepakt.
IN DAT LAATSTE simpele zinnetje
ligt heel wat opgesloten, want met die
openstelling zijn de bezoekers geko
men. Bezoekers van alle leeftijden en
uilt alle delen van hert land: schoolkin
deren, bejaarden, leden van vrouwenor
ganisaties. Dat betekent dat Riet
Steehouder in het hoogseizoen niet al-
HET EINDE van het zomerseizoen
betekent voor de Steehouders overi
gens maar een korte adempauze. In de
winter wordt namelijk gekweekt, van
af september zijn de eitjes van de forel
rijp om te worden af gestreken. Het
uitzetten in de broedbakken, het sorte
ren en wat er nog meer bij komt,
neemt dan nog verscheidene weken in
beslag, want pas in de tweede helft
afvalwater is één van de drie soorten
afva’water die de gevreesde vervuiling
van het oppervlaktewater in de hand
werken.
van april
worden uitgezet in de vijvers waar ze
in twee jaar tijds naar de volwassen
heid groeien.
worden vervangen door de ouderwetse
zachte zeep. Gootstenen, aanrechten,
sanitair, tegelvloeren, zelfs gladde
vloerbedekkingen van synthetisch ma
teriaal kunnen met groene zeep wor
den schoongemaakt.
EN ZO IS HET allemaal begonnen:
in 1965 werd Henk Steehouder in Beek
benoemd. Op zoek naar geschikte
woonruimte kocht de familie de oude
forellenkwekerij met de bijbehorende
behuizing als bouwterrein. Mét die
kwekerij, aangelegd op de plaats waar
jaren geleden het Beekse zwembad lag,
kregen ze er meteen een bijzonder
soort huisdieren bij: de ongeveer ze
venhonderd forellen die nog in de
vijvers rondzwommen. Op die drie
kwart ha. grondbezit is het hele gezin
Steehouder al gauw enthousiast aan
het werk gegaan. Voorlopig nog niet
aan het bouwen van een nieuw huis,
wel aan restauratie en verbetering van
de door verval bedreigde forelienkwe-
kerij en een forse uitbreiding van het
visbestand.
De hele amandelen met de suiker
door de molen draaien, de eiwitten
stijfslaan. De bloem met het amandel-
mengsel door de eiwitten scheppen,
spuiten in rondjes, ovaaltjes, enz op
een ingevet en met wat bloem besto
ven bakplaat. In een matig warme
oven goud bruin bakken. Na afkoeling
bestrijken met hete abrikoteerjam of
-moes, of glaceren met al of niet ge
kleurd en geparfumeerd fondant.
„Maar die opzet blijft beperkt”, zegt
Riet Steehouder. „We zijn trouwens
met de kweek al aan zekere beperkin
gen gebonden doordat alles afhankelijk
is van de doorstroming van zuiver
bronwater. Om meer te kunnen produ
ceren zou je nieuwe bronnen moeten
aanslaan. Maar dat is niet de bedoe
ling. Het moet een beetje blijven wat
het is: een enige hobby”.
„We”: want de forellen zijn bij de
Steehouders een familie-aangelegen-
heid. Echtgenoot Henk Steehouder, in
het dagelijks leven mavo-leraar, steekt
NU IS HET VOOR de gemiddelde
huisvrouw niet zo eenvoudig om haar
eigen (negatieve) rol in deze sector van
de milieuvervuiling te ontdekken, want
publikaties over problemen als water
vervuiling komen vaak neer op schei
kundige en biologische verhandelingen
die voo de consument te technisch
zijn Maar dit is dan, populair gezegd,
de realiteit: de huisvrouw behoort,
zonder dat zelf te willen of te weten,
tot één van de drie grote groepen van
„watervervuilers”. Het huishoudelijk
INTUSSEN bouwt Henk Steehouder
(door zijn vrouw gekarakteriseerd als
„iemand die heel gelijkmatig is en zich
door niets en niemand laat opjutten”)
alweer geheel eigenhandig aan een
nieuw project: een groot overdekt ter
ras waarvan de a-symmetrische vorm
harmonisch gaat aansluiten bij een na
bij gelegen bomenpartij. Als alles vol
gens plan verloopt zullen bezoekers die
DAARTOE HOORT ook het afval
water dat de consument buiten de
eigen woning produceert, bijvoorbeeld
in de zomer op recreatieterreinen. Dat
huishoudelijk afvalwater omvat bad
en douchewater, het sop en spoel wat e^
uit was- en afwasmachines, het afval
water uit de keuken, het schrobwater
van poetsen en boenen, het met men
selijke afvalprodukten gemengde spoel
water uit de toiletten, kortom: alles
wat in de riolen verdwijnt.
