MORGEN BREZJNEV
Onrust in
van
Parlementsverkiezingen in
Denemarken
Orleans
gevangenis
New
de postgiro
dak makkelijk!
Ook Pompidou gaat niet
naar feest van de sjah
fen
Relatie op dieptepunt na agitatie
Milde Troonrede
crisissituatie
Op kunstbenen
Opnieuw rust
naar top van
Mont Blanc
aan oevers
Suezkanaal
achtergrond
in
Weer strijd om
Tokio’s tweede
JOEGOSLAVIË VERWACHT luchthaven
n
benzinevoorraad
La Suisse”:
van
in Cambodja
verloren
Nieuw geval
cholera in Parijs
Champagne duurder
„Festiviteiten
der tragische clowns”
Grootste deel van
de postgiro
heeft al meer dan
2 miljoen
rekeninghouders
U bóft
als u van vis houdt.
J)enem
3
DINSDAG 21 SEPTEMBER 1971
Geen duimbreed
O
(Van onze redacteur in Kopenhagen)
Jonge kiezers
Wfk-:
Wonderkind Krag
wSINoordzeer:
rHjörrin^
Frederikshovï
SuitSÏanp^
WIJTING LEKKERBEKJES
OM TE WATERTANDEN
2 Vis houdt fit4
RKEN:
f^Srendbli
W-CtFC?*? «Z'TT
Fatale vergissing
KOPENHAGEN Vandaag trekken de Denen ter stembus en zal
worden beslist over het lot van de huidige coalitieregering onder pre
mier Hilmar Baunsgaard. 3 febrauri 1968 werd duidelijk dat er een einde
was gekomen aan het socialistische bewind in Denemarken. Premier
Jens-Otto Krag, die nu overigens weer een goede kans heeft, moest ver
trekken en een coalitie bestaande uit sociale liberalen, gematigde libe
ralen en conservatieven nam het heft in handen. Premier werd de in
1920 geboren Hilmar Baunsgaard met de slogan: „Welvaart voor ieder
een”. Zichzelf daarbij omschrijvend als de nieuwe radicaal.
JUTLAND 3
yngkobingAarhu.
^eeland:
Eenling
ADVERTENTIES
ADVERTENTIE
(Van onze redacteui in Jeruzalem)
VVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVWV
100
tSkager Rak:
-^'nholF
irpc—
^ALANO
■ALSTERj
■B
Het wonderkind van de Deense poli
tiek, zoals Krag wel wordt genoemd,
(Van onze redactrice in Wenen)
BELGRADO Joegoslavië ver
wacht morgen het bezoek van de Rus
sische partijleider Breznjev, waar
mee beide landen voor het eerst sinds
de Russische invasie in Tsjecho-
Slowakije weer contact op hoog ni
veau met elkaar opnemen. Deze reis
valt midden in een periode, waarin
Ingestort. In de Indiase staa Bombay is een
honderd jaar oud, vier verdiepingen tel
lend gebouw ingestort Daarbij hebben
zeker 22 mensen het leven verloren. Ze
ventien personen raakten gewond.
werd op 33-jarige leeftijd al minister,
een primeur in de Deense parlementai
re geschiedenis.
Uit zijn recente redevoeringen en uit de
commentaren in de Joegoslavische pers
blijkt evenwel, dat Tito niet bereid is ook
maar een duimbreed toe te geven.
In Belgrado verwacht men dat Tito zijn
één miljard gulden, dat nu tot het
dubbele is gegroeid. De buitenlandse
schulden zijn van 4 miljard naar 9
miljard geklommen, tot ieders verwon
dering, en een heet hangijzer is dat de
belastingen vrijwel zijn verdubbeld ge
durende deze jaren van besnoeiingspo-
litiek.
Arrestaties. President Kaoenda van Zam
bia heeft zeker tien leiders van de op
positie laten arresteren. Onder hen is
echter niet Simon Kapwepwe, de gewe
zen vice-president die een maand gele
den het regime van Kaoenda de rug toe
keerde en leider van de oppositie werd.
hallo,
Jisbjei
=römö3
De leukste bijdrage in het verkie-
zingsdebat werd overigens geleverd
door een kandidaat van de Socialisti
sche Volkspartij, lector C. H. Frahm.