DAT LACHEN begint ons intussen
langzaam maar zeker te vergaan.
Steeds vaker wordt ook de huisvrouw
met de neus op de problematiek van
de milieu-hygiëne gedrukt en in het
bijzonder op die van de watervervui
ling. Steeds vaker leest en hoort ze de
waarschuwing dat ze de huidige sa
menleving (en dus ook zichzelf) maar
een slechte dienst bewijst door het
veelvuldig gebruik van al die witma
kers, ontvetters en bliksemreinigerS die
het reclame-apparaat dagelijks op zo’n
lawaaiige manier aan de vrouw tracht
te brengen.
het maximum aan vrije tijd in de
forellenhobby. De negen kinderen, in
leeftijd variërend tussen twintig en
negen jaar, helpen in vakantietijd met
animo mee.
Aan het boekje van wijlen Ben
Kuijper „50 lekkere koekjes”, versche
nen bij de Uitgeverij Gebrs. Zomer
Keunin, te Wageningen, ontleen ik
het recept voor vruchtenkoekjes. U
hebt ervoor nodig: 250 gr. amandelen
of amandelschaafsel, 250 gr. suiker, 8
eiwitten, 50 gr. bloem, boter, nog wat
bloem om de bakplaat te bestuiven,
abrikoteerjam of -moes, fondant of
eiwitglazuur.
Twee knoflookteentjes fijnwrijven
(of persen) en vermengen met 5 eetle
pels ketjap. 1 lepel suiker, en 1 A 2
lepels water: 1 kg doorregen varkens
vlees (aan één stuk met zwoerd er nog
aar. insnidingen geven in het zwoerd;
het vlees inwrijven met het sausje
in een hete oven roosteren met het
zwoerd naar boven gekeerd, zodat het
krokant wordt (1 uur tot 5 kwartier); de
na 15 25 minuten middelmatig
heet st Hen, op het laatst klein. Het
geroosterde vlees voor het opdienen in
stukken snijden, aan de jus wat toma
tenpuree toevoegen en over het vlees
gieten. Opdienen met augurken of
komkommer in het zuur.
UIT HET documentatiecentrum van
zend bakmeel, snuifje zout, wat boter
en greinsuiker. De dooiers worden met
de suiker schuimig geklopt. Daarna het
meel en zout toevoegen, vervolgens
worden de stijfgeslagen eiwitten er
door heen geschept. Dan het deeg uit
rollen, er plakken van ca. 7 cm breed
van snijden en hiervan reepjes van
circa 1 cm breed snijden. Deze rond
rollen tot ongeveer 16 cm lengte, er
een achtvorm aan geven en ze op de
ingevette bakplaat schikken. Na be
strijken met ei en het bestrooien met
suiker in een matig warme oven af
bakken (Zo maakt u zoete krakelin
gen). Voor de hartige krakelingen
maakt u een deeg van korstmix (bij
voorbeeld) dat u bestrijkt met een
lichte pekeloplossing voor het bakken.
En dan tot slot een ouderwetse
koeksnort, de eierkoek. U hebt ervoor
nodig: 3 eieren, 600 gr. suiker, ca. 3 dl.
mo’k, 500 gr. zelfrijzend bakmeel en
boter.