Deze blijft volhouden dat het regelma
tig roken van hasjiesj ertoe heeft ge
leid, dat hij de meeste politieke proble
men in het land zowel als er buiten nu
volledig onder de knie heeft. Het zal
hem wellicht de stemmen van een
paar doorgetripte vogels opleveren, zo
neemt men aan in Denemarken, maar
de verkiezingsuitslag blijft vooralsnog
in nevelen gehuld.
Niets van dit alles kon worden ver
wezenlijkt onder pressie van de twee
andere coalitiepartners en men rekent
erop, dat de mensen die toen voor
Baunsgaard stemden zich geen tweede
keer aan deze steen zullen stoten.
redelijk overwicht heeft in het parle
ment. De regering beschikt namelijk
over 98 zetels van de in totaal 171, een
ongewone situatie in Denemarken,
waar men doorgans met minderheids
regeringen of wankele coalities door
het politieke leven moet.
Blijft de vraag wat de jonge kiezers
gaan doen, die in 1968 Baunsgaard aan
een uniek aantal van vijftien winstze-
tels hielpen, verkregen door anti-NA-
VO-politiek, anti-EEG-politiek, het ei
sen van diplomatieke erkenning van
Hanoi en meer van dergelijke radicale
slogans.
Niettemin heeft bij het annuleren van
zijn aanvankelijke aanvaarding van de
invitatie toch vermoedelijk ook het feit
wel meegesproken, dat hij zich als staats
hoofd uit de club der grote vier niet als
eenling in het mondaine feestgeroes wilde
mengen.
Dat feestgeroes is overigens opnieuw in
een wat minder zonnig daglicht gekomen,
nadat de Zwitserse krant „La Suisse”
enkele dagen geleden in een genadeloos
artikel van „de festiviteiten der tragische
clowns” heeft gesproken.
Net als zijn andere collega’s-staats-
hoofden is president Pompidou nu blijk
baar tot de conclusie gekomen dat zijn
persoonlijke aanzien bij de Oosterse praal
van het komende Perzische hoffeest wei
nig te winnen zou hebben.
JERUZALEM De rust aan het Suez
kanaal is teruggekeerd en de spanning is
afgenomen. Zowel de Israëliërs als de
Egyptenaren hebben alle mogeljjke moeite
gedaan om een uitbreiding yan de strijd te
vermijden.
conservatieve en militaire kringen niet
zeer welkom schijnt te zijn. Als er wer
kelijk rekening zal worden gehouden met
wat „ons volk” in dit opzicht wil, zal de
regering ook de nogal ingrijpende advie
zen van de oppositie au sérieux moeten
nemen en kan er op het gebied van een
vernieuwde defensiepolitiek heel wat uit
de bus komen.
(Van onze redacteur in Parijs)
PARIJS. Na de staatshoofden van de
Sovjet-Unie, de Verenigde Staten, Enge
land en ook van Nederland, heeft gisteren
de Franse president Georges Pompidou de
Sjah van Iran laten weten, dat hij op 14
en 15 oktober niet aanwezig zal zijn op
het geldverslindende feest ter ere van de
2500ste verjaardag van diens keizerrijk.
De Franse premier Chaban-Delmas zal
de wederzijdse relatie opnieuw op
een dieptepunt is beland.
De oorzaak daarvan is de ondergrondse
Russische agitatie tegen het regime van
Tito en de publiciteitscampagne van de
Oosteuropese satellietlanden tegen de vor
ming van een pro-Chinees, anti-Russisch
blok (waaronder Joegoslavië) op de Bal
kan.
1 kg wijtingfilets, 80 gr bloem, 1 ei,
zout, 1 dl melk, slaolie of frituurvet.
De wijtingfiIets door een deegje
halen van bloem, ei, zout en melk
PARIJS (AFP). In de omgeving van
Parijs is een geval van cholera geconsta
teerd bij een man die uit Kameroen kwam.
Een riskante noot ontbreekt dan ook
niet bij dit bezoek, temeer daar de sym
pathie van het Joegoslavische volk voor
de Sovjet-Unie in de loop der jaren is
geslonken naarmate de bedreiging van die
kant groeide.