HOE SOMBER dat ook allemaal
klinkt, toch kan op huishoudelijk ter
rein heel wat worden gedaan om die
watervervuiling te helpen bestrijden.
Wie niet al te zeer hecht aan een
witter-dan-witte was, kan wasmiddelen
zonder fosfaten gebruiken of in elk
geval de fosfaatmiddelen en allerlei
andere reinigingsmiddelen zo zuinig
zo
mogelijk gebruiken (meer schuim bete
kent echt niet dat de boel nóg schoner
wordt). Agressieve schoonmaakmidde
len voor toiletten en ander sanitair
kunnen met hetzelfde resultaat ver
vangen worden door gewoon schuur
poeder en mildere schoonmaakmidde
len.
AL ZIJN VEEL huishoudelijke reini
gingsmiddelen tegenwoordig zogenaamd
„biologisch afbreekbaar” (te herkennen
aan de cirkel-met-golfjes op de ver
pakking), we blijven voorlopig nog
even zitten met de fosfaten die de
fabrikanten in hun wasmiddelen stop
pen omdat iedereen blijkbaar „witter
dan wit wasgoed” wil hebben. Die
fosfaten zorgen alweer voor een aan
zienlijke mate van watervervuiling,
omdat ze door de zuiveringsinstallaties
maar gedeeltelijk uit het afvalwater
kunnen worden verwijderd.
De eieren met de suiker en wat van
de - 'e” -chuimig kloppen, de rest van
de melk toevoegen, tenslotte het meel
erdoor scheppen. Op een ingevette bak
plaat op gelijke afstanden hoopjes
scheppen en in een warme oven licht
bruin bakken.
DE HOEVEELHEID huishoudelijk
afvalwater in Nederland bedraagt, vol
gens recent cijfermateriaal, op het
ogenblik ongeveer 100 liter per persoon
per dag. Die hoeveelheid zal in de
komende jaren steeds stijgen en naar
schatting nog vóór het magische jaar
2000 zeker anderhalf keer zo groot zijn
geworden. Dat probleem van de huis
houdelijke watervervuiling is dan bo
vendien in de afgelopen jaren nog
aanzienlijk ingewikkelder gemaakt
(Van een medewerkster)
Wel eens gedacht an de moge
lijkheid van zoutarm en vetarm (of
helemaal vetvrij) koken in zilverpa
pier? Vis, kip en snel-gare vlees
soorten zijn ervoor geschikt, evenals
aardappels en stevige groenten. Het
voorlichtingsbureau voor de voeding
heeft met koken-in-zilverpapier
geëxperimenteerd en geeft de vol
gende tips.
AARDAPPELEN, groenten, vlees
of vis worden verpakt in alumini
umfolie dat stevig maar niet te
strak om de levensmiddelen wordt
gevouwen. Waar dat nodig is kun
nen zout, kruiden en een stukje
boter bij de inhoud worden gedaan.
Deze pakketjes verdwijnen vervol
gens in pannen met een bodem
kokend water dat op laag vuur
wordt gehouden.
Aardappelen en groenten kunnen
samen in één pan, alles volgens
normale kooktijden of iets langer.
Vlees en vis kunnen, als ze gaar
zijn, nog even met geopend papier
onder de grill worden gelegd om
wat mooier van kleur te worden.
Wel even rekening houden met het
feit dat de pakjes gloeiend heet zijn
geworden en niet zonder schuim
spaan kunnen worden gehanteerd.
VOOR DIEETPATIËTEN kan op
deze manier zonder extra-werk een
afzonderlijk zout-, kruiden- of vet
arm pakketje eten worden meege
kookt. Volgens de voedingsexperts
zijn er nog meer voordelen, name
lijk dat het eten op deze manier
meer voedingsstoffen vasthoudt en
meer smaak heeft dan voedsel dat
op de gewone manier in water
wordt gekookt. En praktische gees
ten zullen in deze manier van ko
ken onmiddellijk een kans zien om
de afwas te reduceren.
EEN KLEIN experiment op dit ter
rein zal leren dat de synthetische,
sterk schuimende reinigingsmiddelen
voor een heleboel karweitjes kunnen
WIJZEND OP het glooiende terrein
vertelt Riet Steehouder: „We hebben
systematisch van boven naar beneden
gewerkt. Naar ontwerp en advies van
de Heidemaatschappij hebben we alles
zelf verbeterd. Buizen vernieuwd, pa
den aangelegd, waar nodig bomen ge
kapt, vijverwandjes hersteld die op in
storten stonden. In 1968 hebben we de
kwekerij voor het publiek openge
steld”.
„EEN HANDEN-BINDENDE hobby?
Ja, zo mag je het wel stellen”, zegt
Riet Steehouder lachend terwijl ze,
wandelend langs de vijvers, hier en
daar een hand droogvoer uitstrooit.
Aanvankelijk werden de forellen uit
sluitend met rauw vlees gevoerd, maar
omdat dit voedingspatroon vooral ’s
zomers wel bezwaarlijk was krijgen de
dieren nu korrelvoer erbij. Hun felle
reacties op het uitgestrooide voedsel
leiden tot een uiteenzetting over het
verschil in karakter tussen de drie
soorten forellen die hier worden ge
kweekt: de regenboogforel blijkt een
wilde, ook de beekforel is levendig en
vangt graag z’n eigen voer in de vorm
van insekten, terwijl de zogenoemde
bachsaibling meestal als een schim
over de bodem schiet.
najaarsmorgen
heeft ze, na een druk seizoen, even tijd
om uit te blazen in de bekoorlijke
entourage van haar dagelijks werkter
rein: de forellenkwekerij. De wind
strijkt door de hoge oude bomen, die de
kwekerij omsluiten, overal ruist en
ritselt bronwater, er zijn geluiden van
vissen die boven het water springen.
Riet Steehouder woont in een klein
Ter variatie kunt u er na het schui
mig roeren wat citroenrasp door
scheppen en dan pas de bloem erdoor
sp"telen Ook kunnen de hoopjes be
strooid worden met poedersuiker en
vervolgens in een lauwe oven afgebak
ken.
vloeren dan met schoon water moeten
worden nagedweild. Maar aangezien er
voortdurend luide geroepen wordt dat
de huisvrouwen van tegenwoordig te
veel vrije tijd en te weinig lichaamsbe
weging hebben, mag dat nauwelijks
een bezwaar worden genoemd. Voor de
huishoudportemonnee hebben die eer
lijke ouderwetse reinigingsmiddelen
dan nog het voordeel dat ze voor
luttele dubbeltjes per bus te koop zijn.
derland actief zijn, komen nog de vol
gende huishoudelijke tips in de strijd
tegen de watervervuiling. Gebruik zo
min mogelijk gekleurd celstof toiletpa
pier of gekleurde celstof handdoekjes.
het papier lost wel op in water, de
verfstoffen echter niet. Gooi geen kof
fiedik. theeblaren, restjes jus en andere
etenswaren of sigarettenpeukjes in het
toilet of in andere afvoeren. Deponeer
zulke dingen in de vuilnisbak of (als er
een tuin beschikbaar is) maak
compostkuil voor groente- en fruitaf
val in de tuin Op die manier ontstaat
er ook nog mooie natuurlijke compost
voor het tuintje.
BEEK. TWAALF GLAZEN potjes
met schroefdoppen staan in de och
tendzon op een tuintafeltje in de „Fo
rellenhof” in Beek bij Nijmegen. Ze
bevatten eitjes, half-ontwikkelde mini-
visjes, kleine forelletjes van enkele
centimeters lengte, zelfs een Siamese
tweeling in vissegedaante. „Hier staat
het hele ontwikkelingsproces van de
forel op sterk water”, zegt Riet Stee
houder-Meijer.