Onderwerpen van gesprek zijn op bila
teraal gebied de Russische houding in het
conflict tussen Joegoslavië en Bulgarije
over Macedonië en eventuele economische
hulp van de Russen aan Joegoslavië. Op
het gebied van de internationale politiek
staat bovenaan op de agenda de groeiende
invloed van de Volksrepubliek China ver
der het Midden-Oosten, de Balkanpolitiek
en de toestand in Europa met betrekking
tot de geplande Europese veiligheidsconfe-
rentie. Het meest explosieve onderwerp
vormt zonder twijfel de eis van de Rus
sen, die ze al in juni van dit jaar in een
nota aan Tito zouden hebben geformu
leerd. Deze eis zou militaire faciliteiten
behelzen voor het Warschau-pact, te we
ten het gebruik van de haven in de
Sloweense stad Koper, het gebruik van
het vliegveld op het eiland Krk in de
Adriatische Zee en een vrije luchtcorridor
plus dito autoweg van Hongarije naar de
Adriatische Zee.
en dan goudbruin bakken in dampen
de slaolie of frituurvet.
Warm opdienen. Kostelijkl
NARITA (Reuter) Gisteren z(jn op
nieuw gevechten geleverd op de plaats
waar Tokio’s tweede internationale lucht
haven wordt aangelegd.
De politie arresteerde negentig studenten.
Twee studenten en 21 politiemannen raak
ten gewond.
Ongeveer 700 betogers, van wie velen
brandbommen bij zich hadden, staken de
slaapverblijven in brand van de arbeiders
die aan de nieuwe luchthaven werken.
Ook werden barricaden opgeworpen. De
politie verdreef de betogers met traangas.
Voorts houdt de Troonrede zich bezig
met interne vraagstukken als woning
bouw, wijkverbetering in de steden, ver
keer en vervoer, planologie, milieuhygië
ne, onderwijs, gastarbeiders, grondwets
herziening en koninkrijksverhoudingen.
Over al deze onderwerpen worden maat
regelen of nota’s in het vooruitzicht ge
steld. De middenmoot van de Troonrede is
gewijd aan het vraagstuk van de prijs- en
loonpolitiek en de overheidsuitgaven,
waarbij fiscale maatregelen als duurdere
benzine, belasting op frisdranken, verho
ging van vermogens- en inkomstenbelas
ting en andere verzwaringen van de be
lastingdruk nauwelijks nieuws kunnen
worden genoemd. Wat de vrees voor een
stijging van de werkloosheid betreft, is de
regering nog niet over de rode streep die
„werkloosheid” onderscheidt van „ont
spanning op de arbeidsmarkt.”
Deze „ontspanning” zal zich volgens de
Troonrede in 1972 voortzetten. Het is
mogelijk dat de volgende Troonrede over
„het spook der werkloosheid” spreekt in
plaats van over „ontspanning”, maar
voorlopig lijkt het erop dat het af nemen
van de werkgelegenheid voor bepaalde
groepen en in bepaalde gebieden de rege
ring nog geen enkele bezorgdheid inboe
zemt. Wat de regering al evenmin zorgen
baart, is de hachelijke positie van de
krantenbedrijven in Nederland, want zij
rept er met geen woord over en daaruit
kan worden geconcludeerd dat zij zich
nog niet bezonnen heeft op de mogelijk
heid om met overheidsgeld een verdere
vermagering van de „Koningin der Aarde”
tegen te gaan.
Vorige week zijn al enkele gevallen van
de besmettelijke ziekte in Frankrijk ge-
contateerd en ter kennis van de wereld
gezondheidsorganisatie gebracht. Deze ge
vallen betroffen personen, die na een va
kantie uit Spanje terugkeerden.
Het Deense overkoepelende orgaan
van vakbonden wijst op het groeiende
probleem van de werkloosheid, een
zaak die de premier aan den lijve
ondervond, toen hij onlangs door een
paar bouwvakkers bijna werd gedwon
gen op de vuist te gaan. Ondanks alles
kan worden vastgesteld dat premier
Baunsgaard vrij populair is en een
Dit is de Britse schrijver Norman
Croucher die op twee kunstbenen de
hoogste bergtop van Europa de Mont
Blanc heeft beklommen. De 31-jarige
Croucher verloor beide benen toen hij
21 jaar was bij een treinongeluk. Ze
werden tot onder de knie geampu
teerd. Vastberaden begon de Brit te
oefenen om opnieuw te leren lopen.
Zo maakte hij wandeltochten van
honderden kilometers. Ook bergklim-
men stond op zijn oefenprogramma,
waardoor hij tenslotte zo goed als
normaal heeft leren lopen. Croucher
kreeg de smaak te pakken wat resul
teerde in de beklimming van de Mont
Blanc. „Ik wil mijn lotgenoten duide
lijk maken dat ze niet bij de pakken
hoeven neer te zitten”, aldus Crou
cher na zijn beklimming die vijf
dagen heeft geduurd.
Russische gast zal herinneren aan het
gemeenschappelijke communiqué na het
vorige bezoek van Breznjev in 1962. Daar
in stond dat zij eikaars territoriale inte
griteit zouden respecteren en wederzijdse
gelijkgerechtigdheid en niet-inmenging in
interne aangelegenheden zouden garande
ren. Dat communiqué betekende in feite
een hernieuwing van de zogenaamde „de
claratie van Belgrado” van 1955 met de
zelfde inhoud, die in 1956 in de „declara
tie van Moskou” op partijniveau werd
bevestigd. Maar de toen gegarandeerde
principes zijn lijnrecht in tegenspraak
met die van de beperkte soevereiniteit in
de zogenaamde „Breznjev-doctrine” waar
mee Moskou sinds de invasie in Tsjecho-
Slowakije pleegt te opereren.
In 1962 evenwel bestond er tussen de
Sovjet-Unie en Joegslavië nog geen me
ningsverschil over de politiek ten aanzien
van China. In de afgelopen maanden
heeft Breznjev herhaaldelijk met een in
vasie gedreigd wanneer de banden met
Peking van Joegoslavië en de andere twee
rebelse landen op de Balkan al te vriend
schappelijk zouden worden.
Na het spectaculaire bezoek van presi
dent Nixon aan Joegoslavië in oktober
1970 is het voor de Russen een erezaak
om van deze visite een niet minder groot
se aangelegenheid te maken. Zij schatten
dat op zijn minst vijftig percent van de
Joegoslaven althans in hun hart met het
vaderland van de revolutie sympathiseren.
Ze schijnen op navenant enthousiasme bij
de begroeting te rekenen.
Voor kenners van het land lijkt dit een
fatale vergissing van hetzelfde soort als in
de zomer van 1968 in Tsjecho-Slowakije.
Ook toen seinde de Russische diplomatie
ke vertegenwoordiging een naar later
bleek véél te optimistische schatting
over de sympathie voor de Sovjet-Unie
naar huis.
Het kabinet-Krag struikelde over
een wetsvoorstel, dat maatregelen voor
de belastinghervorming en afremming
van de voortschrijdende inflatie be
helsde. De premier zag zich gedwongen
de stembussen van zolder te halen en
zowel de opkomst van de stemgerech
tigden als de uitslag was een nare
verrassing voor hem.
Ruim negentig percent van de in
totaal 3,2 miljoen kiezers kwamen toen
opdagen en dienden het kabinet-Krag
de doodsteek toe. Terwijl Jens-Otto
Krag de ontslagaanvrage ging zitten
formuleren, kwamen de drie grootste
oppositiepartijen verrassend snel tot
overeenstemming. De gebundelde oppo
sitie vormde een coalitiekabinet, dat
een einde maakte aan het veertienjari
ge socialistische bewind en Krag trok
zich terug in het oppositionele verdom
hoekje.
Toen het kabinet-Baunsgaard orde
op zaken ging stellen, was er een
tekort op de betalingsbalans van rond
Rierverbruik Het bierverbruik in West-
Duitsland heeft in 1970 een nieuw record
bereikt 139 liter per hoofd van de be
volking. Dit is 47 percent meer dan in
1960, toen het verbruik 95 liter per
Westduitser was.
TOKIO (Reuter en AFP) De voorzit
ter van de Japanse boeddhistische opposi
tiepartij „Komeito”, Yoshikatsu Takeiri, is
gisteren door een 29-jarige man neerge
stoken toen hij in de buitenwijk Shinjuku
van Tokio uit zijn auto stapte. Hij is naar
een ziekenhuis overgebracht. De wond zou
niet ernstig zijn. De dader is gearresteerd.
Vraag recepten bij uw vishandelaar
of bij het Produktschap voor Vis en Visprodukten. Wassenaarseweg 20, Den Haag.
NEW ORLEANS (AFP en AP). In een
gevangenis in de Amerikaanse stad New
Orleans, waar 900 mensen gevangen zitten,
hebben zich gisteravond incidenten voor
gedaan. De gedetineerden staken matras
sen in brand.
EPERNAY (AP). Namens het verbond
van champagne-fabrikanten is in de Fran
se plaats Epernay bekend gemaakt, dat de
prijs van de champagnedruiven is gestegen
tot 5.415 frank per kilo, dat is elf percent
meer dan verleden jaar.
De reden is een tekort aan druiven, die
veroorzaakt is door slechte weersomstan
digheden
Hersens!
^"leiding®
Een come-back van Krag kan na de
verkiezingen niet worden uitgesloten.
De laatste opinieonderzoeken h ebben
Baunsgaard een twee percents voor
sprong voorspeld en dat het een drama
in percenten wordt, staat vrijwel vast.
Verwacht wordt, dat het de kleine
partijtjes zullen zijn, die net de zetel-
drempel overschrijden om van door
slaand gewicht te worden in een coali
tievorming. Voor de kiezers is het een
beetje omzien in wrok. Op 6 februari
1968 presenteerde premier Baunsgaard
een regeringsprogramma met een serie
besnoeiingen om eerst maar eens de
staatsuitgaven binnen de perken te
gaan houden. Maar van het in balans
brengen van de staatsfinanciën is wei
nig terechtgekomen.
Spoorwj
0 km
De Egyptenaren gaven zaterdag na de
Israëlische laketaanval op Egyptische stel
lingen al te kennen de zaak binnen de
perken te willen houden. Ze lieten hun
soldaten weer uit te bunkers komen, waar
zij zich vrijdag in hadden verschanst, en
lieten ze weer zonder helmen rondlopen.
De Israëlische pers legde er de nadruk
op dat Israel niet tot massale vergelding
moest overgaan, maar de zaak politiek
moest uitbuiten. Ook aan de woorden van
Dayan, dat hij niet verbaasd zou zijn als
de vijandelijkheden in november, na de
Algemene Vergadering van de Verenigde
Naties, hervat zullen worden, moet in dit
verband niet te veel betekenis worden
gehecht.
Allereerst is dit niets nieuws. Israëlische
militaire kringen wijzen al enige tijd op
deze mogelijkheid. En verder had een in
terview. dat zondag in een Israëlisch blad
verscheen, waarin Daysn dit vorige week
woensdag zei, dus vóór het neerschieten
van het transportvliegtuig, al plaatsge
vonden.
De guerrilla’s beschoten de houders met
bazooka’s en 82 mm mortiergranaten van
Chinese makelij, nadat zij drie schildwach
ten hadden gedood en een burger verwond.
In Pnom Penh verwacht men dat de
benzine gerantsoeneerd zal worden.
Men kan aan de hand van de opmer
kingen in de Troonrede en de gegevens
van de Miljoenennota gerust stellen, dat
Nederland zich in een gevaarlijke econo
mische crisissituatie bevindt, die de des
kundigen en verantwoordelijken zowel in
het overheidsapparaat als in het bedrijfs
leven met grote zorg vervult.
Deze crisissituatie wordt in de Troonre
de niet met harde, realistische woorden
aangeduid. De Troonrede is altijd nog een
stuk dat bij wijze van proclamatie door
de vorstin aan het parlement en dus aan
het Nederlandse volk wordt medegedeeld
en de formuleringen van dat stuk zijn
voorzichtig, mild en van zeer algemene
strekking ten aanzien van de werkelijke
moeilijkheden. Men moet de Troonrede
altijd zorgvuldig lezen, woord voor woord,
omdat zij slechts een zwakke en verva
gende afspiegeling geeft van de voor
naamste problemen en in haar beknopt
heid weinig houvast biedt voor degene, die
nu eens precies wil weten hoe het met
's lands economie en politiek gesteld is.
Als we de verschillende hoofdstukken
van het komende regeringsbeleid aan de
hand van de Troonrede volgen, dan valt
het op dat reeds in de tweede regel van
de inleiding het onderwerp „bescherming
van het leefmilieu” aan de orde wordt
gesteld. Het is de eerste maal dat een
Troonrede de problematiek van de milieu
hygiëne op één lijn stelt met die van
vrede en veiligheid, economie en sociale
zaken. Dat betekent ongetwijfeld dat het
kabinet doordrongen is van de noodzaak,
de hoogste prioriteit aan dit onderwerp te
geven en het beschouwt als een onderdeel
van het welvaarts- en welstandsprogram-
ma, zoals dat in grote lijnen het „crisisbe-
leid” bepaalt.
Wat de buitenlandse politiek betreft,
zegt de Troonrede weinig of niets anders
dan dat Nederland zich zal blijven refere
ren aan de politiek van de bondgenoten in
de NAVO. Dat het V.N.-lidmaatschap van
de volksrepubliek China wenselijk is, had
niet afzonderlijk vermeld behoeven te
worden. De zin „Voor de politieke ont
spanning in de wereld acht de regering
het onmisbaar dat China gaat deelnemen
aan het overleg in de V.N.” had evengoed
kunnen luiden: acht de regering van
de Verenigde Staten het onmisbaar....”
enzovoorts. Voor een klein, vredelievend
en kosmopolitisch georiënteerd land als
het onze spreekt het immers vanzelf dat
het deelneming van alle landen ter we
reld aan het internationaal overleg toe
juicht.
Opmerkelijk is, dat de Troonrede de
nadruk legt op de wenselijkheid dat „de
Nederlandse defensie-inspanning wordt
gedragen door de overtuiging van ons
volk”. Zij leidt daarmee onmiskenbaar
een poging tot reorganisatie en efficiëntië-
ring der defensie in, welke poging diverse
WMVWWWvwvvwvvvvwvvvvvvvvwvvwwvvvvvwvvvvwvwvvvvvwvw%/vvvwvvwvvvvvwvvvvuvvvvvvvvvvv
Politietroepen hebben de gevangenis
omsingeld en de straten in de buurt af
gezet. Het is niet bekend of de gevange
nen hun cellen hebben kunnen verlaten.
De laatste maanden hebben de gevangenen
in New Orleans herhaaldelijk geprotes
teerd tegen de slechte levensomstandighe
den in de gevangenis.
Urenlang hing gisteravond boven het
complex een wolk van rook van de bran
dende matrassen.
Sinds lang is de gevangenis een doelwit
van kritiek algemeen wordt het com
plex overbevolkt en sterk verouderd ge
acht. Een nieuw gevangeniscomplex is in
aanbouw, maar zal pas over een jaar ge
reed zijn
Wat de economie betreft, geeft de
Troonrede in de eerste plaats uiting aan
de wens dat de EEG eensgezind tegenover
de rest van de wereld zal optreden. In
feite tekent zich bijvoorbeeld ten aanzien
van de valuta-crisis de situatie af, dat de
Verenigde Staten en de EEG bittere te
genstanders worden. Een eensgezinde hou
ding zal dan ook geen overbodige luxe
zijn, want het wordt steeds duidelijker
dat de Europese landen zich slechts door
een onverbrekelijke solidariteit afdoende
zullen kunnen verdedigen. Intussen is die
solidariteit nog geenszins bereikt. Onder
linge concurrentie onder druk van de
moeilijke economische situatie kenmerkt
de verhoudingen in de EEG op het ogen
blik sterker dan eensgezindheid naar bui
ten.
het staatshoofd bij die gelegenheid ver
vangen.
Het officiële excuus van president Pom
pidou luidt, dat in zijn zwaar belaste
agenda met ontmoetingen met de Japanse
keizer, de Russische partijleider Bresnjev,
een officiële Chinese delegatie en nog
enkele andere hoge gasten, bij nader in
zien een reis naar Iran niet meer viel in
te passen.
PNOM PENH (AFP) Bij de aanval
waarbij guerrilla-strijders bij de Cambod
jaanse hoofdstad Pnom Penh zeventien
benzine-opslagtanks vernietigden, is vijf
tig tot vijfenzeventig percent van de Cam
bodjaanse benzinevoorraad verloren ge
gaan.
4
